LUKA 12 - WE NU GALE 1995

Usu mɛnɔ vɛ̃ ma hɔ sɛ nza

¹ Do 'da fala ni, nɛ Owele wa mba ngba wa dɛlɛ wena, nɛ wa nɔa ngba wa nɛ ge nde ni. Nɛ Yezu siki li a dati dɛ 'da Owi yambala mɛnɔ 'da a, nɛ a tɔ̃ hã wa na: “Li nɛ sɔ̃́ tɛ ina hana mapa 'da Ofariziɛnɔ, gulu nɛ na, wa vĩ 'do tɛ wa we ɔkɔlɔ winɔ.

² Mba gɔ, mɛnɔ vɛ̃ kɛ ma usu tɛ̃ ɛ ni, ma hɔ sɛ dɛ wila fala, nɛ usu wenɔ vɛ̃ ma hɔ sɛ nza.

³ Wenɔ vɛ̃ kɛ nɛ tɔ̃ do ti tũ nɛ ni, ma hɔ sɛ nza, nɛ ma kpa zala winɔ vɛ̃. Nɛ wenɔ kɛ nɛ fɔ̃lɔ̃ dɛ kɔ zala ngba nɛ do kɔlɔ'du i ni, ma dɔ̃lɔ̃ sɛ li fanda nza nga, nɛ winɔ vɛ̃ wa zele.

Lɛ dɛ́ kili Gale

⁴ “Mi tɔ̃ hã nɛ, kɛ nɛ a oyali ngba mi ni na, nɛ tɛ dɛ̀ kili winɔ kɛ wa gbɛ kili tɛ wi iko ni gɔ. We kɛ wa gbɛ wele ia, nɛ nde fo 'bɔ mbé mɔ na, wa dɛ do a bina.

⁵ Kɔ mi nɛ sa li wi kɛ nɛ wia we dɛ kili a ni hã nɛ. Nɛ dɛ́ kili Gale, kɛ a gbɛ wele ia, nɛ a 'bɔ do ngawi we da wi ni li gba nyɛa we ni. Mi tɔ̃ hã nɛ na, nɛ dɛ́ kili a!

⁶ “Wele be gole otɛtɛ̃a mɔlɔ, nɛ a kpa sɛ gã mbili nde? Gɛnɛ kɔ na mɛ ni, nɛ nde ta zu Gale élé ngɔ mbe be nɔɛnɔ ni kpo gɔ.

⁷ Kɛ 'da nɛ, gɛnɛ kɔ mili zu nɛ, nɛ nde Gale tɔla ma vɛ̃ tɔla. Kɔ nɛ tɛ dɛ kili gɔ, we kɛ nɛ nɛa ngɔ nɔɛnɔ ni vɛ̃ nɛa.

Winɔ kɛ wa bɛ̃a gɛnɛ Yezu ni

⁸ “Mi tɔ̃ hã nɛ na, wi kɛ a tɔ̃ dɛ li owele na, ɛ a wi 'da mi ni, nɛ mi Be 'da Wele, mi tɔ̃ sɛ tɛ mɛ 'bɔ dɛ li oanzɛnɔ 'da Gale vɛ̃ na, wi ni a wi 'da mi.

⁹ Nɛ nde wi kɛ a kafa mi Be 'da Wele dɛ li Owele na, ɛ ĩ̀ ti mi gɔ ni, nɛ mi tɔ̃ sɛ tɛ mɛ 'bɔ dɛ li oanzɛnɔ 'da Gale vɛ̃ na, mi ĩ̀ ti a gɔ.

¹⁰ “Wi kɛ a dã zu li mi Be 'da Wele, nɛ Gale a fo sɛ ku'da 'dã mɛ ni zu a. Nɛ nde wi kɛ a dã zu li Hi Wi Santo ni, Gale fó sɛ ku'da nɛ zu a fala kpo gɔ.

¹¹ “Kɔ fala kɛ wa kala nɛ, kɔ wa nɛ do nɛ kɔ tɔa mbulanɔ, tabi dati ogã winɔ, tabi dati Onwanɔ we 'bili we 'da nɛ nde, nɛ nɛ tɛ bì tɛ nɛ na, lo nɛ tɔ̃ sɛ na ge nde, tabi lo gese sɛ na ge nde ni gɔ.

