ÀfaꞋa 7 - Mundani

Èngǎ̧ Stifèn

¹ Àtsəa bèntsìà mèpɨ̧̀ Mbɔ̧ɔ̧mà a biite a Stifèn nê tè mènəè maa bɔ shua la wu nkûŋ?

² Stifèn bɨ̀ɨ̀lè nê, “Bɔnyɨ bɔ̧ nè bètǎt bɔ̧, bɨ̀ yute èngǎ̧ am. Mbɔ̧ɔ̧mà wu ènɨ̧ tò e ghe la li saꞋa a mbì tǎt nyaꞋ wa Abàlàghâm, afɨꞋa tà li ngua ntsèka àlaꞋ a Mèsòpòtamìà ka li eghǎ me tseke àpfəèà nɨ̧ a Alàn la.

³ Tà saꞋa ale shu abua tò nê, ‘Sà àlaꞋ a yê nè bòt bê nga àlaꞋa màa nyɨꞋte awê la’.

⁴ “Mbɨ̀Ꞌɨ̀ Mbɔ̧ɔ̧mà è shu ale la, tà sà àlaꞋ a Chaldià ngà me tseke a Alàn. È tseke tè ngu àfɨꞋa tǎt Abàlàghâm è pfə la, Mbɔ̧ɔ̧mà ghɨ̀ tà kɨꞋɨ me tseke adzìꞋ yaa bɨ̀ wu abot àfɨ̀Ꞌ yaa la.

⁵ Mbɔ̧ɔ̧mà li tà kà lem ŋà àdziꞋ ako ane si yaa ane ye Abàlàghâm, ka wuê kètȩmè. Tà li nkàꞋ wuê nê, yea li ŋa si yaa abua tò, tè naa tsiꞋi ngule ye tò bɔ̂ àndǎ̧ tò yu àa li lɔ̀Ꞌɔ a si la. Mbɔ̧ɔ̧mà li me kàꞋà ànəê yaa ale, Abàlàghâm ka bɔ bɔ̧ afɨꞋa ngaa.

⁶ Mbɔ̧ɔ̧mà li shu abua tò nê, ‘Bòt àndà̧ yê aa li tseke mbɨ̀Ꞌɨ̀ èbùꞋ àlaꞋ a wòt tsa tè bɔɔ ghɨ̧̀ɨ̧̀nè àwɔb ane èngùꞋ ènkɨ̀ yekwì.

⁷ Ka, maa li ŋa ngoꞋ abua bòt bu bɔ̀ɔ li nɔ̀ŋè àwɔb mbɨ̀Ꞌɨ̀ èbùꞋ bɔb la, tè àfɨ̀Ꞌ aa me wu bɔɔ dzəa àlaꞋ və ekɨꞋɨ me wùꞋte èlen laã adzìꞋ yaa.’

⁸ AfɨꞋa mbɔŋ Mbɔ̧ɔ̧mà shu abua Abàlàghâm nê, tà me naŋe bɔmbâ̧ bàgème mbɨ̀Ꞌɨ̀ àlȩê mènkàꞋa kèkweelè mu ye ghɨ̀ la. Mbɨ̀Ꞌɨ̀ tà shu ale la, Abàlàghâm bi a Asàk èli befà̧aã e me tsě, tà nàŋe tò. Asàk nàŋe a Jàkɔ̂b, Jàkɔ̂b nàŋe bètǎt nyaꞋ ba bu ntsɔ̀b babe la.

⁹ “Bètǎt nyaꞋ ba mbɔŋ e li ngua ngòꞋnà wanyɨ wɔb Jòsêb, tè fɨ̧ɨ̧ne atò nê tà ghǎ ngu àbùꞋ àlaꞋ a Ejìb. Ka Mbɔ̧ɔ̧mà bɔ ngu nè tò,

¹⁰ tè ntsì atò a èbem ngoꞋ tègème. AfɨꞋa Jòsêb pùùla a mbì Felɔ̀ wu tà lè wu fɔ̧̀ Ejìb la, Mbɔ̧ɔ̧mà ŋa atò ètsəê ntsɔ̧̀ nè èyì. Felɔ̀ me ye tè ndzɔ̀Ꞌɔ a Jòsêb ane gɔvanɔ̀ vi a ègwet àlaꞋ və nè lobte ntɔꞋ tègème.

