Àpɔ́sɔ̀lɔ̀ 27 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

Pɔ́ɔ̀ e yà gɔɔ yí kɛ é ló Wólóũ̀

¹ Lúó lɛ́ wa yà o gé kó yàá gɔɔ yí kɛ kó ló Ítálèa, lɛ̀ e ɓɔ à mɔ̀ɔ, o Pɔ́ɔ̀ wà bĩ́-kɛ̀ì mìà dò nɔ gɔ̃́ ò si Zúlìɔ̀ɔ lɛ̀ɛ. Zúlìɔ̀ e kília e kɛ sóyà kù lɛ́ ò si Àgásà zì sóyà kùa, líé-sí-mìà doó-mì ká.

² Ko yà gɔɔ lɛ́ e kɛ gópìà Adèlèmítìàa yí. E kɛ à kɛpìà é ló sɛ́lɛ́ doò do lɛ́ e mɛ̀ĩ́ kpóṹ là Ésìà-sɛ̀lɛ̀ yía yí. Ko gbɛ̃̀ gbaa zuú. Alèsákà e kɛ ko bà. E kɛ gópìà pɛ́lɛ lɛ́ ò si Tɛsàlònákà lɛ́ e kɛ Masèdónàa yí.

³ À lɛ̀-kpɛ̀iì gbɛɛ káa, ko ɓɔ Sádã̀. Zúlìɔ̀ sɔ̃̀ɔ̃ e kɛ Pɔ́ɔ̀ ká sɛ̀. E à tó Pɔ́ɔ̀ e ɓɔ e ɓɛ́ĩ̀ píé, kɛ ó gbũ̀-mɔ̀ nɔ à lɛ̀ɛ.

⁴ Ko gó gbaa yí, kɔ́áà lò ko líé. Lɛ̀ fã̀ã̀ wũ e kɛ ko píéa, kɔa mɛ́ yɔ́lɔ́ Sápà gbĩ mɔ̀ zàá.

⁵ Ko mɛ̀ĩ́ lɛ́ e kɛ Sìlísìà wà Pã̀fílíyà o sɔ́nɔ́ɔ kã́. Ko nu gbaa pɛ́lɛ lɛ́ ò si Málà lɛ́ e kɛ Lásìàa yí.

⁶ À lɛ̀ mɔ̀ lɛ́ sóyà vɔ̀ líé-sí-mìa e gɔɔ lɛ́ e gó Ɛ́lèzánìà, lɛ́ e kɛ lópìà Ítálèa gɛ̃̀ yia. E ko yà gbaa à yí.

⁷ Gɔ́ɔ́ɔ e kɛ táápìà dɔ́lɔ́-dɔ́lɔ́ lúó búnùzɛ̀ píé. Ko kpɛ̃̀ĩ̀ kpó-kpó e dɔ kɛ kó tĩã́ ɓɔɔ̀ sɛ́lɛ́ lɛ́ ò si Nádàa yí. Kòó gbaa ló ko líé gbèĩ gbɛɛ ɓo zi lɛ́ ko kɛ tópìà à píéa píé, ɓii fã̀ã̀ e kɛ diepìàa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Lɛ̀ e kɛ kília, lɛ̀ ko die Sàmónèa, ko à mɛ́ yɔ́lɔ́ Kílíì gbĩ mɔ̀ zàá.

⁸ Ko tó gbaa yíí kpóṹ mɔ̀ déĩ́ le. Ko kpɛ̃̀ĩ̀ kpó-kpó e dɔ kɛ kó tĩã́ ɓɔɔ̀ lɛ̀ lɛ́ ò si Fɛ̀à Hévà, lɛ́ e kɛ pɛ́lɛ lɛ́ ò si Làséàa ká kɔ̀ɛ́ɛ yí.

