Génesis 42 - Mixteco del suroeste de Tlaxiaco Oaxaca

Rá ñaniꞌ José kua̱ꞌa̱nꞌ ráa nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Egipto

¹ Sáá nku̱káꞌnú iniꞌ Jacob ya̱ ñuunꞌ Egipto íyó nikɨn ya̱ yájíꞌ, jee nkachiꞌ re̱ꞌ nu̱u̱nꞌ rá se̱ꞌya yɨ́ɨ́ re̱ꞌ: “¿Na̱ kuvi chi íñɨ́ rán néꞌyá rán nu̱u̱nꞌ ɨɨn inka rán rúja?”,

² jee nkachiꞌ re̱ꞌ: “Kune̱ꞌyá, nteso̱ꞌo ni̱ꞌ ya̱ ñuunꞌ Egipto íyó nikɨn ya̱ kajiꞌ‑ó. Kuáꞌán rán yukuán jee keꞌen rán nikɨn ya̱ kajiꞌ‑o sáva kuvi kutekuꞌ‑ó ka̱ꞌ jee nsáꞌ kuviꞌ‑ó”, nkachiꞌ Jacob.

³ Saájee u̱ji̱ꞌ rá ñaniꞌ José kua̱ꞌa̱nꞌ ráa nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Egipto kua̱ꞌa̱nꞌ keꞌen ráa nikɨn kajiꞌ ráa.

⁴ Soo se̱ꞌya yɨ́ɨ́ re̱ꞌ, Benjamín, ya̱ kuvi ñaniꞌ José, jee ntu nta̱jí Jacob maa kɨ̱ꞌɨ̱nꞌ‑ɨ jín rá inka ñaniꞌ‑i, chi nkachiꞌ re̱ꞌ ya̱ nsáꞌ tají re̱ꞌ maa sáva ntu kunoꞌo-o ɨɨn ya̱ niváꞌa.

⁵ Jee kua̱ꞌa̱nꞌ rá se̱ꞌya yɨ́ɨ́ Israel (Jacob), nteñu rá inka ka̱ꞌ rá ñɨvɨ ya̱ suni kua̱ꞌa̱nꞌ ráa kua̱keꞌen ráa, chi nu̱u̱nꞌ ñuꞌun Canaán íyó ta̱ma̱ꞌ.

⁶ Jee José kúvi re̱ꞌ te̱e tátúnúꞌ nu̱u̱nꞌ rá ñuunꞌ tɨ́ɨn Egipto, jee suvire̱ꞌ vá xíkó nikɨn yájíꞌ nu̱u̱nꞌ ntáká rá ñɨvɨ ya̱ kénta ntáká ichi. Sáá nkenta rá ñaniꞌ José jee ña̱kui̱ñɨ̱ꞌ ítɨ́ ráa nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ ne̱ ña̱xin ráa te̱e̱nꞌ ráa nu̱u̱nꞌ ñuꞌun.

⁷ Jee sáá niniꞌ José rá ñaniꞌ re̱ꞌ nna̱kuniꞌ re̱ꞌ ráa, soo nsa̱ꞌá re̱ꞌ kuéntáꞌ ya̱ ntu̱ví jíníꞌ re̱ꞌ ráa, jee ni̱ka̱tu̱ꞌún ni̱ꞌin re̱ꞌ ráa: ―¿Né núꞌ va̱ji rán? ―nkachiꞌ José. Jee nna̱xiníkó ráa nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ: ―Va̱ji ránꞌ nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Canaán, va̱ji keꞌen ránꞌ ya̱ kajiꞌ ránꞌ ―nkachiꞌ ráa nu̱u̱nꞌ José.

⁸ Jee súnika̱ꞌ nna̱kuniꞌ José rá ñaniꞌ re̱ꞌ, soo ntu̱ví nnákuniꞌ ráa re̱ꞌ.

