1 MARARATU 7 - WUKE SUSI WATTI'U AL᷊AL᷊USASSAWal᷊en araratuanni Salomo 1 I Salomo na'ola'a lai wal᷊en araratuanne. Pa'aola'a wal᷊en araratuanna udde naddorongnga tempo mapul᷊o tallu su tonnane. 2-3 Su wal᷊en araratuanna udde i Salomo na'ola'a wabbo'a apan isassaggo “Balai Mahurangngu Libanon”. Uuṛṛanne: al᷊o'engnge 44 metere, al᷊alakke 22 metere, wuṛṛu atanggakke 13,5 metere. Balai udde pia diṛṛine tallun daddaga wuassu alu cemara wuassu Libanon; suapan raddage anambone mapul᷊o l᷊ima diṛṛi wuṛṛu su sosone nipase manga aso wuassu alu cemara wuassu Libanon. Lotengnge arae plaponannane niola'a wuassu alu apan uasul᷊ungnga wuṛṛu ual᷊indumma manga aso udde. 4-5 Su darandungnge samba'a aiṛṛi wuṛṛu aikkatannu balai udde pia manga sungketa: tallun daddaga su darandungnge apan sambau uasaruannu tallun dandaga su darandungnge waine. Wingken manga ngara wuṛṛu manga sungketta saṛṛene uataṛṛawu'u appatta mal᷊o'engnga. 6 I Salomo lai na'ola'a “Balai Pilar”. Al᷊o'engngu balai udde 22 metere wuṛṛu al᷊alakke 13,5 metere. Su saruannu balai udde pia panumbal᷊e apan pia diṛṛine wuṛṛu pia tuadde. 7 Balai waine eteudde “Balai Tahta” apan isassaggo lai Balai Pallaṛṛuunganna. Balai indi wuassu apampakke maddatingngu manga asone nilapisannu alu cemara wuassu Libanon. Ete su balai indi i Salomo ma'ola'a inaappuannu arae putusannu manga hatto su pallaṛṛuunganna. 8 Tampa atatanaanni Salomo niola'a ere manga wal᷊en waine wuṛṛu addone su rallaka waine su liuddu Balai Pallaṛṛuunganna. Atatanaannu awingnge, eteudde sinangiannu ratu Mesir, i Salomo na'ola'a lai wale apan uasul᷊ungnga. 9 Anambon bangunanna udde, nasutta rallakke wahewalla, wuassu rapappakke maddatingngu atumme, niola'a wuassu watu apan mangkapia. Manga watu udde nissaddia su pa'al᷊ianna watu, wuṛṛu nipototta tumuṛṛuttu uuṛṛanna; wageangngu lal᷊umme wuṛṛu wageangngu liudde niratakku laṛṛahari. 10 Rapappakku manga wal᷊en udde niola'a wuassu manga watu wahewalla apan maaregga. Manga watu udde piaddu 3,5 metere al᷊o'engnge, wuṛṛu pia lai appattu metere. 11 Su wowone niaddo manga watu waine apan maaregga wuṛṛu nipototta tumuṛṛuttu uuṛṛanna, ana see tinaapannu alu cemara wuassu Libanon. 12 Darandungngu rallakku wal᷊en araratuanna wuṛṛu darandungngu rallakku lal᷊umme su Wal᷊en Mawu see darandungngu balai su wageangngu saruannu Wal᷊en Mawu, sambau-sambau niola'a wuassu sallapissa alu cemara wuassu Libanon su wowon suapan tallun lapissa watu. Manaran Huram manuungngu Wal᷊en Mawu 13-14 Su soan Tirus pia sangkatou esakka aranne i Huram. I tou atonna tonna pande wuṛṛu manambo asingkanne sulal᷊ummu ma'ola'a anambon saranapa wuassu witu'a. Mangasuanga iamangnge uddewe sangkatou taumatan Tirus wuṛṛu lai pande sulal᷊ummu manga saranapa wuassu witu'a. Inangnge wuassu ṛuanganni Naftali. I Ratu Salomo buatte nandolokku taumata inai mangalappa si Huram tadea'u rumanta wuṛṛu mamiaṛṛa'u anambon manara pa'olaanna witu'a. Ne i Huram nirumantate wuṛṛu nammanara apa apan