1 MARARATU 1 - WUKE SUSI WATTI'U AL᷊AL᷊USASSA

I Ratu Daud sutempo timmadete

¹ I Ratu Daud timmaddete atonna. Salaiwe i tou aoosannu nasa maappalla, i tou mangke sidutu aamansungeanna.

² Ana waugu udde manga mamamanarane nabbisara, “Apan Mawantuga, mappianne yami maddea'a sangkatou maṛṛuala iapaatana'a ringanni Tuangnga wuṛṛu mammaddul᷊i si Tuangnga. I tou sarun matiilla ringanni Tuangnga tadea'u i Tuangnga su ahewallu Israel.”

^3-4 Ana see nireaante sangkatou maṛṛuala maṛṛamaga su ahwallu Israel. Ne su Sunem niasangkal᷊anna sangkatou maṛṛuala apan maṛṛamaga atonna aranne i Abisag. I tou niapidde ringannu ratu, ana see i tou uataṛṛapa ratu wuṛṛu nappaddul᷊i si tou. Arawe ratu tawe natatamba ringanni tou.

I Adonia maddorongnga maola'a ratu

^5-6 Ana waugu i Absalom natete, ne i Adonia, ana'i Daud aruane naola'a aiaanganne. Inangnge aranne i Hagit. I Adonia uddewe sangkatou apan maṛṛansangnga. Iamangnge tawe saran paassa namul᷊o si tou amungkangngu i tou ma'ola'a pasasal᷊a. I Adonia mappulu atonna maola'a ratu, ne i tou nanaddia hunan batanganne manambo keretan pangalo wuṛṛu tantara uasa'e awal᷊o see liman pul᷊o tantara uariaga si tou.

⁷ Ana see i tou inaite na'iren Yoab wuṛṛu Imam Abyatar. Inangngi Yoab aranne i Zeruya. I Yoab wuṛṛu Imam Abyatar niumire mallal᷊ima hol᷊agi Adonia.

⁸ Arawe Imam Zadok, i Benaya, ana'i Yoyada, Nabi Natan, i Simei, i Rei wuṛṛu mandariaga si Ratu Daud maddiri manamba'a si Adonia.

⁹ Su sambau allo su tampa apan aranne Watu Atoanna maranin al᷊imatan kua'e En-Rogel, i Adonia nangonggollu sasamba domba, sapi esakka wuṛṛu ana'u sapi apan mangkatawa. I tou namago manga ana'i Daud esakka apan baine, wuṛṛu manga mammamanaran araratuanna wuassu ṛuangannu Yehuda watukku andeangngu sasamba udde.

¹⁰ Arawe i Salomo tuarine, wuṛṛu Nabi Natan see lai i Benaya wuṛṛu mandariaga si Ratu Daud tawe niwal᷊oanne.

I Salomo nitenega maola'a ratu

¹¹ Ne i Nabi Natan inaite naisasomban Batsyeba, inangngi Salomo, ana see nabbisara si tou, “Apa Awingngi Tuangnga Ratu taambe naaringkikka manungku i Adonia, ana'i Hagit, buatte nanenegu watanganne naola'a ratu, arawe i Ratu Daud wagga su olangnge udde?

¹² Amungkangngu Inangnga mapullu tadea'u i Salomo wuṛṛu Inangnga sassane masal᷊amatta, i ya'u manantiro

¹³ paal᷊ihakke summaruanna si Ratu Daud, wuṛṛu pabbal᷊o arendi si tou: ‘Wal᷊inewe i Tuangnga sassane buatte nassalu si ya'u manungku parinsi'u i Salomo sarun maola'a ratu mallol᷊ossa si Tuangnga? Orassa indi anio i Adonia apan maola'a ratu?’ ”

¹⁴ I Natan nanassukku wisarane, “Paṛṛaddote, tantal᷊anna Inangnga uahahatton Datu, i ya'u sarun sumutta tadea'u manohassa apa apan buatte niwasaran Inangnga.”

¹⁵ Ne i Batsyeba inaite sinumaruanna ratu sulal᷊ummu wabbo'ane. Ratu sutempo udde tumaniten timmadete, wuṛṛu i Abisag, maṛṛuala wuassu Sunem udde, tantal᷊anna mangngimbe si tou.

¹⁶ I Batsyeba niumal᷊intudda su saruannu ratu, ana see ratu naiwal᷊o, “Apa ipa'apulunu?”

¹⁷ I Batsyeba sinumimbakka, “Tuangnga Apan Mawantuga, Tuangnga buatte nassalu si ya'u ringannu arannu Mawu, Ruatan Tuangnga, manungku parinsi'u i Salomo sarun aola'a ratu mallol᷊ossa si Tuangnga.

