1 Onwanɔ 7 - WE NU GALE 1995

Salɔmɔ dɛa tɔa nwa 'da a

¹ Salɔmɔ dɛa zi 'bɔ tɔa nwa 'da a. Nɛ to nɛ ɔa sabɛlɛ 'bu ngɔ nɛ talɛ, nɛ ma e.

² Tɔa kɛ wa dɛa zi dati, mɛ a gã tɔa wa sa li ma na: “Kɔla Libanɛ.” 'Da du nɛ a mɛtrɛ 'bu nɛ mɔlɔ, nɛ 'da dɔ nɛ a mɛtrɛ 'bu nɛ bɔa ngɔ nɛ mɔlɔ, nɛ 'da ngala nɛ a mɛtrɛ 'bu ngɔ nɛ mɔlɔ. Wa sa zi li ma na “Kɔla Libanɛ”, tua kɛ wa dɛa zi lɔnggɔ bɛlɛduma nalɛ do ma'baya sɛdrɛ, kɛ ma yula Libanɛ. Nɛ ma'bayanɔ kɛ wa ia dɛ ngɔ bɛlɛdumanɔ we dɛ do plafɔ̃ ni, mɛ zi 'bɔ a ma'baya sɛdrɛ.

³ Nɛ nde plafɔ̃ kɛ wa dɛa ma do ma'baya sɛdrɛ ni, wa ia 'bɔ ma dɛ ngɔ olangba 'bu nɛ nalɛ, kɛ ma ɔ dɛ ngɔ bɛlɛdumanɔ ni. Nɛ wa lɔnggɔ olangbanɔ ni do 'da fɛlɛ nɛ talɛ, nɛ kɔ fɛlɛ nɛ kpo langba 'bu ngɔ nɛ mɔlɔ.

⁴ Nɛ tɛ 'bolo zã tɔa do bɔa nɛ, wa 'bili zi olɔnggɔ li holo talɛ, kɛ ma dɛ ti ngbɛ ɛ.

⁵ Nɛ nu tɔanɔ vɛ̃, do ogbangga nɛ, ma bɔlɔ zi durr, nɛ ma kã zi 'bɔ mɔ dɛ li ngbɛ ɛ talɛ talɛ do 'da etazɛnɔ ni.

⁶ Dɛ 'do nɛ, wa dɛa 'bili kɔ tɔa kɛ wa sa li ma na: “'Bili kɔ tɔa obɛlɛduma.” Nɛ 'da du nɛ a mɛtrɛ 'bu nɛ bɔa ngɔ nɛ mɔlɔ, nɛ 'da dɔ nɛ a mɛtrɛ 'bu ngɔ nɛ mɔlɔ. Ma do obɛlɛduma nɛ, do tɔa zu nɛ boe, gulu nɛ hã wa ba zi ma ɔ nɛ 'bili kɔ tɔa kɛ dati nu tɔa “Kɔla Libanɛ.”

⁷ Wa dɛa zi 'bɔ 'bili kɔ tɔa kpongbo nwa, kɛ wa sa 'bɔ li ma na: “'Bili kɔ tɔa gɔnɔ we”, tua kɛ mɛ a fala nwa Salɔmɔ gɔnɔ zi do wenɔ. Wa kila kɔ nɛ vɛ̃, yolo ngɔ we to nù do ma'baya sɛdrɛ.

⁸ Salɔmɔ dɛa tɔa ɔi 'da a ngboo ni, tɛ li fanda kɛ ma si tɛ 'do tɔa li nɛ a “Kɔla Libanɛ” ni. Nɛ ma wia 'bɔ kɔ̃ do ogele tɔanɔ ni. A dɛa zi 'bɔ kpo tɔa ɔ nɛ ki ni we kɛnɛ a, be 'da nwa ngɔ nù Ezipeto.

