Owi Nɛ Tonɔ 7 - WE NU GALE 1995

Etiɛnɛ tɔ̃a lɛnggɛ

¹ Nɛ gã nwa nganga aka Etiɛnɛ na: “Mɔ dɛa ni kpa nde?”

² Nɛ Etiɛnɛ gese hã a na: “Obaa mi do onya mi, nɛ zélé mi sɛ! Gale kɛ a do gã dɔ̃lɔ̃ li ni, a hɔa zɛ́ 'da yaa lɛ Abrahama, fala a 'bana zɛ́ ngɔ nù Mezopotami i, dati kɛ na, a kulu dɛ ngɔ nù Haranɛ ni.

³ Nɛ Gale tɔ̃a hã a na: ‘Mɔ kúlú ngɔ, kɔ mɔ lá nùi 'da mɔ do nu fɛlɛ mɔ, hã mɔ nɛ́ dɛ ngɔ nùi kɛ mi nɛ be sɛ ma hã mɔ ni.’

⁴ Nɛ Abrahama la nùi 'da Okalde, nɛ a kulu dɛ Haranɛ. 'Do nɛ, nɛ baa Abrahama fia, nɛ Gale fua Abrahama tɛ Haranɛ, nɛ a la dɛ ngɔ nùi kɛ lɛ ɔ ngɔ nɛ sɔɛ gɛ.

⁵ Nɛ nde Gale hã̀ zi mbe nu nùi gɛ sĩ hã a gɔ. Gɛnɛ kɔ mba mba bi fala sĩ we e do nyanga a gɔ. Nɛ Gale kpua mbulu hã a na, wi sɛ a obe zã a, hã wa kpa sɛ nùi gɛ do mɔ́ wa. Ĩ na, do ngba soe ni, nɛ nde Abrahama zɛ́ do be bina.

⁶ Nɛ Gale tɔ̃a hã a na: ‘Obe zã mɔ wa ɔ sɛ ngɔ gele nù, nɛ wa sɛ a ongbá. Nɛ owinɔ wa hã sɛ ngamɔ hã wa i mɔ wena, gbaa 'do sabɛlɛ kama nalɛ.

⁷ Nɛ nde mi Gale, mi 'bili sɛ we dɛ ngɔ nu kɔnggɔ owinɔ kɛ wa kala sɛ obe zã mɔ do ngbá ni. Nɛ 'do nɛ, nɛ obe zã mɔ wa hɔ sɛ nza ngɔ nùi ni, nɛ wa dɔnggɔ sɛ mi dɛ fala gɛ.’

⁸ Gale tɔ̃a ni do'do, nɛ a gba tɔkɔ do Abrahama, nɛ a tɔ̃ hã a na, a nɛ́ gaza we be gba tɔkɛ ni. Ma kɛ Abrahama kua Izaka, nɛ a ɔa tũ ngbɛ'dɛ'dɛ, nɛ a gɔnɔ a. Nɛ Izaka gɔnɔ tɛ mɛ 'bɔ Yakɔbɔ, nɛ Yakɔbɔ gɔnɔ oyaa lɛ 'bu ngɔ wa bɔa, kɛ wa a obenɔ 'da a ni.

⁹ “Nɛ oyaa lɛ ni, wa dɛa zɛ́ sɛnɛmɔ hã nya wa Yozɛfu, nɛ wa be gole a hã Owele. Nɛ Yozɛfu hɔa ngbá 'da Owi ngɔ nù Ezipeto. Nɛ nde Gale zɛ́ fala nɛ kpo do a,

¹⁰ nɛ a kpasa a kɔ ngamɛnɔ vɛ́. Nɛ Gale dɛa na, a ɔ do hã zã, nɛ dɛa mɔ tɛ a de li nwa ngɔ nù Ezipeto. Nɛ nwa ni ia a do kosolo nwa ngɔ nù Ezipeto, nɛ a e 'bɔ a do nwa ngɔ tɔa 'da a vɛ̃.