⁹ Ko kɛ yí lúó gbèĩ píé. E kɛ gbaa yɔɔ kpó-kpó ɓo kɛ kó ló ko líé tááa ká, ɓii Lò-ko-sṹũ-yí Lùò diè e kɛ à ká. Lɛ̀ e kɛ kília, Pɔ́ɔ̀ e lìè-wè dɔ o lɛ̀ɛ,

¹⁰ weeá kélɛ̀, “M ɓɛ́ĩ̀ ka ké ɓɛ. Ḿm̀ yí dɔ kélɛ̀ táá lɛ́ kɔ̀à lo wɛ̀lɛ̀á nɔ̀ɔɔ̀ɔ, lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ yɔɔ kpó-kpó ɓo. Gɔ́ɔ́ɔ wà pɔɔ̀ lɛ́ e à yía, o yí lɛ́ɛ̀ lo sìè. Ɛ́ɛ̃́ mia óò lo o zì kɛ̀ɓe gíniì nɔ́ kíli.”

¹¹ Kɛɛ sóyà vɔ̀ líé-sí-mìa e wɔ̃́ lɛ́ gɔɔ táá-mì wà à dàa-mì wa gèea, gɛ̃̀ wánà ká. Kɛɛ lɛ̀ɛ́ gbaa wéé wɔ̃́ lɛ́ Pɔ́ɔ̀ a gèea mɔ̀.

¹² Gɔɔ tèá-pìà lɛ́ o kɛ yía, lɛ̀ɛ́ gbaa kɛ lɛ̀ lɛ́ mia ò bɛ̀i à mɔ̀ ó kɛ yí lɛ̀ɛ-yíí-pɛ̃́ɛ ká. Míáa o búnùzɛ̀ o wéé à mɔ̀ kɛ ó kɛ-zì naa ó tó yíía là ó ɓɔ Fínì yé à kɛ-zì lɛ ɓea ká. Fínì lɛ gɔɔ tèá-pìà ká Kílíì sɛ̀lɛ̀ yí. À lé ɓoò lɛ mɛ̀ĩ́ mɔ̀ nyɛ́nɛ́ dàpìà mɔ́ɔ̀ kɔ̀ yiè là, ɛ̃́ɛ̃́ kɔ̀ gbiè là. Wa kɛ ó ló yi, kɛ ó kɛ yí é tóá kíli lɛ̀ɛ-yíí-pɛ̃́ é die.

Fã̀ã̀ mɛ́ gágà zɛ̀ e die

¹³ Fã̀ã̀ mɛ́ yɔ́ṹ-yɔ̀ũ̀ zɛ̀ e gbɛ̃̀ gbaa áà gò yíí gbĩ mɔ̀ áà dìè. Míáa wa gɛ̃̀ gbaa kélɛ̀ óò bɛ̀i wɔ̃́ lɛ́ waà yà o gé ó kɛɛ kɛɛ̀. Lɛ̀ e kɛ kília, o gɔ́ɔ́ɔ gɛ̀nɛ̀-yìlì ɓo gbaa à gɛ̀nɛ̀, wáà tò yíía kpóṹ mɔ̀ yé e Kílíì gbĩ mɔ̀ɔ píé.

¹⁴ Kɛɛ fã̀ã̀ mɛ́ gágà zɛ̀ yé è go nyɛ́nɛ́ wɛ̀lɛ̀pìà mɔ́ɔ̀ kɔ̀ gbiè làa, e gbɛ̃̀ gbaa áà gò kpóṹ bíní, áà dìè.

¹⁵ E yà gbaa gɔ́ɔ́ɔ mɔ̀. Bɛ̀i lɛ̀ɛ́ gbaa kɛ ko mɔ̀ kɛ kó ko wɛlɛ vɔ fã̀ã̀a píé zàá. À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, ko tèá gbaa wɔ̃́ kɛ-zì naà mɔ̀. Ko à tó gbaa fã̀ã̀a e ló ko ká.

¹⁶ E ló ko ká sɛ́lɛ́ lɛ́ yíí nìɛ̀ lɛ à mɔ̀, lɛ́ ò si Kɔ́dàa sɔ́nɔ́. Ko lúó gágà gɛ̃̀, kɛɛ ko à kɛ-zì naa ko gɔɔ nyɔ̀nɔ́ɔ gã́ã́ ko píé.

