Zúdè 1 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

¹ Óò m si Zúdè. M Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì là yɛɓo-kɛ-mì ká. M Zĩ́ĩ̀ lèe-gé ká. Ḿm̀ wèè mia lɛ́ Wálà aà ka súo kɛ, lɛ́ ka ɓe Wálà lɛ́ e mia Dàa káa zì lɔ̀-kɛ̀à-mɔ̀ yí, ɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ ka ɓe tó Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì áà e yɛ́lɛ́ yiè kɛ̀ ka mɔ̀ɔ bà.

² Mia yéĩ̀ kṹũ̀, ɛ̃́ɛ̃́ zò-yà-gé, e bɛ̀i lɔ̀-kɛ̀à-mɔ̀ là è kpɔ́ ka lɛ̀ɛ.

Pɛ-zɔ̃̀ɔ̃̀-mìà nɛ̀ zɛ̀

³ M̀ lɔ̀-kɛ̀á-mìà, m kɛ m yí dɔpìà gágà kɛ ḿ la-ɓo lɛ́ kɔ̀à ɓi nì kɔ̀à dɔ à yía wɔ̃̀ bɛ̃̀ɛ̃ ka píé, kɛɛ ma gɛ̃̀ gbaa sɛ̀ kɛɛ ḿ kii bɛ̃̀ɛ̃ ka píé dɛɛ ká, kɛɛ ka fã̀ã́ é wàà. Ḿm̀ nàà ka fã̀ã́ é wàà kɛɛ ká ló ka líé gèlè ká zò-dɔ̀à-mɔ̀ wɔ̃̀ lɛ́ Wálà aà nɔ nɔ́ doó là mia nì lɛ̀ɛ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀.

⁴ Ƃii mia lɛ́ òó Wálà sɔ̃̀ɔ̃ kɛɛ dò waà dà ko bà kpɔ̀lɔ̀ũ̀ le ko tií. Míá o kília óò wéé lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ Wálà zì zò-kɛ̀-sɛ̀ɛ mɔ̀ɔ là nìɛ̀, kɛɛ o wè-ɓò-yí-bà zì é kɛ ɓe o zì sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Óò o wũ ɓo Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì lɛ́ e ko Wũ-là-mì wà ko Dàa-mì doóa káa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ wì. Wálà kiia e mɛ̀ĩ́-sà lɛ́ à káà lɛ o wĩĩ́ gbaa wɔ̃̀ gèe mɔ́.

⁵ Yé bɛ̃̀ɛ̃ ka wɔ̃́ e kéa séĩ́ yí dɔɔ, ḿm̀ nàà ḿ ka zò vùò zi lɛ́ ko Dàa-mì e là mia nì la à ká, lɛ́ o gó Ízè-sɛ̀lɛ̀ yía mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ ká. Kɛɛ lɛ̀ e nyɛ à kɛ̀ kíli mɔ̀ɔ, e mia lɛ́ òó gbaa à wéè gɛ̃̀ wánà káa zɛ.

⁶ Ka zò è vùò Wálà là vɔ-mìà lɛ́ òó gbaa tó nàà lɛ́ e yíkɛ̀ gáàa ká o lɛ̀ɛ mɛ̀ĩ́, lɛ́ o gó lɛ̀ lɛ́ o yàlà kṹũ̀ e kɛá yia mɔ̀ɔ, mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ ká. O káà lɛ gásó là tòá-kíli ɓɛ̀lɛ̀ ká bĩ́ tii lɛ́ e gìèa bà. Wálà à o yàlà bɛ̀iì lɛ yí lúó kpànazɛ̀ lɛ́ ò lo mɛ̀ĩ́-sà káà à ká o wĩĩ́a gɛ̀nɛ̀.

⁷ Ka zò è vùò Sɔ́dɔ̃̀ wà Gòmálà, e bɛ̀i sɛ́lɛ́ kélé-kélé lɛ́ e kɛ o kɔ̀ gbáà píéa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ ká. Míá o sɛ́lɛ́ e píé kília yía, o wɔ̃́ lɛ́ Wálà là vɔ-mìà o kília wa kɛɛ dò kɛ. O sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛ, tó wáà à yé lɛ́ lɛ̀ɛ́ mia ɓɔ̀ɔ zò dàa kɛ. Wɔ̃́ nyɔ́ɔ̀ɔ lɛ́ o à gɛ̃̀pìà wɔ̃́ sùu e kília wɛ̃́ĩ̀a, lɛ́ e tòá-kíli tíéa káa. Ɛ́ɛ̃́ lɛ wɔ̃́ gɔ̃̀á ká mia séĩ́ lɛ̀ɛ.