¹¹ Nɛ 'do nɛ, nɛ gba wɔ tia tɛ ngɔ nù Ezipeto do ngɔ nù Kanana vɛ̃. Nɛ owinɔ wa zɔ zi ngamɔ wena, nɛ oyaa lɛ wa zi 'bɔ do nyɔngɔmɔ bina.

¹² Kɔ baa wa Yakɔbɔ nɛa we zele na, nyɔngɔmɔ ngɔ nù Ezipeto i boe ni, nɛ a tombo oyaa lɛ i mɔ, we oso nyɔngɔmɛnɔ ni. Kuti nɛ mɔ́ wa zi i mɔ a ni.

¹³ Kɔ a nɛa we tombo wa fala bɔa, nɛ Yozɛfu bia tɛ̃ ɛ hã wa. Nɛ gã nwa ngɔ nù Ezipeto ĩ wá na, wa a nu fɛlɛ Yozɛfu.

¹⁴ Nɛ Yozɛfu tumba wa hã baa a Yakɔbɔ na, a tɛ́ fala nɛ kpo do onu fɛlɛ a vɛ̃. Wa zɛ́ a Owele 'bu wa sambo ngɔ wa mɔlɔ.

¹⁵ Nɛ Yakɔbɔ kulu dɛ ngɔ nù Ezipeto i, nɛ a fe dɛ i mɔ. Nɛ 'do nɛ, nɛ tala oyaa lɛ wa fia 'bɔ dɛ i mɔ.

¹⁶ Nɛ wa kala wɔlɔ wa, nɛ wa si nɛ dɛ kɔ le Sikɛmɛ, nɛ wa mi wa kɔ kɔ̃ɛ kɛ Abrahama usa zɛ́ ma do mbili kɔ̃ obenɔ 'da Hemɔrɛ, tɛ kɔ le Sikɛmɛ ni.

¹⁷ “Kɔ ngba soe kɛ Gale nɛ dɛ do mbuli kɛ a kpua zɛ́ do Abrahama ni kɔla ia, nɛ winɔ 'da lɛ wa sanza, nɛ wa dɛlɛ tɛ ngɔ nù Ezipeto wena.

¹⁸ Nɛ 'do nɛ, nɛ mbé gã nwa hɔa ngɔ Ezipeto, nɛ a ma ngɔ dɛ to nwa 'da a, nɛ nde a ĩ̀ zi ti Yozɛfu gɔ.

¹⁹ Nɛ gã nwa ni dɛa zi 'dã hã dɛ tɛ owinɔ 'da lɛ. A hã nga dɛa to hã wa, nɛ a ba nu a na, wa la onzɔ benɔ 'da wa dɛ nza, takɔ wa fe.

²⁰ Nɛ do 'da fala ni, nɛ wa kua Mɔizɛ, nɛ a de zi wena, nɛ Gale kɔ̃a 'bɔ gɛnɛ a. Nɛ wa dala a kɔ tɔa 'da baa a gbaa zɛkɛ talɛ.

²¹ Kɔ wa nɛa we la a dɛ nza, nɛ be zɔnga be 'da gã nwa ngɔ nù Ezipeto kpa a, nɛ a ba a, nɛ a dala a ɔ nɛ be 'da a ni.

²² Nɛ Mɔizɛ yambala mɛnɔ 'da Oezipeto vɛ̃. Nɛ dɛa to tɛ̃ a do wila we nu a ma be na, a sɔ̃ wena.

²³ “'Da fala kɛ a hɔa 'bu sabɛlɛ nalɛ, nɛ a kpa linggamɔ we zɔ onya a, obe Israɛlɛ.

²⁴ A nɛa, nɛ a zɔ mbe be Ezipeto kpo tɛ zɛlɛ tɛ mbe be Israɛlɛ. Nɛ a gasa bole zu nya a, kɛ wa zɛlɛ tɛ a nɛ ge nde ni, nɛ a gbɛ be Ezipetoe ni.

²⁵ Nɛ a lengge zi na, onya ɛ obe Israɛlɛ, wa ĩ sɛ na, Gale ia ɛ do wi kpasa sɛ wa kɔ ngbá. Nɛ nde wa ĩ̀ zi ni gɔ.

