Máfìù 5 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

Wɔ̃́ Zízɛ̀ a gèe tɔ̃̀ũ̀ wĩĩ́a

¹ Zízɛ̀ e mia kù gbùò zɛ̀ɛ gɛ̃̀. E ló gbaa tɔ̃̀ũ̀ dò wĩĩ́, e yà gbaa tã́ã̀ yi. Là tòà‐píé‐mìàa o nu gbaa à sɔ́nɔ́.

² E gbɛ̃̀ gbaa, áà pɛ zɔ̃̀ɔ̃̀ o lɛ̀ɛ kélɛ̀,

Géli wánà zɛ̀

³ “Mia lɛ́ pɛ wá o kɛ̀lɛ̀ o gɛ̀ɛ̀ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii Wálà lɛ́ e lɛ̀ía, à tóò lɛ o là.

⁴ “Mia lɛ́ ò yà yéĩ̀zɛ̀ɛ, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Wálà lɛ́ɛ̀ lo o zò‐yà‐wɔ̃̀ gèeè.

⁵ “Mia lɛ́ o kpóló‐kpɔ̀‐mɔ̀ zɛ̀ɛ, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii óò lo sɛ́lɛ́ lɛ́ Wálà aà e wè dɔ à ká o lɛ̀ɛ sɔ̀lɔ̀ ɓoò.

⁶ “Mia lɛ́ wɔ̃́ lɛ́ Wálà à nàà à káa kɛ‐lɔ̀ diè lɛ o zò káa, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Wálà lɛ́ɛ̀ lo o zò dàà fɛ́fɛ́ le.

⁷ “Mia lɛ́ ò mia yéĩ̀ kũa, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii Wálà lɛ́ɛ̀ lo o bɛ̃̀ɛ̃ o yéĩ̀ kṹũ̀ nɔ́ kíli.

⁸ “Mia lɛ́ o zò píé lɛ púlúa, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii óò lo Wálà gɛ̃̀ɛ̃̀ɛ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀.

⁹ “Mia lɛ́ ò kɛ‐zì nàà kɛɛ zò‐yà‐gé é kɛ mia fĩ̀ã̀a, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii Wálà lɛ́ɛ̀ lo o síì e gbe nì.

¹⁰ “Mia lɛ́ ò o sã̀ dɔ wɔ̃́ lɛ́ Wálà à nàà à káa kɛɛ̀ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, zò géli lɛ o kɛ̀lɛ̀. Ƃii Wálà lɛ́ e lɛ̀ía, à tóò lɛ o là.

¹¹ “Yé mia waà lé‐kã́ kɛ ka mɔ̀, tó wáà ka sã̀ dɔ̀, e bɛ̀i, wáà nɛ̀ yɔɔ̀ yɔɔ̀ doò do kpɔ̀ ka mɔ̀ ka kɛ̀ m̀ mia nì káa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, zò géli lɛ ka kɛ̀lɛ̀.

¹² Ka gé è li, ɛ̃́ɛ̃́ káà géli kɛ̀. Ƃii ka fɔ́nɔ́ lɛ́ lɛ Wálà‐pàa lɛ kpànazɛ̀ɛ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Zía lɛ́ wa kɛá dɔ̀‐Wálà‐lé‐là‐mìà lɛ́ o kɛ ka mɔ̀ líéa káa.

Wèĩ wà lɛ̀‐fɔ̀nɔ‐kɔ̀

¹³ “Ka lɛ́ ka kpóṹ là zèe wèĩ káa. Kɛɛ yé wèĩ aà e zì kɛ̀ nɛ́ĩ́‐nɛ̀ĩ̀‐kɔ̀ gínia, zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ è bɛ̀i à mɔ̀ é kɛá nɛ́ĩ́‐nɛ̀ĩ̀ zeĩ́? Ye wá pɛ‐kɛ̀á‐pɛ̀ gbɛɛ ká. Óò mɔ́ɔ̀ à dùò ɓo luú, tó mia wáà tàà à là gbaa.

