WƆ̃́ LÀṸ YIÈ ZÍ MÁÀ E À BƐ̃̀Ɛ̃ À KÁA 12 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

Pĩ̀ã̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ mia lɛ́ o kɛ o nyìɛ kɛpìà nyɛ́nɛ̀ĩ̀ mɔ̀ɔ mɔ̀ɔ

¹ Zízɛ̀ e gbɛ̃̀ gbaa, áà pĩ̀ã̀ vɔ̀ o lɛ̀ɛ weeá kélɛ̀, “Gɔ̃ doó e ɓɛ̀lɛ̀-wɛ́lɛ́ lɛ́ ò à ɓɛɛ yíí mia nyɛ́nɛ̀ĩ̀ kpɔ́. E gàlà ɓo à mɔ̀. E gùlù dò kã́ lɛ̀ lɛ́ ò lo taa-pɛ̀ e kília ɓɛɛ yíí ɓoò à lɛ̀ mɔ̀ɔ mɔ̀. E kàmà ɓo. E nyɛ́nɛ̀ɛ kpɔ́ mia dò kɔ̀ là, kɛ ó o nyìɛ kɛ à mɔ̀. Yé e kɛ kília, e ló gbaa táá mɔ̀ lɛ̀ gbèkèni mɔ̀.

² Lɛ̀ lɛ́ taa-pɛ̀ e kília tãã-lùò e ɓɔɔ, gɔ̃́ɛɛ e là lùò doó vɔ mia lɛ́ o kɛ o nyìɛ kɛpìà nyɛ́nɛ̀ɛ mɔ̀ɔ píé, kɛɛ ó taa-pɛ̀ e kília ɓɛɛ dò vɔ à lɛ̀ɛ.

³ O lùò e kília kṹ, wa mɛ̀, wa vɔ e mɛ̀ĩ́ e kɔ̀ fèle ká.

⁴ Gɔ̃́ɛɛ e lùò doó-mì vɔ zeĩ́ o píé. Wa gĩ̀ĩ e wũ-kèlè yí, wáà kɛ̀ e líà-ɓo-zì píé.

⁵ Gɔ̃́ɛɛ e lùò doó-mì vɔ zeĩ́. À yee wa zɛ. O wɔ̃́ nɔ́ doóa kɛ lùò vɔ̀ búnùzɛ̀ ká. O o dò mɛ̀, wáà o dò zɛ̀.

⁶ Mi doó tóò e kɛ tĩã́ à ká gɔ̃́ɛɛ kɛ̀lɛ̀. Mía lɛ́ e tɔ́ là lɔ̀-kɛ̀á-nɛ̀. Yé e kɛ nɔ́ kília, e à vɔ o píé. Gɔ̃́ɛɛ a gèe kélɛ̀, ‘Óò lo ɓɛ̀lɛyà nɔɔ̀ m gbéa lɛ̀ɛ.’

⁷ Kɛɛ mia lɛ́ o kɛ o nyìɛ kɛpìà nyɛ́nɛ̀ĩ̀ e kília mɔ̀ɔ, wa gèe o kíe nì lɛ̀ɛ, ‘Mí à dàa là pɔɔ̀ è lo tóò à kɛ̀lɛ̀ɛ, lɛ́ e kéa. Kɔ̀à zɛ wɛ̀. Yé aà kɛ kília, pɛ́ è lo tóò à kɛ̀lɛ̀ɛ, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ kɔ̀à pɛ ká gbaa.’

⁸ Yé e kɛ kília, wa kṹ, wa zɛ. Ɛ́ɛ̃́ o gó à ká nyɛ́nɛ̀ɛ mɔ̀.

⁹ “Nyɛ́nɛ̀ĩ̀ e kília dàa-mì lɛ́ɛ̀ lo gbaa à kɛɛ̀ kpɛ? Lɛ́ɛ̀ lo nuù, tó e mia lɛ́ o kília o zɛ, tó e nyɛ́nɛ̀ĩ̀a sí, a dɔ̀ kɛ mia gbɛɛ kɛ̀lɛ̀ ó o nyìɛ kɛ à mɔ̀.