⁹ Wa dɛa otɔanɔ ni vɛ̃ do gã dia ta, yolo tɛ nyanga nɛ we hɔ zu nɛ. Nɛ wa sɛa tɛ li tanɔ ni bɔa nɛ do dia nɛ, tɛ ngɔ kalanɔ wa gba do ma ni.

¹⁰ Wa zĩ nyanga tɔanɔ ni do ogã dia ta, kɛ 'da du nɛ ma wia we hɔ mɛtrɛ nalɛ tabi mɔlɔ.

¹¹ Dɛ ngɔ tanɔ ni, wa lɔnggɔ 'bɔ gele dia ota do oma'baya sɛdrɛ.

¹² Nɛ wa zĩ ngbo dɛ tɛ tɔa nwa 'da Salɔmɔ, do tɛ li fanda kɔ ngbo Tɛmpɛloe ɔ nɛ kɛ wa dɛa do kɛ tɛ nu 'bili kɔ tɔa dati Tɛmpɛloe ni. Nɛ nde we zĩ ngbonɔ ni, wa lɔnggɔ zi ofɛlɛ ta talɛ dɛ ngɔ ngbɛ ɛ, nɛ wa lɔnggɔ fɛlɛ ma'baya sɛdrɛ kpo dɛ ngɔ nɛ, ní do ní.

Hiramɛ wi dɛ dula

^13-14 Nwa Salɔmɔ tumba hã mbe wele kpo kɔ le Tirɛ, li a a Hiramɛ, we ba a do wi dɛa to. Hiramɛ ĩ ti dolo tũ mɔ bolo wena. Baa a zi a wi kɔ le Tirɛ, nɛ a fia zi do'do. Nɛ naa a zi a boko nu kpala Nɛftali. Hiramɛ ni, a ĩ zi ti dolo tũ mɔ bolo wena. A a wi hã zã, nɛ a ĩ ti dɛ dula wena. A kɔ̃a gɛnɛ sa mɛ 'da nwa Salɔmɔ we dolo mɛnɔ kɛ zã a kɔ̃a ni hã a.

Hiramɛ dula bɛlɛduma bɔa do tũ mɔ bolo

¹⁵ Hiramɛ dula bɛlɛduma bɔa do tũ mɔ bolo. 'Da ngala nɛ kpo kpo a mɛtrɛ kusi, nɛ 'da gã zã nɛ a mɛtrɛ gazɛlɛ.

¹⁶ Nɛ a dula 'bɔ mɔ ɔ nɛ ndasa ni bɔa do tũ mɔ bolo, nɛ a gu ma dɛ zu bɛlɛdumanɔ ni. Nɛ 'da ngala ndasa kpo kpo a mɛtrɛ bɔa do dɔ nɛ.

¹⁷ A gɛzɛ odɔkpɔ, kɛ ma kasa ngbɛ ɛ ni dɛ zu bɛlɛduma kpo kpo.

¹⁸ Nɛ a gɛzɛ 'bɔ lɔnggɔ fɛlɛ wala te grɛnadɛ bɔa dɛ zu obɛlɛdumanɔ ni.

¹⁹ Nɛ a dolo gele ondasa, kɛ ma ɔ nɛ fulɛlɛ, nɛ a e ma dɛ zu bɛlɛduma kpo kpo. 'Da ngala ndasanɔ ni a mɛtrɛ bɔa.

²⁰ Dɛ 'do nɛ, nɛ a gɛzɛ 'bɔ wala te grɛnadɛ kama bɔa dɛ 'do ngbɛ ɛ. Nɛ a lɔnggɔ ma do 'da fɛlɛ bɔa, nɛ a kasa ma korr dɛ zu ndasa kpo kpo.

²¹ Wa kala obɛlɛduma tũ mɔ bole ni do bɔa nɛ, nɛ wa zĩ ma tɛ dati 'bili tɔa kɛ nu tɔa Tɛmpɛloe. Wa zĩ mbe kpo ngɔ ngawili kɔ̃, nɛ wa sa li ma na Yakinɛ, gulu nɛ na: “Gale a wi hã nganda.” Nɛ wa zĩ mbee nɛ ngɔ gale, nɛ wa sa li ma na Boazɛ, gulu nɛ na: “Ngawi yolo kɔ Gale.”

