WƆ̃́ LÀṸ YIÈ ZÍ LÚÙ E À BƐ̃̀Ɛ̃ À KÁA 10 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

Zízɛ̀ e mia vũ̀ sálápèèlɛ wɛ́lɛ́ pèèlɛɛ vɔ

¹ Lɛ̀ o nyɛ wɔ̃́ yé e kéa kɛɛ̀ mɔ̀ɔ, ko Dàa‐mì e bɛ̀i e mia vũ̀ sálápèèlɛ wɛ́lɛ́ pèèlɛ sí zeĩ́. E o vɔ e wɛlɛ líé o kíe píé pèèlɛ pèèlɛ, kɛ ó ló pɛ́lɛ séĩ́, ɛ̃́ɛ̃́ lɛ̀ séĩ́ lɛ́ à dìè e kɛ lópìà yia mɔ̀.

² A gèe o lɛ̀ɛ, “Ƃu gaàa lɛ gbùò, kɛɛ à kã́‐mìà wá kpã́‐kpã̀. Kà sɛ̀nɛ ɓo mɔṹ ɓúa dàa‐mì lɛ̀ɛ, kɛ é ɓu kã́‐mìà vɔ, kɛ ó là ɓúa kã́.

³ Kà lo. Ɛ̀ɛ̀, ḿm̀ ka vɔ lɛ̀ mi lɛ́ è ɓáá nyɔ̀nɔ́ vɔ gɔ́ vɔ̀ fĩ̀ã̀.

⁴ Yékɛ̀ ká ló pɛlèe kàà‐yí‐pɛ̀, ɛ̃́ɛ̃́ gbòṹ, e bɛ̀i, sàkpà nɔ́ɔ fé dò ká. Yékɛ̀ ká tèá zuú káà wèè mi nɔ́ɔ fé dò píé.

⁵ Yé kaà ló ká nɔ́ɔ fé dò wìa, kà à gèe bèĩzɛ̀, ‘Zò‐yà‐gé è kɛ ká e kéa wì.’

⁶ Yé zò‐yà‐gé mì aà kɛ yía, ka zì zò‐yà‐gé wè lɛ́ ka gèea, lɛ́ɛ̀ lo tóò à mɔ̀. Yé ye wá kília, ka zì zò‐yà‐gé wè e kília, lɛ́ɛ̀ lo yɛ́ɛ̀ e zí e nu ka píé.

⁷ Kà tó ká e kília wì, káà pɛ lɛ́ wa nɔ ka lɛ̀ɛ ká ɓèlè, ɛ̃́ɛ̃́ ká mia, káà o ɓèlè. Ƃii lɛ yɛɓo‐kɛ‐mì mɔ̀ é e fɔ́nɔ́ gɛ̃̀. Yékɛ̀ ká ká ɓo e kíe là.

⁸ Yé kaà ló pɛ́lɛ dò yí, lɛ́ waà o kɔ̀ yà ka wìa, kà pɛ lɛ́ wa yà ka wɛlɛ mɔ̀ɔ ɓèlè.

⁹ Kà mia kɔ̃́ṹ‐kɔ̃̀ũ̀ lɛ́ o sɛ́lɛ́ e kília yía, kɛ kéléŋ‐kèlèŋ, káà à gèè míá o pɛ́lɛɛ yía lɛ̀ɛ, ‘Wálà zì tò‐mia‐là aà ɓɔ ka sɔ́nɔ́ kɔ̀ɛ́.’

¹⁰ Kɛɛ yé kaà ló pɛ́lɛ dò yí, lɛ́ òó o kɔ̀ yà ka wìa, kà lo zi ɓɛ̀lɛ̀ĩ̀‐fĩ̀ã̀ píé, káà lò à gèeá sí kélɛ̀,

¹¹ ‘É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ ka pà mùnú lɛ́ e tó ko gã̀ mɔ̀ɔ káa, ye gɛ̃̀ kò sòlo ka mɔ̀ɔ ké. Ɛ́ɛ̃́ zeĩ́, kà à yí dɔ kélɛ̀ Wálà zì tò‐mia‐là aà ɓɔ ka sɔ́nɔ́ kɔ̀ɛ́.’