¹² We kɛ do 'da fala ni, nɛ Hi Wi Santo a be sɛ lɛnggɛ kɛ nɛ tɔ̃ sɛ ni hã nɛ.”

Gba we ngɔ mbe yɔndɔ wi kpamɔ kpo

¹³ Nɛ mbe wele sanga gba gili winɔ ni aka Yezu na: “Wi be mɔ, mɔ tɔ̃́ hã nya mi, kɔ lɛ gɔnɔ sanga kpamɛnɔ kɛ baa lɛ la ma ni dɛ kɔ ngba lɛ do a.”

¹⁴ Nɛ Yezu gese hã wi ni na: “Aa mbaa, wi ia mi do wi gɔnɔ we 'da nɛ, tabi wi kɛ̃ sanga kpamɛnɔ 'da nɛ a wio nde?”

¹⁵ 'Do nɛ, nɛ a tɔ̃ hã winɔ vɛ̃ na: “Li nɛ sɔ̃́! Dɔ wɔ kpamɔ ga li sila nɛ gɔ. Mba gɔ, dungu nza 'da wele ma zɔ̀ gili kpamɛnɔ 'da a gɔ.”

¹⁶ 'Do nɛ, nɛ Yezu tɔ̃a gba we gɛ hã wa na: “Mbe wi kpamɔ zi kpo, a do fɔ mɔ́ a. Nɛ kpalɛ dɔ zi li fɔɛ ni wena.

¹⁷ Nɛ a lingga gbaa, nɛ a tɔ̃ do kɔ sila a na: ‘Mi nɛ dɛ nɛ nɛ nde? Mi do fala we a do kpalɛnɔ 'da mi bina.’

¹⁸ Nɛ a na: ‘Mi dɛ sɛ nɛ́: Mi yala sɛ tɔa a do kpalɛnɔ 'da mi do'do, nɛ mi dɛ mbé nɛ gã nɛ ngɔ ki ni. Nɛ mi a sɛ kpalɛnɔ do mɛnɔ 'da mi vɛ̃ dɛ kɔ nɛ.

¹⁹ Nɛ mi tɔ̃ sɛ na, mi do mɔ wena, mi kpasa sɛ do ma 'do sabɛlɛ dɛlɛ wena. Kɔ ma wia na, mi dungu iko, nɛ mi nyɔngɔ mɔ, nɛ mi nɔ dɔ̃, nɛ mi dɛ yangga.’

²⁰ Nɛ Gale tɔ̃ hã wi ni na: ‘Mɔ, yɔndɔ wi gɛ! Tũi gɛ, mɔ fe sɛ! Nɛ wi nɛ dungu sɛ ngɔ mɛnɔ mɔ kpa ma vɛ̃ gɛ a wio nde?’ ”

²¹ Nɛ Yezu tɔ̃ na: “Ma ɔ 'bɔ kpasaa na mɛ ni, we wi kɛ a ngɛmɛ okpamɛnɔ we a wele nɛ, nɛ nde a do kpamɔ li Gale bina ni.”

Lɛ gbíní zã lɛ do Gale

²² 'Do nɛ, nɛ Yezu tɔ̃ 'bɔ hã Owi yambala mɛnɔ 'da a na: “Nɛ zɔ́ gulu kɛ mi tɔ́a hã nɛ na, nɛ tɛ bì tɛ nɛ we kpasi 'da nɛ ngɔ nù gɛ gɔ gɛ a ni! Nɛ tɛ bì tɛ nɛ we nyɔngɔmɔ, tabi we tulu gɔ.

²³ Mba gɔ, kpasi 'da wele nɛa ngɔ nyɔngɔmɔ, nɛ kili tɛ wele nɛa ngɔ tulu.

