1 SAMUƐLƐ 17 - WE NU GALE 1995

Davidi do Goliatɛ

¹ Mbe 'da fala kpo, nɛ osoda Filisti wa mba ngba wa dɛ kɔ le Soko, tɛ ngɔ nù Yuda we bi bolo. Wa 'dafa fala ɔi 'da wa tɛ Efɛsi-Damimɛ, tɛ sanga le Soko do Azeka.

² Nɛ Saulo do osoda Israɛlɛ, wa mba tɛ mɛ 'bɔ ngba wa, nɛ wa 'dafa fala ɔi 'da wa tɛ kɔ gbangɔlɔ̃ Terebintɛ. 'Do nɛ, nɛ wa lɔnggɔ dɛ dati osoda Filisti, we bi do wa.

³ Osoda Filisti wa yula ngɔ kala kpo, nɛ osoda Israɛlɛ wa yolo tɛ mɛ 'bɔ ngɔ mbee nɛ kpo. Nɛ gbangɔlɛ̃ kɛ̃a sanga wa.

⁴ Mbe soda Filisti kpo, li a a Goliatɛ, a zi a wi kɔ le Gatɛ, nɛ a hɔa nza kɔ ongba a, nɛ a aka osoda Israɛlɛ na, wa ba wele kpo, kɔ lo bi do a. Goliatɛ dulu zi wena, 'da ngala a zi ɔ nɛ mɛtrɛ talɛ ni.

⁵ A gu ndasa tũ mɔ bolo, nɛ a he'de tulu tũ mɔ bolo dɛ ngu'du a. Dĩ tuli ni a 'bu kilo gazɛlɛ.

⁶ A hi'da tũ mɔ bolo dɛ nyanga a, nɛ a dulu be kɔya 'da a do 'bangge.

⁷ A ba 'bɔ sɛlɛ dɛ kɔ̃ a. Te sɛlɛ ni ma gã ɔ nɛ te nyanga tɔa ni, nɛ dĩ gba li nɛ nɛa ngɔ kilo sambo. Nɛ mbe soda kpo kpia dati a we 'be ngele 'da a.

⁸ Goliatɛ yula nù dɛ dati osoda Israɛlɛ, nɛ a he mɔ na: “Gulu kɛ nɛ yula, nɛ nɛ 'dafa tɛ nɛ we bi bolo ni we ge nde? Mi a be Filisti, nɛ nɛ a ongbánɔ 'da Saulo. Nɛ sáká mbe wi wili kpo kɔ nɛ, kɔ a zĩlĩ we bi bolo do mi.

⁹ Kɔ fala kɛ a nɛ ngɔ mi, kɔ a gbɛ mi, nɛ lɛ dungu sɛ ongbánɔ 'da nɛ. Kɔ ni gɔ, hã mi te do a, kɔ mi gbɛ a, nɛ nɛ dungu sɛ ongbánɔ 'da lɛ.

¹⁰ Sɔɛ gɛ, mi tulu nɛ osoda Israɛlɛ. Nɛ mi nda nɛ na, nɛ ba wele kpo, kɔ lɛ bi do a.”

¹¹ Saulo do osodanɔ 'da a wa nɛa we zele wenɔ kɛ be Filisti tɔ̃a ni, nɛ kili ba wa nganda wena.

Davidi hɔa tɛ fala ɔi 'da osoda Israɛlɛ

¹² Davidi a be 'da Yɛse, wi nu kpala Efrata, tɛ kɔ le Bɛtleɛmɛ, ngɔ nù Yuda. Yɛse kua zi obulu be ngbɛ'dɛ'dɛ, nɛ do 'da fala Saulo zi a nwa ni, nɛ nde a dɛa kpasa wena.

^13-14 Okpasa bulu benɔ 'da a talɛ kɛ li wa a Eliabɛ kuti be, Abinadabɛ be kɛ bɔa, do Sama wele kɛ talɛ, wa nɛa bole fala nɛ kpo do Saulo. Nɛ nde Davidi, be hɔ dɛ 'do wa, a 'bana zi be zagbãlã.

¹⁵ A nɛ zi we dɛ toe hã Saulo, nɛ a si we fɔmɔ obatanɔ 'da baa a tɛ Bɛtleɛmɛ i 'do ngbɛ ɛ do 'do ngbɛ ɛ.

¹⁶ 'Do 'bu tũ nalɛ, titole do gɛ̃a wese, nɛ nde Goliatɛ tɛ be tɛ̃ a dati obe Israɛlɛ fai.