¹⁴ “Ka lɛ́ kà lɛ̀ fɔ̀nɔ kpóṹ là zèe mìà bàa. Pɛ́lɛ lɛ́ ò à dɔ tɔ̃̀ũ̀ tùluùa, à bĩ̀ĩ̀ lɛ̀ɛ́ ɓo.

¹⁵ Mi gbɛɛ lɛ̀ɛ́ nábò dɔ kɛɛ é páni gbini à là. Kɛɛ lɛ́ɛ̀ à yà nábò yàà‐là‐pɛ̀ là, tó áà lɛ̀ fɔ̀nɔ̀ mia séĩ́ lɛ́ o kɛ́ìa bà.

¹⁶ Zi nɔ́ doóa káa, ka tíé è lɛ̀ fɔ̀nɔ mia wɛlɛ mɔ̀, kɛɛ ó wɔ̃́ yiè séĩ́ lɛ́ kà kɛ̀ɛ gɛ̃̀, tó wáà tɔ́‐ɓɔ nɔ̀ ka Dàa lɛ́ e lɛ̀ía lɛ̀ɛ.

Pɛ‐zɔ̃̀ɔ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ Lɔ́ɔ̀ɔ mɔ̀ɔ

¹⁷ “Yékɛ̀ ká gɛ̃̀ ɓɔ̀ɔ kélɛ̀ m nuù lɛ, kɛ ḿ Móózè là Lɔ́ɔ̀ɔ wà pɛ lɛ́ dɔ̀‐Wálà‐lé‐là‐mìàa wa zɔ̃̀ɔ̃̀ mɔ́ɔ wɔ̃̀ ɓoò tã́ã̀. M̀ḿ gbaa nu o wɔ̃̀ ɓoò tã́ã̀. Kɛɛ m nu o wɔ̃̀ kɛɛ̀ kɛ ó kɛ wánà zɛ̀.

¹⁸ Wánà‐wɔ̃̀ lɛ́ m̀ gèe ka lɛ̀ɛ ɓɛ. Lɛ̀ lɛ̀í wà kpóṹ là o tĩã́ ɓea, Lɔ́ɔ̀ɔ séé fèle, ɛ̃́ɛ̃́ à pɛ̃́ɛ̃́ nyɔ̀nɔ́ ɓɔ̀ɔ lɛ̀ɛ́ ló góò à píé, é tóá kíli pɛ séĩ́ wɔ̃̀ é nyɛ tã́ã̀.

¹⁹ À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, mi lɛ́ è lo kã́ã̀ wɔ̃́ lɛ́ Wálà à gèe kó kɛɛ, séé fèle lɛ̀ɛ, ɛ̃́ɛ̃́ tó áà kɛ̀ mia wáà kã̀ wɔ̃́ e kília kɛɛ̀ lɛ̀ɛ, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ tò‐zízàá‐mì ká lɛ̀ lɛ́ Wálà lɛ́ e lɛ̀ía tóò lɛ mia là yia mɔ̀. Kɛɛ mi lɛ́ è wɔ̃́ ma Lɔ́ɔ̀ɔ wè là, tó áà kɛ̀ mia gbɛɛ bɛ̃̀ɛ̃ wáà à kɛ̀ɛ, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ kpànazɛ̀ lɛ̀ lɛ́ Wálà tóò lɛ mia là yi lɛ̀ía mɔ̀.

²⁰ Tó ḿ gèe ka lɛ̀ɛ, lɛ ka mɔ̀ ká kɛ zò‐dɔ̀à‐mɔ̀ zɛ̀, káà wɔ̃́ lɛ́ Wálà à nàà à káa kɛ̀, é dieá Wálà kii‐dɔ‐mìà wà Fálásíì‐mìàa o là. Ká gɔ̃̀á kɛɛ̀ kília, bɛ̀i lɛ̀ɛ́ ló kɛɛ̀ ka mɔ̀ kɛ ká ɓɔ lɛ̀ lɛ́ Wálà lɛ́ e lɛ̀ía tóò lɛ mia là yia mɔ̀.

