1 SAMUƐLƐ 14 - WE NU GALE 1995

Yonatanɛ bi ombe soda Filisti

¹ Mbe tũ kpo, nɛ Yonatanɛ, be 'da Saulo, tɔ̃ hã be zagbãlã kɛ a 'be mɔ bolonɔ 'da a ni na: “Mɔ tɛ́, hã lɛ nɛ́ gbaa tɛ kulu wala fala ɔi 'da osoda Filisti i.” Yonatanɛ nɛa we la nɛ, nɛ nde a mbèsè baa a Saulo gɔ.

² Saulo zi a tɛ nu ngba le Gibea, tɛ ti te grɛnadɛ tɛ Migroni. A ɔ zi di ni, do osoda dɔ̃ɔ do kama gazɛlɛ.

³ Do 'da fala ni, nɛ nde omɛnɔ kɛ ma santo we aka do Gale ni, ma zi dɛ kɔ̃ nganga Ahia. Ahia a be 'da Ahitubɛ, nɛ a a yamba Ikabɔdɛ. (Ikabɔdɛ zi tɛ mɛ 'bɔ a be 'da Pinasi, nɛ a a be yaa Heli kɛ a zi a nganga 'da Gale tɛ kɔ le Silo.) Nɛ 'da fala kɛ Yonatanɛ nɛa we la ma ni, nɛ nde wele kpo kɔ sodanɔ ĩ̀ zi fala nɛ gɔ.

⁴ We hɔ tɛ fala ɔi 'da osoda Filisti, nɛ Yonatanɛ la do sanga 'bɛ̃lɛ̃ zu ota bɔa. Wa sa li tanɔ ni na, Bosɛsi do Sɛne.

⁵ Ta Bosɛsi do si gbãlã ngɔ, do kulu le Mikmasi. Nɛ ta Sɛne do si ba gɔtɔ, do kulu le Geba.

⁶ Yonatanɛ tɔ̃a hã wi toe 'da a na: “Lɛ nɛ́ gbaa kɔ lɛ hɔ tɛ fala Ofilisti, kɛ wa a omanda'ba iko, wa ɔ nɛ ni. Mbe gɔ, nɛ NWA a gala sɛ lɛ. Gɛnɛ kɔ lɛ dɔ̃ gɔ, kɔ fala kɛ nwa kɔ̃ we gala lɛ, nɛ nde mɔ kɛ ma wia we amba na, a gala lɛ we nɛ ngɔ wi sɛnɛ lɛ ni bina.”

⁷ Nɛ wi dɛa toe gese na: “Mɔ dɛ kɛ vɛ̃ zã mɔ kɔ̃a ni, mi do mɔ boe.”

⁸ Nɛ Yonatanɛ tɔ̃ 'bɔ na: “Ma a dia. Lɛ nɛ́, nɛ lɛ dɛ na, osoda Filisti wa zɔ lɛ.

⁹ Hã fala kɛ wa zɔ lɛ, kɔ wa tɔ̃ hã lɛ na, lɛ yolo nu, kɔ wa tɛ hã wa kpa lɛ, nɛ lɛ yolo sɛ nù dɛ ti lɛ ni.

¹⁰ Kɔ fala kɛ wa tɔ̃ hã lɛ na, lɛ kũ dɛ 'da lo i, nɛ lɛ kũ sɛ. We kɛ ma be sɛ na, NWA 'dɔlɔ wa hã lɛ ia.”

¹¹ Yonatanɛ do wi toe 'da a wa nɛa, nɛ wa be tɛ wa hã osoda Filisti. Osoda Filisti wa nɛa we zɔ wa, nɛ wa tɔ̃ dɛ sanga ngba wa na: “Hɔ! Nɛ zɔ́ obe Hebre, wa hɔa nza kɔ kɔ̃nɔ wa usu tɛ wa kɔ nɛ ni.”