¹⁷ Mbe ngba soe kpo, nɛ Yɛse tɔ̃ hã Davidi na: “Mɔ bá kpalɛ wa hana gɛ, kɔ mɔ mba do mapa 'bu gɛ, kɔ mɔ wɛlɛ tɛ mɔ do ma hã onya mɔ tɛ fala bole i.

¹⁸ Nɛ mɔ kálá 'bɔ nyɔngɔmɛ wa dɛa do ma'bɛlɛ ni 'bu, kɔ mɔ nɛ do ma hã wi ngɔ osodanɔ. Mɔ zɔ na, onya mɔ wa do dia nɛ nde. Nɛ mɔ si do mbe mɔ kɛ ma be na, mɔ zɔa wa, nɛ wa do dia nɛ ni hã mi.

¹⁹ Mɔ kpa sɛ nwa Saulo, do onya mɔ, do osoda Israɛlɛ vɛ̃, tɛ kɔ gbangɔlɔ̃ Terebintɛ, tɛ fala wa bi do bole do osoda Filisti ni.”

²⁰ Fala nɛa we sa 'do nɛ do titole belee, nɛ Davidi kulu ngɔ, nɛ a la obatanɔ hã mbe wi zɔ mɔ tɛ wa. Nɛ a ba nyɔngɔmɛ ni, nɛ a la, ɔ nɛ kɛ baa a Yɛse ba do nu ɛ hã a ni. A nɛa, nɛ a hɔ tɛ fala ɔi 'da osoda Israɛlɛ, nɛ nde wa tɛ 'dafa tɛ wa we bi bole, nɛ wa he hiamɔ bolo.

²¹ Osoda Filisti do osoda Israɛlɛ, wa 'dafa ngɔ gili bolonɔ 'da wa we kpa ngba wa.

²² Davidi hɔa, nɛ a la tole hã soda zɔ mɔ tɛ tolenɔ ni, nɛ a ma ngɔ yu dɛ 'da owi bolonɔ i. A kpa onya a, nɛ a aka wa na, wa do dia nɛ nde.

²³ A tɛ wele we do wa, nɛ kpo Goliatɛ ni hɔ nza kɔ gili osoda Filisti, nɛ a tili dɛ dati, nɛ a ma ngɔ tɔ̃ 'bɔ kpo we a tɔ̃ dɛ fai, we yɔndɔ do sila osoda Israɛlɛ ni. Nɛ Davidi zila we a tɔ̃a ni.

²⁴ Osoda Israɛlɛ wa nɛa we zɔ Goliatɛ, nɛ kili ba wa wena, nɛ wa ngbɔ dɛ 'do.

²⁵ Nɛ wa tɔ̃ hã ngba wa na: “Nɛ zɔ́ a! A tili dɛ dati we tulu lɛ a ni. Nɛ nwa Saulo kpua mbulu na, ɛ hã sɛ gã kpamɔ hã wi kɛ a gbɛ sɛ Goliatɛ ni. Nɛ a 'bɔ na, ɛ hã sɛ be zɔnga be 'da ɛ hã wi ni na, a ba a do kɛnɛ a. Nɛ nu fɛlɛ a fútá sɛ 'bɔ tako gɔ.”

²⁶ Davidi aka osodanɔ kɛ zã a ni na: “Wi kɛ a gbɛ Filisti gɛ, hã a fo sape li obe Israɛlɛ ni, nɛ a kpa sɛ mɔ ge nde? Be Filisti gɛ, kɛ a a manda'ba iko, a wia we nɛ ngɔ osodanɔ 'da Gale wele kpasi nde?”

²⁷ Davidi aka ni, nɛ wa sa li mɛ kɛ wa hã sɛ hã wi nɛ gbɛ Goliatɛ ni hã a.

²⁸ Eliabɛ, kpasa wi ti Davidi zila we a tɔ̃ do osodanɔ ni, nɛ zã a nɔ̃lɔ̃ dɛ tɛ̃ a. Nɛ a aka a na: “Mɔ tɛa i nga we dɛ ge? Wi fɔmɔ obatanɔ 'da mɔ olo mɔ zamɔ i a wio nde? Mi ĩ ti mɔ do wali 'da mɔ. Gbãlã zã mɔ bina. Mɔ tɛa we zɔ bole iko.”

²⁹ Nɛ Davidi gese na: “'Dã mɛ mi dɛa ni a ge? Mi aka kɛ 'da mi aka iko.”

