Daniɛli 11 - Bibeli do fee

¹ Nɔ inɛɛu í ni má, si adɔ̃ sintei bomma ku jɛi Dariusi ilaalui Mɛɛdiu, ǹ wa bi Misɛli bɛ, nɔ amui ǹ sobiɛ ǹ muaa gbugbã.

² Bɛbɛi, ǹ wa n sɔ̃ɛi dee dee mii iyi á na ku ce. Ilaalu ikã ikã mɛɛtai á na ku jɛ bomma si ilɛi Pɛɛsi. Si anyiɛ inɛ mɛɛsia á na ku jɛ bommau, nɔ inɛ nŋu á ko amani ku re inɛ ihɔ̃ ŋau. Waati iyi á ba gbugbã na saabui amaniɛ ŋau, á ce igũi do bommai inɛi Gɛrɛsi ŋa.

Igũ si gãmɛi ilaalu ŋa

³ Amma ilaalu kaasãanɛ gɔ á na ku dede. Bommaɛu á nɛ gbugbãi nla nla, nɔ bɛi í bi fei, bɛɛbɛi á ce.

⁴ Waati iyi á na ku dedeu, bommaɛu á lɛgɛi nɔ ku kpɛ̃ ikɔ mɛɛ bɛi fufu iyi wa naa hai bii fei. Bommau kaa jɛ ti tɔkuɛ ŋa, nɔ kaa nɛ gbugbã má bɛi í tako í nɛu wo, domi aa wu icãi bommaui nɔ ku baa ku jɛ ti inɛ mmu ŋa, aŋa a kaa ba má.

⁵ Ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á na ku nɛ gbugbãi ntɔ ntɔ. Amma inɛ akãi inɛ ngboi soogeɛ ŋa á na ku nɛ gbugbã ku roo, nɔ gbugbãi bommaɛu á cĩ ku kɔ̃ɔsii.

⁶ Waati iyi adɔ̃ á na ku lɔ keeke, aa dĩ akabuui, nɔ ama inaaboi ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á naa bi ilaalui awɔ njɛi kpãai inunu ku ba a dĩ akabuu a ce abɔdɔ̃. Amma kaa maa mu gbugbãɛu má, nɔ mɔkɔɛu mɔ takaɛ kaa maa wɛɛ si hunde, nɔ ama nŋa mɔ kaa maa wɛɛ. Abou takaɛ mɔ kaa wɛɛ waati bɛɛbɛ má, hee do inɛi anyiɛ ŋa do baaɛ do mɔkɔɛu fei.

⁷ Si nyaanzei ama inaaboi ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu, inɛ gɔi á na ku gba agbɛi baaɛu. Á naai ku na ku maa kpã soogei ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu iju si ilu ku nɛ gbugbãɛ ŋau. Á lɔsi igũ ku ce do soogeɛ ŋaui, nɔ ku jɛ ŋa igũ.

⁸ Waati iyi á jɛ ŋa igũ ku tã, á ko mii ndu ŋa ŋai ku nɛò ilɛi Ezibiti. Hai iwɛ̃ nŋa ŋa, do isɔ iyi à yɔ à ceò mii ŋa iyi à jɔ iwɛ̃ gɔ ŋa, do jĩnɛ ku nɛ bɛɛrɛ nŋa ŋa iyi à ce do isɔ fũfũ, do iyi à ce do wura. Si anyiɛ, adɔ̃ ŋa aa lɔ, kaa cea ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu nkãma má.

⁹ Nɔ ilaalu iyi í wa awɔ njɛi kpãai inunuu á na ku naa si bommai ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu, nɔ ku nyi ilɛi ideɛu má.

¹⁰ Ama inɛmɔkɔ ŋa iyi ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu í nɛ ŋau aa ce sɔɔlui igũ nɔ aa tɔtɔɔ sooge ŋa nkpɔ nkpɔ. Inɛ akã nŋa á bɔ igũ, nɔ do soogeɛ ŋau á kua kɔɔi ilɛu bɛi acãi inyii ido iyi í kɔ̃. Waati iyi á na ku sinda ku maa nyi si ilɛɛ, á ce igũi do ilu nla gɔ iyi mbɛɛ ŋa à waa degbe.

¹¹ Idɔi ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á kɔ̃i ntɔ ntɔ, nɔ á bɔ igũi si ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu. Ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á tɔtɔɔ sooge ŋai bututu, amma ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á jɔɔ igũ.