¹² Nɛ wa tɔ̃ hã Yonatanɛ do wi toe 'da a na: “Nɛ tɛ́ dɛ 'da lɛ nga. Lɛ do we we tɔ̃ hã nɛ boe.” Yonatanɛ nɛa we zele ni, nɛ a tɔ̃ hã wi toe 'da a na: “Mɔ tɛ́ 'do mi, NWA 'dɔlɔ wa hã lɛ ia.”

¹³ Yonatanɛ hala do ngu'du a, we danga dɛ 'da wa i, nɛ wi toe 'da a do 'do a ni. Nɛ a bi osoda Filisti, nɛ wa ala li bole 'da a, nɛ wi toe 'da a dala 'da wa, nɛ a gbɛ wa.

¹⁴ Kɔ kuti bole ni, Yonatanɛ do wi toe 'da a, wa gbɛa Owele la ngɔ 'bu wa bɔa la. Nɛ ma dɛa tɛ̃ ɛ ni dɛ li be fanda sĩ iko.

¹⁵ Nɛ osoda Filisti kɛ wa 'bana zi fala ɔi 'da wa, do owanɔ kɔ lenɔ kɛ zã wa ni, wa dɛ zi kili wena. Kili ba 'bɔ osodanɔ wa fɔmɔ fala ɔi 'da wa ni, do onga soda bolonɔ 'da Ofilisti. Dɛ ngɔ nɛ, nɛ nùi ma ngɔ tana nɛ, nɛ zu wa vĩ vɛ̃ we kili ma ba wa ni.

Obe Israɛlɛ wa nɛa ngɔ Ofilisti

¹⁶ Owi miãnɔ 'da Saulo tɛ Gibea, tɛ ngɔ nù Bɛnzamɛ, wa zɔa ogili Ofilisti tɛ yu tɛ falanɔ vɛ̃, nɛ wa tɔ̃ we nɛ hã Saulo.

¹⁷ Nɛ Saulo tɔ̃ hã osodanɔ 'da a na, wa tɔ́lɔ́ osodanɔ, we zɔ wi kɛ a bina ni. Wa tɔlɔ winɔ, nɛ wa zɔ na, Yonatanɛ do wi toe 'da a, wa bina.

¹⁸ Saulo nɛa we zɔ ni, nɛ a tɔ̃ hã nganga Ahia na: “Mɔ bá tulu nganga, kɛ koe mɛnɔ kɛ ma santo we aka do Gale tɛ nɛ ni, kɔ mɔ tɛ nɛ sɛ.” Do 'da fala ni, nɛ nde Ahia zi a wi he'de tuli ni, dati obe Israɛlɛ.

¹⁹ Saulo 'bana tɛ wele we hã nganga Ahia ni, nɛ nde tɛ fala ɔi 'da osoda Filisti i, ma 'danga dɛ dati 'danga fai. Nɛ Saulo tɔ̃ hã Ahia na: “Mɔ ɔ́mɔ́! Fo fala aka 'bɔ NWA bina.”

²⁰ Saulo mba ngɔ gili winɔ 'da a, nɛ a la we bi bolo do osoda Filisti. Wa nɛa we hɔ i mɔ, nɛ nde zu Owi sɛnɛ wa ni ma vĩ do'do, kɔ wa tɛ bi 'bɔ dɛ sanga ngba wa iko. Mɛ zi a ngbongbo vĩ zu ngboo.

²¹ Nɛ ombe be Hebre kɛ wa yu zi, nɛ wa mba zi do osoda Filisti li bolonɔ 'da wa ni, wa si 'bɔ 'do dɛ zã obe Israɛlɛ, we bi fala nɛ kpo do Saulo do Yonatanɛ.

²² Nɛ ombe be Israɛlɛ kɛ wa usu zi ngɔ okalanɔ tɛ ngɔ nù Efraimɛ ni, wa zila na, Ofilisti wa yu do'do, nɛ wa hɔ tɛ mɛ 'bɔ. Nɛ wa mba ngba wa do osoda Israɛlɛ, nɛ wa ndaka 'do Ofilisti we bi do wa

²³ gbaa, we hɔ 'do Bɛtɛ-Avɛnɛ i. Nɛ zɔ́, tɛlɛ tɛ kɛ nwa fua obe Israɛlɛ ti kɔ̃ Ofilisti do ngba soe ni gɛ a ni.