²⁶ Nɛ fala sa 'do nɛ ni, nɛ a kpa obe Israɛlɛ bɔa tɛ zɛ ngba wa, nɛ a yamba we amba wa. Nɛ a tɔ̃ hã wa na: ‘Aa mbaanɔ, nɛ a onya wi, kɔ gulu kɛ nɛ zɛlɛ tɛ ngba nɛ ni we ge nde?’

²⁷ Nɛ wele kɛ a zɛ ngba a 'danga nɛ ge nde ni, ili Mɔizɛ, nɛ a tɔ̃ hã a na: ‘Wi ia mɔ do nwa ngɔ lɛ na, mɔ 'bili we 'da lɛ a wio nde?

²⁸ Mɔ kɔ̃a we gbɛ mi ɔ nɛ kɛ mɔ gbɛa zɛ be Ezipetoe ni nde?’

²⁹ Kɔ Mɔizɛ nɛa we zele ní, nɛ a yu, nɛ a kulu dɛ ngɔ nù Madianɛ. A ɔa i mɔ, nɛ a ko obulu be bɔa.

³⁰ “Olo nɛ la 'bu sabɛlɛ nalɛ, nɛ mbe ngba soe kpo, nɛ Mɔizɛ nɛa tɛ li gba zɔ̃, kɛ zã kala Sinai. Nɛ a nɛ ka mɔ, nɛ a zɔ gisa nwá ma nyɛ do we, nɛ a zɔ anzɛ dɛ gbogbo nyɛa we ni.

³¹ Nɛ Mɔizɛ ɔngba do ma wena. Nɛ a nɛa we kɔlɔ do ma, we soko do dia nɛ, nɛ a zele gɛlɛ Nwa Gale tɛ tɔ̃ hã a na:

³² ‘Wi a mi Gale, kɛ oyaa mɔ wa dɔnggɔ zɛ́ mi ni. Mi a Gale 'da Abrahama, Izaka do Yakɔbɔ.’ Mɔizɛ zila ni, nɛ tɛ̃ a ma ngɔ tana nɛ, nɛ a dɛa kili soko ma.

³³ Nɛ Nwa Gale tɔ̃a hã a na: ɛ̃ ‘Mɔ hɔ́lɔ́ mɔ nyanga mɔ do'do, we kɛ nùi fala mɔ yolo nɛ gɛ, ma santo.

³⁴ Mi zɔa ngamɛnɔ kɛ owinɔ 'da mi wa kpa ma tɛ ngɔ nù Ezipeto i ni, nɛ mi zila hia kɔ̃a 'da wa, kɔ mi tɛa we fo wa kɔ zɛla tɛ ni. Kɔ mɔ tɛ́, mi kɔ̃a we tombo mɔ tɛ ngɔ nù Ezipeto i.’

³⁵ “Nɛ kpo kpo Mɔizɛ kɛ obe Israɛlɛ wa bɛ̃a gɛnɛ a, nɛ wa tɔ̃ hã a na: ‘Wi ia mɔ do nwa ngɔ lɛ na, mɔ 'bili we 'da lɛ a wio nde’ ni, Gale tumba a we ɔ nwa 'da wa, takɔ a kpasa wa kɔ ngbá. A tumba a do wala 'da anzɛ kɛ a hɔa zi dati a kɔ nyɛa we zã gisa nwá ni.

³⁶ Nɛ Mɔizɛ fua obe Israɛlɛ ngɔ nù Ezipeto dɛ nza. A dɛa ogba sɔ̃ mɔ do oɔngbamɔ tɛ ngɔ nùi ni, do 'dɔ gba lì Sala Tɔ̃, do tɛ li gba zɔ̃ i gbaa 'do 'bu sabɛlɛ nalɛ.

³⁷ Nɛ wi 'bɔ a kpo kpo Mɔizɛ hã a tɔ̃a we hã obe Israɛlɛ na: ‘Nwa Gale 'da nɛ, a tombo sɛ wi gba olo nu a ɔ nɛ mi gɛ hã nɛ. Nɛ wi ni sɛ a be le 'da nɛ ngboo.’