²⁴ Nɛ zɔ́ ganakelenɔ! Wa mí kpalɛ gɔ, nɛ wa 'bɛ̃́lɛ̃́ 'bɔ kpalɛ gɔ. Wa do tɔa usu do nyɔngɔmɔ, tabi yangga bina. Nɛ nde Gale hã nyɔngɔmɔ hã wa fai. Ní a tɔlɔ do nɛ, kɛ nɛ nɛa ngɔ onɔɛnɔ fala dɛlɛ wena ni nde?

²⁵ Wi sanga nɛ gɛ, gɛnɛ kɔ a lengge kpasi 'da a wena, nɛ a wia we a mbé tũ ngɔ tũ dungu nza 'da a, wi a wio nde?

²⁶ Kɔ nɛ́ kɛ nɛ wè tɛ dɛ be mɛ sĩ ni gɔ ni, nɛ gulu kɛ nɛ bi tɛ nɛ we tala mɛnɔ vɛ̃ we ge nde?

²⁷ Nɛ zɔ́ tɛlɛ tɛ kɛ fulɛlɛnɔ ma kpasa nɛ ni. Ma dɛ́ to gɔ, nɛ ma ngbɔ́ 'bɔ tulu gɔ. Nɛ nde mi tɔ̃ hã nɛ na, gɛnɛ kɔ Salɔmɔ, kɛ a zɛ́ do kpamɔ wena ni, a hè'dè mbe tulu kɛ ma dia ɔ nɛ fulɛlɛnɔ ni gɔ.

²⁸ Aa nɛ, kɛ kɔ̃a we 'da nɛ ga gɔɛ gɛ, nɛ zɔ́ wɔkɔsɔnɔ zamɔ gɛ! Gale dɛa ma dia nɛ ge nde ni. Sɔɛ gɛ ma boe, nɛ bindɛ, nɛ wele fi we tɛ nɛ, nɛ ma bɛlɛ. Ní a Gale wè tɛ hã tulu hã nɛ nɛ ngɔ ki ni gɔ nde?

²⁹ “Nɛ tɛ bì tɛ nɛ we fa nyɔngɔmɔ na nɛ nyɔngɔ, tabi dɔ̃ na nɛ nɔ gɔ.

³⁰ Wi a owinɔ ngɔ nù gɛ, kɛ wa kɔ̃̀ Gale gɔ ni, sɛ nɛ wa fa mɛnɔ ni fai de. Nɛ nde we duzu nɛ, Baa nɛ ĩ na, nɛ zɔla mɛnɔ ni.

³¹ Kɔ nɛ fá dati vɛ̃ a dɛa to nwa 'da Gale, nɛ a hã sɛ gele mɛnɔ ni dɛ ngɔ nɛ hã nɛ.

Yezu bia we ngɔ kpamɛnɔ li nza i

³² “Aa nɛ, owinɔ 'da mi, nɛ dɛ̀lɛ̀ gɔ, kɔ nɛ tɛ dɛ̀ kili gɔ. We kɛ Baa nɛ Gale kɔ̃a na, nɛ le kɔ le nwa 'da a.

³³ Kɔ nɛ bé gole kpamɛnɔ 'da nɛ, nɛ nɛ kɛ mbili nɛ hã owi sãnɔ. Nɛ fúlú okoe mbili kɛ ma é gɔ ni, kɔ nɛ úsú do okpamɛnɔ 'da nɛ tɛ li nza i, tɛ fala kɛ mɔ yɔ́ tɛ nɛ gɔ ni. Fo wi zũ i mɔ bina, nɛ olo wa lí mɔ i mɔ gɔ.

³⁴ Mba gɔ, sila wele fai dɛ fala a usu do kpamɛnɔ 'da a ni.

Owi dɛa tonɔ kɛ wa dungu do sɔ̃a li ni

³⁵ “Nɛ hé'dé tulu dɛa to, nɛ kpó 'dɛ̃ 'dɛ tili nɛ, nɛ nɛ tṹ mwinda 'da nɛ.

³⁶ Nɛ dɛ́ ɔ nɛ owi tonɔ kɛ wa tɛ 'bɔ 'da nwa 'da wa na, a yolo tɛ mɔ dɔ ba ngba wi, kɔ a si, hã a ngbolo 'do nu tɔa, nɛ wa hũi hã a dɔ̃ ni.