Osoda Israɛlɛ wa kpasa Yonatanɛ

²⁴ Do kpo soe ni, obe Israɛlɛ wa mbɔkɔ wena, we kɛ Saulo kana nu ɛ tɛ wa na: “Fala kɛ wese tɛ gɛ gɔ, kɔ wele nyɔngɔ mɔ dati kɛ na, mi gbɛ Owi sɛnɛ mi e ni, nɛ a kpa sɛ ngamɔ.” Wa nɛa we zele ni, nɛ wele kpo nyɔ̀ngɔ̀ mɔ gɔ.

²⁵ Wa la, nɛ wa hɔ zamɔ i, nɛ nde nɔ gɔlɔ dɛa dɔ'bɔ dɛ nù nga.

²⁶ Wa nɛa we le dɛ zamɛ ni, nɛ wa zɔ nɔ gɔlɛ tɛ hulu nɛ. Nɛ nde wele kpo bà mbe we nyɔngɔ nɛ gɔ. We kɛ wa dɛa kili kana 'da Saulo.

²⁷ Nɛ nde Yonatanɛ ĩ̀ zi kɛ na, baa a kana nu ɛ tɛ winɔ vɛ̃ ni gɔ. A ɛfɛ te kɔ̃ a ni, nɛ a ndɔ nu ngele gɔlɛ, nɛ a ba dɛ nu a, nɛ a nyɔngɔ. A nɛa we nyɔngɔ nɛ, nɛ a kpa ngawi kɔ kili tɛ̃ a.

²⁸ Nɛ mbe kpo kɔ osodanɔ tɔ̃ hã a na: “Lɛ vɛ̃ lɛ mbɔkɔ tɛ wɛ wena. Nɛ baa mɔ kana nu a na, wele kɛ a nyɔngɔ mɔ sɔɛ gɛ, nɛ a kpa sɛ ngamɔ.”

²⁹ Yonatanɛ nɛa we zele ni, nɛ a tɔ̃ na: “Ki a 'dã mɔ ge! Baa mi dɛ do owinɔ 'da lɛ ni we ge nde? Nɛ zɔ́, mi kpa di ngawi de wena, we duzu kɛ mi nyɔngɔ mbe ngele gɔlɔnɔ.

³⁰ Fala kɛ sɔɛ gɛ osodanɔ vɛ̃ wa nyɔngɔ sɔ omɛnɔ wa kpa olo Owi sɛnɛ wa ni, nɛ wa kpa sɔ ngawi, nɛ wa gbɛ sɔ Ofilisti li bole la li ngele.”

³¹ Do ngba soe ni, nɛ obe Israɛlɛ wa nɛa ngɔ Ofilisti, nɛ wa ndaka 'do wa yolo tɛ Mikmasi gbaa we hɔ kɔ le Ayaloni. Nɛ nde wa mbɔkɔ tɛ wɛ wena,

³² nɛ wa kala omɛnɔ olo owi sɛnɛ wa do gbɛnga tɛ. Wa kala obata, do ongɔmbɔ, do obe wili ngɔmbɔ, nɛ wa gbɛ wa, nɛ wa nyɔngɔ mulu sa'de ni mba do tɔkɔ nɛ.

³³ Wa tɔ̃a 'da nɛ hã Saulo na, owinɔ wa dɛa 'dã mɔ dɛ 'da NWA, we kɛ wa nyɔngɔ mulu sa'de do tɔkɔ nɛ. Saulo nɛa we zele ni, nɛ a he mɔ na: “Nɛ bɛ̃a we nu Gale wena. Nɛ fá gã ta dɔ̃, kɔ nɛ kímílí ma dɛ i nga.