raddoronganni Salomo. Darua diṛṛi masallakka wuassu witu'a ( 2Ta. 3:15-17 ) 15 I Huram na'ola'a darua diṛṛi witu'a sambau-sambau atanggakke 8 metere, wuṛṛu pal᷊iwunne, 5,3 metere, wuṛṛu aapallu witu'a 7,4 sentimetere. Manga diṛṛi udde hahabba sulal᷊umme. 16 Su manga diṛṛi udde i tou na'ola'a darua puan diṛṛi wuassu witu'a, sambau-sambau atanggakke 2,2 metere 17-20 saṛṛene ere bunga halohomma atanggakke 1,8 metere. Suapan puan diṛṛi udde nilogaṛṛannu ruan daddaga bunga delima wuassu witu'a. Sarangkanambone dua ṛasutta wuan delima suapan puan diṛṛi. Ana see i Huram nanganamma ṛate wuassu witu'a wuṛṛu niaddo su wowon manga diṛṛi udde. Pia pitu ṛate nianamma su wowon suapan diṛṛi, wuṛṛu su wowon ṛate nianamma udde lai pia sambau apampakke mal᷊imbulunna. Su wowon apampakke mal᷊imbulunna indi 21-22 manga puan diṛṛi apan saṛṛene ere bunga halohomma udde nipase su manga diṛṛi udde. Manga diṛṛi udde nipasi'a su saruannu ngara sasuttanna watukku Wal᷊en Mawu – sambua su samba'an timukka, wuṛṛu sambua lai su samba'an sawanakka. Su samba'an tinukka nisaggo Yakhin, wuṛṛu su samba'an sawanakka nisaggo Boas. Etearoddi i Huram nanginsue paaola'a manga diṛṛi udde. Wensadda witu'a ( 2Ta. 4:2-5 ) 23 Wua'udde i Huram na'ola'a sambau wensadda apan mal᷊imbulunna, ringannu uuṛṛanna ere manansunna indi; al᷊al᷊umme 2,2 metere, al᷊oangnge 4,4 metere wuṛṛu al᷊imbulunne 13,2 metere. 24 Uapal᷊iwutta winggine su liudde nilogaṛṛannu ruan daddaga wuan labu, apan nicore suaddio'a ringannu wensadda udde. 25 Wensadda udde niaddo su wowon tapanna'u mapul᷊o dua sapi witu'a – tatallu uasaruanna watukku sawannakka, tatallu watukku timukka, tatallu watukku waṛṛatta, wuṛṛu tatallu watukku ra'i. 26 Aappallu wensadda udde 75 milimetere. Winggine ere winggi mangko apan ual᷊e'onna watukku liudde ere bunga halohomma apan matti'akke. Wensadda udde wotongnge loṛṛoanna iraṛṛangngo 40.000 litere. Manga kereta wuassu witu'a 27 I Huram na'ola'a lai mapul᷊o kereta witu'a sambau-sambau al᷊o'engnge 1,8 metere, al᷊alakke 1,8 metere, atanggakke 1,3 metere. 28 Manga kereta udde niola'a wuassu pappalla uattaṛṛawu'u apan nitaṛṛo sulal᷊ummu bingke. 29 Manga pappalla udde nilogaṛṛannu ukirannu singa, sapi wuṛṛu mala'ekatta. Su manga bingkene – al᷊iu rosone wuṛṛu wowane manga hambarannu singa wuṛṛu sapi udde – ua'ele ukirannu bunga. 30 Suapan kereta udde pia appatta bola witu'a ringannu watta'u bola wuassu witu'a lai. Su wuune appata, kereta udde pia diṛṛi tataṛṛangnga baskom wuassu witu'a ringannu lal᷊ogakke bunga su samba'an liudde. 31 Wageangnge rosone su appatta diṛṛi tataṛṛangnga udde nisampa'u sambau bingke mal᷊imbulunna ipanaṛṛangnga baskomma udde. Manga diṛṛi tataṛṛangnga udde nallebbe atanggakke 44 sentimetere su wowon pappalla uataṛṛawu'u udde, wuṛṛu 22 sentimetere al᷊iu wowane. Su mamoṛṛongannu bingke udde pia ukiranna. 32 Atanggakku manga bolane 66 sentimetere; addone su al᷊ungngu manga pappalla. Watta'u bolane ringannu keretane naola'a sambau wageangnga. 