³⁷ Yangga wena do Owi tonɔ kɛ nwa 'da wa hɔ, nɛ a kpa wa, nɛ nde wa ɔ̃ yala gɔ ni! Mi tɔ̃ hã nɛ do gbãlã we na, a he'de sɛ tulu dɛa to, nɛ a kpo 'dɛ̃ 'dɛ tili a, nɛ a tɔ̃ hã wa na, wa dungu nù, kɔ wa nyɔngɔ mɔ. Nɛ a do tɛ̃ a, a tɛ sɛ do nyɔngɔmɛ hã wa.

³⁸ Mba gɔ, fala kɛ nwa ni hɔ do sanga tũ, tabi do hiamɔ kɔla, nɛ nde owi tonɔ 'da a wa tɛ ɔ̃ yala gɔ, nɛ a dɛ sɛ yangga wena we duzu wa.

³⁹ Nɛ ĩ́ na, ɔ do kɛ wele tɔa ĩ sɔ ti sa kɛ wi zũi nɛ tɛ do tũi we zũ mɛnɔ 'da a ni, nɛ nde a wé sɔ tɛ kɔ̃ na, wi zũi ni gbini nu tɔa, kɔ a lé gɔ.

⁴⁰ Nɛ tɛ mɛ 'bɔ, li nɛ sɔ̃́! We kɛ mi Be 'da Wele, mi hɔ sɛ do sa kɛ owinɔ wa lénggé nɛ gɔ ni.”

Dia wi dɛa to do 'dã wi dɛa to

⁴¹ Nɛ Petro aka a na: “Nwa, mɔ tɔ̃a gba we ni we lɛ iko, tabi mɔ tɔ̃a ma we owinɔ vɛ̃ nde?”

⁴² Nɛ Nwa Yezu gese hã a na: “Wi dɛa toe kɛ li a sɔ̃ wena, nɛ a dɛ olo nu wele a, nɛ wele a wia we e a na, a zɔ mɔ tɛ tɔa 'da ɛ, nɛ a kɛ̃ pɔsɔ hã ongba a wi dɛa tonɔ do 'da fala ma wia ni a wio nde?

⁴³ Yangga wena we wi dɛa toe ni, 'da fala kɛ wele a kpolo tɛ̃ ɛ, hã a kpa a dɛ tɛ toe 'da a ni.

⁴⁴ Mi tɔ̃ hã nɛ do gbãlã we na, wele tɔa ni a e sɛ wi ni ngɔ mɛnɔ 'da a vɛ̃.

⁴⁵ Nɛ nde fala kɛ wi dɛa toe ni tɔ̃ do kɔ sila a na, wele ɛ kpóló sɛ tɛ̃ a dɔ̃ gɔ, kɔ a ma ngɔ zɛ ongba a wi dɛa tonɔ, owi wilinɔ do owukonɔ, kɔ a dungu nù we nyɔngɔ mɔ, do nɔ dɔ̃ nɛ ma ba a iko,

⁴⁶ kɔ ngba soe wele a hɔ do gbanga nɛ, hã a mbala a tɛ dɛ na mɛ ni, nɛ a hã sɛ etumbu hã a nganda wena. Nɛ a dɛ sɛ do a ɔ nɛ kɛ wa dɛ do winɔ kɛ wa kɔ̃̀ gɛnɛ Gale gɔ ni.

⁴⁷ “Nɛ wi dɛa toe kɛ a ĩ ti we zã wele a ĩ, nɛ nde a lénggé nɛ gɔ, nɛ a dɛ́ wɔ zã wele a gɔ ni, nɛ wa zɛ sɛ a 'danga wena.

⁴⁸ Nɛ nde wi dɛa toe kɛ a ĩ̀ ti we zã wele a gɔ, kɔ a dɛ 'dã mɔ do ta zu a iko ni, nɛ wa zɛ sɛ a 'bana sanga. Wi kɛ wa hã mɔ hã a wena ni, nɛ wa aka sɛ a we mɔ wena. Nɛ wele kɛ wa a ngɔ gili omɔ dɛ kɔ̃ a dɛlɛ wena ni, nɛ wa aka sɛ tɛ mɛ 'bɔ a we omɔ wena.

