Lúkas 1 - Nomaande

Bɛsana bí nyitúme

¹ Tiofil, woómóomo u ɔɔcɔ ! O ŋoó menyi anyía baacɔ beéŋí ŋa bɔ́ bɛ́kánáka ɔwɔɔ́ŋɔ tufule a bɛsana a bɛ́ ŋaá bɛ́kɛ́láka aasɔ́ ɛ ɛkatɛ́katɛ́.

² Bé ŋe bú biíbi ɔɔ́ŋɔ́kɔ háyɛ baacɔ e bé ŋe bú biíbi lɛcáka e nyitúme ŋa bɔ́ basɔ́ láákɛ́na ; beébe eébé bá ŋa bɔ́ bá behúli Ambányɛ yɛ́ Ɛsɔ́ma.

³ Aámbáya, yaŋɔ́ tɔ́na ɛ ŋa mɛ́ bátaka, míɔ waambaka bɔmbányɛ bɔmbányɛ anyía yémi menyí anyána bɛsana eébí bikime ŋaa bɛ́kɛ́láka o otúme e nyitúme. Búo mi bílénékíne buéŋí anyía yémi o tóŋgínyi anyána bɛ́ ŋaá bɛ́kɛ́láka.

⁴ Yaátɛ́ asana o kóó menyi taaká cɛ́ bɛsana ecí bé ŋo yóo weékúnyíki.

Kabiliyɛl ŋaá táŋáká na Sakali

⁵ Ɔ mɔɔ́sɛ́ emé *Elóot ŋaá bá otéŋí ú iisí ci *Besuif, *mululi nyiínjie a mumɔtɛ́, nyiínyi anyía Sakali. U ŋaá bá ɔɔcɔ u ɔlɔŋɔ ú *beluli nyiínjie ú Abiya ; oónyí ŋaá bá itónyi cɛ *Aálɔn, nyiínyi ɛ́cɛ Ɛlɛ́sabɛt.

⁶ Bá ŋa bɔ́ bá bekime béfendí bɛtálɛ́mánánɔ́ bɛ́ baacɔ eé buúse bɔ́ *Bandɔ́mɛsɛ́, bá látákɛ́na bɔmbányɛ bɔmbányɛ ne *bikotí bikime ne esúŋe ekime cá Bandɔ́mɛsɛ́.

⁷ Ta híáná, bɔ́ tɛ ɔ́mɔ bɔ́ bá na ɔɔ́nɔ́, anyía Ɛlɛ́sabɛt ŋaá bá ahúátá, beébe bekime béfendí belúnénú.

⁸ Búmɔtɛ́ buɔ́sɛ́ Sakali ŋaá bá wɔ nyíɔkɔ búáyɛ́ buólí eé *Ciíbe cɛ Bandɔ́mɛsɛ́, anyía nyihiite nyí buólí nyí uúbú ɔlɔŋɔ ú beluli nyiínjie nyɛ́ ŋaá bá.

⁹ Ɔɔsɔ yí buólí yí beluli nyiínjie ŋaá bá anyía bá táfa mululi nyiínjie a mumɔtɛ́ a mú á nyɛmána mu oluliki bɔɔlɔ. Aáná bá ŋaá táfá Sakali anyía wé oofine eé Ciíbe ci Otéŋí a Waáŋá o okoluli bɔɔlɔ.

¹⁰ Ekúlú ayɛ́ bá náŋa bé lúliki bɔɔlɔ, nyɛkɔca nyɛ́ baacɔ nyikime bɛ́cɔ́kɔ́lɔ́kɛ́na Bandɔ́mɛsɛ́ a nɔháatɛ́.

¹¹ Ekúlú eéyé Sakali ŋaá lɛ́ca *elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yí Otéŋí a Waáŋá atálɛ́mánánɔ́ a aháŋá yɛ́ ɔɔbɔ́ ú manɔ́mɛ ú haála ahá bá náŋa bé lúliki bɔɔlɔ.

¹² Ɛ́makɛ́la Sakali é yiíyi lɛ́ca, u ŋa bálátána, bulíkílíki ŋé wuúci tímbíé.