⁹ Jee nna̱ku̱ꞌun iniꞌ José rá ña̱ní re̱ꞌ ya̱ nña̱ní re̱ꞌ jie̱ꞌe̱ꞌ ráa jee nkachiꞌ re̱ꞌ nu̱u̱nꞌ ráa: ―Te̱e nání yuꞌuꞌ kúvi ránoꞌó, jee va̱ji rán néꞌyá rán ne̱ núꞌ ntu íyó na̱ja nama ráníꞌ maáráníꞌ [sáva kuvi ki̱vɨ rá ñɨvɨ ránú yukuán kantáꞌán ráa jín ránuꞌuꞌ] ―nkachiꞌ José nu̱u̱nꞌ ráa.

¹⁰ Jee nna̱xiníkó ráa nu̱u̱nꞌ José: ―¡Ntu̱ví, kátáta! Kúvi ránꞌ kuéntáꞌ musúꞌ nú, va̱ji ránꞌ va̱keꞌen ránꞌ ya̱ kajiꞌ ránꞌ.

¹¹ Ntáká ránuꞌuꞌ kúvi ránꞌ se̱ꞌya yɨ́ɨ́ ɨɨn ni tee. Kúvi ránꞌ te̱e na̱a̱ꞌ, jee ntu kúvi ránꞌ te̱e nání yuꞌuꞌ.

¹² Soo nkachiꞌ José nu̱u̱nꞌ ráa: ―¡Ntu̱ví! Va̱ji rán néꞌyá rán ne̱ nu̱u̱nꞌ ntu íyó na̱ja nama ránꞌ ñuꞌun ránꞌ ―nkachiꞌ José.

¹³ Soo suviráa nna̱xiníkó nu̱u̱nꞌ José: ―Ránuꞌuꞌ kúvi ránꞌ kuéntáꞌ musúꞌ nú jee kúvi ránꞌ u̱xu̱ꞌ u̱vi̱ꞌ (12) te̱e xí ñaniꞌ, se̱ꞌya yɨ́ɨ́ ɨɨn te̱e ni, jee nééꞌ ránꞌ nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Canaán. Ñaniꞌ lúlí ránꞌ ka̱ꞌ nkino̱o jín tátáꞌ ránꞌ, jee inka ka̱ꞌ ñaniꞌ ránꞌ ya̱ ntu̱ví íyó ka̱ꞌ jín ránꞌ.

¹⁴ Soo tukuni nkachiꞌ José nu̱u̱nꞌ ráa: ―Sánikua̱ꞌ nkachiꞌ ni̱ꞌ nu̱u̱nꞌ rán, ¡te̱e kúmí yuꞌuꞌ kúvi rán!

¹⁵ Jee jín yaꞌá kototúníꞌ ni̱ꞌ ránoꞌó: Jee a nááꞌ vá tékúꞌ Faraón jee suni sukuán a nááꞌ sánáaꞌ ni̱ꞌ nu̱u̱nꞌ tu̱ꞌun káꞌánꞌ ni̱ꞌ, ya̱ ni nsáꞌ kene rán yaꞌá nekuaꞌ kiji ñaniꞌ lúlí rán nu̱u̱nꞌ yaꞌá.

¹⁶ Tají rán ɨɨn ránoꞌó kɨ̱keꞌen ñaniꞌ lúlí rán. Jee rá inka ránoꞌó kino̱o rán kɨꞌɨ rán iniꞌ veka̱a. Jee kune̱ꞌyá ni̱ꞌ jee kuniꞌ ni̱ꞌ retú ya̱ nááꞌ ví tu̱ꞌun nkachiꞌ rán. Jee retú ntu̱ví ya̱ nááꞌ ví ya̱ nkachiꞌ rán, saájee a nááꞌ vá tékúꞌ Faraón jee suni sukuán a nááꞌ vá sánáaꞌ ni̱ꞌ nu̱u̱nꞌ tu̱ꞌun káꞌánꞌ ni̱ꞌ ya̱, ¡kúvi rán te̱e ya̱ kúmí yuꞌuꞌ! ―nkachiꞌ José.

