Ɨ̀fàʼì 7 - Meta’

Ɨŋgam Stɨfɨ̀n əmbɨ mə̀saʼ əbeŋ

¹ Ətu ɨgwɨ ə bə̂d mbàn Ŋwìə̀ nyaʼa biirɨ əmbɨ Stɨfɨ̀n ni, “Ɨnû mbɔ̂ nɨ mbɨ gha wa kɨ ɨnû rəsìʼ ə?”

² Stɨfɨ̀n nyaʼa wììrɨ̀ ni, “Mbɨ bɔŋgɔb mbɨ mbɨ mɨ̀mbǎʼ, mbə̀ zwetɨ! Ŋwìə̀ we nɨ tɨə wumnɨə nyaʼa jwɨ̀ ɨfě a mbǎʼ Abràham ənɨ wɨ̀ nyaʼa kɨrɨ ə Mèsòpòtemìà, əne yɨə bɔŋ wɨ̀ nyaʼa sɨə wò chub ə Haràn.

³ Wɨ̀ nyaʼa jwɨ̀ ghà ɨ bɔ ni, 'Nɔʼ saŋ e əbeŋ bə̀ sàŋ e ɨnəbɨ wò ɨŋga əbeŋ ze nɨ mə̀ bɨrɨ chwi ɨ ne.'

⁴ Əne wɨ̀ nyaʼa nɔ̀ʼ rɨŋga əbeŋ ə Chaldìà wò chub ə Haràn. Ənɨ mbǎʼ məd nyaʼa kwɨ, Ŋwìə̀ nyaʼa chɨ̀ əməd rɨŋga əbeŋ ze chà ɨŋga əbeŋ zɔ̂ nɨ mbə̀n ə chub ɨŋga rɨ̀nîn.

⁵ Chəi Ŋwìə̀ nyaʼa wèd əməd ənɨ ə si, ka àbei ənɨ ɨtam əwu ə fibɨ̀. Àyɨə wɨ̀ nyaʼa kàʼ əməd ni əbeŋ zɔ̂ ə bɨrɨ yeʼ əzɨ əməd mbɨ əzɨ ə bɔn tɨ ənɨ əghaŋ əməd. Wɨ̀ nyaʼa kàʼ əne ənɨ chəi Abràham nyaʼa kɨrɨ berɨ wan.

⁶ Ŋwìə̀ nyaʼa ghà əmbɨ Abràham ni, 'Bɔn tɨ ənɨ e əghaŋ bɨrɨ chub ənɨ ɨ̀nɔ̀ʼɔ̀ ɨŋga əbeŋ ə cherə. Bə̂d mbe rɨŋga əbeŋ ze bɨrɨ nɨŋ mɨ̀mə̌d ənɨ ɨ̀bòʼò, chə mɨ̀mə̌d ɨghəm ɨwu əkɨ əkwè.

⁷ Àyɨə mə bɨrɨ zɨ ɨsaʼi ɨgwɨ əbeŋ ze nɨ mɨ̀mə̌d ə fàʼ ə̀bòʼò ɨŋga. Əze ə nɨə cheə, mbɨ bɨrɨ jwɨ rɨŋga əbeŋ ze yeʼe wumnɨ əmɨ ɨŋga əsɨ zɔ̂.'

⁸ Ŋwìə̀ nyaʼa ghà əne san fɨso mbɨ Abràham ni wɨ̀ ne bɔn mbaŋə̀. Abràham nyaʼa gywɨ ə Aizìk, ne əməd ɨgwɨ ɨni famɨ. Aizìk nyaʼa gywɨ ə Jakɔ̂b, Jakɔ̂b nyaʼa sɨ gywɨ mɨ̀mbǎʼ ɨnəbɨ mɨ̀Izre mbe wum chɔ̀b rɨ̀be.