³⁸ Wi a Mɔizɛ hã a zi fala nɛ kpo do obe Israɛlɛ tɛ li gba zɔ̃ i, nɛ a yolo zi dɛ ngbala oyaa lɛ do anzɛ, nɛ anzɛ tɔ̃ wenɔ hã a tɛ ngɔ kala Sinai. Nɛ Gale tɔ̃ lɛnggɛ kɛ ma hã kpasi ni hã a, nɛ a gba nu nɛ hã lɛ.

³⁹ “Nɛ nde oyaa lɛ wa kɔ̃̀ zi we zele a gɔ. Wa bɛ̃a gɛnɛ a, nɛ wa kɔ̃a zi we kpolo 'bɔ tɛ wa dɛ Ezipeto i.

⁴⁰ Nɛ wa tɔ̃a hã Aroni, nya Mɔizɛ na: ‘Mɔ dɛ́ hi ogale hã lɛ, takɔ wa kpe dati lɛ. We kɛ lɛ ĩ̀ ti mɛ ma dɛa Mɔizɛ, kɛ a fua lɛ ngɔ nù Ezipeto dɛ nza ni gɔ.’

⁴¹ Nɛ wa dula hi ngɔmbɔ, nɛ wa gbɛ sa'de we dɔnggɔ do a. Nɛ wa dɛa yangga mɛ kɛ wa dɛa do kɔ̃ wa iko ni wena.

⁴² Ma kɛ Gale siki 'do a lua do wa, nɛ a la wa ni tɛ dɔnggɔ osɔlanɔ li nza gɛ. Ma dɛa tɛ̃ ɛ ɔ nɛ kɛ wa tɔ̃a kɔ 'buki 'da Owi gba olo nu Gale na: ‘Nɛ, obe Israɛlɛ, kɔ 'bu sabɛlɛ nalɛ, kɛ nɛ dɛa zi li gba zɔ̃ i ni, nɛ nɛ gbɛa zi osa'de we dɔnggɔ do mi nde?

⁴³ Gɔ! Nɛ yɛnggɛ zi do tole tɔa Tande 'da gale Mɔlɔkɛ, do kɛ 'da gale sɔla 'da nɛ Refanɛ. Nɛ nde nɛ a nɛ dɛa zi ohi mɛnɔ ni do kɔ̃ nɛ, takɔ nɛ dɔnggɔ ma. We duzu ma, mi 'dɔlɔ sɛ nɛ gbaa dɛ ngɔ nù Babilonia i.’ ”

⁴⁴ Nɛ Etiɛnɛ tɔ̃ 'bɔ na: “Zɛ́ tɛ li gba zɔ̃ i, oyaa lɛ wa zi do tɔa Tande, takɔ wa a ota gba tɔkɛ kɔ nɛ. Mɔizɛ dɛa zi tɔa Tande ni do tɛlɛ tɛ kɛ Gale bia do ma hã a na, a dɛ ni.

⁴⁵ Nɛ oyaa lɛ wa la zi tɔa Tande ni hã obenɔ olo wa ni. Nɛ obenɔ ni wa ba zi ma, nɛ wa yɛnggɛ do ma do 'da fala 'da Yozue. Nɛ wa lia nɛ ngɔ nùi wa ba zi kɔ̃ ogele winɔ, kɛ Gale ndaka wa dati wa ni. Nɛ tɔa Tande ni ma 'bana zi dɛ di ni, gbaa we hɔ tɛ ngba soe kɛ Davidi hɔa do nwa ni.

⁴⁶ Nɛ Gale kɛ a 'bɔ a Gale 'da Yakɔbɔ ni, a wila nu a tɛ Davidi, nɛ Davidi aka a na, ɛ dɛ tɔa ɔi hã a.

⁴⁷ Nɛ nde wi a Salɔmɔ hã a dɛa zi tɔa ni hã Gale.

