Àpɔ́sɔ̀lɔ̀ 2 - Wè-dɔ-wè Dɛɛ

Gɛ̀ɛ̀ Púlú nu-zì

¹ Lɛ̀ lɛ́ Pɛ̃́tékɔ̀ lúó e ɓɔɔ, o séĩ́ o páà e kɛá e kíe mɔ̀ lɛ̀ doó mɔ̀.

² Nɔ́ zá lea, wéé dò e gó lɛ̀í. À vĩ e kɛ kélɛ̀ fã̀ã̀ gbùò lɛ́ è dìè. À vĩ e kília e ká lɛ́ o kɛ yàá wìa, pa e lɛ̀ séĩ́ mɔ̀.

³ Lɛ̀ e kɛ kília, o pɛ dò lɛ́ à ɓɔɔ̀ e kɛá tíé nanà bàa gɛ̃̀. À wɛ̃̀ĩĩ̀ e kɛá káa wì píé. Míá o kɛ yía, tíé nanà e kília e ló áà gbɛ̃̀ o mɔ̀ o tɔ̀ là doó doó.

⁴ O séĩ́-séĩ́ o paà e kɛá Gɛ̀ɛ̀ Púlú ká. O gbɛ̃̀, wáà wé gbɛɛ̀ gbɛɛ lɛ́ Gɛ̀ɛ̀ Púlú aà bɛ̀i kɛ o mɔ̀ kɛ ó gèea, gèè píé.

⁵ Zúù-mìà dò o kɛ Zùlúsàlɛ̀. O zò e kɛ gágà gbìnì Wálà lɛ̀ɛ yí. O góò e kɛá sɛ́lɛ́ séĩ́ lɛ́ e kpóṹ là zèea yí.

⁶ Mia kù gbùò zɛ̀ o pá o kíe mɔ̀ lɛ̀ o mia wéè maa ká. O séĩ́-séĩ́ o lé e pa, ɓii o o pà-wè ma mia lɛ́ o o wéè maa lé doó doó.

⁷ O zò kpó-kpó e wí o mɔ̀, wáà o zò gɔ̃̀, wáà gèè weeá kélɛ̀, “Ḿ gɔ̃̀, míá ò wèè e kéa, o séĩ́-séĩ́ o Gálàlíì-mìà ká?

⁸ À kɛ-kɔ̀ lɛ mɔṹ kpɛɛ̀ lɛ́ kò ko zì pà-wè ma o lé?

⁹ Kóò go Pátìà, Mídìà, ɛ̃́ɛ̃́ Ílàũ̀, e bɛ̀i Mɛsèpàtémìà, Zùdíà, e bɛ̀i Kapɛ̀dósìà, ɛ̃́ɛ̃́ zeĩ́ Pɔ̃́tɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ Ésìà,

¹⁰ e bɛ̀i zeĩ́, Fílízìà, Pã̀fílíyà, ɛ̃́ɛ̃́ zeĩ́ Ízè, e bɛ̀i Líbìà zì kɛpìà lɛ́ lɛ Sàlĩ́ĩ̀ ká kɔ̀ɛ́ɛ. Ko gbṹũ̀ kóò go Wólóũ̀, ko zeĩ́ Zúù-mìà wà sɛ́lɛ́ gbɛɛ yí-mìà lɛ́ kɔaà Zúù-mìà zì gbìnì Wálà lɛ̀ɛ kṹ ko zɔ̃̀ɔ̃̀ káa ká.

¹¹ Ko dò bɛ̃̀ɛ̃ áà gò Kílíì, wà Alébìà. É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ kília, ko seĩ́-séĩ́ kóò ko pà-wè ma o lé, wáà wɔ̃́ kpàlézɛ̀ lɛ́ Wálà aà kɛɛ, wɔ̃̀ gèè.”

¹² O zò kpó-kpó e wí o mɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ o bùlé gbinì e kɛ à ká, wáà o kíe nì wɛ̃́ĩ́-lɔ̀ɔ kɛ̀, wáà gèè, “Wɔ̃́ e kéa yí lɛ́ mɛɛ ká?”

¹³ Mia gbṹũ̀ bɛ̃̀ɛ̃, o kɛ wà yéí sípìà, wáà gèè, “Míá o kéa, o gó wã́ã́ĩ̀ dɛɛ mipìà. Ye lɛ́ è o kɛ̀ ɓɛ.”

Wɔ̃́ lɛ́ Pílɛ̀ a gèea

¹⁴ Yé e kɛ kília, Pílɛ̀ wà e ɓɛ́ĩ̀ àpɔ́sɔ̀lɔ̀ vɔ̀ vũ̀ doó wɛ́lɛ́ doóa, o dɔ o gã̀ mɔ̀. E e wè wɛ̀lɛ̀ lɛ̀í, áà mɛ́ĩ́ ɓò mia gbũa lɛ̀ɛ weeá kélɛ̀, “M ɓɛ́ĩ̀ Zúù-mìà, ɛ̃́ɛ̃́ mia séĩ́ lɛ́ ka Zùlúsàlɛ̀ɛ, kà ka tóó kɛ m mɔ̀, kɛ ḿ wɔ̃́ e kéa yí ɓo ka lɛ̀ɛ.

¹⁵ Míá o kéa, wã́ã́ĩ̀ gbɛɛ wá o kɛpìà, lɛ̀ zí kà gèe à káa ká. Aà kɛ nɔ́ ɓɔ̀ɔ nyɛ́nɛ́-nɛ̀ɛ̀ mɛ́ kpálàa zɛ̀ ká.

¹⁶ Kɛɛ wɔ̃́ lɛ́ e kɛɛ, ye lɛ́ e wɔ̃́ lɛ́ Wálà là dɔ̀-lé-là-mì Zóà a gèe mɔ́ɔ káa. A gèe mɔ́ kélɛ̀,

¹⁷ ‘Wálà láà gèe, Wɔ̃́ lɛ́ m̀ lo à kɛɛ̀ lúó léĩ́-tó-lùò káa, gɛ̃̀ e ké. Ḿm̀ lo m Gɛ̀ɛ̀ káà mia séĩ́ là. Wɔ̃́ lɛ́ ma Wálà m̀ lo à káà ka gbe nì, wà ka lú nì lé ó gèea, óò lo à gèeè à lúó ká. Ḿm̀ lo wɔ̃́ zɔ̃̀ɔ̃̀ kà gɔ̃à nɛ̀ĩ́ lɛ̀ɛ, wáà gɛ̃̀. Ɛ́ɛ̃́ kà gɔɛì kòlò vɔ̀ óò lo mɛ̀ĩ̀ zɛɛ̀.

¹⁸ Lúó e kília káa, ḿm̀ lo m Gɛ̀ɛ̀ káà m̀ lùò gɔ̃à zɛ̀ wà à loà zɛ̀ nì là, ɛ̃́ɛ̃́ óò lo wɔ̃́ lɛ́ m̀ lo à káà o lé ó gèea gèeè.

¹⁹ Ḿm̀ lo wɔ̃́ kpàlézɛ̀ kɛɛ̀ ka là lɛ̀í lɛ̀í-kii yí zàá, ɛ̃́ɛ̃́ tó máà à lé-pa-zɛ̀ kɛ̀ tã́ã̀ zèe. Léà wà tíé, ɛ̃́ɛ̃́ zeĩ́ tíé-gbɛ̃́ĩ́ gbítílí-gbìtìlì nì óò lo kɛɛ̀ ɓe.

²⁰ Nyɛ́nɛ́ lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ tii. Ɛ́ɛ̃́ mɛnɛ lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ zóló lɛ̀ léà lɛ́ ɓe, kɛ bɛ̃̀ɛ̃ ko Dàa-mì là Lúó kpànazɛ̀ ɛ̃́ɛ̃́ ɓɛ̀lɛzɛ̀ ɓɛ é tĩã́ ɓɔɔ̀.

²¹ À lúó káa, mi lɛ́ è lo ko Dàa-mì tɔ́ súo kɛɛ̀ɛ, lɛ́ɛ̀ lo la-ɓo sɔ̀lɔ̀ ɓoò.’