¹² Ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ kélɛ̀, lúó lɛ́ ò lo mɛ̀ĩ́‐sà dɔɔ̀á mia mɔ̀ɔ, Sɔ́dɔ̃̀ zì wɔ̃́ lɛ́ è lo ɓɔɔ̀ à làa, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ fìa, é dieá sɛ́lɛ́ e kília zì là.

Sɛ́lɛ́ lɛ́ òó gbaa o zò dɔ Zízɛ̀ mɔ̀ à yía

¹³ “Kɔ̀lézĩ̀‐sɛ̀lɛ̀, zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ wɔ̃́ yéĩ̀zɛ̀ è lo kɛɛ̀á i ká ké. Bɛ̀sádà‐sɛ̀lɛ̀, zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ wɔ̃́ yéĩ̀zɛ̀ è lo ɓɔɔ̀á i là ké. É kɛ̀á wɔ̃́ kpàlézɛ̀ lɛ́ wa kɛ i yía, o wɔ̃́ nɔ́ doóa kɛ Táyà wà Sádã̀a, míá o yía wáá kɛɛ̀ o sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ mɛ́ vɔ̀ɔɔ̀ɔ zɛ̀ ká mɔ́ pɛ́lɛ̀, wáà dà‐yéĩ̀‐yí sɔ̀ dà o mɔ̀, wáà yàá tã́ã̀ yúé bà.

¹⁴ Lúó lɛ́ ò lo mɛ̀ĩ́‐sà dɔɔ̀á mia mɔ̀ɔ, Táyà wà Sádã̀ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ fìa ka mɔ̀.

¹⁵ Kàpɛ́nìɛ̀‐sɛ̀lɛ̀ ɓi bɛ̃̀ɛ̃, ɓa naa kɛ í i dìè sí lɛ̀í í ɓɔ Wálà‐pà? Óò lo i dùò lɛ̀ lɛ́ mia yé o gaà lɛɛ o à mɔ̀ɔ lɛ̀ mɔ̀.

¹⁶ “Mi lɛ́ è e tóó dɔ ka mɔ̀ɔ, lɛ́ɛ̀ e tóó dɔ ma bɛ̃̀ɛ̃ m mɔ̀ nɔ́ kíli. Mí è ka wɔ̃̀ dà e kɔ̀ mɛ̀ĩ́a, kɛɛ aà m wɔ̃̀ dà e kɔ̀ mɛ̀ĩ́. Ɛ́ɛ̃́ mi lɛ́ è m wɔ̃̀ dà e kɔ̀ mɛ̀ĩ́a, kɛɛ aà mi lɛ́ e m vɔɔ, wɔ̃̀ dà e kɔ̀ mɛ̀ĩ́.”

Mia vũ̀ sálápèèlɛ wɛ́lɛ́ pèèlɛɛ o nu o mɛ̀ĩ́

¹⁷ Mia vũ̀ sálápèèlɛ wɛ́lɛ́ pèèlɛɛ, o yɛ́ o zí géli kpó‐kpó ká, wáà gèè, “Ko Dàa‐mì, é kɛ bɛ̃̀ɛ̃ pɛ yɔɔ vɔ̀ káa, o ko wéè kɛ, lɛ̀ lɛ́ ko mɛ́ĩ́ ɓo o lɛ̀ɛ i tɔ́ yía ká.”

¹⁸ Zízɛ̀ a là nìɛ̀ kélɛ̀, “M Sétɔ̃̀ gɛ̃̀, áà gò lɛ̀í, áà dà tã́ã̀. À zì dà‐kɔ̀ɔ e kɛ lɛ̀ lɛ̀í‐kɛ‐gɛ́lɛ́ lɛ́ è go lɛ̀í, áà nù tã́ã̀a, lɛ́ ɓe.