⁴⁸ “Gɛnɛ kɔ ní, nɛ nde Gale kɛ a nɛa ngɔ mɛnɔ vɛ ni, a ɔ́ kɔ tɔa kɛ wele dɛa do kɔ̃ ɛ ni gɔ. Ma ɔ nɛ kɛ wi gba olo nu Gale tɔ̃a na:

⁴⁹ Nwa Gale tɔ̃a na: ‘Kpongbo nwa 'da mi, mɛ a li nza, nɛ nùi mɛ a mɔ e nyanga mi ngɔ nɛ. Tɔa kɛ nɛ wia sɛ we dɛ ma hã mi ni, ma ɔ sɛ nɛ nde? Nɛ nɛ e sɛ fala ɔmɔ tɛ mi do do nde?

⁵⁰ Mɛnɔ nyanga nza gɛ vɛ, mi dɛa ma do kɔ̃ mi wele nɛ, nɛ mɛ a mɔ́ mi.’ ”

⁵¹ Nɛ Etiɛnɛ tɔ̃ 'bɔ na: “Aa nɛ, Owi nga zunɔ, kɛ sila nɛ nganda, nɛ zala nɛ la 'bɔ nɛ ge nde gɛ. Gale sa mɔ hã nɛ, nɛ nɛ bɛa gɛnɛ Hi Wi Santo fai ɔ nɛ kɛ oyaa nɛ wa bɛa zɛ́ 'bɔ a ni.

⁵² Wi gba olo nu Gale, kɛ oyaa nɛ wa hã̀ zɛ́ zɛlɛ tɛ hã a gɔ ni, a boe nde? Wa gbɛa zi owanɔ kɛ wa tɔ̃a we tɛa 'da Wi bɔlɔ zui ni. Nɛ Wi bɔlɔ zui ni, nɛ a nɛ 'dɔla a ngangga gɛ, nɛ nɛ gbɛa a.

⁵³ Nɛ kpa zi mbula 'da Gale kɛ a tumba do oanzɛnɔ ni, nɛ nde nɛ dɛ̀ ma gɔ.”

Wa gbɛa Etiɛnɛ

⁵⁴ Owi 'bili wenɔ wa nɛa we zele wenɔ ni, nɛ zã wa nɔ̃lɔ̃ wena, nɛ wa ma ngɔ nyɔngɔ li gogo wa do dã dɛ tɛ Etiɛnɛ.

⁵⁵ Nɛ ngawi 'da Hi Wi Santo dunu kɔ Etiɛnɛ, nɛ a ka mɔ dɛ li nza i, nɛ a zɔ yele ngbala dɔ̃lɔ̃ li 'da Gale. Nɛ nde Yezu yula dɛ ngɔ ngawili kɔ̃ Gale.

⁵⁶ Nɛ Etiɛnɛ tɔ̃ hã wa na: “Nɛ zélé! Mi zɔa li nza, nɛ nde ma hũi, kɔ Be 'da Wele yula dɛ ngɔ ngawili kɔ̃ Gale.”

⁵⁷ Kɔ wa nɛa we zele ní, nɛ wa he mɔ fuu, nɛ wa kpe zala wa. Nɛ wa vɛ̃ wa wɛlɛ tɛ wa, nɛ wa tingbi dɛ ngɔ a.

⁵⁸ Nɛ wa ba a, nɛ wa la do a dɛ 'do ngba le, nɛ wa ma ngɔ lo a do ota we gbɛ a. Nɛ nde owinɔ kɛ wa da zi a ni, wa hɔla tulunɔ 'da wa, nɛ wa a ma kɔ̃ mbe be zagbãlã kpo, li a a Saulo.

⁵⁹ Kɔ wa tɛ lo Etiɛnɛ we gbɛ a ni, nɛ a sambala na: “Nwa Yezu, mɔ bá hi mi!”

⁶⁰ Nɛ 'do nɛ, nɛ a gu do zugolo a gburr, nɛ a he mɔ do nga gɛlɛ na: “Nwa, mɔ tɛ è ngbangga zu wa we 'dã mɛ wa dɛa gɛ gɔ.” A nɛa we tɔ̃ ni, nɛ a e sila a nù. Nɛ Saulo kɔ̃a zi gɛnɛ kɛ wa gbɛa Etiɛnɛ ni.