¹⁷ O à gã́ã́, o nu à ká gɔɔ gbùòa yí. O gɔɔ gbùò-mìa yèlè ɓɛ̀lɛ̀ ká gbaa bĩĩ le. O kɛ túópìà gɔ́ɔ́ɔ lò nyìɛ́-sɛ́lɛ́ dṹṹ lɛ́ e kɛ lɛ̀ ò si Sátìa mɔ̀ɔ yí mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Lɛ̀ e kɛ kília, sɔ pɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ è gɔ́ɔ́ɔ gã̀ã̀a, o à yɔ̀ɔ́ gbaa. O à tó gbaa fã̀ã̀a áà lò gɔ́ɔ́ɔ ká.

¹⁸ Fã̀ã̀ mɛ́ gágà zɛ̀ ɓɛ, e kɛ nɔ́ tĩã́ diepìà. À lɛ̀ gbɛɛ kpɛ̀iì káa, o gbɛ̃̀ gbaa wáà pɔɔ̀ lɛ́ e kɛ gɔ́ɔ́ɔ yía, dò dùò yíí bà.

¹⁹ Lúó gbɛɛ ká zeĩ́a, o gbɛ̃̀ wáà pɔɔ̀ lɛ́ ò yɛɓo kɛ̀á gɔ́ɔ́ɔ mɔ̀ɔ, dùò yíí bà nɔ́ kíli o dìè kɔ̀á.

²⁰ Lúó búnù-búnùzɛ̀ píéa, kòó gbaa kɛ nyɛ́nɛ́, e bɛ̀i sĩ̀ã́ã̀-ŋèlè gɛ̃̀pìà. Fã̀ã̀a e kɛ nɔ́ tĩã́ diepìà mɛ́ gágà zɛ̀. Ko zò e ni gbaa ko la-wɔ̃̀ ká.

²¹ Lɛ̀ lɛ́ míáa o kɛ gbaa yí lúó búnùzɛ̀ píé tó òó pɛ ɓèlèa, Pɔ́ɔ̀ e dɔ o wɛlɛ mɔ̀ áà gèè, “M ɓɛ́ĩ̀. Káá m wéè gɛ̃̀ɛ̃̀ kpá wánà ká, tó kɔa kɔ̀à tó ɓo kpá Kílíì. Kɔ̀àá gɔ̃̀ pɔɔ̀ yí sìè, ɛ̃́ɛ̃́ kɔ̀àá gɔ̃̀ pɔɔ̀ gíniì zi sùu e kéa ká.

²² Kà kpé lɛ sɛ̀ dɛɛ káa, ka zò è kɛ gágà. Míá ka lɛ̀ɛ mɔ̀ɔ, ka dò lɛ̀ɛ́ ló e zì kɛ̀ɓe gíniì. Gɔ́ɔ́ɔ lɛ́ nɔ́ à yí è lo sìèa,

²³ Ƃii Wálà lɛ́ m là mi ká, ɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ m̀ gbìnì à lɛ̀ɛ, à zì vɔ-mì e nu pɛ̃́ m píé,

²⁴ a gèe m lɛ̀ɛ, ‘Pɔ́ɔ̀, yékɛ̀ í túó. Lɛ i mɔ̀ í dɔ Sízà wɛlɛ mɔ̀. Ɛ́ɛ̃́ Wálà zì sɔ̃̀ɔ̃-kɛ̀-sɛ̀ yí zàáa, aà mia séĩ́ lɛ́ kà ye nì ka gɔ́ɔ́ɔ yía, o zì kɛ̀ɓe nɔá i lɛ̀ɛ.’

²⁵ À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, m ɓɛ́ĩ̀ nì, ka zò è kɛ gágà. Ƃii m zò dɔɔ̀ lɛ Wálà mɔ̀, kɛ é kɛ lɛ̀ zí nɔ́ a gèeá m lɛ̀ɛ lɛ́ ɓe.

²⁶ Kɛɛ lɛ ko mɔ̀ ko dùoò é kɛá sɛ́lɛ́ lɛ́ yíí nìɛɛ̀ lɛ à mɔ̀ɔ yí lɛ̀ dò mɔ̀.”