⁹ “Mɨ̀mbǎʼ ɨnəbɨ mbe nyaʼa ghɨ̀ ə̀dìì ənɨ ə Jòsêf, əne fèn əməd əmbɨ ə bə̂d nɨ nyaʼa nɨŋ əməd wò ə Ijìpt. Àyɨə Ŋwìə̀ wɨə nyaʼa i mbɨ məd,

¹⁰ əne wɨ̀ nyaʼa chɨ̀ əməd rɨŋga ŋgəʼ jìm ze nɨ wɨ̀ nyaʼə zəə. Ŋwìə̀ nyaʼa nàʼ ɨwe ɨ bɔ bə̀ ghɨ̀ ni Ferò nɨ nyaʼa ɨfɔ̂n mɨ̀Ijìpt, ghɨ̀ ɨ̀chɔ̀m ənɨ məd. Ferò nyaʼa nùŋ əməd ənɨ ə gɔmnà ɨgwɨ ə Ijìpt bə̀ fɔrɨ ɨgwɨ i ɨnəbɨ jìm.

¹¹ Njì kǎ kǎ nyaʼa nyɨ ɨŋga Ijìpt jìm bə̀ nyɨ ɨŋga əbà əbeŋ ze rɨ ə Kanàan. Njì kǎ kǎ ze nyaʼa ghɨ̀ ni ŋgəʼ kyeŋ nyɨ ɨgwɨ ə bə̂d. Chəi mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe mbe tɨ̀ mbɨ nyaʼa berɨ ɨghɨjɨg.

¹² Àyɨə ənɨ Jakɔ̂b nyaʼa zu ni ɨghɨjɨg mbɨ ə Ijìpt, wɨ̀ nyaʼa tom mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe əŋgu ənɨ ɨghəm rɨtu.

¹³ Ənɨ mbɨ nyaʼa wo ənɨ ɨghəm we nɨ pe be, Jòsêf nyaʼa ghɨ̀ bɔŋgɔb məd kyerɨ əməd. Ferò nyaʼa bə̀ kyerɨ ɨnəbɨ Jòsêf.

¹⁴ Jòsêf nyaʼa chà mbɨ tɔŋ ə Jakɔ̂b, mbǎʼ məd, bə̀ tɔŋ i ɨnəbɨ jìm. Ɨnun bə̂d we nɨ nyaʼa wo əŋgu yɨə nyaʼa ɨwum sambe chɔ̀b rɨtân.

¹⁵ Əne Jakɔ̂b nyaʼa swiʼi wò ə Ijìpt, əsɨ nɨ məd mbɨ mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe nyaʼa kwɨ əŋgu.

¹⁶ Mbɨ nyaʼa beʼ ɨvɨ mɨ̀mə̌d wò ə Sechèm, pè boŋ ɨŋga ɨ̀sì we nɨ Abràham nyaʼa zon ənɨ ɨnun ɨkab mɔʼɔ rɨ əmbɨ ə bɔn Hamò we rɨ ə Sechèm.

¹⁷ “Ənɨ ə nyùmə̀ nyaʼa fə sɨə tiinə nɨ Ŋwìə̀ nyaʼa berɨ ghɨ ənû ze nɨ wɨ̀ nyaʼa kaʼ əmbɨ Abràham, ɨnun mba bə̂d mbe nɨ nyaʼa ə Ijìpt wɨə nyaʼə nɔʼrɨə wò ɨmbì,

¹⁸ pè ənɨ ɨfɔ̂n cherə, nɨ chəi wɨ̀ nyaʼa kyerɨ ə Jòsêf, nyaʼa kɔ tumbɨ ə Ijìpt.

¹⁹ Wɨ̀ nyaʼa taŋ mɨnaŋ ɨgwɨ mba bə̂d, ghɨ̀ ɨzɨg ənɨ mɨ̀mə̌d ɨchî nɨ wɨ̀ nyaʼa nyeŋ mɨ̀mə̌d ni mbɨ waʼ mbə bɔn bɔd ɨsɨg, ɨmbə̀ʼ mbɨ kwɨrɨ.

²⁰ À yɨ ənɨ ə nyùmə̀ wɔ̂ nɨ mbɨ nyaʼa gywɨ ə Mose. Wɨ̀ nyaʼa bɔ̀ŋ əku ɨfě Ŋwiə̀. Mbɨ nyaʼa nì əməd ɨŋga nəb mbǎʼ məd əmɨg ətad.

²¹ Ənɨ mbɨ nyaʼa chɨ əməd rɨŋga əkwɨ, wan əyi Ferò nyaʼa nɨŋ əməd nì ɨghabɨ i wan.