¹² Ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á na ku dedeò faau na igũ ku jɛu, nɔ á jɔ̀ a kpa sooge dubu nkpɔ nkpɔ. Amma baa do nŋu fei, gbugbãɛ kaa kpɛ.

¹³ Nɔ ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á nyi ku tɔtɔɔ wuaai sooge mmuɛ ŋa má a kpɔ a re baa inɛ sinte ŋau. Si anyii adɔ̃ ŋa iyi aa lɔ keeke, á nyi wa má do sooge ŋa nkpɔ nkpɔ, nɔ á naai do jĩnɛi igũ ŋa iyi à nɛ gbugbã ntɔ ntɔ.

¹⁴ Si waati nŋu bɛ, inɛ nkpɔ nkpɔi á dedeò ija si gãmɛi ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu. Nɔ baa inɛ kugaabu ŋa iyi à jɛ inɛi Zudaa dimiɛ ŋau Daniɛli, aa dedeò ija siɛ. Aa bi aŋa a kɔ̃ mii iyi à fɔ ideɛ si kuyɛ gɔ, amma kaa ce.

¹⁵ Ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á dede ku naa. Á ma idĩ ŋa hai bii á ba ku ceò igũ si ilu nla iyi à waa degbeu, nɔ á kãmia inɛɛ ŋai ku gba iluu. Soogei ilaalui awɔ cangai kpãai inunu ŋau, do woo mà igũ ku cei zamaaɛ ŋau, a kaa yɔkɔ a kɔ̀ ide si wajuɛ. A kaa nɛ gbugbã iyi aa kɔ̀ò ide.

¹⁶ Ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á nɛ ku maa naai, nɔ bɛi í bi, bɛɛbɛi á ce. Inɛ kãma kaa yɔkɔ ku kɔ̀ ide si wajuɛ. Á bubai si ilɛ iyi í sĩa í reu, nɔ á ce asɔɔi mii feii si isɛɛnɛɛ iyi wa ceu.

¹⁷ Si anyiɛ, á dasi idɔi nŋu ku koo do gbugbãi bommai nŋu feii nɔ nŋu ku dĩ akabuu do ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu. Á muaa ama inaaboɛi ku ce abo na ku ba kpãa ku ceò nfei ilɛɛu. Amma kaa ce, nɔ kaa yɔkɔ ku kãmiaɛ.

¹⁸ Ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á sinda lasabuɛ do ikpa bi inɛ ŋa iyi à wa kɔkɔi tenkuu, nɔ ku gba ilɛ nkpɔ nkpɔ bɛ má. Amma inɛ ngboi sooge gɔ iyi wa jɛ inɛ njoo á leekĩ faauɛu, nɔ ku sãa ribai kuceɛ ŋau.

¹⁹ Si anyiɛ, á sindai ku nyi si inya ku nɛ gbugbã ŋau si ilɛɛ. Á koosɛi ku cuku, nɔ a kaa yɔɔ má.

²⁰ Inɛ iyi á na ku sãsi agbɛi ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á bɛ inɛ gɔi si ile kusĩai bommau koo ko mii ŋa wa. Amma kaa kpɛ a kpa ilaalu titɔ̃u. Kaa jɛ si idɔɔkɔ̃ nɔ kaa jɛ si igũ.

²¹ Si anyiɛ, inɛ gɔ iyi a kaa maa saalui á sãsi agbɛɛ. Lafɛ̃ɛ kaa nɛ kpãai a naa gbugbãi bommau. Amma á gba ndɛɛi do kpãa ŋa iyi a kù jɛ dee dee. Á gba bommaui si waati iyi ilɛu í wɛɛò laakai ku sũ.

²² Wuaai sooge ku nɛ gbugbã kãma kaa yɔkɔ ku jɔɔ igũ. Á lɛgɛ aŋa feii nɔ ku kpa baa inɛ ngboi zamaa iyi í dĩ akabuuu.

²³ Ilaaluu á dĩ akabuui do inɛ mmu ŋa, nɔ nŋu bɛi á bɛɛgɛ si ku zambaò inɛ ŋa. Gbugbãɛ á la ku maa kooi, amma inɛ ŋa iyi aa jɛ sobiɛ ŋa a kaa kpɔ.