¹³ Mbá elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yɛ́sɛ : « Eti líkíméke, Sakali, Bandɔ́mɛsɛ́ maá lɔ́kɔ́ma uúwe ɔbɛ́cɔ́kɔ́lɛ́na, uúwe oónyí Ɛlɛ́sabɛt kéé bíéne ɔɔ́nɔ́ ɔnɔ́mɔcɔ́, wó wuúci lɔá nyiínyi anyía Sáaŋ.

¹⁴ O kóó bílénéke buéŋí, baacɔ bé etémbí beéŋí ké bú bílénéke tɔ́na a asana na nyíáyɛ́ nyibíbíéne.

¹⁵ Yááŋa anyía u káá bá akɛ́ndánɔ́ yɛ́ ɔɔcɔ a nyɛlɛca nyí Otéŋí a Waáŋá. U ti ké búle á múána meluku mekime e mé ŋe hiíténe. U káá bá onyíóyónó ne *Efúúménénú yí Elilé o otúme a tɔɔna tú iinyí.

¹⁶ U káá kɛla anyía baacɔ beéŋí bé *Islayɛ́l á ka hálɔ́mɔ́na, mbá bá cɔ́baka ná ciabɔ́ Síkíne Bandɔ́mɛsɛ́.

¹⁷ U káá cáŋa a faaya né Otéŋí a Waáŋá. U káá bá onyíóyónó ne Elilé yɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ na makɛ́nda bɔkɔ búmɔtɛ́ háyɛ *muhémúnyi bɛsana Éli, anyía wɔ́ kɔ́ŋɔ́náka ɛtɛ́má cí síkíne o oléne báábɔ́ baáná, yó lébéke ba-tɛ-lɔ́kɔ́mɛ́na Bandɔ́mɛsɛ́ anyía bá bámɔ́kɔ́na ne injiŋé, bɔ́ bɛ́cáŋáka bɛtálɛ́mánánɔ́ bɛ́ baacɔ. U káá bándáka bunɔŋɔ bɔ́ baacɔ a bɔ́ káá bá bɔbɛ́tábɔ́nákánɔ́ o onyemi Otéŋí a Waáŋá. »

¹⁸ Mbá Sakali ɔsɛ : « Aátɛ́ yí kéé mi tóŋínyi anyía asana eéyé áŋa taaká e ? Yaŋɔ́ ooci elunyí yɛ́ ɔɔcɔ, uumi oónyí na tuɔŋɔ tuéŋí. »

¹⁹ Mbá elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yɛ́sɛ : « Ya mɛ́ŋa Kabiliyɛl, ɛ náŋa yámɛ tálɛ́mákɛ́na eé buúse bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́ o o wuúci kɛlɛna masɔ́ma ; wuúci wá mɛ tɔ́ma nɔ́ɔ́wɔ anyía yámɛ ɔ laána ambányɛ yɛ́ ɛsɔ́ma eéyé.

²⁰ Mbá kuɔŋɔ́ te olumitinine maamɛ mehúnyi, meéme eémé ma káá bɛ́kɛ́láka e ekúlú ayɛ́ á yɛnyɛmánánɔ́ ; yaátɛ́ asana o kóó limine múkúmúku, a tɛ táŋa, ɔ ɔkɔɔ́háma buɔ́sɛ́ abɔ́ bɛsana eébí ká bɛ́kɛ́láka. »

²¹ Ekúlú eéyé, nyɛkɔca nyɛ́ baacɔ a nyɛ́ ŋaá bá nyɛ́ á tátáka Sakali ŋeé kéké, anyía u ŋeé líhéke buéŋí eé Ciíbe cɛ Bandɔ́mɛsɛ́.

²² Mbá ayɛ́ ú ŋa háma a nɔháatɛ́, u tɛ háná táŋa ne beébe ; aáná bé ŋe bú menyí anyía wáŋa ɔlɛcánɔ́ ekéki yɛ́ bɔkɔ eé Ciíbe. U ŋaá bá wá táŋáka ne beébe hú na aabá, u ŋé limíne múkúmúku.