⁸ Zi nɔ́ doóa káa, gɔ̃à o kéa óò mɛ̀ĩ̀ lɛ́ è à kɛ̀, tó wáà o gbĩ-kpàla yí sìèa zɛ. Òó kpàa Wálà zì yíkɛ̀ gáàa ká. Óò lé-kã́ kɛ̀ mia lɛ́ o lɛ̀ fɔ̀nɔɔ̀ɔ yí lɛ̀ía mɔ̀.

⁹ É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ Wálà là vɔ-mì kpànazɛ̀ lɛ́ ò si Máíkɔ̀ɔ káa, làá kɛ do kíli. Lɛ̀ Máíkɔ̀ e kɛ wéépìà Dɛ́ɓò lɛ̀ɛ lɛ̀ lɛ́ o kɛ Móózè bílí wɔ̃̀ tèé dàpìàa káa, Máíkɔ̀ zò lɛ̀ɛ́ gbaa kɛ gágà kɛ é mɛ̀ĩ́-sà káá Dɛ́ɓò wĩĩ́ lé-kã́ kɛ̀ à mɔ̀ ká. Kɛɛ a gèe à lɛ̀ɛ, “Ko Dàa-mì è mɛ́ĩ́ ɓo i lɛ̀ɛ.”

¹⁰ Kɛɛ míá o kéa óò lé-kã́ kɛ̀ wɔ̃́ òó à yí maa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. O nɔ́ kélɛ̀ wìì vɔ̀ lɛ́ ɓe, ɓii pɔɔ̀ vɔ̀ o yí lɛ́ òó o yɛ́lɛ́ táá kɛ ó tĩã́ o dɔɔ̀ɔ, pɔɔ̀ nì o kília lɛ́ ò o yí sìèa.

¹¹ Zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ wɔ̃́ yéĩ̀zɛ̀ kɛɛ̀ lɛ o ká ké. Waà kpɔ́ gbaa Kéĩ̀ kpáá ká. Pɛlèe zì lɔ̀-kɛ̀-o-mɔ̀ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, waà o dìè nɔ gbaa ni lɛ́ Bélàũ̀ a ɓoa lɛ̀ɛ. Waà gèlè gɔ̃ o là-mìà ká lɛ̀ zí Kɔ́lɔ̀ a kɛáa lɛ́ ɓe. Ɛ́ɛ̃́ o yí sìeè lɛ lɛ̀ zí à yí e sìèáa lɛ́ ɓe.

¹² Yé kaà pá ka kíe mɔ̀ kɛ ká pɛ ɓèlè e kíe bàa, míá o kília o kélɛ̀ pɛ-sìè-pɛ̀ lɛ́ ɓe yé waà kɛ géli kɛpìà, tó wáà wɔ̃́ yɛ́lɛ̀ zɛ̀ kɛ̀ ka bàa ká. O dìè-tĩ́ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ lɛ́ nɔ́ ò kpàà ɓoa. O kélɛ̀ lɛ̀ɛ-yíí-kpo lɛ́ fã̀ã̀ à si tó lɛ̀ɛ́ bãa lɛ́ ɓe. O zeĩ́ kélɛ̀ yílí lɛ́ lɛ̀ɛ́ ɓa, tó o lɛ́ɛ́ bɛ̃̀ɛ̃ wá o wĩĩ́a lɛ́ ɓe. O kélɛ̀ yílí lɛ́ wa wòlò e gáná ká, lɛ́ à gaà lɛ kɔ̀lɔ́ kɔ̀lɔ́ɔ lɛ́ ɓe.

¹³ O kélɛ̀ mɛ̀ĩ́ gɔ̃ lɛ́ è dɔ e mɛ́ gágà zɛ̀ káa lɛ́ ɓe. O zì kɛ-wɔ̃̀ yɛ́lɛ̀ zɛ̀ lɛ́ ò kɛ̀ɛ, lɛ́ɛ̀ zɔ̃̀ɔ̃̀ pɛ́lɛ̀ zèí lɛ̀ mɛ̀ĩ́ fílí lɛ́ ɓe. O zeĩ́ kélɛ̀ sĩ̀ã́ã̀ŋèlè lɛ́ è dìè nɔ́ ɓɔ̀ɔ lɛ̀ía lɛ́ ɓe. Wálà aà lɛ̀ dò kɛ o wɛ̃́ĩ̀ bĩ́ tii sɛ̃́sɛ̃́ bà tòá kíli ká.