¹⁷ Jee nchiꞌi re̱ꞌ ráa iniꞌ veka̱a u̱ni̱ꞌ ki̱vɨ̱ꞌ

¹⁸ Jee ki̱vɨ̱ꞌ uníꞌ jee nkachiꞌ José nu̱u̱nꞌ ráa: ―Ñúyúꞌví iniꞌ ni̱ꞌ Ndiosíꞌ. Jee saꞌá rán yaꞌá jee sikáku rán maárán kutekuꞌ rán.

¹⁹ Retú kúvi nijia rán te̱e na̱a̱ꞌ, jee xinóo rán ɨɨn rá ñaniꞌ rán iniꞌ veka̱a, jee rá inka rán kɨ̱ꞌɨ̱nꞌ noꞌonꞌ rán jín nikɨn kajiꞌ rá sɨ́ꞌɨ́ veꞌi rán ya̱ jíꞌíꞌ ráa so̱ko.

²⁰ Jee kiji rán jín ñaniꞌ lúlí rán nu̱u̱nꞌ ni̱ꞌ, jee kuniꞌ ni̱ꞌ retú na̱a̱ꞌ káꞌánꞌ rán, jee nku̱víꞌ rán ―nkachiꞌ José nu̱u̱nꞌ ráa. Jee ni̱yo maniꞌ ráa ya̱ nkachiꞌ re̱ꞌ.

²¹ Soo nkachiꞌ rá ñaniꞌ re̱ꞌ nu̱u̱nꞌ ɨɨn inka rá táꞌán ráa: ―Ya̱ nááꞌ nijia ya̱ íyó si̱kɨ̱ꞌ‑ó jie̱ꞌe̱ꞌ nsa̱ꞌá niva̱ꞌa‑ó nu̱u̱nꞌ ñaniꞌ‑ó, José, chi nne̱ꞌyá‑ó ya̱ nnu̱kuíꞌyáꞌ iniꞌ re̱ꞌ sáá jíkánꞌ táꞌvíꞌ‑i nu̱u̱nꞌ‑ó ya̱ kunáꞌví iniꞌ‑ó maa, soo ntu nsa̱ꞌá‑ó kuéntáꞌ. Saáva vitan va̱ji tu̱ꞌun núkuíꞌyáꞌ yaꞌá nu̱u̱nꞌ‑ó ―nkachiꞌ ráa.

²² Jee nna̱xiníkó Rubén nu̱u̱nꞌ ráa: ―¿Á ntu nkachiꞌ ni̱ꞌ nu̱u̱nꞌ rán ya̱ koto sáꞌá niva̱ꞌa rán te̱e súchí rúja? Soo ntu nsáꞌá rán kuéntáꞌ nu̱u̱nꞌ nkaꞌanꞌ ni̱ꞌ, jee vitan íyó ni̱ꞌi̱nꞌ‑ó ya̱ nakuniꞌ‑ó jie̱ꞌe̱ꞌ ya̱ ni̱ꞌi̱ꞌ ñaniꞌ‑ó ―nkachiꞌ Rubén.

²³ Jee ntu̱ví jíníꞌ ráa ya̱ jiáku̱ꞌun iniꞌ José jie̱ꞌe̱ꞌ ya̱ káꞌánꞌ ráa, chi nkaꞌanꞌ re̱ꞌ jín ɨɨn te̱e nákachiꞌ nu̱u̱nꞌ ráa rá ná kúníꞌ kachiꞌ rá tu̱ꞌun káꞌánꞌ re̱ꞌ.

²⁴ Jee nku̱sɨ́ɨ́n José nu̱u̱nꞌ ráa jee nnaꞌyuꞌ re̱ꞌ. Sáá nni̱kó re̱ꞌ nu̱u̱nꞌ íñɨ́ ráa jee nkaꞌanꞌ re̱ꞌ jín ráa, jee ntɨɨn re̱ꞌ Simeón jee nsa̱ꞌá sɨ́ɨ́n re̱ꞌ maa nu̱u̱nꞌ ráa, jee nsa̱ꞌá re̱ꞌ ya̱ kuꞌniꞌ rá musúꞌ re̱ꞌ maa ichinúúnꞌ rá ñaniꞌ re̱ꞌ ni néꞌyá jínúunꞌ ráa.