¹¹ “Àfɨ̀Ꞌ a me wu, èchɨɨ e nyi a Ejìb ègème nè àlaꞋ a Kenǎn tè bòt e taꞋa ye ngoꞋ. Bètǎt nyaꞋ ba e li bɔ̀ kà bê ngùa ndzèa èghɨjɨ.

¹² Jàkɔ̂b me ghɨ̀ tê ndzə nê èghɨjɨ aa Ejìb, ntsàà bɔ̧ bi, bètǎt nyaꞋ ba nê bɔ̀ gha abaꞋ və njù̧ èghɨjɨ.

¹³ Bɔ li bɔ̀ ghǎ a ngò̧ kwèn, Jòsêb shu bɔnyɨ bi wòt ye wu wùà la, Felɔ̀ mè ndzə ànəa bɔnyɨ Jòsêb bu.

¹⁴ Mbɨ̀Ꞌɨ̀ aa ale la, Jòsêb tsɔ̀tè ntu̧ abua tǎt vi Jàkɔ̂b nê, bɔ̂ bòt ləlob zi bàgème è kɨꞋɨ a Ejìb. Ləlob yu ègème li ngu bòt èghem yesà̧à̧mbe ntsɔ̀b batà̧â̧.

¹⁵ Jàkɔ̂b lɔ̀Ꞌɔ àfɨꞋa mbɔŋ nchu nga Ejìb, àdziꞋa bɔ̂ bètǎt nyaꞋ ba e li mpfəèꞋtê la.

¹⁶ Bɔ li nɨ̀ èpfəꞋte bɔb ngwènè Shekèm ntu a èbem èsî lu Abàlàghâm li ndɔ̀Ꞌ nju̧ abua bòt àndǎ̧ Amɔ̀ ane èkab la.

¹⁷ “È li me kùꞋu àfɨꞋa Mbɔ̧ɔ̧mà nàa ghɨ̌ ànəê yu tà li nkaꞋa Abàlàghâm la, bòt bu a Ejìb la e taꞋa yaãaã.

¹⁸ A li me lìà, wòt kǒ kà ko a Jòsêb ntsɔ̧̀ è jɨ àtɨ̧ fɔ̧̀ Ejìb.

¹⁹ Tà jɨ àtɨ̧ yu ale, me ghɨɨle bòt ba mè ngɨ̧̀ɨ̧̀nà bètǎt nyaꞋ ba bu, ŋwèèlè àwɔb nê bɔ̀ me nɔ̀ŋè bɔkefi bɔb àbȩ mbɨ̀Ꞌɨ̀ bea pfəꞋte.

²⁰ “Eyaa wu àfɨ̀Ꞌ yu bɔ li mbi a Musì la. Tà li ngu ngule waã. Tà li ntsə àpfəè ayɔb ane èŋu yetat.

²¹ Bɔ̀ li bɔ̀ nɔŋa atò àbȩ, waàvi Felɔ̀ nɨ atò ngà ndi atò mbɨ̀Ꞌɨ̀ waã vi.

²² Bɔ li nyɨ̀Ꞌte atò èyǐ bòt Ejìb ègème, tè tà tsìꞋi wòt nɨ̧ ane mènəè tà li ngua ndàꞋà me ngɨ̀à la.

²³ “È li ngu afɨꞋa Musì è lu̧u̧ èngùꞋ èghem yekwì la, tà nê yea ghǎ eye bɔnyɨ bi bòt Izəèlȩê.

²⁴ Tà ghǎ, tà ye ndɨ wòt àlaꞋ a Ejìb è lena wòt Izəèlȩê kǒ la, tà ghà fàà wòt Izəèlȩê wu, nkɔ̀Ꞌ ndzèm atò, ntsɔ̀ wòt Ejìb wu mbùŋè.

²⁵ (Tà li ngua nkwàꞋtà nê, bòt bi bu aa ko nê, Mbɔ̧ɔ̧mà naa nkɨ̀ enɨ avi ghɨ̌ bɔɔ dzəa a èbem ngoꞋ tɔb, ka bɔ̀ ka ko ale.)

²⁶ ÈtsəꞋ e tsi, tà ye bòt Izəèlȩê ko babe nùà la, nê ye kɨ ètsəꞋne àyɔ̀ŋ àyɔb, shu abua yɔb nê, ‘Bɨ̀ zə, bɨ ghɨ̀ na ka me nû, bɨ wu bɔnyɨ la à?’

²⁷ “È wu nè wòt tà wua ndèna wanyɨ vi la paa Musì ntsi ane yɔb. Mbɔ̂ mbììte atò nê ‘Wàa yɔꞋɔ awê nê à me saꞋa wa à?