²³ Yɛ́ ŋaá bá anyía ekúlú ayɛ́ Sakali ŋaa máná mááyɛ́ mɔɔ́sɛ́ me buólí eé Ciíbe cɛ Bandɔ́mɛsɛ́, u ŋá hálɔ́mɔ́na e úúyé ooki.

²⁴ E elime cɛ bɛsana eébí, Ɛlɛ́sabɛt uuyé oónyí ŋé híite nyifume ; u ŋé limíne e úúyé ooki iílí ɛ́táánɔ, u tɛ háma, u kɔɔnaka ɔsɛ :

²⁵ « Otéŋí a Waáŋá meé mi kétunyi aámbáya, anyía ú maá mɛ aáŋíá aatɔ́ ɔlama eé buúse bɔ́ baacɔ. »

Kabiliyɛl ŋaá táŋáká na Malíi

²⁶ I iílí ítíndétú e elime cɛ bɛsana eébí, Bandɔ́mɛsɛ́ ŋaá tɔ́ma *elilé yɛ́ bɔsɔ́ma Kabiliyɛl a bunɔŋɔ a búmɔtɛ́ bɔ́ *Kalilé, nyiínyi ɛ́cɛ *Násalɛt,

²⁷ o ooki ú ɔbɔ́la ewú ú ti ŋéé ményí banɔ́mɔcɔ́, nyiínyi ɛ́cɛ Malíi ; u ŋaá bá ɔkɔŋɛna yɛ́ ɔɔcɔ u hɛnyɛ́nɔ́ hɛ́ *Táfit, nyiínyi ɛ́cɛ Yɔ́sɛb.

²⁸ Elilé yɛ́ bɔsɔ́ma ŋá cɔ́ba nááyá mbá yɛ́sɛ : « I ŋe mí o téŋíti ! Otéŋí a Waáŋá mó yóo boosiki, wáŋa na kuɔŋɔ́. »

²⁹ Aáná injiŋé cí Malíi ŋeé nyíme e mehúnyi eémé ; u bɛ́bátáka ɔsɛ mbá nyɛnamá nyí mutéŋínyi nyɛ́ yaátɛ́ eenyi e ?

³⁰ Mbá elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ yɛ́sɛ : « Eti líkíméke, Malíi, anyía Bandɔ́mɛsɛ́ ŋɔ́ yɔ́ɔ kɛla bɔmbányɛ.

³¹ O kóó hiíte nyifume, wó bíéne ɔɔ́nɔ́ ɔnɔ́mɔcɔ́ awɔ́ ɔ kɔ́ɔ́ lɔá nyiínyi anyía *Yésus.

³² U káá bá ɔɔcɔ a waáŋá, bé wuúci lɔ́ŋɔ anyía Ɔɔ́nɔ́ u Bandɔ́mɛsɛ́ a wáŋa fáátɛ ɔ Ɔmuaná. Otéŋí a Waáŋá Bandɔ́mɛsɛ́ kéé wuúci limisinyi a nɔkɔná nɔ́ cíáyɛ́ sɔ́kɔ́nɔ́ Táfit.

³³ U kéé téŋgínyi baacɔ bé *Islayɛ́l e bikúlú bikime ; búáyɛ́ Butéŋí tɛ káá mana ta buɔ́sɛ́. »

³⁴ Mbá Malíi ɔsɛ né elilé yɛ́ bɔsɔ́ma : « Anyána ya mɛ́ŋa wu obíéne, yaŋɔ́ tɛ́ka ne omenyi banɔ́mɔcɔ́ e ? »

³⁵ Elilé yɛ́sɛ : « *Efúúménénú yí Elilé káá fáaya nɔ́ɔ́wɔ, wó hiite nyifume. Yaátɛ́ asana ɔɔ́nɔ́ ewú u kéé bíbíéne káá bá ofúúménénú, wuúci Ɔɔ́nɔ́ u Bandɔ́mɛsɛ́.

³⁶ Lɛcá ! Ɛlɛ́sabɛt awɔ́ nua nɔ́ŋa eé yiíbe ne wuúci ŋeé hííte nyifume hɛ́nánɔ iílí ítíndétú. Ta yɛ́ cáŋa á bá anyía u ŋaá bá ú me lune, u kéé bíéne ɔɔ́nɔ́ ɔnɔ́mɔcɔ́, wuúci awɔ́ bá ŋaá lɔ́á nyiínyi anyía ahúátá yí oónjú.