¹⁹ Kà ka tóó dɔ. Maà yíkɛ̀ gáàa nɔ ka lɛ̀ɛ, kɛ ká táá mɛ̀nɛ wà zɛ̃̀ĩ̀yɛ̀lɛ̀ o là, ɛ̃́ɛ̃́ kɛ ká kɛ ka Dàa‐gbe zì yíkɛ̀ gáàa séĩ́ là. Pɛ gbɛɛ lɛ̀ɛ́ ló ka gĩ̀ĩĩ̀.

²⁰ Kɛɛ yékɛ̀ ka gé é li ka wè lɛ́ pɛ yɔɔ e à kɛɛ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Kɛɛ ka gé è li ka tɔ́ lɛ́ à bɛ̃̀ɛ̃ɛ̃̀ lɛ Wálà‐pàa yee mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀.”

Zízɛ̀ gé e li

²¹ Lúó e kília káa, Zízɛ̀ paà e kɛá géli lɛ́ Gɛ̀ɛ̀ Púlú a nɔ à lɛ̀ɛ ká. A gèe kélɛ̀, “M Dàa, lɛ́ i lɛ̀í wà tã́ã̀ o Dàa‐mì káa, ḿm̀ i zúo ɓo, ɓii pɛ lɛ́ ɓaà à bĩ̀ĩ̀ mia lɛ́ ò kii dɔ gbùò, ɛ̃́ɛ̃́ o yé o gíkã́ã̀ lɛɛ o mɔ̀ɔ, à zɔ̃̀ɔ̃̀ lɛ́ ɓa ɓo mia yé òó pɛ gbɛɛ dɔɔ lɛ̀ɛ, ḿm̀ i zúo ɓo à mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. M̀m̀, m Dàa, e kɛ i dìè i zì zò‐wèèà‐mɔ̀ wɔ̃̀ ká lɛ́ i wɔ̃́ e kéa kɛɛ.

²² “M Dàa aà pɛ séĩ́ nɔ m lɛ̀ɛ. Mi gbɛɛ lɛ̀ɛ́ mí e à Gbe e m káa dɔ, é kã́ m Dàa mɔ̀ɔ ká. Ɛ́ɛ̃́ mi gbɛɛ lɛ̀ɛ́ mi lɛ́ m Dàa lɛ à káa dɔ, é kã́ má m à Gbe ká, ɛ̃́ɛ̃́ mia lɛ́ má m à Gbe káa, m̀ nàà ḿ m Dàa zɔ̃̀ɔ̃̀ o lɛ̀ɛ mɔ̀ɔ ká.”

²³ Lɛ̀ e kɛ kília, Zízɛ̀ e nìɛ̀ là tòà‐píé‐mìà píé o doó lɛ̀ píà, áà gèè o lɛ̀ɛ, “Zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ lúà kpɔ́ɔ̀ lɛ à ká ka mɔ̀, kɛ ká wɔ̃́ lɛ́ kaà à gɛ̃̀ɛ, gɛ̃̀ ké.

²⁴ Ḿm̀ gèe ka lɛ̀ɛ, dɔ̀‐Wálà‐lé‐là‐mìà, ɛ̃́ɛ̃́ sɛ́lɛ́ líé‐sí‐mìà búnùzɛ̀ o kɛ wɔ̃́ lɛ́ kà à gɛ̃̀ɛ naapìà ó gɛ̃̀. Kɛɛ òó gbaa à gɛ̃̀. Ɛ́ɛ̃́ wɔ̃́ lɛ́ kà à maa, o kɛ à naapìà ó ma. Kɛɛ òó gbaa à kɛ kíli.”