²⁸ À kɨ bùŋè am mbɨ̀Ꞌɨ̀ àà bùŋè wòt Ejìb wu tesi la à?’

²⁹ Mbɨ̀Ꞌɨ̀ èngà̧ waa e dzəè a si la, Musì luula a Ejìb ngà me tseke àlaꞋ a Midìàn, tè mbɔ̀ bɔ̧ bi babe.

³⁰ “ÈngùꞋ èghem yekwì e tsè, wantu̧ Mbɔ̧ɔ̧mà saꞋa a mbì Musì. Tà li saꞋa abàꞋ kǒ è le wua nkòòla àbâ àlaꞋ àyuube yu a ngèt Èbȩ Sinȩ̀ la.

³¹ Musì me ye tê a bê ntsè atò. Tà gha abot eneete ye, me ko, ntsiꞋi zə àtɔŋ Mbɔ̧ɔ̧mà shua nê,

³² ‘E ngu Mbɔ̧ɔ̧mà wu bètǎt nyaꞋ bê Abàlàghâm bɔ̂ Asàk nè Jàkɔ̂b e li ngùa ntsàꞋtà la.’ Kèbɔɔ ke baãaã a Musì, ènyit tò e bentè, tè tà kà lem ntsi ndɨ̀ŋkè abot.

³³ “Mbɔ̧ɔ̧mà mè shu abua tò nê, ‘Tsǐ gùb tê nkàà nê àdziꞋ yu à tɨ̧ɨ̧ abot la wu àdziꞋa màa abot və la.

³⁴ Mâ lâ ndze ndɨ bòt bɔ̧ àa ndzèa ngoꞋ nyaŋ a Ejìb la. Mâ zə èdɨ̂ wɔb tè nchu etsǐ àwɔb a èbem ngoꞋ tɔb. KɨꞋɨ àfɨ̀Ꞌ yaa, è ntu̧u̧ awê, à kua akwèn nga a Ejìb.’ ”

³⁵ “Musì waa e shua la, wu wòt wu bòt Izəèlȩê e li ntû̧ eyute èngǎ̧ tò la. Bɔ̀ li ngɨ̀ tè ntsìꞋa mbììta atò nê, ‘Wàa yɔꞋɔ àwê nê me saꞋa awa à?’ Wu tòà wu Mbɔ̧ɔ̧mà li ntsaa nê, tà wu àtsəa ya mè ntsì awa a èbem ngoꞋ ta la. Mbɔ̧ɔ̧mà li ngɨ̀ wantu̧ vi laꞋa abua to a èbem abàꞋ wu è le wua ngòꞋà la.

³⁶ Tà li me nɨ bòt bi è ndzəè a Ejìb, ntàꞋa ghɨ̀ ènəê kà ye fɨ̀Ꞌ nè ngɨŋa mènəè nɨŋ nyɨ̀Ꞌte mètàŋ mi a Ejìb və, mè ngɨ ane *Èdzî Mèmbaŋ. Tà li mè ngɨ̀ tèwuute ènəê mbɔŋ àbâ àlaꞋ àyuube ane èngùꞋ èghem yekwì.

³⁷ “Musì wu wòt wu tà li shu abua bòt Izəèlȩê nê, Mbɔ̧ɔ̧mà naa li tsàà àwɔb a ndàꞋàtɔŋ kǒ wuê mbɨ̀Ꞌɨ̀ tà li ntsàà avi la. Tà li nê, ŋut naa li wu wòt tà dzəè ayɔɔ ayɔb la.

³⁸ Wu Musì mbɔŋ tà li ngu bɔ̂ bòt Izəèlȩê àfɨ̀Ꞌ yu bɔ li ngu ane ènɔ̧̂ àbâ àlaꞋ àyuube la. Tà li ngua abot və bɔ̂ bètǎt nyaꞋ ba, nè wantu̧ Mbɔ̧ɔ̧mà wu tà li ndàꞋà abua tò àfɨ̀Ꞌ yu tà li ngu a ègwet Èbȩ Sinȩ̀ la. Tà li ndzəâ ntu̧u̧te mèmpème kàlìà abua Mbɔ̧ɔ̧mà mbɨ̀Ꞌɨ̀ esǎ abua ya.

³⁹ “Bètǎt nyaꞋ ba e li ntu̧ zə ànəa tà shua la, mpaa atò ntsì ane yɔb, mèntɨ̧ɨ̧ mɔb wènè a Ejìb.