²² Tɛlɛ tɛ kɛ Hiramɛ dɛa zi do obɛlɛdumanɔ gɛ a ni.

Hiramɛ dula mɔ ɔ nɛ gba sani ni

²³ Hiramɛ dula 'bɔ mɔ ɔ korr nɛ gba sani ni do tũ mɔ bolo. 'Da pɛsɛ nu mɛ ni a mɛtrɛ mɔlɔ, nɛ 'da ngala nɛ mɛtrɛ bɔa do dɔ nɛ, nɛ gã zã nɛ mɛtrɛ 'bu ngɔ nɛ mɔlɔ.

²⁴ Nɛ a gɛzɛ odaka ngɔ lɔnggɔ fɛlɛ bɔa tɛ ti zala sani ni zĩ takpa. A lɔnggɔ ma 'bu nɛ bɔa we mɛtrɛ kpo, ní do ní. A dula lɔnggɔ fɛlɛ dakanɔ ni do gba sani fala nɛ kpo.

²⁵ Nɛ a dolo owili ngɔmbɔ 'bu ngɔ nɛ bɔa do tũ mɔ bolo, nɛ a e gba sani ni dɛ li 'do wa. Owili ngɔmbɛnɔ ni wa siki zi li wa talɛ talɛ si fala nɛ kpo, nɛ wa siki 'do wa hã ngba wa.

²⁶ 'Da gã nu konggolo gba sani ni a sãtimɛtrɛ ngbɛ'dɛ'dɛ. A dɛa nu kolo nɛ ɔ nɛ nu kolo bila ni, nɛ ma wia kɔ̃ do fulɛlɛ kɛ ma bulu zala ɛ ni. Gba sani ni, ma wia we le litrɛ lì dɔ̃ɔ do koto 'bu nɛ ngbɛ'dɛ'dɛ.

Hiramɛ dula ongilingili

²⁷ Dɛ 'do nɛ, nɛ Hiramɛ dolo 'bɔ ongilingili 'bu do tũ mɔ bolo. 'Da du ngilingili kpo, mɛ a 'bɔ mɛtrɛ bɔa, 'da dɔ nɛ mɛtrɛ bɔa, nɛ 'da ngala nɛ mɛtrɛ kpo do dɔ nɛ.

²⁸ A fa tũ mɔ bolo, nɛ a dolo pɛsɛ li nɛ ɔ nɛ manzanza ni. Nɛ a dolo 'bɔ ogele nɛ, we yulu nu konggolo pɛsɛ li kɛnɔ dɛ kɔ nɛ ni.

²⁹ Nɛ a gɛzɛ ogbɔgbɔ, do owili ngɔmbɔ, do ohi mɔ ɔ nɛ wele ni, nɛ 'baka nɛ boe dɛ ngɔ omanzanzanɔ ni. Nɛ dɛ ngɔ mɛnɔ a gɛza ni, a gɛzɛ 'bɔ olɔnggɔ fɛlɛ fulɛlɛ ɔ nɛ wa gã gãlã ni.

³⁰ We ngilingili kpo kpo, a dula kolo nyanga nɛ nalɛ do tũ mɔ bolo. Nɛ a dolo 'bɔ ogele mɔ bolo kɛ wa yulu kole dɛ tɛ nɛ ni. Olo nɛ, nɛ a yulu omɔ bolonɔ ni dɛ 'bolo zã ngilingili, nɛ a a okolo nɛ nalɛ dɛ tɛ nɛ. Nɛ nde ngala nyanga nɛ, ma là ngɔ olɔnggɔ fɛlɛ fulɛlɛnɔ ni gɔ. Nɛ a dula omɛnɔ ni vɛ̃ fala nɛ kpo do tũ mɔ bole wa yulu konggolo nu manzanzanɔ dɛ kɔ nɛ ni.