³⁴ 'Do nɛ, nɛ nɛ yɛ́nggɛ́ sanga owinɔ, nɛ nɛ tɔ̃ hã wa na, wa tɛ do ngɔmbɛ tabi do bata 'da wa dɛ i nga. Kɔ wa 'bili gɛlɛ wa, nɛ wa gbɛ wa ngɔ ta gɛ, sɛ nɛ wa nyɔngɔ wa de. Wa dɛ na mɛ ni, nɛ nde fo sɛ 'bɔ tɔkɔ zã mulu sa'de ni bina. Ko wa nyɔngɔ, nɛ nde wa dɛ́ sɛ 'bɔ 'dã mɔ dɛ 'da NWA gɔ.” Do gɛ̃a wese ni, nɛ wele do wele tɛa do sa'de 'da a, nɛ a 'bili gɛlɛ a dɛ ngɔ ta ni.

³⁵ Saulo ba ta, nɛ a de do gbagala we dɔ do sa'de hã Gale. Mɛ a kuti gbagala dɔ do sa'de hã Gale, kɛ Saulo 'dafa zi ma.

³⁶ 'Do nɛ, nɛ Saulo tɔ̃ hã owinɔ 'da a na: “Do tũi, nɛ lɛ zĩ́lĩ́ kala, kɔ lɛ nɛ we bi Ofilisti. Nɛ lɛ kala mɛnɔ kɔ̃ wa gbaa na fala sa, kɔ wese hɔ ngɔ sɛ nɛ de. Nɛ lɛ tɛ là wele kpo do tunu li a gɔ.” Nɛ osodanɔ 'da Saulo wa gese hã a na: “Mɔ dɛ́ kɛ vɛ̃ mɔ ĩ na, ma a dia ni.” Nɛ nganga Ahia tɔ̃a hã Saulo na: “Lɛ áká Gale dati sɛ!”

³⁷ Saulo nɛa we zele ni, nɛ a aka Gale na: “Mɔ kɔ̃a na, mi zĩlĩ kala we ndaka 'do Ofilisti nde? Kɔ lɛ nɛ 'do wa, nɛ mɔ dɛ sɛ na, lɛ nɛ ngɔ wa nde?” Nɛ nde Gale gèsè we hã a do ngba soe ni gɔ.

³⁸ Saulo nɛa we zɔ ni, nɛ a sa mɔ hã okumunɔ vɛ̃ na, wa tɛ, hã wa fa wi kɛ a dɛa 'dã mɔ sɔɛ gɛ ni. Nɛ a na:

³⁹ “Do zu li NWA, kɛ a kpasa obe Israɛlɛ ni, mi kana tɛ mi na, wi dɛ 'dã mɛ ni a fe sɛ. Gɛnɛ kɔ ma ɔ do be 'da mi Yonatanɛ nde, nɛ a fe sɛ.” Nu a gɔnɔ, nɛ nde wele kpo wèlè we gɔ.

⁴⁰ 'Do nɛ, nɛ Saulo tɔ̃ 'bɔ na: “Nɛ, obe Israɛlɛ vɛ̃, nɛ yóló kpo, nɛ lɛ do be 'da mi Yonatanɛ, lɛ yolo sɛ tɛ mɛ 'bɔ do kulu nɛ.” Nɛ osodanɔ wa tɔ̃ hã a na: “Mɔ dɛ́ kɛ vɛ̃ mɔ ĩ na ma a dia ni.”

⁴¹ Nɛ Saulo tɔ̃ hã NWA na: “NWA Gale 'da obe Israɛlɛ, gulu kɛ mɔ gèsè nu we hã mi sɔɛ gɛ gɔ we ge nde? NWA, mɔ gésé nu nɛ hã mi do wala 'da omɛnɔ kɛ ma santo gɛ. Fala kɛ 'dã mɛ yolo ngɔ Yonatanɛ, tabi ngɔ mi nde, nɛ mɔ gésé nu nɛ hã mi do wala 'da ta santoe, kɛ wa sa li ma na Urimɛ ni. Kɔ fala kɛ 'dã mɛ yolo ngɔ osodanɔ nde, nɛ mɔ gese nu nɛ hã mi do wala 'da ta santoe kɛ wa sa li ma na Tumimɛ ni.” A tɔ̃a ni do'do, nɛ NWA gisa nu we, nɛ ma ba Saulo do be 'da a Yonatanɛ. Nɛ nde osodanɔ wa zi kɔ 'dã mɛ ni bina.