³⁰ Nɛ a siki li a dɛ 'da mbé wele, nɛ a aka a do kpo aka we ni. Falanɔ vɛ̃ a aka ni, nɛ wa gese kpo kpo gisa we ni hã a.

³¹ Ombe winɔ wa zɔa hɛ̃lɛ̃ 'da Davidi, nɛ wa nɛa, nɛ wa tɔ̃ we nɛ hã Saulo. Nɛ a tombo hã Davidi na, a tɛ 'dɛ ɛ nga sɛ.

³² Davidi nɛa, nɛ a tɔ̃ hã Saulo na: “Aa nwa, ma wè na, wele dɛ kili be Filisti gɛ gɔ. Mi nɛ sɛ, kɔ lɛ bi do a.”

³³ Nɛ Saulo na: “Ɔ̃ ɔ̃. Mɔ wè tɛ bi do a gɔ. Mɔ a be iko, nɛ a a ã soda zɛ́ belee.”

³⁴ Nɛ Davidi gese na: “Aa nwa, 'da fala mi fɔmɔ obatanɔ 'da baa mi ni, kɔ gbɔgbɔ tabi gele 'dã sa'de ba mbe bata kpo,

³⁵ nɛ mi ndaka 'do a, nɛ mi zɛ a, nɛ mi gbɔtɔ bata nu a. Kɔ fala kɛ a siki tɛ̃ a we nyɔngɔ mi nde, nɛ mi ba nzɔlɔ gɛlɛ a, nɛ mi gbɛ a.

³⁶ Mi gbɛa ogbɔgbɔ do gele o'dã sa'denɔ, kɔ mi gbɛ sɛ tɛ mɛ 'bɔ be Filisti gɛ, kɛ a a manda'ba iko ni na mɛ ni. We duzu kɛ a dã osodanɔ 'da Gale wele kpasi ni.

³⁷ NWA kpasa zi mi ti kɔ̃ ogbɔgbɔnɔ do o'dã sa'denɔ. A kpasa sɛ 'bɔ mi ti kɔ̃ be Filisti gɛ.” Nɛ Saulo tɔ̃ hã Davidi na: “Ma a dia, mɔ nɛ́, nɛ NWA dúngú do mɔ.”

³⁸ Nɛ Saulo kala omɔ bi bolonɔ 'da a, nɛ a hã ma hã Davidi. A gu ndasa tũ mɔ bole 'da a dɛ zu Davidi, nɛ a he'de 'bɔ tulu ngɔɛ 'da a, kɛ ma do tũ mɔ bole ni dɛ tɛ̃ a.

³⁹ Davidi gãlã du kɔya bole 'da Saulo dɛ ngɔ tulu tũ mɔ bole ni. Nɛ a yamba la do ma, nɛ nde ma wè gɔ, we kɛ a ìlì do ma gɔ. Nɛ Davidi tɔ̃ hã Saulo na: “Mi wè tɛ bi bole do mɛnɔ gɛ gɔ. Mi ìlì do ma gɔ.” Nɛ a hɔlɔ ma tɛ̃ a vɛ̃,

⁴⁰ nɛ a ba te 'da a, nɛ a kala lɔa ta nu lì mɔlɔ dɛ kɔ̃ a, nɛ a a ma kɔ koe tuli 'da a. A ba 'bɔ lasi 'da a, nɛ a ma ngɔ wɛlɛ tɛ̃ a we kpa ngba a do Goliatɛ.

Davidi gbɛa Goliatɛ

⁴¹ Nɛ Goliatɛ, be Filisti, ma ngɔ tɛ gɛɔ dɛ 'da Davidi nga. Nɛ wi 'be ngele 'da a do dati a.

⁴² Kɔ a nɛ ka mɔ tɛ Davidi, nɛ a zɔ a yala iko, we kɛ a a mbé kunu zagbãlã, a ɔ lɔnggɔdɔnggɔ iko.

⁴³ Nɛ Goliatɛ he mɔ zu a na: “Mɔ nɛ dɛ te kɔ̃ mɔ gɛ do ge nde? Mɔ lengge na, mi a tolo nde?” Nɛ a fɔmbɔ Davidi do zu li ogalenɔ 'da Ofilisti.

⁴⁴ Nɛ a sa mɔ hã a na: “Mɔ tɛ, nɛ mi gbɛ sɛ mɔ, nɛ mi hã sɛ wɔlɔ mɔ hã onɔɛnɔ do osa'denɔ zamɔ gɛ na, wa nyɔngɔ ma.”