²² Wɨ̀ nyaʼa kwembɨ ɨwe jìm we nɨ bə̂d mbe rɨ ə Ijìpt nyaʼa berɨ, əne wɨ̀ nyaʼa dabə ənɨ ɨŋgam bə̀ fɔrɨ ənɨ ɨnû mbe nɨ wɨ̀ nyaʼə ghɨ̀ə̀.

²³ “Ənɨ wɨ̀ nyaʼa fə sɨ ɨghəm ɨwu ɨwum kwè, zɨə nyaʼa nyɨ ɨŋga fîŋ məd ni wɨ̀ wo mò mbi bɔŋgɔb mɨ̀Izre.

²⁴ Wɨ̀ nyaʼa pè zə ɨchî nɨ wə̀d Ijìpt mɔʼɔ nyaʼə somə wə̀d Izre, əne wɨ̀ nyaʼa wò wèèrɨ̀ wə̀d Izre we wì əna əməd ɨchî nɨ wɨ̀ nyaʼa kǔ wə̀d Ijìpt we zwiirɨ.

²⁵ Wɨ̀ nyaʼa kɔndɨ ni mbi bɔŋgɔb nyaʼa berɨ kyerɨ ni Ŋwìə̀ bɨrɨ chè ənɨ i njìm chɨ̀ mɨ̀mə̌d rəŋgəʼ, àyɨə chəi mbɨ nyaʼa kyerɨ.

²⁶ À nyaʼa əni ze nɨ beenɨ, wɨ̀ nyaʼa zə mɨ̀Izre mɨ̀be nɨ nyaʼa zɔ̀ŋə̀. Wɨ̀ nyaʼa kə̀b ni njɨ tə màànɨ̀ taŋ mɨ̀mə̌d, əne wɨ̀ nyaʼa ghà əmbɨ mɨ̀mə̌d ni, 'Mbaŋə̀, mbə yɨə bɔŋgɔb. Mbə̀ kɨə zɔ̀ŋ ɨmbə̀ʼ ə ye ə?'

²⁷ Àyɨə mbaŋə̀ ze nɨ nyaʼə somə wɨ cherə, nyaʼa tin ə Mose, biirɨ ɨ bɔ ni, 'À kɨə we nuŋ əwe ənɨ ə wə̀d nɨə tùmbɨ̀ əwa bə̀ saʼ əwa ə?

²⁸ À wa kə̀b zwiirɨ əmɨ ɨchî nɨ à kəʼ zwiirɨ wə̀d Ijìpt we rɨwɔ̀ ə?'

²⁹ Ənɨ Mose nyaʼa zu ənû ze, wɨ̀ nyaʼa nòrə̀ wò chub ənɨ ɨ̀nɔ̀ʼɔ̀ ə Midìàn. Wɨ̀ nyaʼa chub əŋgu, nam, gywɨ bɔn mbaŋə̀ mɨ̀be.

³⁰ “Ənɨ Mose nyaʼa fə chub əŋgu ɨghəm ɨwu ɨwum kwè, aŋgɨrə̀ nyaʼa jwɨ̀ ɨfě ɨ bɔ ɨŋga ətud. Wɨ̀ nyaʼa jwɨ̀ ɨŋga ɨnemɨ ɨwid. Ənû zɔ̂ ə nyaʼa ghɨ̀ ɨŋga ɨbad rɨkwàʼi we rɨ ɨwum Sinài.

³¹ Ənɨ Mose nyaʼa zə əne, zɨə nyaʼa chè əməd. Ənɨ wɨ̀ nyaʼa tindɨ ɨ wò jeŋgɨ neŋ, wɨ̀ nyaʼa zu gɨ̂ Ə̀nùŋɨ̀sɨg nɨ nyaʼa gha ɨ bɔ ni,

³² 'Mɔ̌ yɨə Ŋwìə̀ mbe mɨ̀mbǎʼ rəŋwe, Ŋwìə̀ Abràham, wɨ Aizìk mbɨ wɨ̀ Jakɔ̂b.' Mose nyaʼa bindɨ, əne chəi wɨ̀ nyaʼa wɨrɨ yim fîŋ nèŋ ɨnemɨ ɨwid we.