³¹ A dɛa kɔ ngilingili korr we e do gã sani. Nɛ 'da du kɔ nɛ zi a sãtimɛtrɛ 'bu nɛ mɔlɔ, nɛ nu nɛ 'bana dɛ ngɔ sãtimɛtrɛ 'bu ngɔ nɛ ngbɛ'dɛ'dɛ. Nɛ a gɛzɛ omɔ kpi do kpi dɛ tɛ manzanza.

³² A yulu okolonɔ nalɛ ni dɛ ti tũ mɔ bolonɔ do 'bolo zã nɛ, nɛ a yulu omɔ bolonɔ kɛ kole le dɛ kɔ nɛ ni do kɔ ngilingili, nɛ ma hɔ nza do 'bolo zã nɛ. 'Da gã li kolo kpo kpo, yolo tɛ kulu nɛ we hɔ tɛ mbee kulu nɛ a sãtimɛtrɛ 'bu nɛ sambo ngɔ nɛ mɔlɔ.

³³ A dɛa kolonɔ ni do tɛlɛ tɛ kolo gã ngilingili, do si'bili mɔ tɛ nɛ vɛ̃. A dula mɛnɔ ni vɛ̃ do tũ mɔ bolo.

³⁴ A dɛa 'bɔ omɔ kɛ ngilingili dungu dɛ ngɔ nɛ ni nalɛ, nɛ a dolo ma fala nɛ kpo do ngilingili.

³⁵ Nɛ a gɛzɛ ndasa nwa tɛ 'bili tɛ ngilingili kɛ ngɔ, nɛ ma zĩ takpa. 'Da dɔ ndasa ni a sãtimɛtrɛ 'bu nɛ bɔa ngɔ nɛ mɔlɔ. Nɛ nde mɛnɔ kɛ ngilingili dungu dɛ ngɔ nɛ ni, do manzanzanɔ, ma 'bia ngbɛ ɛ kpo do ngilingili.

³⁶ Nɛ a gɛzɛ 'bɔ ohi mɛnɔ kɛ ma do 'baka nɛ boe ni, do ogbɔgbɔ, do onwá 'bete dɛ ngɔ falanɔ wa tɛ gɛzɛ mɔ tɛ nɛ gɔɛ ni, a là wila fala tɛ nɛ gɔ. Nɛ a gɛzɛ 'bɔ olɔnggɔ fɛlɛ fulɛlɛ zĩ takpa.

³⁷ A dɛa ongilingilinɔ 'bu ni vɛ̃ wia kɔ̃, fo la ngba wi nɛ bina.

³⁸ Nɛ Hiramɛ dula 'bɔ gã sani 'bu do 'da zu ngilingilinɔ 'bu ni. 'Da ngala gã sani kpo a mɛtrɛ bɔa, nɛ ma wia we le litrɛ lì dɔ̃ɔ do koto do kama gazɛlɛ.

³⁹ Wa kala ongilingili mɔlɔ do gã saninɔ dɛ ngɔ nɛ, nɛ wa e ma kɛ zã tɔa Tɛmpɛloe si ngɔ ngawili kɔ̃. Nɛ wa e tala nɛ mɔlɔ tɛ ngɔ gale. Nɛ wa e 'bɔ gba sani tɛ ngɔ ngawili kɔ̃ dɔ̃ɔ do dulu tɔa Tɛmpɛloe.

Li omɛnɔ kɛ Hiramɛ dula zi ni

⁴⁰ Hiramɛ nɛa wá we dɛ osaninɔ, do opau, do obila kpɔ tɔkɔ sa'denɔ ni, nɛ dɛa to dolo mɛnɔ vɛ̃ kɛ nwa Salɔmɔ sa zi mɔ hã a, we dɛ ma we tɔa Tɛmpɛloe 'da NWA Gale ni, ma é wá.

