1 Samiyɛli 17 - Ala la kitabuenu Mɔgɔfin kuma tɔJaluta la mɔnɛ don koe Isirayila sɔɔrenu ma 1 Filisiti kaanu ka anu la kɛlɛ malanu madɛn kɛlɛ ma koe la. Anu tagata kunbɛn Soko, Juda duge tɔ, anu ka anu la daaka ɲiɲa Efesi-Damimu, dula min be Soko nun Aseka tɛma. 2 Sayulu nun Isirayila kaanu tugun madɛnta, anu ka anu la daaka ɲiɲa Ela fole tɔ, anu tagata anu tabɛn kɛlɛ ma koe la anu nun Filisiti kaanu tɛma. 3 Wo ka a taran, Filisiti kaanu be nun kɔnkɛ sɔngɔ dɔndɔ le la, Isirayila kaanu tugun be kɔnkɛ doe sɔngɔ dɔndɛ kunma, anu be anu ɲamatelenden ɲɔgɔn ma, fole be anu tɛma. 4 Filisiti kaanu la koroba do bɔɔta anu la daaka tɔ, a ka a madon Isirayila kaanu la sɔɔrenu la. A tɔgɔ le Jaluta. Gati kaa le mu nun a la. A sɔdaŋɛ tabɛnden nɔngɔn ɲa wɔɔrɔ nun do le ma. 5 Taasa kufunɛ kun makantafeŋɛ le be a kuŋɛ tɔ, jusukun mabutinfen taasanɛŋɛ be lajigiren a ma, a kobole nɛŋɛ, min na biliya be tabɛnden kilo bi wɔɔrɔ. 6 A kɛŋɛnu tɔ, taasa le be maren a bɛlɛŋɛnu mabutinfeŋɛ la, tanba taasanɛŋɛ be banbaren a kɔɛ tɔ. 7 A la tanba falaŋɛ tigiliŋɛ kolo iko mabɔ sɔgɔlá la walifeŋɛ. A la tanba suŋɛ la biliya, nɛgɛ kilo wɔrɔwila. Min be a la malatangafeŋɛ mayadɛla a ye nun, wo be tagamanna a ɲatɔ le. 8 Wo koroba sɔta Isirayila sɔɔrenu ɲakɔtɔ, a kumata anu ma a kulɛ mayɛlɛreŋɛ la, a ko: «Wo be bɔɔla wo tabɛndeŋɛ la fenna kɛlɛ ma kɛɲa ma? Nde mu Filisiti kaa le la, wole kan mu Sayulu la joŋɛnu le la. Wo mɔgɔ dɔndɔ masubɛ wo ɲaama ba, a ni na mɔ ni naa kɛlɛ. 9 Ka a nɔta n kɛlɛla han a ka n faga, mɔ si ma le wo la joŋɛnu la. Kɔnɔ ka nde le tugun ka nɔ sɔtɔ a ma, n ka a faga, wo si ma le mɔ la joŋɛnu la, wo ni wali mɔ ye.» 10 Kɛ Filisiti kaa mɛn ka a fɔ, a ko: «N be kɛ mɔnɛ le donden Isirayila sɔɔri galenu ma bi luŋɛ. Wo mɔgɔ dɔndɔ masubɛ, mɔ ni naa kɛlɛ.» 11 Sayulu nun Isirayila sɔɔrenu bɛ ka Filisiti kaa la kuma mɔɛ, anu kilanta koola. Dauda na koe Isirayila sɔɔrenu la daaka tɔ 12 Efarata kaa min tɔgɔ Jese, wo la deŋɛ le mu Dauda la. Jese be sabatiren Betilɛmu saa tɔ le, Juda duge tɔ. Den kayiren mɔgɔ sagin de be a bolo. Sayulu la wagate ka a taran de, kayiba do le mu a la ɲɔ kaanu tɛma. 13 Jese la den kayiren kinamanu saba le be nun Sayulu la sɔɔrenu tɛma. Wo mɔgɔ saba tɔgɛ le ka. Den fɔlɛ, Eliyabu. A filaɲɔgɛ, Abinadabi. A sabaɲɔgɛ, Samma. 14 Dauda le mu anu bɛ la dendeŋɛ la. Wo mɔgɔ saba to tagata Sayulu la sɔɔrenu tɛma, 15 Dauda be tola tagala le Sayulu bata, a mɛn ni kɛnɛ saagila a baaba Jese bata, a ni wo la kolofeŋɛnu daɲini Betilɛmu. 