³³ Əne Ə̀nùŋɨ̀sɨg nyaʼa gha ɨ bɔ ni, 'Chɨ mbe ɨtabɨ, ɨmbə̀ʼ ɨghəm nɨ əsɨ ze nɨ à təm əŋgu yɨ əsɨ ɨwumnɨ.

³⁴ Mə fə zə ɨchî nɨ mbɨə chəə mbɨ bə̂d mbe nɨ yeʼ ə Ijìpt. Mə fə zu ɨchî nɨ mɨ̀mə̌d ə chwèmə̀, əne mə fə swiʼi yeʼe ɨ chɨ mɨ̀mə̌d rəŋgəʼ. Tɨ̀nîn yeʼe, mə bɨrɨ tom əwe ə Ijìpt.'

³⁵ “À yɨə Mose wɔ̂ nɨ mbɨ nyaʼa ton əməd ghà ni, 'À kɨə we nuŋ əwe ənɨ ə wə̀d nɨə tùmbɨ̀ əwa bə̀ saʼ əwa ə'? Ŋwìə̀ nyaʼa tom əməd ni wɨ̀ tumbɨ mɨ̀Izre, mbɨ ni wɨ̀ chɨ mɨ̀mə̌d rəŋgəʼ ənjìm aŋgɨrə̀ we nɨ nyaʼa jwɨ ɨfě ɨ bɔ ɨŋga ətud.

³⁶ Wɨ̀ nyaʼa chɨ̀ mɨ̀mə̌d rɨ ə Ijìpt ənɨ wɨ̀ fə nyaʼa ghɨ ɨnû yiirɨ bə̀ ghɨ̀ ɨnweenɨ-ɨnû ə Ijìpt, ɨŋga Rɨ̀bàà Bàgɨ, bə̀ fɔrɨ ɨŋga ɨbad rɨkwàʼi ɨghəm ɨwu ɨwum kwè.

³⁷ À yɨə Mose wɔ̂ nɨ nyaʼa gha əmbɨ mɨ̀Izre ni, 'Ŋwìə̀ bɨrɨ chɔʼ wə̀d ɨ̀kə̀n rəkaʼ mbə bə̂d ɨchî nɨ wɨ̀ nyaʼa chɔʼ əmɨ.'

³⁸ Mose wɨə nyaʼə mbɨ mɨ̀Izre ɨŋga ɨbad rɨkwàʼi. Ɨ wɨə nyaʼə mbɨ aŋgɨrə̀ we nɨ nyaʼa gham ɨ bɔ ɨkaŋ Ɨwum Sinài. Ɨ wɨə nyaʼə bə̀ mbɨ mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe. Wɨ̀ nyaʼa nɨŋ mɨkə̂n mbe nɨə ghɨ̀ ni bə̂d jɨg ɨ̀tènɨ̀ yeʼe naʼ ɨ na.

³⁹ “Àyɨə mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe nyaʼa ton nɨ zuunɨ əməd. Mbɨ nyaʼa tin əməd chà ɨban, kə̀b yeʼ ni mbə̀ wɨrɨ bə̀ndɨ̀ wò ə Ijìpt.

⁴⁰ Əne mbɨ nyaʼa ghà əmbɨ Eròn ni, 'Tekɨ mɨ̀ŋwìə̀ ɨ na nɨ bɨrɨ chè ɨmbì ɨ na chà əwa. À yeʼ ɨmbə̀ʼ Mose we nɨ kəʼ chɨ̀ əwa rɨ ə Ijìpt, chəi tɨ̀ kyerɨ ənû ze nɨ fə ghɨ ənɨ məd.'

⁴¹ À yɨ ənɨ ə nyùmə̀ we nɨ mbɨ nyaʼa kywɨ anèŋ nɨ nyaʼa ɨghabɨ ə wan rɨkun, əne nàʼ ɨghɨ ə̀fà ɨ bɔ. Ənɨ mbɨ nyaʼa ghɨ əne, mbɨ nyaʼa kɔ ghaʼ ɨmbə̀ʼ ə̀fàʼì ze nɨ mbɨ nyaʼa faʼ ənɨ mbə ɨbɔ.