³⁷ Menyi anyía Bandɔ́mɛsɛ́ áŋa wu ɔkɛlaka bɔkɔ bukime. »

³⁸ Malíi ɔsɛ : « Ya mɛ́ŋa munyiɔnɔ mu Otéŋí a Waáŋá, yá bɛ́kɛ́láka híáná náámɛ háyɛ ɔ́ mɔɔ́ kɔɔna. » Elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ nyisúéte eényí.

Malíi ma cɔ́ba ɔ ɔkɔlɛ́ca Ɛlɛ́sabɛt

³⁹ E elime eécí, Malíi ŋa hátɔ́na, yó tényí cɔba a tɔkɔndɔ a bunɔŋɔ a búmɔtɛ́ bú *Yuté.

⁴⁰ Ɛ́makɛ́la ú kaáhámá, u ŋó oofíne o ooki ú Sakali, u ŋé téŋíti Ɛlɛ́sabɛt.

⁴¹ Hú ayɛ́ u ŋeé wuúci téŋíti, ɔɔ́nɔ́ ŋé bínyíétínyi a tɔɔna tɔ́ Ɛlɛ́sabɛt. U ŋó nyíóyo ne *Efúúménénú yí Elilé,

⁴² u ŋé túme ɔtáŋa buáŋá ɔsɛ : « Bandɔ́mɛsɛ́ mɔ́ yɔ́ɔ sáyabɛna ɔ ɔhɔla beénjú bekime. Bíáyɛ́ bɛsaya áŋa ná ɔɔ́nɔ́ ewú o kóó bíéne !

⁴³ Ya mɛ́ŋa nyɛnamá nyi oónjú nyɛ́ yaátɛ́ enyí iinyí ci uumi Otéŋí áŋa wu ɔfaaya náámɛ e ?

⁴⁴ Ɛ ŋa mɛ́ ɔ laana anyía hí ekúlú eyí óo mi téŋíti, ɔɔ́nɔ́ ŋé bínyíétínyi ne obíléne aámɛ a tɔɔna.

⁴⁵ Ɔ ɔ́ŋa ɔmbányɛ anyía ó moó lumitinine anyía bɛsana ebí *elilé yɛ́ bɔsɔ́ma yɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ ŋɔ yɔ́ɔ laakɛna e nyiínyi nyɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ káá bɛ́kɛ́láka. »

Malíi ŋe bíkétinyi baacɔ bɔmbányɛ bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́

⁴⁶ Malíi ɔsɛ : « Úúmi ɔtɛ́má ŋe nyémi buáŋá bú Otéŋí a Waáŋá.

⁴⁷ Aáná yáámɛ́ elilé ŋe bíléníne buéŋí Bandɔ́mɛsɛ́, muamɛ Munohi,

⁴⁸ anyía u ŋáa mɛ bɛ́táá, yaŋɔ́ muayɛ́ munyiɔnɔ e muénjú eémi e nyilimíné e nyitíkítíki ; o otúme aámbáya, tɔɔya tɔ́ baacɔ tukime ké búle aá mɛ lɔ́ŋɔ anyía oónjú u ɛbɔla,

⁴⁹ anyía Bandɔ́mɛsɛ́ Alámakɛ́nda áŋa ɔ mɛ kɛlákánɔ́ bɛmbányɛ bɛ́ bɛsana. nyíáyɛ́ nyiínyi áŋa nyifúúménénú.

⁵⁰ Yááyɛ́ ambányɛ yɛ́ ɔtɛ́má áŋa a tɔɔya tɔ́ baacɔ tukime e tú ŋé wuúci kéke.

⁵¹ Wáŋa na makɛ́nda ma ɔkɛlaka bɛandándá bɛ́ bɛsana ; u ŋa sása baacɔ a bá bɔ́ŋa na bumálá a bɛsana abɛ́ bá ŋa bɔ́ bɛ́táá e cííbú ɛtɛ́má.

⁵² U ŋa yááŋía baacɔ bá makɛ́nda a túábɔ́ tɔkɔná, yó béétíki eebe e bé ŋe bú bílóosi.