⁴¹ Mɛnɔ ni zi à: obɛlɛduma bɔa, omɛnɔ bɔa kɛ ma ɔ korr ɔ nɛ ndasa, we gu ma dɛ zu obɛlɛdumanɔ ni, tɛlɛ tɛ mɔ ɔ nɛ ofɛlɛ ni bɔa kɛ wa gãlã ma dɛ tɛ ndasanɔ korr ni,

⁴² owala te grɛnadɛ kama nalɛ, kɛ wa lɔnggɔ ma ngɔ fɛlɛ wala bɔa. Nɛ wa sɔ̃a wala te kama bɔa dɛ ngɔ fɛlɛ wala kpo kpo, we gãlã ma dɛ zu ndasa kpo kpo,

⁴³ ongilingili 'bu, ogã saninɔ 'bu kɛ wa ia dɛ kɔ ongilingilinɔ ni,

⁴⁴ gba sani kɛ ma ɔ korr ni, owili ngɔmbɔ 'bu ngɔ nɛ bɔa, kɛ wa ia zi gba sani dɛ ngɔ wa ni,

⁴⁵ omɔ a do bũ, opau, do obila kpɔ do tɔkɔ sa'denɔ. Mɛnɔ ni vɛ̃ kɛ nwa Salɔmɔ ba zi nu ɛ hã Hiramɛ na, a dɛ ma we tɔa Tɛmpɛloe 'da NWA ni, a dula zi ma do tũ mɔ bolo kɛ wa hɔnɔ tɛ nɛ, nɛ ma lɔa de wena ni.

⁴⁶ Nwa Salɔmɔ ba nu ɛ, nɛ Hiramɛ dula mɛnɔ vɛ̃ kɔ gbangɔlɔ̃ lì Yɔrdanɛ, tɛ ngbala ole Sukɔtɛ do Sartanɛ.

⁴⁷ Dɛ 'do nɛ, nɛ Salɔmɔ kala ma, nɛ a a ma kɔ tɔa Tɛmpɛloe 'da NWA. Nɛ nde a ĩ̀ ti kilo ma gɔ, tua kɛ ma dɛlɛ zi la li ngele, nɛ fala ĩ ti kilo nɛ bina.

⁴⁸ Salɔmɔ ba zi 'bɔ nu ɛ, nɛ wa dolo omɔ kpi do kpi do mɔ mbali, we duzu tɔa Tɛmpɛloe 'da NWA. Omɛnɔ kɛ wa dɛa zi do mɔ mbali ni, mɛ a: gbagala dɔ do fũ yɔmbɔ we dɔnggɔ do Gale, mɛsa kɛ wa a mapa we dɔnggɔ do Gale ngɔ nɛ ni,

⁴⁹ omɔ a do mwindanɔ ma zi 'bu, nɛ wa ia ma dati Fala kɛ ma santo wena. Wa ia omɔ a do mwindanɔ ni mɔlɔ tɛ ngɔ ngawili kɔ̃, nɛ wa e mɔlɔ tɛ ngɔ gale, ofulɛlɛ dɛ ngɔ omɔ a do mwindanɔ, omwinda, do obe mɔ 'be do mɔ,

⁵⁰ osani, omɔ bi do mwinda, obila kpɔ do tɔkɔ sa'denɔ, obila, omɔ u do we, omɔ 'be gbangga nu 'bili tɔa dɔnggɔ do Gale, do ogbangga nu gã 'bili tɔa. Wa dɛa zi mɛnɔ ni do dia mɔ mbali, kɛ fo 'dɔlɔ nɛ zã nɛ bina ni.

⁵¹ Salɔmɔ dɛa to tɔa Tɛmpɛloe 'da nwa, kɔ ma nɛa we e vɛ̃, nɛ a ngɛmɛ li omɛnɔ vɛ̃, kɛ baa a Davidi hã zi ma hã NWA ni, nɛ a a ma kɔ 'bili tɔa usu do kpamɛnɔ kɛ wa dɔnggɔ do Gale, tɛ kɔ tɔa Tɛmpɛloe ni.