¹⁸ Arawe orassa indi ringannu awagananni Tuangnga, i Adonia naola'e ratu.

¹⁹ I tou buatte nangonggollu manambo domba, sapi esakka wuṛṛu ana'u sapi mangkatawa. I tou lai buatte namaggo su andeangnga udde manga ana'i Tuangnga wuṛṛu Imam Abyatar see Yoab, tembonannu tantaran pangalon Tuangnga. Arawe, i tou tawe nabbal᷊o si Salomo.

²⁰ I Tuangnga Apan Mawantuga, ahewallu tumana'u Israel orassa indi ete ual᷊aṛṛaddo putusanne wuassi Tuangnga su ola'u isai apan maola'a ratu mallol᷊ossa si Tuangnga.

²¹ Amungkangngu i Tuangnga tawe mangonggollu putusanna udde, ṛinone sarun mariaddi napawe i Tuangnga mate, i ya'u wuṛṛu parin'siu sarun olaanna ere sangkatou mandal᷊al᷊eo.”

²² Tantal᷊anna i Batsyeba ta'e uahahatto, i Nabi Natan na'omate su wal᷊en araratuanna.

²³ Ana see ratu niwal᷊oanna su ola'u darantan Natan. I Batsyeba sinumabbangnga, wuṛṛu i Natan sinumutta, ana see niumal᷊intudda su saruannu ratu.

²⁴ I Natan nabbisara, “Tuangnga Apan Mawantuga, apa i Tuangnga buatte napaal᷊iata manungku i Adonia sarun mallol᷊ossa si Tuangnga maola'a ratu?

²⁵ Allo indi lai i tou buatte nangonggollu sasamba manambo domba, sapi esakka wuṛṛu ana'u sapi apan mangkatawa. Anambon ana'i Tuangnga buatte niwal᷊oanne. Wuṛṛu lai manga tembonannu tantaran Tuangnga, wuṛṛu Imam Abyatar. Orassa indi i mangitou tantal᷊anna ma'ola'a andeangnga ringani tou wuṛṛu maggio, ‘Wiakke Ratu Adonia!’

²⁶ Arawe, i tou tawe nabbal᷊o si ya'u, si Imam Zadok wuṛṛu si Benaya see i Salomo lai tawe niwal᷊oanne.

²⁷ Apa i Tuangnga apan nandolokki tou ma'ola'a sarangkanambone indi, ringannu tawe namasingkatta alawo'u mammamanaran Tuangnga isai apan sarun mallol᷊ossa si Tuangnga?”

²⁸ Ratu Daud nabbisara, “Waggoi Batsyeba.” Ne i Nabi Natan sinubbangnga wuṛṛu i Batsyeba nabbelengnga sinumaruanna ratu.

^29-30 Ana see ratu nabbisara si tou, “Atonna i ya'u naddiandi si'o, ringannu arannu Mawu, Ruatan Israel, manungku i Salomo anangngu sarun mallol᷊ossa si ya'u maola'a ratu. Ne, orassa indi ya'u maddiandite si'o ringannu arannu Ruata apan biakka, apan buatte namallo'u wuassu alawo'u asasusa'u, manungku su allo indi lai ya'u sarun manipussa paaire'u si'o.”

³¹ Ne i Batsyeba niumal᷊intuddate lapiddu nabbisara, “Wiakke Tuangnga Ratu saran mal᷊annu-l᷊annu!”

³² Ana see i Ratu Daud nandolokka iapawaggo si Zadok, si Natan wuṛṛu si Benaya. Napawe i mangitou nirumantate,

³³ ratu nabbisarate si mangitou, “Waggoite manga tembonnanu araratuangku wuṛṛu roote suadio'a ringanni mangitou inai ringanni Salomo parinsi'u. Lurana'e i tou su bagal pussaa'u sassane, wuṛṛu apira'e i tou watukku al᷊imatan ua'en Gihon.

³⁴ Poiaroddi i Zadok wuṛṛu i Natan manenegi tou maola'a ratun Israel. Wua'udde ṛinone i yamiu mattiuppa trompeta wuṛṛu maggio, ‘Wiakke Ratu Salomo!’

³⁵ Wua'udde opasete i tou mabbelengnga inawarendi tadea'u uma'ianna su adderan araratuangku, ana waugu ete i tou apan ta'u nipile maola'a ratu mallol᷊ossa si ya'u mamarenta Israel wuṛṛu Yehuda.”

³⁶ “Aroddite, Apan Mawantuga,” sasimbakki Benaya, “antimanna Mawu, Ruatan Tuangnga, manohassa parentan Tuangnga udde.

³⁷ Su ereapa Mawu buatte nakkundinganna si Tuangnga, antimanna i Tou lai makkundinganna si Salomo. Antimanna Mawu ma'ola'a pamamarentane lembon tumelengnga wuassu pamamarentan Tuangnga.”