²² “M ɓɛ́ĩ̀ Éézɛ̀lɛ̀-mìà, kà ka tóó dɔ wéé e kéa mɔ̀. Wɔ̃́ lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ Zízɛ̀ lɛ́ è go Názàlɛ̀ɛ mɔ̀ɔ, lɛ́ m̀ gèe ɓɛ. Wɔ̃́ kpàlézɛ̀, ɛ̃́ɛ̃́ à lé-pa zɛ̀ nì, e bɛ̀i wɔ̃́ gɔ̃̀ã́ nì lɛ́ Wálà e dɔ à yí, lɛ́ a kɛɛ, à kɛɛ̀ e kɛá kíli, kɛ á zɔ̃̀ɔ̃̀ ka lɛ̀ɛ kélɛ̀ Wálà e kɛ à píé. Káà wɔ̃́ nì e kéa kɛ-wɔ̃̀ yí dɔ. Ƃii à kɛɛ̀ e kɛá ka nyìɛ́ zèe.

²³ Lɛ̀ lɛ́ Zízɛ̀ nɔɔ̀ e kɛá ka lɛ̀ɛ, Wálà a yí dɔ kɛ é tĩã́ kɛɛ̀, ɓii e kɛ à zì wɔ̃́ kɛ̀ e dìè zò ká ká kɛ é kɛ kíli. Ka à zɛ à kpɔ́ ka ɓo kɛ-wɔ̃̀ yɔɔ kɛ-mìà kɔ̀ yí, kɛ ó à pá kɔ́lɔ́sì mɔ̀ɔ káa ká.

²⁴ Kɛɛ Wálà e à wɛ̀lɛ̀ ga kɛ̀lɛ̀. E à ɓo ga tíé à mi kṹũ̀ kɛ̀lɛ̀. Ƃii lɛ̀ɛ́ gbaa kɛ kɛ-wɔ̃̀ ká, kɛ ga é à lùò-là kɛ̀ ɓo.

²⁵ Ƃii wɔ̃́ lɛ́ Dèɓé a gèe lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ Zízɛ̀ mɔ̀ɔ, gɛ̃̀ e ké. ‘M kɛ ko Dàa-mì gɛ̃̀pìà m wɛlɛ mɔ̀ teele. Lɛ m kɔ̀ yiè yí, yékɛ̀ ḿ gó m dɔ̀lɔ̀ mɔ̀.

²⁶ Wɔ̃́ e kéa mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, m zò gé lɛ́ɛ̀ li, tó m lé-wè séĩ́ áà kɛ̀ géli zɛ̀. É kɛ bɛ̃̀ɛ̃ m gbĩ-kpàla káa, lɛ́ɛ̀ lo e fĩ́ĩ́ dɔɔ̀, ɛ̃́ɛ̃́ m zò lɛ́ɛ̀ lo kɛɛ̀ Wálà mɔ̀.

²⁷ Ƃii ìí ló m gɛ̀ɛ̀ tóò, kɛ é kɛ lɛ̀ lɛ́ mia yé o gaà lɛɛ o yía mɔ̀. Ɛ́ɛ̃́ ìí ló à tóò, kɛ mi lɛ́ lɛ i kɔ̀á káa é vúú.

²⁸ Ƃaà zi lɛ́ à gbɛ̃̀ɛ̃̀ lɛ kɛ̀ɓe zì mɔ̀ɔ zɔ̃̀ɔ̃̀ m lɛ̀ɛ. I zì kɛ̀-m-píé yía, íì lo m paà géli ká.’

²⁹ “M lèe-gé vɔ̀, lɛ m mɔ̀ ḿ mɛ́ĩ́ ɓo ka lɛ̀ɛ dóo e yí púlú zɛ̀ ká, é gbɛ̃̀á gòà-yí-tɔ̃̀ũ̀ lɛ́ e Dèɓé káa mɔ̀. E ga, wa bĩ̀ĩ̀. À ɓɔ́à lɛ tĩã́ ko sɔ́nɔ́ zèe pɛ́nɛɛ.