⁵³ U ŋe yíínjie bɛnyɛ́ma bɛ́ ɔnyíá biéŋí ná baacɔ abá ɛcaná ŋá nuana, mbá u ŋɔ yɔ́ɔŋɛ́na ɛnɔ́mɛ cɛ́ baacɔ, cíɔ́ hálɔ́mɔ́kɔ́na aabá éfendí.

⁵⁴ Ú mɔ yɔ́ɔ́lɛ́ta *Islayɛ́l, muayɛ́ munyiɔnɔ, anyía u tɛ ɔ́mɔ́ bɛ́hɔ́ya otóŋínyi yááyɛ́ ambányɛ yɛ́ ɔtɛ́má

⁵⁵ na ná *Abɛ́laham ne né uuyé ɔɔ́nɔ́ bikúlú bikime háyɛ ú ŋaá bɛ́tánɛ́na cíísú sɔ́kɔ́nɔ́. »

⁵⁶ Aáná Malíi ŋe límékíne o ooki ú Ɛlɛ́sabɛt hoóhi iílí ɛ́tátɔ́, nyɛhálɔ́mɔ́na eényí a búáyɛ́ bunɔŋɔ.

Nyibíbíéne nyɛ́ Sáaŋ Batis

⁵⁷ Ekúlú ayɛ́ Ɛlɛ́sabɛt ŋa nyɛ́mana wu obíéne ŋa kaáháma, u ŋé bíéne ɔɔ́nɔ́ ɔnɔ́mɔcɔ́.

⁵⁸ Aáná na baacɔ a bá ŋa bɔ́ bá hoóhi ne wuúci na baacɔ bá yááyɛ́ yiíbe ŋa bɔ́ lɔ́kɔ́máká bé bíkétiki anyía Otéŋí a Waáŋá ŋeé wuúci bɛ́cáma mahana buéŋí, bé ŋé túme obíléne ɔlɔŋɔ.

⁵⁹ Ɔ mɔɔ́sɛ́ manamanyɛ́, bá ŋa bɔ́ cɔ́bá o okoó wuúci aaca ; bá ŋa sɛ́ bébú wuúci lɔá nyiínyi anyía Sakali, nyiínyi nyí síkíne.

⁶⁰ Mbá iinyí ɔsɛ : « Eéʼeé, nyíáyɛ́ nyiínyi káá bá anyía Sáaŋ. »

⁶¹ Baacɔ báyɛ : « Ta ɔɔcɔ oówo eé ciíbe cɛ baacɔ tɛ á bá ne nyiínyi eényí. »

⁶² Bá ŋá báta síkíne na aabá anyía anyána ú ŋa yáamba o búle lɔ́ŋɔ uuyé ɔɔ́nɔ́ e ?

⁶³ Aáná Sakali ŋa báta anyía bé wuúci íínjíé táfɛ́lɛ, bé ŋé iínjíé ; u ŋɔ́ ɔ́ɔ́ŋɔ́kɔ ɔsɛ : « Nyíáyɛ́ nyiínyi áŋa Sáaŋ. » Aáná bekime ŋe bú kéké.

⁶⁴ Hí e ekúlú eéyé Sakali ŋa háná é túmé ɔtáŋa, u nyemiki Bandɔ́mɛsɛ́ okelú ɔ ɔmuaná.

⁶⁵ Aáná baacɔ bekime bá hɔ́á ŋe bú líkíméke, bé bíkétiki bɛsana eébí bikime a tɔkɔndɔ tukime tú iisí ci Yuté.

⁶⁶ Baacɔ bekime a bá ŋa bɔ́ bá bábɔ́ lɔ́kɔ́máká bɛsana eébí ŋaá bá bébú biíbi hákɛ́na a bɛɛtɔ́, bá bɛ́bátáka báyɛ : « Aátɛ́ ɔɔ́nɔ́ ooci káá bɛ́cáŋa e ? » Bá ŋa bɔ́ kɔ́ɔna aáná anyía makɛ́nda me Otéŋí a Waáŋá ŋaá bá taaká nááyá.