16 Kɛ Filisiti kaa be kɛnɛ bɔɔla le Isirayila la sɔɔrenu ɲatɔ saguma nun wura la han tele bi naani. 17 Lun do, Jese ka a fɔ a la den Dauda ye, a ko: «Kɛ fondo kolo mayilandeŋɛnu bɔnfɛ jigan, anun kɛ dɛgɛ taŋɛ, i ni anu doni i kɔtɔnu ye teriya la anu la daaka tɔ. 18 I be kɛ nɔnɔ kure taŋɛ kan donila anu la sɔɔri kuŋɛ le ye. I ni a fɛlɛ, ka tana yo bele anu ma, i mɛn ni seede do nati min mu anu la tɔnkuma la. 19 Anu nun Sayulu nun Isirayila sɔɔrenu bɛ le be ɲɔla, Ela fole butɔ, Filisiti kaanu kɛlɛdula.» 20 Awa, Dauda sorita saguma jonna. A ka kolofeŋɛnu taaku mɔgɔ do la, a ka a la kote jigan, a tagata a baaba la yamɔre la. A donta wagate min tɔ sɔɔrenu la daaka tɔ, a ka a taran de sɔɔrenu be bɔɔla anu ni anu tabɛn kɛlɛ ma koe la, anu be sɔnkɛ layɛlɛla kɛlɛ mamatɔgɛ la. 21 Isirayila kaanu nun Filisiti kaanu bɛ be anu la sɔɔrenu sɔ ɲa ɲiɲala a kɛlɛ ma kɛɲa ma, kɛ kurun fila sɔta ɲɔgɔn ye. 22 Dauda ka a la kote don koto kantalá bolo, a borita a tagata a kɔtɔnu la safa tɔ. A to keta anu ma, a ka anu kende masa. 23 Anu be kumala wagate min tɔ, kɛ koroba mɛn tabɔɔta Filisiti kaanu la safa tɔ, min tɔgɔ Jaluta, Gati kaa. A mɛn ka a la wo kuma dɔndɛ tafɔ, Dauda ka wolo mɔɛ. 24 Isirayila kaanu to ka kɛ kaye yen, anu bɛ borita a la, anu kilanta koola, 25 anu tota a fɔla ɲɔgɔn ye: «Wo ka a yen nala, a be nala mɔnɛ dondula mɔle Isirayila sɔɔri gale ma. Mansa ko, ka min yo ka kɛ koroba faga, aa a si bannaya siyama dii wo tigi ma, a mɛn si a la den musereŋɛ dɔndɔ dii a ma, a si wo tigi baaba la juruya bɔɔ duute tɔ Isirayila duge tɔ.» 26 Dauda ka kɛ mɔgɛnu maɲininka minnu be kumala nun a kɛnna, a ko: «Ka min ka kɛ Filisiti kaa faga, a ka mɔnɛ bɔɔ Isirayila ma a be min donden mɔ ma, anu be fen de mala wo tigi ye? Bɔ, ɲɔmɔ le ɲan mu kɛ Filisiti kaa la, kɛ bilakore, han a ni mɔnɛ don Ala la sɔɔrenu ma, Ala min be baluren?» 27 Jama mɛn tasaagita ale kuma dɔndɛ ma, anu ka a ɲatabɔ a ye anu be min mala mɔgɛ ye min tini a faga. 28 A kɔtɔ kinama Eliyabu ka Dauda kulɛ mɔɛ kumala wo mɔgɛnu ye, a dumɛnta a ma, a ko: «I be jigiren yan fenna? Wo kolofen wɔɔrɛ lanma go, i be a toren ɲɔmɔ le bolo janfue tɔ? Da takoloya nun mira koroŋɛ min be i juse tɔ, n ka wo lɔn go! I be naren de tun alako i ni kɛlɛ fɛlɛ.» 29 Dauda ka a fɔ: «Bɔ, n be fen de koron maren? Ká, n ma ɲininkare le tun ma?» 30 A ka a kɔ sɔ a kɔtɔ la, a ka a ɲamatelen mɔgɔ do tugun ma, a ka wo ɲininkari dɔndɛ ma. Anu mɛn ka wo jaabiri dɔndɛ le dii a ma, iko a fɔlɛ. 31 Dauda tota kuma minnu fɔla, bɛ tagata a mɔɛla, han anu tagata a matanbi Sayulu ma. Sayulu la wo mɔɛreŋɛ, a ka a makele. 