⁴² Àyɨə Ŋwìə̀ nyaʼa fid i njìm ənɨ mɨ̀mə̌d. Wɨ̀ nyaʼa ghɨ̀ ni mbɨ kɔ wumnɨ tɨtəmɨ te rɨ əton ɨkaŋ ɨchî nɨ mbɨ nyaʼa ŋwaʼnɨ ɨŋga ə̀ŋwàʼnɨ̀ bə̂d ɨ̀kə̀n ni: Mɨ̀Izre, mbə wa nyaʼa nàʼ nyam te nɨ mbɨ kyemɨ bə̀ nàʼ ɨghɨ ə̀fà ɨ num ənɨ mbə̀ nyaʼa ɨghəm ɨwu ɨwum kwè ɨŋga ɨbad rɨkwàʼi ə?

⁴³ Mbə mbɨə nyaʼə bèʼ yeʼ ɨŋwenɨ ŋwìə̀ we nɨ mbɨə tɔŋ ənɨ Molòk bə̀ bèʼ fɨtəmɨ ŋwìə̀ we nɨ mbɨə tɔŋ ənɨ Refàn, nɨ yeʼ mbɨ̀anèŋ mbe nɨ mbə̀ nyaʼa tekɨ ɨmbə̀ʼ wumnɨ. Əne mə bɨrɨ cha əwən ənɨ ɨ̀nɔ̀ʼɔ̀ ənɨ mbɨ chè ə Babilɔ̀n wò.

⁴⁴ “Mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe nyaʼa bèʼ ɨŋwenɨ we nɨ nyaʼa chwi ni Ŋwìə̀ wɨ mbɨ mɨ̀mə̌d ənɨ mbɨ nyaʼa ɨŋga ɨbad rɨkwàʼi. Mbɨ nyaʼa kod ɨŋwenɨ we ɨchî nɨ Ŋwiə̀ nyaʼa chwi əmbɨ Mose ni wɨ̀ kod. Mbɨ nyaʼa kod beenɨ əbɔʼ əmɨg ze nɨ Ŋwìə̀ nyaʼa chwi əmbɨ Mose.

⁴⁵ Ənɨ əgha ə nyaʼa saarɨ, mba mɨ̀mbǎʼ rəŋwe, nɨ nyaʼa mbɨ Jòsuà, nyaʼa bèʼ ɨŋwenɨ we yeʼe nyɨ ɨŋga əbeŋ zɔ̂ ənɨ mbɨ nyaʼa fə nɨŋ ɨbeŋ mbe nɨ Ŋwìə̀ nyaʼa fə fid bə̂d rɨŋga. Ɨŋwenɨ we nyaʼa chub ɨŋga əbeŋ zɔ̂ pè ənɨ Dèvîd nyaʼa ɨfɔ̂n.

⁴⁶ Ŋwìə̀ nyaʼa zə ni Dèvîd ə bɔ̀ŋ. Əne Dèvîd nyaʼa ghà ɨ bɔ ni wɨ̀ saŋ i tə bɔm əsɨ ə chub əmbɨ məd we nɨ yeʼ Ŋwìə̀ Jakɔ̂b.

⁴⁷ À yɨ ɨfɔ̂n Solomòn nyaʼa bɔm nəb ze ɨ bɔ.

⁴⁸ “Àyɨə chəi Ə̀chè-ɨsɨg ə chub ɨŋga nəb nɨ bə̂d bɔmɨ. Wə̀d ɨ̀kə̀n Ŋwìə̀ ə ghà ni,

⁴⁹ 'Ə̀nùŋɨ̀sɨg ə ghà ni, ɨkaŋ yɨ mɨ ətən ɨfɔ̀n, si yɨ əsɨ nɨ mɨə teerɨ mbɨ ɨwu ɨgun. À kɨ ɨkwɨ nəb wi nɨ à bɨrɨ bɔm ɨ num ə? Kɨ̀ à kɨ əsɨ zi nɨ mə bɨrɨ zwiirɨ əŋgu ə?

⁵⁰ Ka à wa kɨ i mbɨ ɨbɔ nyaʼa tekɨ ɨghɨ mbɔ̂ jìm ə?'