Sakali ŋe nyémi Bandɔ́mɛsɛ́, u hémúkúnyínyi baacɔ bɛsana

⁶⁷ Aáná *Efúúménénú yí Elilé ŋeé nyióyó ɔ ɔtɛ́má ú Sakali, síkíne cɛ Sáaŋ, u hémúkúnyi bɛsana ɔsɛ :

⁶⁸ « Nuúmi a bámɔ́kɔ́nɛ́na né Otéŋí, Bandɔ́mɛsɛ́ ci *Islayɛ́l, anyía ú ma fáaya ɔ ɔkɔháŋɔ́na bááyɛ́ baacɔ.

⁶⁹ Ú maá basɔ́ tɔ́mɛ́na ɔkɛndákɛ́nda ɔ ɔ basɔ́ nóhi, u ŋeé húle eé ciíbe cɛ baacɔ cɛ muayɛ́ munyiɔnɔ Táfit.

⁷⁰ Híáná u ŋaá bɛ́tánɛ́na feeké bááyɛ́ *behémúnyi bɛsana e befúúménénú ;

⁷¹ ú meé wuúci tɔ́ma anyía wá basɔ́ nóhi a aabá na cá báásɔ́ beliŋine na cá baacɔ a bá ŋa bɔ́ áamba ɔ basɔ́ kɛ́la bɔɔbɛ́.

⁷² U ŋaá bɛ́tánɛ́na cíísú sɔ́kɔ́nɔ́ anyía u keé beébe tóŋínyi yááyɛ́ ambányɛ yɛ́ ɔtɛ́má ɔ ɔbɛ́táá yááyɛ́ efúúménénú yɛ́ nyɛlata

⁷³ ayɛ́ ú ŋaá súátɛ́ná ɔkɛla eé buúse bɔ́ cíásɔ́ sɔ́kɔ́nɔ́ *Abɛ́laham,

⁷⁴ anyía ekúlú ayɛ́ u káá basɔ́ kátɔ́náka a aabá cá báásɔ́ beliŋine, ɛ́ɛhɛ́ tu ké sú wuúci nyiɔkɛna buólí tɛ́ka ne bulíkílíki ;

⁷⁵ túó límine bɛtálɛ́mánánɔ́ bɛ́ baacɔ e befúúménénú eé buúse bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́ mɔɔ́sɛ́ mekime me úúsú olíhe.

⁷⁶ Mbá kuɔŋɔ́, uumi ɔɔ́nɔ́, bé ké búle ɔ yɔ́ɔ lɔ́ŋɔ anyía *muhémúnyi bɛsana mɔ Bandɔ́mɛsɛ́, ooci awɔ́ á hɔ́láka baacɔ bekime ɔ Ɔmuaná, anyía ɔ kɔ́ɔ́ cáŋa ɔfaaya ne Otéŋí a Waáŋá ɔ ɔkɔtábɔ́na úúyé ohónyí.

⁷⁷ Kuɔŋɔ́, o kóó weékúnyíki bááyɛ́ baacɔ anyía u kéé beébe nohiki ɛ́cɛ ú meé beébe nyɛ́anakɛnɛna maabɔ́ maabɛ́.

⁷⁸ Ciasɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́ áŋa na ambányɛ yɛ́ ɔtɛ́má, u káá basɔ́ númisikinyi eese e yí ŋeé húle ɔ Ɔmuaná, yɛ́ hɔ́áka nyɛháma nyɛ́ ɔɔ́cɔ́.

⁷⁹ U kéé númisikinyi eese a baacɔ a bá bɔ́ŋa ne i ibíne noómi na a haála ehé owé áŋa ; u kéé kéndiki cáásɔ́ akɔlɔ́ i ihényí cí bumbénú. »

⁸⁰ Aáná ɔɔ́nɔmbɔ́ ŋaá bá wɔ yɔ́ɔmbɔkɔ, ciayɛ́ injiŋé ɔɔ́nɔ́kɛ́na. U ŋeé limékíne i iisí cɛ ɔsɛ́bɛ́á ɔ ɔkɔɔ́háma buɔ́sɛ́ ebú ú ŋeé bítóŋínyi eé buúse bɔ́ baacɔ bé Islayɛ́l.