32 Dauda la kereŋɛ Sayulu ma, a ko a ma: «Mɔgɔ yo juse kana faga kɛ Filisiti kaa la ko la. Nde i la walilá si taga le, mɔ nun a ni kɛlɛ!» 33 Sayulu ka a fɔ Dauda ye, a ko: «I te nɔ kɛ Filisiti kaa kɛlɛla, bayi dendeŋɛ le mu i la. Ale bata dari kɛlɛ ma koe la, a be a tɔ bɔɔla a denden wagate.» 34 Dauda ka Sayulu jaabi, a ko: «Nde i la walilá to be n baaba la kolofeŋɛnu damaɲinila wagate min tɔ nun, ka jata nata, ka wo ma wula butɔ sube do, a ni kolofen dɔndɔ bita, 35 n si a bee le, n ni a botege, n ni kolofeŋɛ bɔɔ a da tɔ. Ka a ka a ɲamatelen n ma n kɛlɛ koe la, n be a bitala a bɔɔra te le ma, n ni a faga botegere ma. 36 Mansa, n be jata nun wo wula butɔ sube botegela ɲɔgɔnna le, minnu be nala mɔ la kolofeŋɛnu kɔma. Awa, n be kɛ Filisiti kaa bilakore tugun na ko mala ɲɔgɔnna le, bayi a be mɔnɛ donna Ala la sɔɔrenu ma, Ala min be baluren.» 37 Dauda mɛn ka a fɔ, a ko: «Alatala min ka n bɔɔ jata nun wula butɔ sube ŋansiŋɛnu ma, a mɛn si n nakisi le kɛ Filisiti kaa tugun ma.» Awa, Sayulu ka a fɔ Dauda ye: «Taga, Alatala mu tola i fɛ.» 38 Wo butɔ, Sayulu ka a tɛn kutanu lajigi Dauda ma, a ka a la taasa kufunɛ kun makantafeŋɛ dusu a kuŋɛ tɔ, a ka jusukun mabutinfeŋɛ lajigi a ma. 39 Dauda ka Sayulu la faŋɛ tugun soti a la bɛlɛte tɔ, kɔnɔ a ma nɔ tagamanna wo ɲaranu bɛ fɛ, bayi a bele dariren anu la. Awa, a ka a fɔ Sayulu ye: «N ɲan bele nɔla tagamanna mɔ nun kɛ ɲaranu la, n ma dari kɛnu latagamanna.» Wo butɔ, a ka wo ɲaranu bɔɔ a ma. 40 A ka a la dɔkkɛ jigan, a ka kuru nungureŋɛ loolu masubɛ kɔɛɛ tɔ, a ka anu sa a la kolofen nabɛnbɛn bɔnfɛ nun a la jiiba butɔ, a nata naa a la lanpura bita a bole la, a ka a kun sɔ wo Filisiti koroba kɛlɛ koe la. Dauda la Jaluta faga koe 41 Filisiti koroba be tagamanna ka a madon Dauda la dɔyi dɔyi, a la malatangafeŋɛ mayadɛlá be sɔren a ɲatɔ. 42 Filisiti kaa ka Dauda yen, a ka a fɛlɛ, denden tun de mu a la, a kunsige wulenta, a majabuta. Wo butɔ, a yota a ma. 43 Filisiti kaa ka a fɔ Dauda ye, a ko: «Bɔ, wule le mu n na ba, i to be dɔkkɛnu jiganden nala n kɛlɛdula?» A ka Dauda danka a la kuyenu tɔgɛnu la, 44 a mɛn ka a fɔ a ye: «Na n ma, n si i sube don kantɔ kondeŋɛnu bolo bi anun burun butɔ subenu.» 