⁴⁰ Bɔ̀ ghɨ̀ ale, bɔ shu abua Alɔ̀n wu tà li ngua ntɨ̀ŋe a Musì la nê, ‘Kɔ̧ àghɨ ako ba nɨ mbɨ̀Ꞌɨ̀ nàmbəa wa, à me baabe awa. Ba bakà ko àghɨa a ghɨ̀ ane Musì wu tà li nɨ awa ndzəè a Ejìb la.’

⁴¹ Eyaa wu àfɨ̀Ꞌ yu bɔ li ngɨ̀ àghɨ ako mbɨ̀Ꞌɨ̀ wampɔ̀ŋ ane nàmbəa wɔb la. Ngɨ̀ ale, me ntsì mèpɨ̧̀ ŋa abua tò, tè njɨ fɔ̀ɔ̀le èpǎ̧ adù̧ àghɨa bɔ nɨ èbu bɔb ngɨ̀ la.

⁴² Mbɨ̀Ꞌɨ̀ bɔ ghɨ̀ ale la, Mbɔ̧ɔ̧mà teme kwene zi ŋa abua yɔb, mbɔ̂ sà àwɔb nê bɔ̀ me kukte tènto̧ tu a ègwet la. Bɔ shɨ a èbem àkata bèndàꞋatɔŋ Mbɔ̧ɔ̧mà nê, ‘Bòt Izəèlȩê! Bɨ li bɨ̀ ka wua nkɨ̧̀ɨ̧̀ma banyà̧ ŋǎ nè abua am, ane èngùꞋ yaa èghem yekwì bɨ li ngu àbâ àlaꞋ àyuube la.

⁴³ Bɨ li ngua mbòꞋà àyo nàmbəa wɨ̧ wu è wu Molòk la, nè àlɨ̀ŋka kěnto̧ nàmbəa wɨ̧ wu è wu Lefàn la. Èghɨ mbɔŋ wu èghɨ bɨ li nɨŋ ngɨ ane bɨ̧ ne bèmbɔ̧ɔ̧mà me wùꞋte la. Ale, maa fəè awɨ̧ etsàa bɨa ghà te emɨ̀ɨ àpfəèa nɨ̧a Babilɔ̀n.’

⁴⁴ “Bètǎt nyaꞋ ba e li ngu àbâ àlaꞋ àyuube, nè àyò yu àa nyɨ̀Ꞌta nê Mbɔ̧ɔ̧mà wu nè nɔ̀b la. Bɔ li ngɨ̀ ayùà, wuê mbɨ̀Ꞌɨ̀ Mbɔ̧ɔ̧mà li nyɨ̀Ꞌte a Musì la, mè ngɨ̀ ayùà, wuê mbɨ̀Ꞌɨ̀ tà li ndze la.

⁴⁵ Bɔ̧ bɔb e tsekè tê nɨ abua bètǎt nyaꞋ ba ŋèꞋê nɨŋ nkɨ̀Ꞌɨ̂ adzìꞋ yaa. Àfɨ̀Ꞌ yaa li ngu àfɨ̀Ꞌ yu bɔ̂ Joshùà ba e li nɨ si yaa abua bòt bu bɔ̀ le lɔꞋ ngua ntsèka abot ka Mbɔ̧ɔ̧mà li fəè àwɔb la. Àyò mbɔŋ a li ntsèke abot tè ngà ngu àfɨꞋa Dàbid lè wu fɔ̧̀ la.

⁴⁶ Mbɔ̧ɔ̧mà li kɔ̀ŋkè àghɨa fɔ̧̀ Dàbid li ngua ngɨ̀à la, tè Dàbid wu shu abua tò nê, tà tsiꞋ yè vəèəè lob bɔ̀ɔ me tsàꞋte atò a èbèm la, ndɨ̀ wu tà wu Mbɔ̧ɔ̧mà wu tǎt nyaꞋ vi Jàkɔ̂b lè wua ntsàꞋtà la.

⁴⁷ Tà làꞋ ale, Fɔ̧̀ Sàlemun ka tà tsiꞋi vəèəè lob yu abua Mbɔ̧ɔ̧mà la.

⁴⁸ “A batè ngu ale, ka ndàꞋàtɔŋ Mbɔ̧ɔ̧mà bɔ̂ nê, Mbɔ̧ɔ̧mà Àtsèàngɔ̀ŋ nàà kà tseke a èbem lobte bɔbȩ e vəèəè la.