¹⁰ Kàá Wálà kii lɛ̀ yé e kéa gèe do? Ye lɛ́ e kélɛ̀, ‘Gɛ̀lɛ̀ lɛ́ ká dɔ-mìà wa dà o kɔ̀ mɛ̀ĩ́a, aà kɛ gbaa gɛ̀lɛ̀ kpànazɛ̀ ká, é dieá gɛ̀lɛ̀ séĩ́ là.

¹¹ Wɔ̃́ e kéa, ko Dàa-mì lɛ́ e à kɛɛ. Lɛ wɔ̃́ kpàlézɛ̀ ká ko lɛ̀ɛ.’ ”

¹² Mia lɛ́ Zízɛ̀ e kɛ wɔ̃́ gèepìà o lɛ̀ɛ, o kɛ à kɛ-zì naapìà ó kṹ. Bii wa yí dɔ kélɛ̀ pĩ̀ã̀ a vɔɔ, à vɔɔ̀ lɛ o gbĩ mɔ̀. Kɛɛ mia kù kɛ̀ yi gbùòa, o kɛ à mɔ́ɔ̀ túó ɓopìà. O kã́ gbaa Zízɛ̀ lɛ̀ɛ, wáà wà ló ɓò.

O wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ kɛ é gbɛ̃̀á ɓo-pɛ̀ ɓo-wɔ̃̀ mɔ̀

¹³ O Fálásíì vɔ̀ ɛ̃́ɛ̃́ Hɛ́lɔ̀ là mia nì dò vɔ Zízɛ̀ píé, kɛɛ ó Zízɛ̀ kṹ e wéè mɔ̀.

¹⁴ O nu à píé, wa gèe à lɛ̀ɛ kélɛ̀, “Tísɛ̀, kóò à yí dɔ kélɛ̀ i kpeĩ. Mí è mia bà ɓoa, wá i ká. Ƃii ìí túó mi nɔ́ɔ fé wɛlɛ lɛ̀ɛ. Kɛɛ íì pɛ zɔ̃̀ɔ̃̀ wánà ká, é gbɛ̃̀á zi lɛ́ Wálà à nàà mia ó tó à píéa mɔ̀. Ƃáà yí dɔ lɛ sɛ̀ kɛ ó ɓo-pɛ̀ ɓo mia wũ-là-mì Sízà lɛ̀ɛ, ɛ̃́ɛ̃́ ye wá sɛ̀? Lɛ kɔa mɔ̀ kɔ́á ɓo, ɛ̃́ɛ̃́ kɔ́á kã́ à lɛ̀ɛ?”

¹⁵ Kɛɛ Zízɛ̀ a yí dɔ kélɛ̀ o gbã́ã̀ kpɔ́pìà à mɔ̀. A gèe o lɛ̀ɛ, “Mɛ́ e kɛ lɛ́ kà dà m wì ɓe? Kà nu pɛlèe gbá doó ká m lɛ̀ɛ, ḿ gɛ̃̀.”

¹⁶ O nu à doó ká à píé, áà gèè o lɛ̀ɛ, “Deĩ̀ wũ-kèlè bĩ́ lɛ́ e pɛlèea là ɓɛ? Pɛ́ à bɛ̃̀ɛ̃ɛ̃̀ lɛ à làa, gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ deĩ̀ mɔ̀?” Wa gèe à lɛ̀ɛ kélɛ̀, “Sízà lɛ́ là pɛ lɛɛ.”

¹⁷ Zízɛ̀ a gèe o lɛ̀ɛ, “Kà pɛ lɛ́ e Sízà là pɛ káa nɔ à lɛ̀ɛ, ɛ̃́ɛ̃́ pɛ́ yé lɛ Wálà zì pɛ káa, kà nɔ Wálà lɛ̀ɛ.” O lé e pa kpó-kpó ɓo wɔ̃́ lɛ́ Zízɛ̀ a gèea mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀.

O wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ kɛ é gbɛ̃̀á mia wɛ̀lɛ̀-ga-kɛ̀lɛ̀ wɔ̃̀ mɔ̀

¹⁸ Sáyúsíì vɔ̀ dò o nu Zízɛ̀ píé. O lɛ́ o mia lɛ́ ò gèe mia òó ló wɛ̀lɛ̀ ga kɛ̀lɛ̀ɛ káa. O wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ doó kɛ Zízɛ̀ kɛ̀lɛ̀ weeá kélɛ̀,

¹⁹ “Tísɛ̀, Móózè e wɔ̃́ e kéa bɛ̃̀ɛ̃ ko lɛ̀ɛ. Wɔ̃́ e kília lɛ́ e kélɛ̀, ‘Yé gɔ̃ aà ga, aà e na tó lɛ́ nɛ́ wá à kɛ̀lɛ̀ɛ, lɛ gɔ̃́ e kília lèe-gé mɔ̀ é à ná e kília sí, kɛ wà ye ó nɛ́ ye à lìi dìè e ga kília lɛ̀ɛ.’

²⁰ E kɛ ye-mìà gɔ̃à zɛ̀ sálápèèlɛ ká. O dɔ̀-líéa e lee sí. E ga, kɛɛ lɛ̀ɛ́ nɛ́ gbɛɛ ye nɛ́.

²¹ O tò-ko-mɔ̀ɔ e e lìi dìè na e kília sí e kɛ à na ká. À bɛ̃̀ɛ̃ e ga nɔ́ kíli, kɛɛ wà lééa òó nɛ́ gbɛɛ ye nɛ́. Wɔ̃́ nɔ́ doóa e kɛ zeĩ́ mi lɛ́ e tó à bɛ̃̀ɛ̃ à ko mɔ̀ɔ ká.

²² Lee doó e kília, e ye-mìà sálápèèlɛɛ o sí gɔ̃ ká e nyɛ. Wà o dò nɔ́ɔ fé òó gbaa nɛ́ ye. Lɛ̀ gɔ̃àa o ga e nyɛɛ, à bɛ̃̀ɛ̃ e ga nɔ́ kíli.

²³ Yé aà kɛ kília, yé mia wɛ̀lɛ̀-ga-kɛ̀lɛ̀ lùò aà ɓɔɔ, dé lééa è lo kɛɛ̀ à na ká, lɛ́ gɔ̃à sálápèèlɛɛ waà à sí lee ká ɓɛ?”

²⁴ Zízɛ̀ a gèe o lɛ̀ɛ, “Pɛ́ e kɛ lɛ́ ka wɔ̃́ niì lɛɛ, ḿ gɔ̃̀, ye lɛ́ e kéa? Ye lɛ́ɛ kélɛ̀ kàá Wálà kii dɔ, ɛ̃́ɛ̃́ kàá Wálà là yíkɛ̀ gáàa wɔ̃̀ yí dɔ.

²⁵ Kɛɛ yé mia waà wɛ̀lɛ̀ ga kɛ̀lɛ̀ɛ, óò lo gbaa kɛɛ̀ lɛ̀ Wálà là vɔ-mìà lɛ́ o à pàa, lɛ́ ɓe. Ƃii gɔ̃à wà loà òó ló gbaa o kíe síì yi.

²⁶ É ló é gbɛ̃̀á mia wɛ̀lɛ̀-ga-kɛ̀lɛ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, kàá wɔ̃́ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ yílí lɛ́ tíé e kɛ à wĩĩ́ gélépìàa, gèe do Móózè-kìì yí? À bɛ̃̀ɛ̃ɛ̃̀ lɛ yí kélɛ̀ Wálà a gèe Móózè lɛ̀ɛ, ‘Ma lɛ́ m Éɓɔ́lɔ́hã́ã̀ là Wálà ká, e bɛ̀i zeĩ́, Áázè là Wálà ká, ɛ̃́ɛ̃́ Zékɔ̀ là Wálà káa.’

²⁷ À yí lɛ́ e kélɛ̀, ye wá mia yé o gaà lɛɛ wà Wálà ká. Mia yé o ɓéèea, lɛ́ wà Wálà lɛɛ. Ka wɔ̃́ niì lɛ kpó-kpó ɓo.”

Wálà lɔ́ɔ̀ kpànazɛ̀

²⁸ Wálà kii-dɔ-mìàa doó-mì e nu míáa ká kɔ̀ɛ́. E wɔ̃́ lɛ́ o kɛ à gèepìà o kíe lɛ̀ɛ ma. A yí dɔ gbaa kélɛ̀ Zízɛ̀ aà Sáyúsíì vɔ̀ wà wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ yí ɓo sɛ̀. Yé e kɛ kília, e Zízɛ̀ wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ kɛ weeá kélɛ̀, “Wálà lɔ́ɔ̀ɔ ye kpɛɛ̀ lɛ́ lɛ kpànazɛ̀ kpó-kpó ɓo, é dieá à yé e tóa là?”