²⁴ Si waatii laakai ku sũ iyi ilɛu á maa wɛɛò, á bɔ si ilu gɔ ŋa iyi à nɛ amani à re si kukpɛ̃i ilɛu. Nɔ waati iyi á to bɛ, mii iyi balaɛ ŋa a kù ce ajɔ kãma, nŋui á ce. Á ko amanii ilɛui, nɔ amani ŋa iyi í ce ile wa ŋau, nŋui á kpɛ̃a inɛ ŋa iyi à waa jɛ sobiɛ ŋau. Á nɛ baa lasabui nŋu ku gba inya ku nɛ gbugbã ŋau. Amma á ce inɛ nŋui si waati keeke, kaa kpɛ.

²⁵ Naanɛɛ fei á wai si gbugbãɛ do wɔɔkɔɛ. Na ŋɔi í jɔ̀ á bɔ igũ bi ilaalui awɔ cangai kpãai nunuu do sooge nkpɔ nkpɔɛ ŋa. Ilaaluu mɔ á ce sɔɔlui igũu do sooge nkpɔ nkpɔ gɔ ŋa iyi à nɛ gbugbã ntɔ ntɔ. Amma kaa yɔkɔ ku kãmia ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu, domi aa dĩaa sɔɔlui kpãai zambai.

²⁶ Inɛ ŋa iyi aŋaò ŋa à wa inya akã ŋaui aa zambaɛ. Aa jɛ soogeɛ ŋau igũi, nɔ si inɔi sooge ŋau, aŋa nkpɔ nkpɔi aa ku.

²⁷ Ilaalu minji ŋau aa tɔtɔɔ a jɛ inya akã, amma si idɔ nŋa, aa dɛdɛ a cea njɛ laalɔi. Iboi aa sɔa njɛ. Ide nŋa kaa nɛ aranfãani kãma, domi ideu á kpa irii bii waati iyi à jilɛu í to.

²⁸ Si anyii nŋu, ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á sinda ku nyi si ilɛɛi do amani nla nla. Si isɛɛnɛɛu lasabui mii iyi í jilɛ si nŋu ku ceu bɛi á ce si gãmɛi zamaa iyi aŋaò Ilaaɔ̃ ŋa à dĩ akabuuu ku bɛi ku sinda ku nyii si ilɛɛ.

²⁹ Bii waati iyi à jilɛu í na í to, ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á sinda ku nyi si ilɛi inɛi awɔ cangai kpãai inunu ŋau mái. Amma si waati nŋu bɛ, mii ŋa kaa ce bɛi í tako í ce sinteu má.

³⁰ Inɛi nunui alɛ ŋa aa naa siɛ do akɔi inyi ŋa. Aŋai aa leekĩɛ. Waati bɛɛbɛi njo á muu, nɔ ku sinda ku nyi. Idɔɛ á kɔ̃i ntɔ ntɔ, nɔ á sinda idɔɔkɔ̃ɛui si zamaa iyi aŋaò Ilaaɔ̃ ŋa à dĩ akabuuu. Nɔ á ce anu akã do inɛ ŋa iyi à fũsi akabuui Ilaaɔ̃ awɔu.

³¹ Á jɔ̀ sooge ŋa a koo a leekĩ bi idĩ iyi wa jɛ gbugbãi kpasɛ̃i Ilaaɔ̃ui. Sooge ŋau aa lɔ si ile kumáui a jɔ̀ ku so riisi. Aa ganji inɛ ŋa a cea Ilaaɔ̃ kuweei ajɔ feiu ku ba a jilɛ mii laalɔ iyi á ce asɔɔi mii ŋa si tengi bi ku ce kuweeu.

³² Ilaaluu takaɛ á cea inɛ ŋa kuwã ibo ŋa, nɔ ku jɔ̀ inɛ ŋa a fũsi akabuu nŋa iyi à ce do Ilaaɔ̃ awɔ. Amma inɛ ŋa iyi à mà Ilaaɔ̃ Lafɛ̃ɛ nŋa, aa kɔ̀ a maa ce wũaa nŋai do wɔɔkɔ.

³³ Nɔ si zamaau, inɛ ŋa iyi aa mà mii ŋa ku wũaa, aa ya maa sɔ̃ inɛ nkpɔ idei do bisi. Waati gɔ á na ku naa, inɛ gɔ ŋa aa koosɛi na igũ. Aa jo inɛ gɔ ŋai. Inɛ gɔ ŋa mɔ aa gba amani nŋa ŋai nɔ a dasi ŋa piisɔ̃ɔ.