33 Manga bolane udde uasul᷊ungnga ringannu bola keretan pangalo; al᷊imbulunnu bola, manga tarali, watta'a wuṛṛu pangaddoannu manga taralin bolane sarangkanambone niola'a wuassu witu'a. 34 Pia apatta diṛṛi tataṛṛangnga suapan buune su wageangngu al᷊ungngu kereta udde. Manga diṛṛi udde naola'a sambau wageanga ringannu keretane. 35 Uapal᷊iwutta su wageangnge rosone udde pia winggine al᷊alakke 22 sentimetere. Diṛṛi tataṛṛangnge wuṛṛu manga pappalla sarangkanambone naola'a sambau wageanga ringannu keretane. 36 Manga diṛṛi tataṛṛangnga wuṛṛu punnu alu palem suapa pia tampa tawe loṛṛone pangaddoannu udde, nitambannu bunga uapal᷊iwutta. 37 Etearoddi olangnge manga kereta apan niola'a. Sarangkanambone uasul᷊ungnga – saṛṛene wuṛṛu uuṛṛanne. 38 I Huram na'ola'a lai mapul᷊o baskomma wahewalla, sambau hunan suapan kereta. Suapan baskomma udde akkittu tangngane 1,8 metere wuṛṛu wotongnge loṛṛoannu 800 litere ua'e. 39 I Huram nangaddon lima kereta su samba'an timukku Wal᷊en Mawu, wuṛṛu lima su samba'a sawannakka. Wensadda witu'a niaddone su wuune samba'a maṛṛai. Auttu arannu saranapa su Wal᷊en Mawu ( 2Ta. 4:11–5:1 ) 40-45 I Huram na'ola'a manga urinna, manga sikopo wuṛṛu manga mangko. Wua'udde nasuete anambon manarane si Ratu Salomo hunan Wal᷊en Mawu. Eteindi saranapa apan buatte niolangnge: Darua diṛṛi masallakka Darua puan diṛṛi saṛṛene ere mangko apan niaddo su wowon darua diṛṛi udde Ṛate nianamma suapan puan diṛṛi Appattu ṛasutta delima witu'a apan niatokka Ruan daddaga uapal᷊iwutta ṛate nianamma suapan puan diṛṛi Mapul᷊o kereta Mapul᷊o tinaṛṛiti wahewalla Wensada witu'a Mapul᷊o dua sapi witu'a apan uatumpilla wensadda udde Manga urinna, manga sikopo wuṛṛu manga mangko Anambon saranapa hunan Wal᷊en Mawu udde, apan niola'i Huram hunan Datu Salomo, niapaola'a wuassu witu'a, wuṛṛu niraddassa na'oman sara lullendappa. 46 Ratu nandolokka nipaola'a manga saranapa udde su pamamosoannu logamma suwallattu Sukot wuṛṛu Sartan su Wawal᷊annu Yordan. 47 I Salomo tawe nandolokka manimbangngu manga saranapa witu'a udde, ana waugu reenganne tumaniten manambo. Nariaddi,awakkattu manga saranapa udde awagananna. 48-50 I Ratu Salomo lai nandolokka niapaola'a manga saranapa waine wuassu wul᷊awanna hunan Wal᷊en Mawu. Eteindi manga saranapa apan niolangnge udde: Mezbah Medda pangangaddoannu roti apan ionggolla su Ruata Mapul᷊o leddan sol᷊o apan niaddo su Wabbo'a Lembon Susi, eteudde lima su samba'an timukka wuṛṛu lima lai su samba'a sawannakka. Manga bunga Manga sol᷊o Manga sasipitta Manga mangko Manga lama'a pangaddoannu amania Manga lama'a pangaddoannu waṛṛa Manga hensellu ngara Wabbo'a Lembon Susi wuṛṛu manga ngaran liuddu Wal᷊en Mawu. 51 Napawe i Ratu Salomo nasuete napararisikku Wal᷊en Mawu, i tou nanahipunna sulal᷊ummu manga gudangu wal᷊en udde anambon sal᷊a'a, wul᷊awanna, wuṛṛu manga saranapa waine apan buatte nionggolli Daud iamangnge su Mawu. |
@ LAI 2003
Indonesian Bible Society