²⁵ Jee kuíre nta̱túníꞌ re̱ꞌ ya̱ chuꞌun chitú rá musúꞌ re̱ꞌ nikɨn iniꞌ kuxtáꞌ rá ñaniꞌ re̱ꞌ, jín ya̱ naxiníkó rá musúꞌ re̱ꞌ xu̱ꞌún ta ɨɨn rá ñaniꞌ re̱ꞌ, jee chuꞌun ráa xu̱ꞌún vá iniꞌ ta ɨɨn rá kuxtáꞌ rá ñaniꞌ re̱ꞌ, jín ya̱ ku̱ꞌva ráa neyu nu̱u̱nꞌ rá ñaniꞌ re̱ꞌ sáva kajiꞌ ráa maa ichi kua̱noꞌonꞌ ráa. Jee suꞌva nsa̱ꞌá rá musúꞌ re̱ꞌ.

²⁶ Saájee ntee rá ñaniꞌ re̱ꞌ rá kuxtáꞌ nikɨn ya̱ta̱ꞌ rá burrúꞌ ráa, jee nkene ráa nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ yukuán jee kua̱ꞌa̱nꞌ nnoꞌonꞌ ráa.

²⁷ Jee sáá nkenta ráa nu̱u̱nꞌ kino̱o ráa kusuꞌ ráa yakuááꞌ, jee ɨɨn ráa nnine yuꞌú kuxtáꞌ‑a sáva ku̱ꞌva‑a ya̱ kajiꞌ burrúꞌ‑u, jee niniꞌ‑i ya̱ ñúꞌún xu̱ꞌún‑u yukuán, yuꞌú kuxtáꞌ‑a.

²⁸ Saájee nkachiꞌ‑i nu̱u̱nꞌ rá ñaniꞌ‑i: ―¡Kune̱ꞌyá rán!, chi nna̱xiníkó ráa xu̱ꞌún ni̱ꞌ, jee yaꞌá ñuꞌun‑u iniꞌ kuxtáꞌ ni̱ꞌ ―nkachiꞌ‑i. Jee nkanava ánímaꞌ ráa ya̱ máá yu̱ꞌví ráa jee ne̱ nkisɨ ráa, jee nkachiꞌ ɨɨn inka ráa nu̱u̱nꞌ táꞌán ráa: ―¿Ná kúvi yaꞌá ya̱ nsa̱ꞌá Ndiosíꞌ jín‑ó? ―nkachiꞌ ráa.

²⁹ Jee sáá nkenta ráa nu̱u̱nꞌ nééꞌ tátáꞌ ráa Jacob nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Canaán, jee nna̱kani ráa nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ nɨꞌɨ ya̱ nkuvi jín ráa, jee nkachiꞌ ráa nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ:

³⁰ ―Tee ya̱ tátúníꞌ ya̱ yósóꞌ nu̱u̱nꞌ rá ñuunꞌ yukuán nkaꞌanꞌ xichiꞌ víꞌí re̱ꞌ jín ránuꞌuꞌ, jee nchikua̱chi re̱ꞌ ránuꞌuꞌ ya̱ kúvi rán te̱e nání yuꞌuꞌ ñuꞌun re̱ꞌ.

³¹ Soo nkachiꞌ ránꞌ nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ ya̱ kúvi ránꞌ te̱e na̱a̱ꞌ jee ntu̱ví kúvi ránꞌ te̱e nání yuꞌuꞌ

³² Jee kúvi ránꞌ u̱xu̱ꞌ u̱vi̱ꞌ (12) ñaniꞌ, ya̱ kúvi se̱ꞌya yɨ́ɨ́ ɨɨn ni te̱e, jee ɨɨn ñaniꞌ ránꞌ ya̱ ntu̱ví íyó ka̱ꞌ jín ránꞌ, jee ñaniꞌ lúlí ránꞌ ka̱ꞌ nkino̱o jín tátáꞌ ránꞌ nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ Canaán, nkachiꞌ ráníꞌ nu̱u̱nꞌ re̱ꞌ.