⁴⁵ Nɛ Davidi gese na: “Mɔ tɛ we bi mi do kɔya, do sɛlɛ, do nzabele. Nɛ nde mi nɛ bi do mɔ do ngawi 'da NWA Gale 'da osoda Israɛlɛ, kɛ mɔ dã a ni.

⁴⁶ NWA a e sɛ mɔ ti ngawi 'da mi sɔɛ gɛ, nɛ mi nɛ sɛ ngɔ mɔ li bole. Mi gbɛ sɛ mɔ, nɛ mi 'bili sɛ gɛlɛ mɔ do'do. Nɛ mi hã sɛ wɔlɔ mɔ mba do wɔlɔ osoda Filisti hã onɔɛnɔ do osa'de zamɛnɔ, nɛ wa nyɔngɔ sɛ ma. Na mɛ ni, nɛ winɔ ngɔ nù gɛ vɛ̃, wa ĩ sɛ na, obe Israɛlɛ wa do Gale boe.

⁴⁷ Nɛ owinɔ vɛ̃ wa yolo dɛ gɛ, wa ĩ sɛ na, nwa kpásá winɔ 'da a do kɔya tabi sɛlɛ gɔ. We kɛ nwa a wele bole gɛ, a 'dɔlɔ sɛ nɛ hã lɛ na, nɛ ɔ ti mbula 'da lɛ.”

⁴⁸ Goliatɛ tili 'bɔ dɛ dati, nɛ Davidi yu tɛ mɛ 'bɔ we kpa ngba a do a.

⁴⁹ Wa nɛa we kɔlɔ do ngba wa, nɛ Davidi fi kɔ̃ ɛ, nɛ a ba ta kɔ koe tuli kɔ̃ a ni. Nɛ a fi ma kɔ lasi 'da a, nɛ a da, nɛ ma lo dati Goliatɛ gbaa, nɛ ma le dɛ kɔ zu a, nɛ li a tũ, nɛ a te nù.

⁵⁰ Na mɛ ni, Davidi nɛ̀ ngɔ Goliatɛ we kɔya gɔ. A nɛa ngɔ a we lasi do ta a lua do zu a ni.

⁵¹ Goliatɛ nɛa we te nɛ, nɛ Davidi yu dɛ 'da a mɔ, nɛ a hɔ dɛ ngɔ a, nɛ a gbɔtɔ du kɔya 'da a, nɛ a 'bili gɛlɛ a. Ofilisti wa nɛa we zɔ na, nganga bole 'da lo fia do'do ni, nɛ wa yu.

⁵² Nɛ Oisraɛlɛ do Oyuda wa hia hiamɔ bolo, nɛ wa ndaka 'do osoda Filisti gbaa, nɛ wa e wa nu ngba le Gatɛ do Ekroni. Nɛ wɔlɔ osoda Filisti ala do li wala le Saraimɛ gbaa we hɔ tɛ le Gatɛ do Ekroni.

⁵³ Osoda Israɛlɛ wa la fala ndaka 'do wa, nɛ wa si 'do, nɛ wa le fala ɔi 'da osoda Filisti, nɛ wa kala mɔ olo wa vɛ̃.

⁵⁴ Davidi ba zu Goliatɛ, nɛ a si do ma dɛ Yeruzalɛmɛ i. Nɛ a usu 'bɔ mɔ bolonɔ olo nganga bole ni dɛ kɔ tɔa tande 'da a.

Wa bia Davidi hã Saulo

⁵⁵ 'Da fala Saulo zɔa zi Davidi tɛ nɛ we bi bole do Goliatɛ ni, nɛ a aka Abnɛrɛ, gã wi ngɔ osodanɔ 'da a na: “Abnɛrɛ, be gɛ a be 'da wio nde?” Nɛ Abnɛrɛ gese hã a na: “Nwa, mi ĩ̀ ti a gɔ. Ta mi ngɔ a bina.”

⁵⁶ Nɛ nwa Saulo ba nu ɛ hã a na: “Mɔ fá we ĩ ti a.”

⁵⁷ Ma hã 'do kɛ Davidi gbɛa Goliatɛ do'do, nɛ a si dɛ tɛ fala ɔi nga ni, nɛ Abnɛrɛ nɛa do a hã Saulo. 'Da fala ni, nɛ nde zu Goliatɛ 'bana dɛ kɔ̃ Davidi ni.

⁵⁸ A hɔa, nɛ Saulo aka a na: “Be 'daa, mɔ a wio nde?” Nɛ Davidi gese na: “Mi a be 'da wi toe 'da mɔ Yɛse, kɛ a a wi kɔ le Bɛtleɛmɛ ni.”