³⁸ Ne i Zadok, i Natan, i Benaya wuṛṛu mandariaga ratu napasa'en Salomo su bagallu ratu, ana see i mangitou nangopassa watukku al᷊imatan kua'en Gihon.

³⁹ Wua'udde i Zadok nanganu tampan lanan zaitun apan buatte niapidde wuassu Rasannu Mawu, ana see i tou nanenegi Salomo ringannu nappaattu lana udde. Trompetta lai nitiuppe wuṛṛu awadaalla isudde naggio, “Wiakke Ratu Salomo!”

⁴⁰ Wua'udde i mangitou sarangkanambone nangopassa nabbelengnga lapiddu maggio wuṛṛu manniuppa wansi, na'oman sara leta'a ere ola'u mawa'a ana ramea udde.

⁴¹ I Adonia wuṛṛu anambon rahone wakkute nuddussa na'andeangnga, sutempo i mangitou naaringikka ramea udde. Sutempo i Yoab naaringikka tingikku trompeta, i tou naiwal᷊o, “Apate apan nariaddi su soa na'oman sara aramewe eteapa?”

⁴² I Yoab taambe lai nuddussa mabbisara, inaṛṛombanganne Yonatan nirumanta, ana'i Imam Abyatar, “Wette sutta'e,” unni Adonia. “I'o taumata mapia, atonna apan uaapidda si'o, watti'a mapia lai.”

⁴³ “Maddorongnga ampunga, wal᷊ine watti'a mapia,” sasimbakki Yonatan. “I Ratu Daud buatte nanenegi Salomo naola'a ratu!

⁴⁴ I Zadok, i Natan, i Benaya wuṛṛu mandariaga ratu buatte nirolokka mangopassa si Salomo. I mangitou buatte napasa'ene su bagallu ratu,

⁴⁵ wuṛṛu i Zadok see i Natan buatte nanenege su al᷊imatan ua'en Gihon. Orassa indi i mangitou nabbelengke watukku soa lapiddu maggio ringannu marame, wuṛṛu ahewallu soa niṛṛumindu'a. Eteudde hio apan niaringiṛṛanni i yamiu tanginna.

⁴⁶ I Salomo orassa indi naola'e ratu.

⁴⁷ Ewe'e lai manga tembonannu araratuannu ratu buatte nangonggollu wisaran sal᷊amatta si Ratu Daud. I mangitou nabbisara, ‘Antimanna Ruatan Tuangnga ma'ola'a si Salomo lembon tumelengnga wuassi Tuangnga; antimanna pamamarentan Salomo lembon wawantuga wuassu pamamarentan Tuangnga.’ Wua'udde su tampa tatiil᷊anne, i Ratu Daud niumal᷊intudda nassubba Ruata,

⁴⁸ wuṛṛu niumal᷊iomanna, ‘Dalo Si'o, oh Mawu, Ruata apan sassubbannu umattu Israel. Allo indi sangkatou wuassu papapulungku buatte nitene-Gu naola'a ratu mallol᷊ossa si ya'u. Wuṛṛu I'o buatte namala'u nabbiakka tadea'u maasilo udde!’ ”

⁴⁹ Manga rahon Adonia nabbali nata'utta, na'oman sara i mangitou sarangkanambone dirumarisikka see napul᷊e, sangkatou-sangkatou niumamattu manga lal᷊anne sassane.

⁵⁰ Ne i Adonia lembon matta'utte si Salomo, na'oman sara i tou tinumal᷊angnga watukku Rasannu Mawu wuṛṛu nangaggassa manga pentakku mezbah isudde.

⁵¹ Taumata namasingkattu olangnge udde si Ratu Salomo. I mangitou nabbal᷊o manungku ana waugu i Adonia lembon matta'utta si Salomo, ne i tou inaite watukku mezbah wuṛṛu nangaggassa manga pentakku mezbah udde lapiddu nabbisara, “I ya'u tawe mangingkatta wua insindi tantal᷊anna i Salomo taambe massalu si ya'u manungku i tou tawe mamate si ya'u.”

⁵² I Salomo sinumibakka, “Amungkangngu pallal᷊agune mapia, i tou tawe iṛṛuumanna saran addioa; arawe amungkangngu i tou ma'ola'a al᷊al᷊eo, i tou sarun pateanna.”

⁵³ Ana see ratu nandolokku taumata inai mangal᷊appa si Adonia wuassu mezbah udde. Ne nirumantate i Adonia sinumaruanna ratu, wuṛṛu niumal᷊intudda su saruanne. Ana see ratu nabbisara, “Io wotongngete mapul᷊e!”