²⁹ Zízɛ̀ áà gèè, “Ye lɛ́ e kélɛ̀, ‘Ɛ̀ɛ̀, Éézɛ̀lɛ̀-mìà, kà à ma. Kɔa Dàa-mì lɛ́ e kɔ̀à Wálà káa, à doó lɛ́ nɔ́ lɛ kɔa Dàa-mì káa.

³⁰ I Dàa-mì lɛ́ e ɓà Wálà káa zì lɔ̀-kpɔ̀ i mɔ̀ɔ, lɛ à mɔ̀ é gó i zò gbáà píé séĩ́ mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ i gé lɛ̀ séĩ́ mɔ̀, e bɛ̀i, i yɛ́lɛ́-táá-pìè séĩ́ mɔ̀, zéniía, ɓà yíkɛ̀ gáàa séĩ́ yí.’

³¹ À tò-ko-mɔ̀ kpànazɛ̀ e zeĩ́ ɓea, lɛ́ e kélɛ̀, ‘I yà-sɔ́nɔ́-mìà zì lɔ̀-kpɔ̀ i mɔ̀ɔ, lɛ à mɔ̀ é kɛ lɛ̀ zí i dìè lɔ̀ kpɔ́ɔ̀ lɛ à ká i mɔ̀ɔ lɛ́ ɓe.’ Lɔ́ɔ̀ pèèlɛ e kéa, Wálà lɔ́ɔ̀ kpànazɛ̀ gbɛɛ wá ɓe, kɛ é dieá o là.”

³² Wálà kii-dɔ-mìa a gèe à lɛ̀ɛ, “Ḿ! Lɛ wánà kpó-kpó ká, Tísɛ̀. Lɛ wánà ká lɛ́ ɓa gèe kélɛ̀ kɔa Dàa-mì lɛ́ nɔ́ lɛ Wálà káa, ɛ̃́ɛ̃́ é kã́ à mɔ̀ɔ, Wálà gbɛɛ wá ɓea.

³³ Lɛ dóo wɔ̃́ kpànazɛ̀ ká kɛɛ Wálà zì lɔ̀-kpɔ̀ mia mɔ̀ɔ, é gó mia zò gbáà píé séĩ́ mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ o zì wɔ̃́ yí-ma-kɔ̀ séĩ́ yí, e bɛ̀i, o zì yíkɛ̀ gáàa séĩ́ yí, ɛ̃́ɛ̃́ mi yà-sɔ́nɔ́-mìà zì lɔ̀-kpɔ̀ mi mɔ̀ɔ, é kɛ lɛ̀ zí à dìè lɔ̀ kpɔ́ɔ̀ lɛ à ká e dìè mɔ̀ɔ lɛ́ ɓea. Lɛ dóo wɔ̃́ kpànazɛ̀ ká, é dieá nɔ̀-Wálà-lɛ̀ɛ-pɛ̀ lɛ́ ò gèlèa, ɛ̃́ɛ̃́ pɔɔ̀ yé o tó sálà-ɓò-Wálà-mɔ̀-pɔ̀ɔ̀ káa o là.”

³⁴ Lɛ̀ Zízɛ̀ a yí dɔ kélɛ̀ aà wɔ̃́ gíkã́ã̀a zɛ̀ gèea, a gèe à lɛ̀ɛ, “Wálà là tò-mia-là wá gbaa i ká gbèĩ.” Yé e kɛ kília, mia séĩ́-séĩ́ o kɛ túópìà kɛ ó wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ kɛ Zízɛ̀ kɛ̀lɛ̀ gbaa.

Wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ Kɛ́lɛ̀ì mɔ̀ɔ

³⁵ Lɛ̀ Zízɛ̀ e kɛ pɛ zɔ̃̀ɔ̃̀pìà sálà-ɓò-Wálà-lɛ̀ɛ-kà wìa, a gèe kélɛ̀, “E dɔ kpɛɛ̀ lɛ́ Wálà kii-dɔ-mìàa ò gèe Kɛ́lɛ̀ì lɛ Dèɓé gbe ká?