45 Dauda ka a fɔ a ye, a ko: «I be nala n kɛlɛdula faŋɛ nun tanba be i bolo, anun kɛlɛmafeŋɛ do. Nde kan be naren i kɛlɛdula Alatala le tɔgɛ la, Isirayila sɔɔrenu la Ala, i be mɔnɛ donden min ma. 46 Alatala si i sa le n sagoe tɔ bi, n ni i faga, n mɛn ni i kuŋɛ kuntu. Bi, n si Filisiti sɔɔrenu binde dii le kondeŋɛnu ma kantɔ, anun burun butɔ subenu. Wo wagate, dunuya bɛ si a lɔn de ka a fɔla, Ala be Isirayila bolo. 47 Minnu bɛ be madɛnden yan, anu bɛ si a lɔn de ka a fɔla Alatala bele mɔgɛ lakisila faŋɛ le la, ka wo ma tanba. A si lɔn de bi aa Alatala le mu kɛlɛ mansa la, a si wo sa le bi mɔ sagoe tɔ.» 48 Awa, Filisiti kaa ka a tabɛn na koe la Dauda digii ma. Wo butɔ, Dauda borita teriya la taga koe la Filisiti sɔɔri gale mafanna, alako a nun koroba ni bɛn. 49 A ka a bole lajigi a la bɔnfɛ tɔ, a ka kuru dɔndɔ jigan a ka a fili a la lanpura la, a ka Filisiti kaa bun a tindɛ tɔ. Kure tagata don Filisiti kaa tindɛ tɔ, a boeta duge tɔ a ɲakɔtɔ ma. 50 Wo butɔ, Dauda ka nɔɛ sɔtɔ wo Filisiti koroba kunma lanpura kuru dɔndɔ pɛti le la, a ka a botege han a ka a faga fan yo bele a bolo. 51 Dauda borita a tagata sɔ Filisiti koroba kɛnna, a ka wo la faŋɛ futin a laa tɔ, a ka a kuŋɛ kuntu ka a la ko laban feu. Filisiti kaanu to ka a yen anu la koroba bata faga, anu borita. Isirayila kaanu la Filisiti kaanu bee koe 52 Isirayila kaanu nun Juda kaanu wulita, anu ka sɔnkɛ layɛlɛ ɲagaliŋɛ butɔ, anu nata Filisiti kaanu bee han fole dala, han Ekirɔn saa dondula tɔ. Filisiti kaanu minnu mabata nun faga mamaba la, wonu tagata boela le Sarayimu kila kunma han Gati nun Ekirɔn saanu tɔ. 53 Wo butɔ, Isirayila kaanu ka Filisiti kaanu bee a bɛlɛma la. Wo kɔma, anu naata saagi, anu tuguta Filisiti kaanu bolofeŋɛnu la anu ka minnu to anu la daaka tɔ. 54 Dauda ka wo Filisiti kaa kun kunte jigan a ka a doni Darisalamu, a ka a la kɛlɛ mafeŋɛnu mandi a yɛtɛ la tanta butɔ. Yonatan nun Dauda la lahire 55 Sayulu to ka Dauda yen, a be tagala kɛ Filisiti kaa digii ma, a ka Abineri maɲininka, a la sɔɔri mansa, a ko: «Ɲɔmɔ le la deŋɛ mu kɛ dendeŋɛ la?» Abineri ka a jaabi, a ko: «A tɔɲa kɛɲa ma, mansa, n ma a lɔn feu.» 56 Mansa ko: «Ɲininkare ma, n ni a lɔn min na deŋɛ mu kɛ kamareŋɛ la, i ni naa a fɔ n ɲɛ.» 57 Dauda la saage bɔɔla wo Filisiti kaa fagadula, Abineri ka a jigan, a ka a doni Sayulu dula, wo ka a taran Filisiti kaa kun kunte be bitaren Dauda bole tɔ. 58 Sayulu ka a fɔ a ye: «I baaba mu ɲɔmɔ la, n na den?» Dauda ka a jaabi, a ko: «I la joŋɛ Jese la deŋɛ le mu n na, min mu Betilɛmu kaa la.» |