⁵¹ “Mbə yɨə mɨ̀-ə̀kà ɨtu! Tə fîŋ mbɨ mbə ɨ̀tǒŋ yɨ ɨghabɨ tɨ bə̂d mbe nɨ kaʼi mɨ̀Jû! Chəi mbə̀ə zuunɨ Əzwî ə Zeŋɨ! Mbə yɨ ɨghabɨ mbə mɨ̀mbǎʼ rəŋwe. Mbə mbɨə ghɨ̀ àmei ɨnû mbe nɨ mɨ̀mə̌d nyaʼə ghɨ̀ə̀.

⁵² À kɨə wə̀d ɨ̀kə̀n Ŋwìə̀ wi nɨ chəi mbə mɨ̀mbǎʼ rəŋwe nyaʼa nwendɨ tɨkyerɨ-ɨwu məd ə? Mbɨ nyaʼa zwiirɨ bə̂d mbe nɨ nyaʼa be ghà ni Wə̀d we nɨə ghɨ̀ ɨnû nɨ kùʼnɨ̀ bɨrɨ yeʼe. Tɨ̀nîn mbə fə fèn əməd mbɨ zwiirɨ.

⁵³ Mbə nyaʼa nɨŋ tɨkə te nɨ mbɨ̀aŋgɨrə̀ nyaʼa naʼa, àyɨə chəi mbə̀ə nùŋə̀.”

Mə̀saʼ əbeŋ nyaʼa tumbɨ ə Stɨfɨ̀n ənɨ əti

⁵⁴ Ənɨ mə̀saʼ əbeŋ mbe nyaʼa zu ɨnû mbe nɨ Stɨfɨ̀n nyaʼə ghàə̀, mbɨ nyaʼa sə ɨtəm kwàʼ rɨŋgəʼ. Mbɨ nyaʼa sə əne, kud əsɔŋ əbɔʼ məd.

⁵⁵ Àyɨə Stɨfɨ̀n, nɨ Əzwî ə Zeŋɨ ə nyaʼa swi ɨŋga məd, nyaʼa neŋ ɨkaŋ zə ɨzeŋɨ zeŋɨ Ŋwiə̀ bə̀ zə ə Yeso nɨ nyaʼa təm əbà əbɔ ə jɨgɨ ə Ŋwiə̀.

⁵⁶ Wɨ̀ nyaʼa zə əne ghà ni, “Mbə̀ zə! Mə wɨə zə ɨkaŋ əfìʼə. Mə wɨə bə̀ zə ə Wan Wə̀d nɨ təm əbà əbɔ ə jɨgɨ ə Ŋwiə̀.”

⁵⁷ Mə̀saʼ əbeŋ mbe nyaʼa zu əne, kyeŋ rɨ̀kǎ, kubrɨ mbə ɨ̀tǒŋ ənɨ mbə ɨbɔ, fɔtɨ suə wò fetɨ ɨgwɨ məd,

⁵⁸ nɨŋ əməd wò màʼ ənjìm əsɨ ze, tumbɨ ənɨ əti. Bə̂d mbe nɨ nyaʼə tumbɨ əməd nyaʼa nùŋ tə ngywɨ̌ ɨban ɨwu əjɔŋ ə mɔʼɔ nɨ ɨkum məd nyaʼə Sɔ̂l.

⁵⁹ Ənɨ mbɨ nyaʼə tumbɨ ə Stɨfɨ̀n əne, wɨ̀ nyaʼa kɔ̀ŋgɨ̀ ə Ŋwiə̀ ghà ni, “Ə̀nùŋɨ̀sɨg Yeso, nɨŋ mɨ əzwî!”

⁶⁰ Ənɨ wɨ̀ nyaʼa ghà əne, wɨ̀ nyaʼa chìndɨ̀ ɨtu ɨnywɨ ə si, kyeŋ rɨ̀kǎ ghà ni, “Ə̀nùŋɨ̀sɨg, tɨrə̀ yim e mɨ̀mə̌d ɨŋga fîŋ ɨmbə̀ʼ ənû rɨbɔ̀ŋ zɔ̂ nɨ mbɨ ghɨ.” Ənɨ wɨ̀ nyaʼa ghà əne, wɨ̀ nyaʼa mèndɨ̀.