⁴⁹ Mbɔ̧ɔ̧mà li nê, ‘Ègwet wu àdziꞋa mâ tsia àtɨ̧ kèfɔ̧̀ am la, SitsǎꞋ wu àdziꞋa mâ tsite èka bɔ̧ la. BetsiꞋa bɨ vəèəè ka èwuu lob abua am à? ÀdziꞋa màa tseke abot və eyètè la àa ya à?

⁵⁰ Èghɨ bàà ègème ka ghɨa mmɔ̌?’ ”

⁵¹ Stifèn làꞋ ale mè nê, “Bɨ ghɨ̀ na ka me kweele àtsə anè à? Mèntɨ̧ɨ̧ mɨ̧ ghɨ̀ na ka nkwèèle tè bɨ bê ntû̧ eyute èngǎ̧ Mbɔ̧ɔ̧mà à? Bɨ bê ngu wuê mbɨ̀Ꞌɨ̀ bètǎt nyaꞋ bɨ̧. Bɨ̀a mbɔŋ e taꞋa wua ntu̧a eyute ànəa Fo Kèfə nàa shua la.

⁵² Ngule ndàꞋàtɔŋ Mbɔ̧ɔ̧mà kǒ nàà və bètǎt nyaꞋ bɨ̧ e li bɔ̀ ka wua nkɨà àtsəa tò enɨ la à? Bɔ li mbùŋè bòt bu Mbɔ̧ɔ̧mà li ntsàà nê bɔ̀ kɨꞋɨ ntsɔ̀tè ànəa mènkɨ̀Ꞌɨ̂ WafaꞋ vi wu tàa ndzəa vi ntsɔ̧̀ la. Bɨ me wu àfɨ̀Ꞌ yaa ko nê bɨ jɨ mènàŋ tò mbùŋe atò.

⁵³ Wu bɨ̀a bɨ ko mbɨ̧te Mbɔ̧ɔ̧mà, mbɨ̀Ꞌɨ̀ bɔntu̧ tò e li ŋǎ abua yɨ̧ la, ka bɨ̀ ka wua fàꞋà mbɨ̀Ꞌɨ̀ mbɨ̧te mbɔŋ te nyɨꞋte la.”

Bɔ bùŋe a Stifèn

⁵⁴ Mbɨ̀Ꞌɨ̀ bòt èsaꞋa bu ezə èngǎ̧ Stifèn la, mèsi mɔb fen, bɔ tsoo kwàꞋ ànyaꞋne, tè ntsìꞋa ndzea tò nkwèla àsɔŋ yɔb.

⁵⁵ Ka Stifèn waa Fo Kèfə lu̧u̧ a èntɨ̧ɨ̧ tò la, lɔ̀kè àvi, ndȩ̀ ègwet, ndzè ènɨ̧ Mbɔ̧ɔ̧mà, nè Yesò àbâ àbualu̧ a Mbɔ̧ɔ̧mà tà tɨ̧ɨ̧ la.

⁵⁶ Tà nê, “Bɨ̀ ye àghɨa ko; Mâ ye ègwet e ghaꞋa la, mè ndzè Waã Wòt tà tɨ̧ɨ̧ àbâ àbualu̧ a Mbɔ̧ɔ̧mà la.”

⁵⁷ Tà shu ale, bòt èsaꞋa bu e ŋȩ, nɨ̀ èbu bɔb nkàbte ètû̧ bɔb. Ènɔ̧̂ bòt bu e le a si ngwi atò,

⁵⁸ səèŋne atò ndzəè a èbem àpfəèà nɨ̧ yu ntèmte atò ane àti. Bòt bu aà ngà a màntemta Stifèn ale, sɔ̀tè mèmà̧ mɔb ŋǎ abua wakèsà kǒ bɔ̀ɔ ntɔ atò ane Sɔ̂l la.

⁵⁹ Mbɨ̀Ꞌɨ̀ bɔ̀ɔ ntèmte a Stifèn la, tà tɔ Waã Mbɔ̧ɔ̧mà nê, “Yesò Lefɨ̀Ꞌ, nɨ àlɨ̀ŋkè am.”

⁶⁰ Tà ntèm tènjûŋ ti a si ŋȩ̂ ane àtɔŋ nɨ̧ nê, “Lefɨ̀Ꞌ, ko mbɨ̀Ꞌɨ̀ à bèà ànəa kàbɔ̀ŋ yaa bɔ ghɨ̀ la a èntɨ̧ɨ̧ wê.” Tà shu ale, mbɔ̂ mpfə.