²⁷ Lúó vũ̀ doó wɛ́lɛ́ yììsɛ diè e kɛ à ká, lɛ̀ lɛ́ fã̀ã̀a e kɛ lópìà ko ká mɛ̀ĩ́ lɛ́ ò si Édìlìa làa ká. Lɛ̀ lɛ́ bĩ́míà zèí e kɛɛ, yɛɓo-kɛ̀-gɔ́ɔ́ɔ yí-mìà wa gɛ̃̀ ɓɔ̀ɔ kélɛ̀ ko nupìà kpóṹ bíní ká kɔ̀ɛ́.

²⁸ Lɛ̀ e kɛ kília, o ɓɛ̀lɛ̀ dã́ yíía bà, kɛ ó yíía kɛ̀-gbèĩ-kɔ̀ dɔ lɛ̀ o kɛ yía mɔ̀. E kɛ gã̀-fùlùà yí wũ doó là vũ̀ pèèlɛ ká. Lɛ̀ à lɛ̀ e túóa, o bɛ̀i o wɔ̃́ nɔ́ doóa kɛ. Lɛ̀ e kɛ kília, yíía kɛ̀-gbèĩ-kɔ̀ e kɛ gbaa gã̀-fùlùà yí vũ̀ sɛ́lɛ́ìsɛ ká gbaa.

²⁹ O kɛ gbaa túópìà gɔ́ɔ́ɔ lò gɛ̀lɛ̀ yí mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀. Lɛ̀ e kɛ kília, o gɔ́ɔ́ɔ gɛ̀nɛ̀-yìlì yììsɛ gbɛ̃̀ à gɛ̀nɛ̀ à mɛ̀ĩ́ zàá. O gbɛ̃̀ gbaa wáà sɛ̀nɛ ɓò kɛ lɛ̀ é kpɛ̀i.

³⁰ Yɛɓo kɛ̀ gɔ́ɔ́ɔ yí-mìàa o kɛ zi naapìà ó wàà gɔ́ɔ́ɔ mɔ̀. O gɔɔ nyɔ̀nɔ́ɔ ɓo gɔɔ gbùòa yí, wa yà yíí là. O à kɛ lɛ̀ pɛ lɛ́ o lópìà gɔ́ɔ́ɔ gɛ̀nɛ̀-yìlì dò gbɛ̃̀ɛ̃̀ à gɛ̀nɛ̀ à wɛlɛ líé zàá.

³¹ Kɛɛ Pɔ́ɔ̀ a gèe sóyà vɔ̀ wà o líé-sí-mìa lɛ̀ɛ, “Yé gɔ̃à o kéa òó tó gɔ́ɔ́ɔ yía, bɛ̀i lɛ̀ɛ́ ló kɛɛ̀ ka mɔ̀ kɛ ká la.”

³² Lɛ̀ e kɛ kília, sóyà vɔ̀ɔ o gɔɔ nɛ́ɛ́-mìa ɓɛ̀lɛ̀ kã́ gbaa. O à tó e ló.

³³ Lɛ̀ lɛ̀-kpɛ̀iì gã̀ là e kɛ ɓɔpìàa, Pɔ́ɔ̀ e kpé kã́ o séĩ́ o lɛ̀ɛ ó léɓèlè ɓèlè. A gèe o lɛ̀ɛ, “Lúó vũ̀ doó wɛ́lɛ́ yììsɛ aà diea, ka lè e kɛ dũpìà, tó kàá pɛ nɔ́ɔ fé dò ɓèlè.

³⁴ À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, kà kpé lɛ sɛ̀, kà pɛ ɓèlè. Lɛ ka mɔ̀ ká pɛ ɓèlè kɛ ká kɛ ɓe. É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ ka wĩĩ́-wũ̀à kɛ̀ì káa, à dò lɛ̀ɛ́ ló gíniì.”

³⁵ Lɛ̀ e nyɛ wɔ̃́ e kéa gèeè mɔ̀ɔ, Pɔ́ɔ̀ e belè dò sí, e Wálà zúo gèe o séĩ́ o wɛlɛ mɔ̀, e à kpuú yɛ́, e gbɛ̃̀ gbaa áà ɓèlè.