Pĩ̀ã̀ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ e kɛá Sɛ̀mɛ́lìà gɔ̃ sɔ̃̀ɔ̃ yiè zɛ̀ mɔ̀ɔ

²⁵ Wálà là lɔ́ɔ̀ɔ dɔ‐mì dò e nu, kɛ é Zízɛ̀ yí dã́. A gèe kélɛ̀, “Tísɛ̀, mɛ́ lɛ m mɔ̀ ḿ kɛ, kɛ ḿ kɛ̀ɓe wɔ́lɔ́‐wɔ́lɔ́ sɔ̀lɔ̀ ɓo?”

²⁶ Zízɛ̀ a gèe à lɛ̀ɛ, “À bɛ̃̀ɛ̃ɛ̃̀ lɛ Wálà là kiia yí kpɛ? Zi sùu kpɛɛ̀ lɛ́ ɓà yí ma à ká?”

²⁷ Gɔ̃́ɛɛ a gèe à lɛ̀ɛ, “ ‘I Dàa‐mì lɛ́ e ɓà Wálà káa zì lɔ̀‐kpɔ̀ i mɔ̀ɔ, lɛ à mɔ̀ é gó i zò gbáà píé séĩ́ mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ i gé lɛ̀ séĩ́ mɔ̀, e bɛ̀i, ɓà yíkɛ̀ gáàa séĩ́ yí, zéniía, i yɛ́lɛ́‐táá‐pìè séĩ́ mɔ̀.’ Ɛ́ɛ̃́ zeĩ́, ‘I yà‐sɔ́nɔ́‐mìà zì lɔ̀‐kpɔ̀ i mɔ̀ɔ, lɛ à mɔ̀ é kɛ lɛ̀ zí i dìè lɔ̀ kpɔ́ɔ̀ lɛ à ká i mɔ̀ɔ lɛ́ ɓe.’ ”

²⁸ Zízɛ̀ a gèe kélɛ̀, “Ƃaà m̀ wɛ̃́ĩ́‐lɔ̀ɔ yí ɓo sɛ̀. Wɔ̃́ e kília kɛ. Ƃá kɛ̀á kília, íì lo kɛɛ̀ ɓe.”

²⁹ Kɛɛ gɔ̃́ɔ a naa é e dìè kɛ kpeĩ. À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, e Zízɛ̀ wɛ̃́ĩ́‐lɔ̀ɔ kɛ kélɛ̀, “Dé e m yà‐sɔ́nɔ́‐mìà ká?”

³⁰ Zízɛ̀ a gèe kélɛ̀, “E kɛ gɔ̃ doó ká. Gɔ̃́ e kília e kɛ gópìà Zùlúsàlɛ̀, áà lò Zɛ́lékò. Kã̀ã‐mìà dò o gbini à mɔ̀, o à mɔ̀‐sɔ̀ ɓo à mɔ̀, wa mɛ̀ wɛlɛ yɔɔ zɛ̀, o à tó dàá yi e lɛ̀kɛ́ zɛ̀ ká, wáà wà ló ɓò.

³¹ E kɛ nɔ́ ɓɔ̀ɔ sɛ̀ lɛ́ sálà‐ɓò‐Wálà‐mɔ̀‐mì doó e kɛ zí e kília làa. Lɛ̀ e gɔ̃́ɛɛ gɛ̃̀ɛ, e à mɛ́ kpɔ́ zi kɔ̀ pɔ̃́ũ̀ gbɛɛ mɔ̀.

³² Zi nɔ́ doóa káa, Lííváì mi doó e nu yí. E ló, e gɔ̃́ɛɛ gɛ̃̀ sĩ́ĩ́ le. Lɛ̀ e kɛ kília, à bɛ̃̀ɛ̃ e e kpáá kpɔ́, áà là ló ɓò.

³³ Kɛɛ Sɛ̀mɛ́lìà mi doó, lɛ́ e kɛ lópìà táá mɔ̀ zí e kília píéa, e ɓɔ à là. Lɛ̀ e gɔ̃́ɔ gɛ̃̀ɛ, à yéĩ́ a kɛ.