Pɛ‐zɔ̃̀ɔ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ wɔ̃́ à mi wàaà mɔ̀ɔ

²¹ “Kaà à ma do kélɛ̀ wa gèe mɔ́ mia lɛ̀ɛ, ‘Yékɛ̀ í mi zɛ. Mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è lo mi zɛɛ̀ɛ, óò lo lóò à ká, tó o mɛ̀ĩ́‐sà dɔ à mɔ̀.’

²² Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è e wɛlɛ‐kpo kùnù e lèe‐gé mɔ̀ɔ, óò lo lóò à ká, tó o mɛ̀ĩ́‐sà dɔ à mɔ̀. Mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è lo à gèeè e lèe‐gé lɛ̀ɛ kélɛ̀, Mi fèle lɛ́ e i káa, óò lo lóò à ká Mɛ̀ĩ́‐sà Ƃo‐mìà wɛlɛ mɔ̀. Mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è lo e lèe‐gé tɔ́ síì, áà gèè à lɛ̀ɛ, I mi wũ‐nyɛ̀à‐mɔ̀ zɛ̀ káa, è lɛ̀ gɛ̃̀ e dìè là, yékɛ̀ tíé lɛ́ e tíé‐pàa é à gélé.

²³ À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, yé ɓaà nu i zì nɔ̀‐lɛ̀ɛ‐pɛ̀ ká sálà‐ɓòà‐là‐pɛ̀ sɔ́nɔ́, lɛ́ i zò aà vùò kélɛ̀ wɔ̃́ dò lɛ i lèe‐gé gé i gbĩ mɔ̀ɔ,

²⁴ ì nɔ̀‐lɛ̀ɛ‐pɛ̀ e kília tó yàá sálà‐ɓòà‐là‐pɛ̀ɛ wɛlɛ mɔ̀ yi, í ló kà i lèe‐gé ká li ka kíe lɛ̀ɛ nɛ́. Yé ɓaà kɛ kília, ì yɛ́ gbaa i zí, í nu ɓà nɔ̀‐lɛ̀ɛ‐pɛ̀ɛ ká ɓá nɔ Wálà lɛ̀ɛ.

²⁵ “Yé mi dò aà kii tii kã́ i mɔ̀, tó kà à ye káà lò mɛ̀ĩ́‐sà ɓopìàa, ì à kɛ kà ye ká wéé ka kíe nì wéè mɔ̀ kɛ ká tĩã́ ɓɔɔ̀ yi. Yé ɓàá kɛ kília, lɛ́ɛ̀ lo i dɔ̀ kɛɛ̀ dɔ‐mìa kɛ̀lɛ̀. Ɛ́ɛ̃́ dɔ‐mìa lɛ́ɛ̀ lo i nɔɔ̀ sóyà vɔ̀ lɛ̀ɛ, tó sóyà vɔ̀ bɛ̃̀ɛ̃ o i dùò bĩ́‐kɛ̀ì.

²⁶ Wánà‐wɔ̃̀ lɛ́ m̀ gèe i lɛ̀ɛ ɓɛ. Ìí ló góò bĩ́‐kà e kília wì, é tóá kíli í pɛlèe lɛ́ e i mɔ̀ɔ séĩ́ nɔ kɔ̀lɔ́‐kɔ̀lɔ́ le.

Pɛ‐zɔ̃̀ɔ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛɛ̀ mɔ̀ɔ

²⁷ “Kaà à ma do kélɛ̀ wa gèe mɔ́ kélɛ̀, ‘Yékɛ̀ í wàà i ɓɛ́ĩ̀ gbɛɛ na píé kɛ́ì.’

²⁸ Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è lɛ̀ gɛ̃̀ lee dò là, tó kɛ̀‐à‐píé lɔ̀ áà kɛ̀ɛ, kɛɛ aà sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛ e zò píé zàá lééa ká.