³⁶ Fã̀ã́-wàà e nu gbaa o là. O séĩ́ wáà pɛ ɓèlè gbaa.

³⁷ Mia lɛ́ ko kɛ gɔ́ɔ́ɔ yía, ko séĩ́ ko kɛ mia wũ pèèlɛ là vũ̀ sálápèèlɛ wɛ́lɛ́ sáláádo ká.

³⁸ Lɛ̀ lɛ́ mia séĩ́ o pɛ ɓèlè gbaa e bɛ̀i o mɔ̀ɔ, o gbɛ̃̀ gbaa wáà ɓu ɓɔ̀ɔ́ dùò yíí bà kɛ gɔ́ɔ́ɔ é tó féí-fèì.

Gɔɔ e sìè

³⁹ Lɛ̀ lɛ̀ e kpɛ̀ia, o kpóṹ bíní gɛ̃̀, kɛɛ òó gbaa sɛ́lɛ́ lɛ́ à kpóṹ là lɛɛ dɔ. O kpóṹ bíní lɛ̀ yé nyìɛ́-sɛ́lɛ́ e kɛ yía gɛ̃̀. Wa yà o gé wáà gèè, “Wɔ̃́ kɛ-zì é kɛá ɓea, kóò lo gɔ́ɔ́ɔ tèáà yi.”

⁴⁰ Lɛ̀ e kɛ kília, wa gɛ̀nɛ̀-yìlì kã́ à mɔ̀, wa tó kàá o píé yí. O bɛ̀i, o pɛ lɛ́ ò gɔ́ɔ́ɔ wũ nìɛ̀ à káa ɓɛ̀lɛ̀ fóló. Lɛ̀ e kɛ kília, o sɔ pɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ e kɛ gɔ́ɔ́ɔ wɛlɛ mɔ̀ɔ wɛ̀lɛ̀ e dɔ, kɛɛ fã̀ã̀ é gɔ́ɔ́ɔ nyɔ̀ɔ líé. O à wũ yà kpóṹ mɔ̀ kpeĩ-kpeĩ.

⁴¹ Lɛ̀ e kɛ kília, gɔ́ɔ́ɔ e zɔ̃ nyìɛ́-sɛ́lɛ́ dṹṹ mɔ̀, e tèá gbaa à lɛ̀ mɔ̀. Gɔ́ɔ́ɔ wũ-kèlè e nɔ̀ɔ̀ gbaa. À ɓeí-zì gbɛɛ wá ɓe. À woũ bɛ̃̀ɛ̃ e kɛ wípìà lɛ̀ lɛ́ yíí e kɛ mɛ̀pìà à mɔ̀ɔ ká.

⁴² Sóyà vɔ̀ɔ wa naa ó mia lɛ́ o gó bĩ́-kɛ̀ì, lɛ́ o kɛ lópìà o káa o zɛ, yékɛ̀ o dò nɔ́ɔ fé é yíí là kɛ é là wàà ɓo.

⁴³ Kɛɛ sóyà vɔ̀ líé-sí-mìa a naa é Pɔ́ɔ̀ la. A mɔ́ɔ̀ o tèá ɓo wɔ̃́ wa naa ó kɛɛ kɛɛ̀ mɔ̀. A gèe mia lɛ́ ò bɛ̀i yíí là kɛɛ̀ɛ lɛ̀ɛ ó dùò yíía bà, ó à là kɛ ó ló kpóṹ bíní.

⁴⁴ Kɛɛ mia yé o tó zízàáa, lɛ o mɔ̀ ó o kɔ̀ kɛ yílí-pɛ̃́ɛ̃́, ɛ̃́ɛ̃́ gɔɔ wíàa zɛ̀ɛ pɛ̃́ɛ̃́ dò mɔ̀. Zí e kéa lɛ́ ko séĩ́ ko yíí kã́ à ká, lɛ́ ko ɓɔ kpóṹ mɔ̀ɔ.