³⁶ Wálà là Gɛ̀ɛ̀ Púlú e kɛ Dèɓé píé, lɛ̀ lɛ́ Dèɓé e wɔ̃́ nì e kéa gèea ká. Wɔ̃́ɔ lɛ́ e kélɛ̀, ‘Kɔa Dàa-mì a gèe m Dàa-mì lɛ̀ɛ weeá kélɛ̀, Ì yà m kɔ̀ yiè yí, é tó à ká kíli ḿ mia lɛ́ ò gèlè gɔ̃ i káa, wàà i gã̀ wì.’

³⁷ Dèɓé dìè-tĩ́ lɛ́ɛ̀ à si m Dàa-mì. Lɛ́ɛ̀ dɔ kpɛɛ̀ lɛ́ à Dàa-mì è kɛ̀ à gbe ká?” Mia gbààlà gbùò zɛ̀ lɛ́ o kɛ yía, o gé liì e kɛ à ká, kɛ ó Zízɛ̀ wéè ma.

Zízɛ̀ e lìè-wè gèe é gbɛ̃̀á Wálà kii-dɔ-mìà mɔ̀

³⁸ Lɛ̀ Zízɛ̀ e kɛ pɛ zɔ̃̀ɔ̃̀pìà mia lɛ̀ɛ, a gèe kélɛ̀, “Kà ka zò kɛ ka dìè píé Wálà kii-dɔ-mìàa wɛ̃́ĩ̀. O dò óò nàà ó wà gbàà-wíì dà, wáà lò tàá sí, ɛ̃́ɛ̃́ óò nàà mia ó wéé o píé ɓɛ̀lɛyà ká lɔ́ɔ́ kpánà píé,

³⁹ ɛ̃́ɛ̃́ wáà nàà yà-pìè kpànazɛ̀ ká o zì Wálà-kàa wì, tó wáà nàà lɛ̀ kpànazɛ̀ ká ó yà yi yé waà ló kpílì làa ká.

⁴⁰ E bɛ̀i, óò lee lɛ́ lɛ gã̀ã káa, là pɛ ɓèlè à kɛ̀lɛ̀ gbã́ã̀ ká. Yé waà kɛ kília, óò o dìè wɛlɛ li sɛ̀nɛ ɓò gbèĩ ká. À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, mɛ̀ĩ́-sà lɛ́ è lo káà o wĩĩ́a, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ yɔɔ kpó-kpó ɓo.”

Pɛ́ gã̀ã lee a dàa

⁴¹ Lɛ̀ Zízɛ̀ e kɛ yàá pɛlèe dàà-yí-pɛ̀ɛ wɛlɛ líéa, e kɛ mia gɛ̃̀pìà, yé waà kɛ wà pɛlèea dàpìàa ká. Mia kpànazɛ̀ búnùzɛ̀ o kɛ pɛlèe gbùò gbùò dàpìà.

⁴² Gã̀ã lee lɛ́ pɛ wá à kɛ̀lɛ̀ɛ, e nu, e káɓà pèèlɛ lɛ́ è bɛ̀i à mɔ̀ é kɛ wã́ã́ sɛ̃́ĩ̀ káa, dà à yí.

⁴³ Zízɛ̀ e là tòà-píé-mìàa súo kɛ e píé, áà gèè o lɛ̀ɛ, “Wánà-wɔ̃̀ lɛ́ m̀ gèe ka lɛ̀ɛ ɓɛ. Gã̀ã lee lɛ́ pɛ wá à kɛ̀lɛ̀ e kéa, pɛ́ a dà pɛlèe dàà-yí-pɛ̀ɛ yía, lɛ gbùò, é dieá míá o tóa o séĩ́ là.

⁴⁴ Ƃii mia yé o tóa, o pɛlèe yé o kɔ̃́ɔ̃̀ lɛ à mɔ̀ɔ dò dà. Kɛɛ léé e ké, lɛ́ pɛ kpã́-kpã̀ lɛ̀ɛ́ gbaa kɛ à kɛ̀lɛ̀ɛ, e pɛ́ e kɛ à kɛ̀lɛ̀ɛ séĩ́ dà. Pɛ́ e kília, lɛ́ e kɛ à tùò-à-là, wà à yìì-à-là káa.”