²⁹ I kɔ̀ yiè yí nyìɛ é kɛ̀á kɛpìà í gó Wálà píéa, i nyìɛ e kília à ɓo e kèlè yí, ɓá dùò luú. Lɛ sɛ̀ kɛ í kɔ̃́ i gbĩ‐kpàla lɛ̀ dò ká, é dieá i gbĩ‐kpàla lɛ̀ séĩ́ kɛ̀ i mɔ̀, tó wáà i dùòá tíé‐pàa là.

³⁰ I kɔ̀ yiè é kɛ̀á kɛpìà í gó Wálà píéa, i kɔ̀ e kília à kã́ é gó yi, ɓá dùò luú. Ƃii lɛ sɛ̀ kɛ í kɔ̃́ i dɔ‐pɛ doó ká, é dieá i gbĩ‐kpàla lɛ̀ séĩ́ kɛ̀ i mɔ̀, tó ɓáà lòá tíé‐pà là.

Pɛ‐zɔ̃̀ɔ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ lee ɓò‐luú‐wɔ̃̀ mɔ̀ɔ

³¹ “Wa gèe mɔ́ zeĩ́ kélɛ̀, ‘Mi nɔ́ɔ fé lɛ́ è e na ɓo luúa, lɛ à mɔ̀ é lee ɓò‐luú‐kii nɔ à lɛ̀ɛ.’

³² Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, yé gɔ̃ aà e na lɛ́ lɛ̀ɛ́ sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛ doa, ɓo luúa, kɛɛ aà à kɛ gbaa léé e kília aà sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛ gbaa, yé léé e kília aà gɔ̃ gbɛɛ sía ká. Ɛ́ɛ̃́ gɔ̃ lɛ́ bɛ̃̀ɛ̃ a sía, kɛɛ aà sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ kɛ nɔ́ kíli.

Pɛ‐zɔ̃̀ɔ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ mi‐wè‐dɔ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ

³³ “Zéniía, kaà à ma do kélɛ̀ wa gèe mɔ́ mia lɛ̀ɛ, ‘Yékɛ̀ í i wè lɛ́ ɓaà à dɔɔ sìè. Kɛɛ ì wɔ̃́ lɛ́ ɓaà i náá kpɔ́ ko Dàa‐mì lɛ̀ɛ kɛ ɓá kɛɛ, ì à kɛ.’

³⁴ Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, yékɛ̀ ká ka náá kpɔ́ bɛ̃̀ɛ̃. Yékɛ̀ ká ka náá kpɔ́ lɛ̀í mɔ̀, ɓii à lɛ̀ mɔ̀ lɛ́ e Wálà là dɔ‐táŋáná káa.

³⁵ Ɛ́ɛ̃́ yékɛ̀ ká ka náá kpɔ́ kpóṹ là mɔ̀, ɓii à gã̀‐gbɛ̃̀à‐là pɛ̀ lɛ. Ɛ́ɛ̃́ yékɛ̀ bɛ̃̀ɛ̃ ká ka náá kpɔ́ Zùlúsàlɛ̀‐pɛ̀lɛ̀ mɔ̀. Ƃii à ye lɛ́ e mia Líé‐sí‐mì kpànazɛ̀ɛ pà káa.

³⁶ Ɛ́ɛ̃́ yékɛ̀ ká ka náá kpɔ́ ka wũ‐kèlè mɔ̀. Ƃii kàá bɛ̀i ka wĩĩ́‐wũ̀à‐kɛ̀ì doó fèle kɛɛ̀ púlú, ɛ̃́ɛ̃́ kɛ bɛ̃̀ɛ̃ ká kɛ tii.

³⁷ Kà à gèe nɔ́ doó ‘M̀m̀’ ɛ̃́ɛ̃́ ‘Gbàaò.’ À yé kɛ̀ ká gèe gbaa à mɛ̀ĩ́a, lɛ́ɛ̀ go gbaa Kɛ‐pɛ̀ Yɔɔ Kɛ‐mìa píé.