³³ ’Jee nkachiꞌ te̱e tátúníꞌ rá ñuunꞌ yukuán nu̱u̱nꞌ ránꞌ: “Jín yaꞌá jee kuniꞌ ni̱ꞌ retú kúvi nijia rán ñɨvɨ na̱a̱ꞌ: xinóo rán ɨɨn ñaniꞌ rán jín nuꞌuꞌ jee kua̱ꞌa̱nꞌ rán jín nikɨn kajiꞌ rá sɨ́ꞌɨ́ veꞌi rán ya̱ jíꞌíꞌ ráa so̱ko.

³⁴ Jee kiji rán jín ñaniꞌ lúlí rán ka̱ꞌ jee suꞌva kukáꞌnú iniꞌ ni̱ꞌ ya̱ ntu̱ví kúvi rán ñɨvɨ nání yuꞌuꞌ jee kúvi rán ñɨvɨ na̱a̱ꞌ jee saájee nataji ni̱ꞌ ñaniꞌ rán nu̱u̱nꞌ rán jee kuvi kaka núne rán nu̱u̱nꞌ ñuunꞌ yaꞌá xíkó jín kéꞌen”, nkachiꞌ re̱ꞌ nu̱u̱nꞌ ránꞌ ―nkachiꞌ ráa nu̱u̱nꞌ tátáꞌ ráa.

³⁵ Jee sáá nkoyo ráa nikɨn ñuꞌun iniꞌ rá kuxtáꞌ ráa, jee niniꞌ ráa ya̱ ta iniꞌ kuxtáꞌ ráa ñuꞌun ɨɨn ɨɨn ñunu lúlí xu̱ꞌún ta ɨɨn ɨɨn maáráa jee sáá niniꞌ ráa rá ñunu lúlí jín xu̱ꞌún vá, jee maáráa jín tátáꞌ ráa nyu̱ꞌví.

³⁶ Saájee nkachiꞌ tátáꞌ ráa Jacob nu̱u̱nꞌ ráa: ―Métúꞌún ni̱ꞌ xinóo rán nuꞌuꞌ jín ni ɨɨn se̱ꞌya ni̱ꞌ. José ya ntu̱ví re̱ꞌ ka̱ꞌ jín‑ó, jee Simeón ntu̱ví re̱ꞌ ka̱ꞌ, jee vitan jee, ¡xitá rán Benjamín xi̱ntíín ni̱ꞌ! ¡Nɨꞌɨ rá yaꞌá va̱ji si̱kɨ̱ꞌ ni̱ꞌ! ―nkachiꞌ re̱ꞌ.

³⁷ Saájee Rubén nkachiꞌ nu̱u̱nꞌ tátáꞌ re̱ꞌ: ―Taji nú Benjamín xi̱ntíín ni̱ꞌ, jee naxiníkó ni̱ꞌ maa nu̱u̱nꞌ nú. Jee retú ntu̱ví nna̱xiníkó ni̱ꞌ maa nu̱u̱nꞌ nú, jee kuvi kaꞌniꞌ nú ni núvíꞌ rá se̱ꞌya yɨ́ɨ́ ni̱ꞌ ―nkachiꞌ Rubén.

³⁸ Soo nna̱xiníkó Jacob nu̱u̱nꞌ Rubén: ―Se̱ꞌya yɨ́ɨ́ ni̱ꞌ Benjamín nkɨ̱ꞌɨ́nꞌ jín rán, chi ñaniꞌ re̱ꞌ José ni̱ꞌi̱ꞌ re̱ꞌ, jee métúꞌún re̱ꞌ ni ka̱ꞌ kínóo, jee retú ná kúvi ya̱ niváꞌa kunoꞌo re̱ꞌ ichi nu̱u̱nꞌ kɨ̱ꞌɨ̱nꞌ rán jín re̱ꞌ jee ránoꞌó jee saꞌá rán kuviꞌ ni máá tu̱nkuéká iniꞌ ni̱ꞌ ya̱ nyɨɨ ni̱ꞌ.