³⁰ E kɛ dɔ̀-Wálà-lé-là-mì ká. E wɔ̃́ lɛ́ Wálà e e wè dɔ à ká à lɛ̀ɛ dɔ. Wálà e e náá kpɔ́ Dèɓé lɛ̀ɛ kélɛ̀ lɛ́ɛ̀ lo à sùu-là-mìà doó-mì kɛɛ̀ sɛ́lɛ́ líé-sí-mì ká, lɛ̀ zí Dèɓé dìè e kɛáa, lɛ́ ɓe.

³¹ Dèɓé e wɔ̃́ lɛ́ Wálà e kɛ lópìà kɛɛ̀ɛ gɛ̃̀. À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, wɛ̀lɛ̀ lɛ́ Kɛ́lɛ̀ì e kɛ lópìà ɓoò ga kɛ̀lɛ̀ɛ, wɔ̃̀ lɛ́ e kɛ à gèepìàa. E à wɔ̃̀ gèe weeá kélɛ̀, ‘Wálà lɛ̀ɛ́ gbaa tó kɛ é kɛ lɛ̀ lɛ́ mia yé o gaà lɛɛ o yía mɔ̀. À gbĩ-kpàla lɛ̀ɛ́ gbaa vúú.’

³² Wálà aà Zízɛ̀ nɔ́ doóa wɛ̀lɛ̀ ga kɛ̀lɛ̀. Ɛ́ɛ̃́ ko séĩ́ ko à kélá ká.

³³ Wálà e à sí, áà lòá lɛ̀í e kɔ̀ yiè yí. Ɛ́ɛ̃́ Gɛ̀ɛ̀ Púlú lɛ́ à Dàa e e wè dɔ à ká à lɛ̀ɛ, aà sɔ̀lɔ̀ ɓo. Pɛ lɛ́ kà gɛ̃̀, ɛ̃́ɛ̃́ lɛ́ kà ma gbaa, lɛ́ e à zì nɔ̀-lɛ̀ɛ-pɛ̀ lɛ́ aà káá kɔa làa káa.

³⁴ Ƃii Dèɓé dìè lɛ̀ɛ́ gbaa ló lɛ̀í. Kɛɛ a gèe kélɛ̀, ‘Kɔa Dàa-mì a gèe m Dàa-mì lɛ̀ɛ weeá kélɛ̀, Ì yà m kɔ̀ yiè yí,

³⁵ é tóá kíli ḿ mia lɛ́ ò gèlè gɔ̃ i káa, wàà i gã̀ wì, é tó i gã̀ gbɛ̃̀à-là-pɛ̀ ká.’

³⁶ “À mɔ́ɔ̀ wɔ̃̀ mɔ̀ɔ, Éézɛ̀lɛ̀-mìà séĩ́ ò à yí dɔ kpó-kpó ɓo kélɛ̀ Zízɛ̀ nɔ́ ka à pá nélè ká kɔ́lɔ́sì mɔ̀ɔ, lɛ́ Wálà aà kɛ mia Dàa-mì ɛ̃́ɛ̃́ Kɛ́lɛ̀ì káa.”

³⁷ Lɛ̀ míáa o wɔ̃́ e kéa maa, o zò e pɛ́ɛ́ o mɔ̀, wáà gèè Pílɛ̀ wà e ɓɛ́ĩ̀ àpɔ́sɔ̀lɔ̀ vɔ̀ɔ o lɛ̀ɛ, “Ko lèe-gé vɔ̀, kɔ́áà lo à kɛɛ̀ kpɛ?”

³⁸ Pílɛ̀ a gèe o lɛ̀ɛ, “Ka séĩ́ kà ka sɔ̃̀ɔ̃ yɔɔ mɛ́ vɔ̀ɔ, ɛ̃́ɛ̃́ ka bàtáì kɛɛ̀ é kɛá Zízɛ̀ Kɛ́lɛ̀ì tɔ́ yí, kɛɛ ka kɛ-wɔ̃̀ yɔɔ é ɓo ka wũ mɔ̀. Yé aà kɛ kília, káà lo Wálà là nɔ̀-lɛ̀ɛ-pɛ̀, lɛ́ e Gɛ̀ɛ̀ Púlú káa, sɔ̀lɔ̀ ɓoò.