Pɛ‐zɛ̃̀ɛ̃̀‐kɔ̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ wɔ̃́ dɛ̀í‐dà‐wɔ̃̀ mɔ̀ɔ

³⁸ “Kaà à ma do kélɛ̀ wa gèe mɔ́ kélɛ̀, ‘Mi é i nyìɛ doó wìáa, ò à bɛ̃̀ɛ̃ zì doó wí. Mi é i sɔ̃́ɔ̃́ doó yɛ̀áa, ò à bɛ̃̀ɛ̃ zì doó yɛ́.

³⁹ Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, yé mi dò aà wɔ̃́ yɔɔ kɛ i káa, yékɛ̀ ɓá dɛ̀í dà. Kɛɛ yé mi dò aà i mɛ̀ i kɔ̀ yiè kpéĩ́ mɔ̀ɔ, à yé e ziéa zɔ̃̀ɔ̃̀ à lɛ̀ɛ á mɛ̀ kíli.

⁴⁰ Ɛ́ɛ̃́ yé mi dò aà kii tii kã́ i mɔ̀ i dìè ɓà dà‐sɔ̀ wɛ̃́ĩ̀a, ì ɓà sɔ‐là‐sɔ̀ kpɔ́ à mɔ̀ ɓá nɔ à lɛ̀ɛ.

⁴¹ Yé mi dò aà i kṹ gana ká kɛ í ló là pɔɔ̀ ká máà doó píéa, ì à kɛ é kɛ máà pèèlɛ ká.

⁴² Yé mi dò aà pɛ pɛ̃́ i mɔ̀ɔ, ì à nɔ à lɛ̀ɛ. Yé mi dò aà nu pɛ sĩ́ã́ kṹũ̀ i mɔ̀ɔ, yékɛ̀ í à lúó à ká.

I dàa‐gbe lɔ̀ è kpɔ́ i mɔ̀

⁴³ “Kaà à ma do kélɛ̀ wa gèe mɔ́ kélɛ̀, ‘I yà‐sɔ́nɔ́‐mìà lɔ̀ è kpɔ́ i mɔ̀. I dàa‐gbe lɔ̀ è nyɛ i mɔ̀.’

⁴⁴ Kɛɛ ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, ka dàa‐gbe lɔ̀ è kpɔ́ ka mɔ̀. Ɛ́ɛ̃́ kà sɛ̀nɛ ɓo mia lɛ́ ò ka sã̀ dɔɔ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ m̀ɔ,

⁴⁵ kɛɛ ká kɛ ka Dàa lɛ́ lɛ lɛ̀ía gbe nì ká. Ƃii lɛ́ɛ̀ à kɛ̀, tó là nyɛ́nɛ́ áà ɓɔ̀ mia kɛ‐pɛ̀ yɔɔ zɛ̀ wà mia kɛ‐pɛ̀ yiè zɛ̀ o mɔ̀. Ɛ́ɛ̃́ lɛ́ɛ̀ lɛ̀ɛ nɔ áà bã̀ mia lɛ́ ò wɔ̃́ kpeĩ kɛ̀ɛ, wà o yé ò wɔ̃́ yɔɔ kɛ̀ɛ o lɛ̀ɛ.

⁴⁶ Yé kaà lɔ̀ kɛ mia nɔ́ ka lɔ̀ kpɔ́ɔ̀ lɛ o mɔ̀ɔ káa, Wálà à ka fɔ́nɔ́ nɔɔ̀ lɛ̀ɛ́ à mɛ́ kṹ. É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ ɓo‐pɛ̀ ɓo‐mìà káa, óò wɔ̃́ nɔ́ doóa kɛ̀.

⁴⁷ Ɛ́ɛ̃́ yé ɓaà kɛ wèè i ɓɛ́ĩ̀ doó píé mì káa, kɛɛ à yí lɛ́ mɛɛ ká? É kɛ ɓɛ̃̀ɛ̃ mia lɛ́ òó Wálà dɔɔ káa, óò à kɛ̀ kíli.

⁴⁸ À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, kɛɛ è nyɛ ka mɔ̀, lɛ̀ zí ye wá à ká ka Dàa lɛ́ e lɛ̀ía mɔ̀ɔ lɛ́ ɓe.