¹⁴ Mi lɛ́ e wɔ̃́ lɛ́ Wálà a káá mɔ́ à lé, lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ o mɔ̀ɔ gèea, lɛ́ e kɛ Ínɔ̀ káa. Ínɔ̀ e kília e kɛ mia lɛ́ o góò e kɛá Ádã̀ yía, kpolà sálápèèlɛ zɛ̀ ká. Wɔ̃́ a gèea gɛ̃̀ e ké. “Kà lɛ̀ gɛ̃̀. Ko Dàa-mì lɛ́ɛ̀ lo nuù là vɔ-mìà wáá búnùzɛ̀ ká,

¹⁵ kɛ é mɛ̀ĩ́-sà dɔ mia séĩ́ mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ kɛ é mɛ̀ĩ́-sà káá mia séĩ́ lɛ́ òó Wálà sɔ̃̀ɔ̃ kɛɛ wĩĩ́, wɔ̃́ yɔɔ séĩ́ lɛ́ waà kɛ Wálà gbĩ mɔ̀ɔ, ɛ̃́ɛ̃́ wéé yɔɔ̀ yɔɔ̀ séĩ́ lɛ́ gɔ̃à lɛ́ òó Wálà sɔ̃̀ɔ̃ kɛ e kília, waà à gèe Wálà gbĩ mɔ̀ɔ kolo là.”

¹⁶ Gɔ̃à o kília óò o wè kpɔ tó wáà mia gbɛɛ gã̀ nàà. Óò to wɔ̃́ kɛ-lɔ̀ yɔɔ lɛ́ è o kɛ̀ɛ píé. Óò lé-gbùò-là kɛ̀ o dìè mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Ɛ́ɛ̃́ óò lé nɛ́ĩ́-nɛ̀ĩ̀ là kɛ̀ kɛ ó pɛ lɛ́ ò nàáa sɔ̀lɔ̀ ɓo.

Lìè-wè

¹⁷ M̀ lɔ̀-kɛ̀á-mìà, ka zò è vùò wɔ̃́ lɛ́ ko Dàa-mì Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì là àpɔ́sɔ̀lɔ̀ vɔ̀ wa gèe ka lɛ̀ɛ mɔ́ bèĩzɛ̀ɛ ká.

¹⁸ Wa gèe kélɛ̀, “Lúó léĩ́-tó-lùò káa, mia lɛ́ ò lo yéí síì ka mɔ̀ɔ, óò lo nuù. O zì wɔ̃́ kɛ-lɔ̀ lɛ́ lɛ̀ɛ́ Wálà zò dàa, lɛ́ɛ̀ lo líé síì o zì kɛ̀ɓe ká.”

¹⁹ Gɔ̃à o kília lɛ́ ò mia fĩ̀ã̀ ɓoa. O mia ɓéèe ɓɔ̀ɔ ká. Gɛ̀ɛ̀ Púlúa wá o kɛ̀lɛ̀.

²⁰ Kɛɛ m̀ lɔ̀-kɛ̀á-mìà, lɛ ka bɛ̃̀ɛ̃ ka mɔ̀ ka zì zò-dɔ̀à-mɔ̀ púlú ɓɛ é ka wɛ́lɛ́ dà ka yí, káà lòá líé. Kà sɛ̀nɛ ɓo Gɛ̀ɛ̀ Púlúa yí zàá.

²¹ Kà à kɛ ká kɛ Wálà zì lɔ̀-kɛ̀à-mɔ̀ yí teele, lɛ̀ lɛ́ ka tĩã́ yàá kɛɛ ko Dàa-mì Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì é kɛ̀ɓe wɔ́lɔ́-wɔ́lɔ́ nɔ ka lɛ̀ɛ à zì mia yéĩ̀ kṹũ̀ kolo làa ká.

²² Mia lɛ́ zò pèèlɛ lɛ o géa, kà o yéĩ̀ kṹ.

²³ Kà o la, o sɔ̀nɔ̀ tíé yí ká. Kà mia yé o tóa yéĩ̀ kṹ túó ká. Kɛɛ mia mɔ̀-sɔ̀ lɛ́ wɔ̃́ yɔɔ kɛ-lɔ̀ aà lilì kṹa lɔ̀ è nyɛ ka mɔ̀.

Tɔ́-ɓɔ

²⁴ Mi lɛ́ yíkɛ̀ gáàa lɛ à kɛ̀lɛ̀ kɛ é ka tèá pèleè mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ è bɛ̀i à kɛɛ̀ kɛ kɛɛ áà nyɛ̀ ka mɔ̀, tó áà nù ka ká e wɛlɛ mɔ̀, kɛɛ géli é kɛ ka là à zì lɛ̀-fɔ̀nɔ-kɔ̀ wɛlɛ mɔ̀ɔ, è tɔ́-ɓɔ sɔ̀lɔ̀ ɓo.

²⁵ Wálà lɛ́ e Wálà doóa ká, lɛ́ e ko La-mì káa, tɔ́-ɓɔ, e bɛ̀i yíkɛ̀ gáàa ɛ̃́ɛ̃́ kɛ̀-kpànazɛ̀, e bɛ̀i, tò-mia-là è kɛ là pɛ ká ko Dàa-mì Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì kolo là lúó séĩ́ lɛ́ aà diea píé, e bɛ̀i dɛɛ ká, ɛ̃́ɛ̃́ tòá-kíli ká. É kɛ kíli.