³⁴ E ló lɛ̀ lɛ́ e kɛ yía mɔ̀. E nyɔ́nɔ́ wà wã́ã́ĩ̀ káá gɔ̃́ɔ là ɓáa mɔ̀, e sɔ kpɛ́nɛ́ à ká. Lɛ̀ e kɛ kília, e gɔ̃́ɛɛ yà e dìè là sòoa là. E ló à ká lɔ̀ɔ̀‐mìà wɔ̀lɔ̀‐kpɔ́‐kà dò wì. E e yɛ́lɛ́ kɛ à píé à lɛ̀ mɔ̀.

³⁵ À lɛ̀ gbɛɛ kpɛ̀iì káa, e pɛlèe lɛ́ à kɛɛ̀ e kɛá sévà káa gbá pèèlɛ sí, a nɔ mi lɛ́ è e nyìɛ kɛ̀ mia wɔ̀lɔ̀‐kpɔ́‐kà e kília mɔ̀ɔ, lɛ̀ɛ weeá kélɛ̀, ‘Ì i nyìɛ kɛ gɔ̃́ e kéa mɔ̀. Yé maà yɛ́ m zí maà nua, ḿm̀ lo pɛ lɛ́ ɓa gó à mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ yía, i zìa gbɛɛ nɔɔ̀.’

³⁶ “I zì yɛ́lɛ́‐táá yía, gɔ̃à yààka o kéa, dé e wɔ̃́ kɛ gɔ̃ lɛ́ kã̀ã‐mìà o gbini à mɔ̀ɔ ká mi yà‐sɔ́nɔ́‐mìà à wɔ̃́ kɛ̀ mi ká zì píé?”

³⁷ Wálà là lɔ́ɔ̀ɔ dɔ‐mìa a gèe kélɛ̀, “Mi yé lɛ́ e gɔ̃́ɔ yéĩ̀ kṹa lɛ.” Zízɛ̀ a gèe à lɛ̀ɛ, “Ƃi bɛ̃̀ɛ̃, ì lo mɔṹ, í wɔ̃́ nɔ́ doóa kɛ.”

Zízɛ̀ e ɓɔ Matá wà Melé o píé

³⁸ Lɛ̀ Zízɛ̀ wà là tòà‐píé‐mìà o gbɛ̃̀ gbaa zuúa, o ɓɔ pɛ́lɛ nɛ́ɛ́ dò yí. Lee doó e kɛ yí, wáà sì Matá. Matá e kília, e e kɔ̀ yà Zízɛ̀ wì. Zízɛ̀ e ló gbaa à píé kɛ́ì.

³⁹ Matá lekè doó e kɛ ɓe, wáà sì Melé. Melé e kília e yà ko Dàa‐mì gã̀ dṹɔ̃̀, áà e tóó dɔ̀ wɔ̃́ lɛ́ e kɛ à zɔ̃̀ɔ̃̀pìàa mɔ̀.

⁴⁰ Matá lè e kɛ dũpìà yɛɓo kɛ̀ à mɔ̀ gbùò mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. E ló, áà gèè, “M Dàa‐mì, yɛɓo lɛ́ m lekè aà tó m doó m mɔ̀ ḿ kɛɛ, à kpàà wá i mɔ̀? À gèe à lɛ̀ɛ é nu gbũ m mɔ̀.”

⁴¹ Ko Dàa‐mì a gèe à lɛ̀ɛ, “Matá, Matá, i lè lɛ́ɛ̀ dũ, tó i fɔ̃̀ã̀‐fɔ̃́ã́ kɛ̀ áà ɓò wɔ̃́ búnù‐búnùzɛ̀ mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀.

⁴² Kɛɛ wɔ̃́ doó lɛ́ nɔ́ lɛ à mɔ̀ é kɛɛ. Wɔ̃́ lɛ́ Melé aà e dɔ̀lɔ̀ kṹ à mɔ̀ɔ, lɛ́ e wɔ̃́ kpeĩ káa. Ɛ́ɛ̃́ à ɓoò lɛ̀ɛ́ ló kɛɛ̀ à ká à kɛ̀lɛ̀.”