Baga 1 20 - Katɔti Ɔku KedeeƆga Ben-Hadad Útékpoku Samariaƒuɔ 1 Amu na Siria Ɔga Ben-Hadad úti nwuna bekpone ƒui na ɔ́wia baga avlaatɛ-inyɔ ku bana bapɔnkɔ ku bana bapɔnkɔ kɛɛkɛ na bátáka bámana Samaria na békpoku-ma. 2 Na ɔmmɔ kama ɔga ɔmmɔ ɔ́tala bekyuli ɔ́kya Israelƒuɔ Ɔga Ahab ka bátásu-nwu banini, “Lɛni na Ɔga Ben-Hadad ɔɔsu. 3 ‘Ƒula sika ɔƒualadi ku ugyiedi ƒui ku ƒula beleku ku bebi ƒui ni, badi mina ɔdi.’ ” 4 Na Israelƒuɔ ɔga údie kenye ɔnini, “Mina ati ɔga, aani kalɛ na ásu ni, ami alati ku ala ani na mbo ƒui adi awɔ adi.” 5 Ɔmmɔ kama batalane bammɔ básɔ bébo bábasu-nwu banini, “Lɛni na Ben-Hadad ɔɔsu. ‘Kudeedi lɛ́tala ka ndubɔƒɔ ƒula sika ɔƒualadi ku ugyiedi ku ƒula beleku ku bebi, 6 nsu uteedu kɔnaadi ɔƒaalɛ bene ni, ndubo mina kabla bablane bɔtala na babawia ƒula kaduli kemmo ƒui ku ƒula kabla bablane kɔduli kemmo ƒui. Na lɛla biala na libo kɔsia na bekyuli bammɔ banu ni, badubuti-ni batɔlɔku.’ ” 7 Amu na Israelƒuɔ ɔga ɔ́lɔ benengu bani ƒui nkya Israel kalɔ lɛlɔ ɔ́sala. Na ɔ́su-ma ɔnini, “Bɛnu kalɛ na Siriaƒuɔ ɔga ɔmɛni unye ɔɔwia etila ute lɛlɔ! Uwi ɔni na ɔ́tala bekyuli ɔ́kya-mi ka ɔɔwia mina beleku ku bebi ku mina sika ɔƒualadi ku ugyiedi ni, ńteni nnii neeete-nwu.” 8 Amu na benengu bammɔ ku bekyuli bani nkya mmɔ bédie kenye banini, “Sɔ tenu-nwu litemi lɛnɔ, iye tete-nwu ala ani na ɔɔwia mmɔ.” 9 Anwuɔsu úti kenye kamɛni úmene Ben-Hadad batalane ɔnii, “Bɛsu ati ɔga bɛnii nwuna kabla ɔblane ɔdubɔbla lɛla lɛni úye-nwu kudeedi mmɔ ute-nwu. Nsu lɛla lɛni na úye kunyɔdi mɛni ani ni, naaakana bɔbla bute-nwu.” Na batalane bammɔ bénwini ku kenye kammɔ bésienku Ben-Hadad. 10 Ɔmmɔ kama Ben-Hadad úti kenye kabambadi úmene Ahab ɔnini, “Bula baƒiɔ badu-mi si ńtabla lɛla lɛni mɔɔsu mɛni. Samaria ɔma ni, lɛla lɛdi lɛsɔ lilébu uletulo ɔtumu, na uyi lɛkɔkɔ muedi!” 11 Mmɔ na Ɔga Ahab lɛnɔ úti kenye úmene ɔnini, “Bɛsu Ɔga Ben-Hadad bɛnii ukyuli ɔni mɔɔkya kekpo awu ni, ulákun lɛmɛne teetulo ukyuli ɔni muudie kekpo awu.” 12 Amu ka Ben-Hadad únu kenye kammɔ uwi ɔni na anwu ku nwuna baga bákya adi kevo kemmo baaní ntɛ ni, mmɔ na ɔ́su nwuna bekpone ɔnini, “Batu akpagya na betékpoku Israelƒuɔ.” Anwuɔsu ama lɛnɔ báklibi lɛlɔ ka betékpoku ɔma unengudi bekyuli. Ahab Úkpo Ɔ́di Ben-Hadad Lɛlɔ 13 Uwi ɔmɛni kani kemmo ni, kenye udiene ɔdi úbo Israelƒuɔ Ɔga Ahab kudɔ úbakɔ lɛsa ɔ́su ɔnini, “Lɛni na Unwoti ɔɔsu ɔnii, ‘Bɛɛnu bekpone lisu bonwu bamɛni? Ndubo-ma buti bɔkya bina enu kemmo ɔmwi kadi, na mmɔ na bɛdubo bɔnu bɔti ka Unwoti na ndi.’ ” 14 Amu na Ahab úye kenye udiene ɔmmɔ ɔnini, “Ɔma bene ndubo kekpo kammɔ bukpo?” Amu kenye udiene ɔmmɔ údie kenye ɔnini, “Lɛni na Unwoti ɔɔsu ka bekpone bakɔdi bani nkya kɔlɛkɛ wɛlɛwɛlɛ kalɔ batɔnkune ndubɔtɔnku-ma na betékpo kekpo kammɔ.” Amu na ɔga ɔmmɔ ɔ́sɔ úye kenye udiene ɔmmɔ ɔnini, “Ɔma bene mese kekpo kammɔ kalɔ?” Amu na kenye udiene ɔmmɔ údie kenye ɔnini, “Awɔ Ɔga Ahab ndubo kekpo kammɔ kalɔ buse.” 15 Anwuɔsu ɔ́sia bekpone bakɔdi bani nkya kɔlɛkɛ wɛlɛwɛlɛ mmɔ ƒui kenye na bébo. Na bana bumomo bɔdi eti ene ku avlaatɛ-inyɔ (232). Ɔmmɔ kama ɔ́sɔ ɔ́lɔ Israelƒuɔ bekpone geen na bana bumomo bɔdi mpim maatɛ (7,000). 16 Na bekpone bamɛni báta uwi ɔni na Ben-Hadad ku nwuna baga avlaatɛ-inyɔ bani báblaku-nwu unwi bákya bana adi kevo kemmo baaní ntɛ teekpi. 17 Na bekpone bakɔdi bammɔ nágyu bátɔ kudeedi. Na Ben-Hadad údie batu badi ɔnii batánu lɛla lɛni mɔɔlɛ́, na ama bénwini bábasu-nwu banini, “Bekyuli badi bási Samaria badubo.” 18 Amu na ɔga ɔmmɔ ɔ́su-ma ka, “Si keyi buɛ kemmo na bakɛ ni, biƒie-ma nsu bitadu-ma. Na si kekpo lɛnɔ ɔsu bakɛ muedi ni, bitadu-ma.” 19 Na bekpone bakɔdi bammɔ ni, ama néseku kekpo kammɔ kalɔ asa na Israelƒuɔ bekpone lɛnɔ bétébunku. 20 Na Israelƒuɔ bekpone bádu ukpone biala na békpoku. Na Siriaƒuɔ bammɔ békeli, na Israelƒuɔ bammɔ bábi básiaku-ma. Nsu Siriaƒuɔ Ɔga Ben-Hadad ku nwuna bekyuli badi béti bapɔnkɔ na békeli. 21 Na Israelƒuɔ ɔga ɔ́bi ɔ́siaku-ma na útavi bapɔnkɔ ku bapɔnkɔ kɛɛkɛ lɛmmɔ. Na ɔ́du Siriaƒuɔ kaduɛ. 22 Ɔmmɔ kama ni, kenye udiene ɔmmɔ ɔ́sɔ úbo Israelƒuɔ ɔga kudɔ na ɔ́su-nwu ɔnini, “Nye ƒula kenyekɔ kpakplaa na anu lɛla lɛni malɛ. Ɔsika ketudi uwi kani ndubo mɛni ni, Siriaƒuɔ badubo bebekpoku-mii lɛnɔ.” 23 Amu na Siriaƒuɔ ɔga benengu básu-nwu banini, “Israelƒuɔ Katɔti ni, abi eli katɔti na ɔdi. Ɔmmɔ ɔsu na bákana-bu lɛlɔ bɔ́di. Nsu si búsie butékpoku-ma na kalɔ ƒiaa lɛlɔ ni, ina dɛ bɔdubɔdi-ma lɛlɔ. 24 Na lɛla lɛni na ɔlɛka abla ndi ka aaya baga bammɔ ƒui bata bana kuliekɔ na eti bekpone batɔnkune enyene bana kunyekɔ. 