⁴² Nɛ Saulo ba nu a na: “Nɛ zɔ́ dɛ sanga tɛ ngba lɛ do Yonatanɛ.” Nɛ wa bia kɔ̃ wa tɛ Yonatanɛ.

⁴³ Saulo nɛa we zɔ ni, nɛ a aka Yonatanɛ na: “Mɛ mɔ dɛa ni a ge nde?” Nɛ Yonatanɛ gese na: “Mi ɛfɛ sɔ nu te kɔ̃ mi gɛ, nɛ mi ndɔ tɛ ngele nɔ gɔlɔ, nɛ mi la'da. Nɛ nde mi kɛ, mi a mbɔkɔ fio iko.”

⁴⁴ Nɛ Saulo tɔ̃ hã a na: “E kɔ NWA gbɛ mi, fala kɛ mɔ fè gɔ ni.”

⁴⁵ Nɛ osodanɔ wa tɔ̃ hã Saulo na: “Mɔ kɔ̃a na, Yonatanɛ fe nde? Ɔ̃ ɔ̃, lɛ bɛ̃a. A kã obe Israɛlɛ, nɛ ngawi 'da wa nɛa ngɔ owi sɛnɛ wa we duzu a. Lɛ tɔ̃ do zu li Gale wele kpasi na, a dungu sɛ do lɔa tɛ̃ a. Mɛ a dɛa sɔɛ gɛ, a dɛa ma do ngawi 'da Gale kɛ a gala a ni.” Osodanɔ wa dɛa ni, nɛ wa kpasa Yonatanɛ kɔ fio.

⁴⁶ 'Do nɛ, nɛ Saulo la fala ndaka 'do Ofilisti. Nɛ Ofilisti wa si 'do dɛ ngɔ nùi 'da wa.

To nwa 'da Saulo

⁴⁷ Yolo do kɛ Saulo hɔa nwa ni, nɛ a bi bolo do Owi sɛnɛ Oisraɛlɛ, ngɔ nùnɔ kɛ zã Israɛlɛ vɛ̃ ni. Owi sɛnɛ wa zi a: Omoabɛ, Oamoni, Oedɔmɛ, do Onwanɔ ngɔ nù Soba, do Ofilisti. Nɛ kɔ bolonɔ ni vɛ̃, Saulo nɛa zi ngɔ Owi sɛnɛ a.

⁴⁸ A bi zi Oamalɛkɛ do sɔ̃a gbãlã tɛ, nɛ a nɛ ngɔ wa, nɛ a kpasa zi obe Israɛlɛ ti kɔ owinɔ vɛ̃ kɛ wa bi zi wa ni.

Nu fɛlɛ Saulo

⁴⁹ Saulo zi do obulu be talɛ, li wa a: Yonatanɛ, Isɛvi do Malkisua. A zi 'bɔ do oboko be bɔa, li wele kɛ dati a Merabɛ, nɛ li wele kɛ 'do a Mikalɛ.

⁵⁰ Nɛ wuke 'da a zi a Ahinoamɛ, be 'da Ahimasi. Li gã nwa ngɔ osodanɔ 'da Saulo zi a Abnɛrɛ. Li baa Abnɛrɛ zi a Nɛrɛ, nɛ Nɛrɛ zi a nya baa Saulo.

⁵¹ Kisi, baa Saulo wa do Nɛrɛ, baa Abnɛrɛ, wa zi a benɔ 'da Abiɛlɛ.

⁵² Kɔ to nwa 'da Saulo vɛ̃, a bi zi bolo do Ofilisti wena. We duzu ma, fala kɛ Saulo zɔ zi wi wili kɛ a ĩ na, gbãlã tɛ̃ a a sɔ̃ wena, tabi a nganda wena ni, nɛ a ba a do soda 'da a.