³⁴ Si waatii wahalau bɛ, sobi keekei aa ba. Inɛ nkpɔ iyi á ya naa bi tu ŋa, kaa ya jɛ do inɔ akã.

³⁵ Si inɔi inɛ ŋa iyi aa jɛ woo mà yaasei mii ŋa ku wũaa ŋau, inɛ gɔ ŋa aa ku. Nɔ iku nŋaui á jɔ̀ zamaau ku má, nɔ nŋui á jɔ̀ ku wɛɛò sɔɔlui waatii ankãanyiu. Waati iyi à jilɛu kù to wa titã.

³⁶ Mii iyi ilaaluu í bii á ce. Á so araɛ lele, á maa tɔɔ fufu si iwɛ̃ ŋau fei, nɔ á maa fɔ ide hai nɛ yaase ŋa si gãmɛi Ilaaɔ̃ nŋu iyi í jɛ irii mii fei. Mii iyi wa ce fei, á maa nɛi hee idɔɔkɔ̃i Ilaaɔ̃ koo dedeò. Waati bɛɛbɛi Ilaaɔ̃ á ce mii iyi í dasi idɔ ku ceu.

³⁷ Ilaaluu kaa saalu baa iwɛ̃i balaɛ ŋa hee má jɛ iwɛ̃ iyi inaabo ŋa à ya biu. Kaa saalu iwɛ̃ kãma, domi si faauɛu, á yɔɔ iyi nŋu í wa si antaii aŋa feii.

³⁸ Amma do nŋu fei, á ya tɔɔ iwɛ̃ iyi wa degbe ile ku nɛ gbugbã ŋau. Iwɛ̃ iyi bɛ, balaɛ ŋa a kù màa mɔm. Á ya ceaa amuai wura do amuai isɔ fũfũ, do amuai kuta ku nɛ bɛɛrɛ ŋa, do jĩnɛ mmu ku nɛ bɛɛrɛ ŋa má.

³⁹ Á ya bɔ igũ si ilu ku nɛ gbugbã ŋaui do sobii iwɛ̃ iyi í ba wa hai ilɛ mmuu. Inɛ ŋa iyi à ce anu akã do iwɛ̃u fei, á ya jɔ̀ a jɛ ilu bɛɛrɛ ŋai. Aŋai á cica ku jɔ̀ a jɛ inɛ ngbo ŋa si zamaau, nɔ ku ce nŋa amuai ilɛ ŋa.

⁴⁰ Bii waatiu í na wa to kɔɔ, ilaalui awɔ cangai kpãai inunuu á naa siɛ igũ. Amma ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á koo siɛi do gbugbã do sarɛti ku ja igũɛ ŋa, do masaɛ ŋa, do akɔi inyi ŋa nkpɔ nkpɔ. Á lɔ si ilɛ ŋaui do soogeɛ ŋa. Á kua kɔɔi ilɛ ŋau mɔm nii bɛi ido í ya kɔ̃ hee ku dikã.

⁴¹ Á lɔ si ilɛ iyi í sĩa í re ilɛ ŋau, nɔ inɛ nkpɔ nkpɔi á ku. Amma inɛi Edɔmu ŋa do ti Moabu ŋa, do inɛ ngboi Amɔɔ ŋa aa ba a fita si.

⁴² Gbugbãi ilɛi ilaalui awɔ njɛi kpãai inunuu á bɔ hee si ilɛ mmu ŋa, nɔ baa ilɛi Ezibiti kaa fita si.

⁴³ Nŋui á jɛ inɛ ngboi amanii wura ŋau do ti isɔ fũfũ ŋau do ti jĩnɛ ilu bɛɛrɛi ilɛi Ezibiti ŋau fei. Tuubaɛi inɛi Libii do inɛi Etiopi ŋau aa maa too si.

⁴⁴ Laabaaui nunui daakɔ do ti awɔ njɛi kpãai inunu ŋau aa na a da zigiɛ, nɔ á dedei do idɔɔkɔ̃ nla nla koo ce nfei zamaa nla nla.

⁴⁵ Á koo gũ ilei acɔi bommaɛ ŋaui si aninii tenkuu do iri kuta kumá si ilɛ iyi í sĩa í re ilɛ ŋau. Si anyiɛ kuwɛɛɛ á kpa irii, nɔ inɛ kãma kaa sobiɛ.