25 Na asɔ edie bekpone bani udu nésie kekpo kudeedi ku bapɔnkɔ bani na ebo mmɔ, na awia bana udu kani kalɛ na bɔkana bukpoku Israelƒuɔ kalɔ ƒiaa lɛlɔ. Na si ákana na ábla lɛni ni, bɔdubɔyu ɔkplu butulo-ma.” Amu na ɔga ɔmmɔ únu kalɔ na ɔ́bla lɛni pɛpɛɛpɛ úte-ma. 26 Na ka ketudi kammɔ kédu ni, Ben-Hadad ɔ́lɔ Siriaƒuɔ bekpone na anwu ku-ma bésie ɔma unengudi ɔni baalɔ Aƒek ka betékpo ku Israelƒuɔ. 27 Na Israelƒuɔ lɛnɔ báta na bátu akpagya na béle lɛlɔ kemmo inyɔ ka betékpoku-ma. Na si ánu Israelƒuɔ bekpone bammɔ ƒui ni, bálɛ aani bese esu anyɔ blii badi nnye kesii kadi si éti ákɔku Siriaƒuɔ bekpone bani nnye kalɔ ƒiaa lɛlɔ. 28 Amu na kenye udiene ɔdi úsie Ɔga Ahab kudɔ na ɔ́su-nwu ɔnini, “Lɛni na Unwoti ɔɔsu. Siriaƒuɔ básu ka ami abi lɛlɔ Katɔti na ndi na lɛɛɛdi kalɔ ƒiaa katɔti ɔsu ni, ndubɔya na bɛdi Siriaƒuɔ lɛlɔ. Na mmɔ na awɔ ku ƒula bekyuli bɛdubɔnu bɔti ka Unwoti na ndi.” 29 Na emeyi maatɛ Israelƒuɔ ku Siriaƒuɔ ƒui básala lɛlɔ na bénye báanu lɛlɔ anumi. Na limeyi maatɛdi lɛlɔ ni, bésie kalɔ beekpó na Israelƒuɔ bádu Siriaƒuɔ mpim eti anyɔ. 30 Na bani nébu békeli bésie Aƒek ɔma, na mmɔ lɛnɔ ɔma ɔmmɔ awodu áƒɛ áyu Siriaƒuɔ bekpone mpim aavlanyɔ-maatɛ na békpi. Nsu Ben-Hadad úkeli útéduo ɔma ɔmmɔ kemmo na útábɛ ɔtɔ ɔdi katɔma. 31 Na nwuna benengu bésie bátasu-nwu banini, “Búnu ka Israelƒuɔ baga bebo kɔnyana bɔnu. Anwuɔsu te-bu kuƒi na busie Israelƒuɔ ɔga kudɔ na buti bula kekwa adi bɔda bula kavobi na buti lɛbuli bɔda ɔkwɛ. Ɔƒaalɛ, badubɔnu-bu kɔnyana na baládu-bu.” 32 Anwuɔsu béti kekwa adi báda bana kavobi na bébo lɛbuli báda lɛkwɛ. Na bésie Ɔga Ahab kudɔ bátásu-nwu banini, “Ƒula kabla ɔblane Ben-Hadad uuvele-ɔ ka anu-nwu kɔnyana o-o!” Amu na Ɔga Ahab údie kenye ɔnini, “Ben-Hadad ɔmu uli ngba? Mina ɔnwani na ɔdi.” 33 Mmɔ na bakloƒu bammɔ beti kenye kani na ɔga ɔmmɔ údie mmɔ kɔnakunwi na bédie kenye banini, “Ɛɛn! Ƒula ɔnwani Ben-Hadad ɔmu uli ngba.” Amu na Ɔga Ahab ɔ́su-ma ɔnini, “Bitéti-nwu biboku.” Uwi ɔni na Ben-Hadad úbo ni, Ahab ɔ́ya na anwu ku-nwu bákɔ bélie nwuna ɔpɔnkɔ kɛɛkɛ lɛlɔ. 34 Amu na Ben-Hadad ɔ́su Ahab ɔnini, “Lɛma lɛni ƒui mina ɔti ɔ́ƒɔ ɔ́siku ƒula ɔti kudɔ ni, ndubɔsɔku-ni lite-ɔ. Na akana atu kuye kubendi kɔdi na Damasko ete lɛlɔ aani kalɛ na mina ɔti ɔ́tu ɔdi na Samaria.” Amu na Ahab údie kenye ɔnini, “Lɛla lɛni na ásu mɛni ɔsu ni, ndubɔnyonu-ɔ na atɔlɔ kusɛ kusɛ.” Ɔmmɔ ɔsu bana inyɔ bábla unwi bɔbla kakunkɛ na bákya kɔnu nwuna kalɔ, na Ahab ɔ́ya na Ben-Hadad ɔ́tɔlɔ. Kenye Udiene Ɔdi Ɔ́dɔnku Ahab Lɛla Lɛni Na Ɔ́bla Ɔsu 35 Na Unwoti ɔda bubo kenye ni, kenye udiene ɔdi ubidi ɔnanabi ɔ́su nwuna kenye udiene kpana ɔnini, “Ti ƒula ekpola ani na ada mmɔ ƒiɛmi-mi.” Nsu nwuna ɔkpana ɔmmɔ úni. 36 Ɔmmɔ ɔsu kenye udiene ɔmmɔ ɔ́su-nwu ɔnini, “Ka átadi Unwoti ɔda bubo lɛlɔ ɔsu ni, si átɔlɔ-mi kudɔ pɛ gyata ɔdubo-ɔ bɔdu.” Na sɔsɔ ka ɔnana ɔmmɔ ɔnya ɔ́tɔlɔ-nwu kudɔ pɛ kani gyata ɔdi ɔ́nu-nwu na ɔ́du-nwu. 37 Ɔmmɔ kama kenye udiene ɔmmɔ ɔ́sɔ ɔ́nu ukyuli bamba na ɔ́su-nwu ɔnini, “Buvele nda-a, ti lɛla lɛdi ƒiɛmi-mi.” Na ɔnana ɔmmɔ lɛnɔ ɔ́ƒiɛmi-nwu na ɔ́pila-nwu. 38 Na kenye udiene ɔmmɔ ɔ́wia kɔdi únyimi anumi kalɛ balanu-nwu baláti. Na úténye ulu lɛlɔ ɔɔnu uwi ɔni na Israelƒuɔ ɔga wavi. 39 Uwi ɔni na ɔga ɔmmɔ ɔ́si ɔɔví ni, kenye udiene ɔmmɔ ɔ́pkali-nwu ɔnini, “Ati, ƒula kabla ɔblane ɔkya kekpo kani kebo ɔkplu kemmo uukpó asa na ukpone ɔdi úti nwuna ukisine ɔni na úbeƒie úboku-mi na ɔ́su-mi ɔnini, ‘Taagyumana ɔnana ɔmɛni. Na si úkeli ni, adubuti ƒula ngba aƒɔ kayu. Iye ndubɔƒɔ sika ɔƒualadi mpim eti aku.’ 40 Nsu ka anumi égyie-mi na mɔɔbla ala bamba ɔsu ni, ɔnana ɔmmɔ úkeli.” Amu na ɔga ɔmmɔ údie kenye ɔnini, “Awɔ ɔlati ádu ƒula lɛlɔ kɔtɔ, na ɔlɛka aƒɔ kayu kani bébo-ɔ mmɔ.” 41 Ka kenye udiene ɔmmɔ ɔnya ɔ́su lɛni ɔ́wɔlɔ kani ɔ́ƒɛnimi kɔdi kɔmmɔ údie nwuna anumi. Mmɔ kani na ɔga ɔmmɔ ɔ́nu-nwu ɔ́ti ka ɔdi kenye bediene bammɔ kemmo unwi. 42 Na kenye udiene ɔmmɔ ɔ́su ɔga ɔmmɔ ɔnini, “Lɛni na Unwoti ɔɔsu ɔnii, ‘Ukyuli ɔni na líbo-ɔ ɔda ka badu-nwu ni, áya na úkeli. Anwuɔsu adubuti ƒula ngba aƒɔ kayu. Na ƒula bekpone lɛnɔ badubɔyii ku udu, ɔsika áya na Ben-Hadad bekpone békeli.’ ” 43 Mmɔ na ɔga ɔmmɔ únwini úsie nwuna ɔma Samaria ku kɔnyi, na etemila ammɔ akya eekpóku-nwu. |
© 1995, 2014 Ghana Institute of Linguistics, Literacy and Bible Translation in cooperation with Wycliffe Bible Translators, Inc.
Wycliffe Bible Translators, Inc.