Yezu tɛa we gɔnɔ sanga owinɔ

⁴⁹ “Mi tɔ̃ hã nɛ na, mi tɛa do we we fi tɛ nùi, nɛ mi kɔ̃a sɔ na, we ni ma ngɔ nyɛ nɛ.

⁵⁰ Ma wia na, mi kpa batisimɔ ngamɔ. Nɛ mi do 'bako wena gbaa na, ma dɛ tɛ̃ ɛ sɛ nɛ de.

⁵¹ Nɛ lengge na, mi tɛa we e dungu fio sanga winɔ ngɔ nù gɛ nde? Gɔ! Mi tɔ̃ hã nɛ na, mi tɛa we gɔnɔ sanga winɔ gɔna.

⁵² Ndo do sɔɛ gɛ, wele mɔlɔ kɔ tɔa kpo, nɛ wa kɛ̃ sɛ sanga tɛ ngba wa bɔa. Owele talɛ wa siki sɛ li wa dɛ tɛ ombe bɔa, nɛ Owele bɔa wa siki li wa dɛ tɛ Owele talɛ.

⁵³ Nɛ baa be a bɛ̃ sɛ gɛnɛ bulu be 'da a, nɛ bulu be bɛ̃ gɛnɛ baa ɛ. Nɛ naa be a bɛ̃ sɛ gɛnɛ boko be 'da a, nɛ boko be bɛ̃ gɛnɛ naa ɛ. Nɛ naa wi wili a bɛ̃ sɛ gɛnɛ konduka 'da a, nɛ konduka 'da a bɛ̃ gɛnɛ a.”

Lɛ fá we ĩ ti gulu mɛnɔ kikina gɛ

⁵⁴ Nɛ Yezu tɔ̃ 'bɔ hã ogba gili winɔ na: “Fala kɛ nɛ zɔ tũ kole si 'biti gɛ̃a wese, nɛ nɛ tɔ̃ na: ‘Kole ma tɛ sɛ.’ Nɛ ma dɛ tɛ̃ ɛ na mɛ ni.

⁵⁵ Kɔ nɛ zɔ bũi kɛ ma yolo si ba gɔtɔ ni tɛ fi nɛ, nɛ nɛ tɔ̃ na: ‘Wese ma to sɛ sɔɛ gɛ wena.’ Nɛ ma dɛ tɛ̃ ɛ na mɛ ni.

⁵⁶ Nɛ, owi ɔlɔ winɔ gɛ, nɛ wia we zɔ mɛnɔ ngɔ nù gɛ do kɛnɔ tɛ li nza i, nɛ nɛ ĩ ti mɛ ma nɛ dɛ sɛ tɛ̃ ɛ ni. Kɔ gulu kɛ nɛ wè tɛ ĩ ti mɛnɔ kɛ ma dɛ tɛ̃ ɛ kikina gɛ gɔ ni we ge nde?

Mɔ 'dáfá sanga mɔ do ngba mɔ wi ngbangga

⁵⁷ “Gulu kɛ nɛ wele nɛ, nɛ wè tɛ 'dafa we mɔ́ nɛ dɛ sanga ngba nɛ iko gɔ we ge nde?

⁵⁸ Fala kɛ wele da mɔ, kɔ nɛ ma ngɔ nɛ do a we yɔlɔ gulu we ni dati owi 'bili wenɔ, nɛ ma wia na, mɔ dɛ nganda na, nɛ 'dafa we ni sanga ngba nɛ de li wala nga iko. Dɔ a é mɔ dati owi 'bili wenɔ, kɔ wa hã mɔ hã osodanɔ, kɔ wa fi mɔ bɔlɔkɔ gɔ.

⁵⁹ Mi tɔ̃ hã mɔ na, wa fi mɔ bɔlɔkɔ, nɛ nde mɔ hɔ́ sɛ nza gɔ gbaa na, mɔ futa mbili wa wia hã mɔ ni vɛ̃ sɛ nɛ de.”