³⁹ Ƃii Wálà zì wè-dɔ-wèa dɔɔ̀ e kɛá kà kà nɔ́ɔ̀ nì, ɛ̃́ɛ̃́ mia séĩ́ lɛ́ o gbèĩ gbèĩ, lɛ́ ko Dàa-mì Wálà è o séĩ́ o súo kɛ̀ e píéa lɛ̀ɛ.”

⁴⁰ Ɛ́ɛ̃́ zeĩ́, wɔ̃́ búnù-búnùzɛ̀ gèeè yía, Pílɛ̀ e kélá-wè ɓo, áà kpé kã̀ míáa lɛ̀ɛ kélɛ̀, “Kà ka dìè la wɔ̃́ nyɔ́ɔ̀ɔ gɛ̃̀ɛ̃ɛ̃̀ lɛ́ è lo ɓɔɔ̀ mia kɛ-pɛ̀ yɔɔ zɛ̀ o kéa, o làa kɛ̀lɛ̀.”

⁴¹ Mia lɛ́ o Pílɛ̀ wéè gɛ̃̀ wánà káa, o o bàtáì kɛ. Wálà e o nɛ̀ɛ gbaa mia lɛ́ o zò dɔɔ̀ e kɛá Zízɛ̀ mɔ̀ɔ mɔ̀ lúó e kília ká. O kɛ lèĩ vɔ̀ mia wáá yààka ká.

⁴² O o dìè nɔ gbaa pɛ lɛ́ àpɔ́sɔ̀lɔ̀ vɔ̀ɔ o kɛ à zɔ̃̀ɔ̃̀pìàa lɛ̀ɛ, ɛ̃́ɛ̃́ tàà-kíe-píé kɛɛ̀, e bɛ̀i léɓèlè ɓèlè e kíe là, e bɛ̀i zeĩ́, sɛ̀nɛ ɓoò nì lɛ̀ɛ.

Zi lɛ́ mia lɛ́ o zò dɔɔ̀ e kɛá Zízɛ̀ mɔ̀ɔ, o kɛ yììpìà à káa

⁴³ Àpɔ́sɔ̀lɔ̀ vɔ̀ɔ, o wɔ̃́ kpàlézɛ̀ wà à lé-pa-zɛ̀ búnùzɛ̀ kɛ. Túó e nu gbaa mia séĩ́ là.

⁴⁴ Mia séĩ́ lɛ́ o zò dɔɔ̀ e kɛá Zízɛ̀ mɔ̀ɔ, o ló wà tàà-kíe-píé kɛɛ̀ɛ ká o líé, ɛ̃́ɛ̃́ wáà dɔ̀ pɛ séĩ́ lɛ́ e kɛ o kíe nì kɛ̀lɛ̀ɛ yí.

⁴⁵ O kɛ pɔɔ̀ lɛ́ e kɛ o kɛ̀lɛ̀ɛ lɔ̀ɔ̀ dɔpìà, wáà à pɛ̀lèe yí gìnì o kíe nì mɔ̀. Wa yí gìniì sí pɛ lɛ́ e kɛ mi doó mɔ̀ á sɔ̀lɔ̀ ɓoa mɔ̀.

⁴⁶ Lúó séĩ́ káa, o kɛ pápìà o kíe mɔ̀ sálà-ɓò-Wálà-lɛ̀ɛ-kà wì. O kɛ léɓèlèa ɓèlèpìà e kíe là o píé kɛ́ì píé. O wà léɓèlèa ɓèlè zò géli wà dìè-sì-péĩ́ ká.

⁴⁷ O kɛ Wálà tɔ́ ɓɔpìà, ɛ̃́ɛ̃́ mia séĩ́ zò dàaà e kɛá o píé. Lúó séĩ́ káa, ko Dàa-mì e kɛ o là kpɔ́pìà mia lɛ́ o kɛ la-ɓo sɔ̀lɔ̀ ɓopìàa ká.