1 SAMUEL 17 - KITAB NU TUMPU ALLA LELE MA'IMAI'I Goliat nongewamo mian nu aha Israel 1 Daagi kino sansinaan mian nu aha Filistin nosangaja'mo mae molambani mahampate. Aha nomposihukmo suludadu nu aha kiijo' ikota' Sokho, i daerah Yehuda ka' nombaumo kemah nu aha i olot nu Sukho tiba Azeka koko Efes-Damim. 2 I Saul tiba aha mian nu Israel sinihukmo suele ka' nombaumo kemah i Bangka'nyo nu Ela; aha nogogaumo montanda'i Filistin mamba mae montumbuhi. 3 Sumo aijo' na aha suludadu nu mian Filistin tinuminjo i sa'angu' na bungkutnyo ka' suludadu nu aha mian Israel i bungkutnyo sangga'at ingolotan nu bangka'nyo sa'angu'. 4 Sahingga daagi ko samian anu baani na mahampate, sanggonyo i Goliat lengkat mae ikota' Gat nosabatmo mae i kemah nu aha mian Filistin da mongewamo eha mian no Israel. Kotangkasnyo kila-kila totolu' na meten, 5 ka'ia kosongko' tambaga, ka' baju' tambaga' anu opake mahampate, koboatnyo kila-kila limampulu' ka' popitu' na kilogram. 6 Tengkenyo kosalungnyo tambaga da boli otoa na tengke, ka' aita i bekoangnyo simbu-simbu na sosuduk tambaga'. 7 Pulu nu talombo'nyo sumo kau' pakakas anu bau pontonun na kodaka'nyo ka' mata nu talombo'nyo kila-kila popitu' na kilogram na koboatnyo. Samian na suludadu mamba aita momona momboakon kantanyo. 8 I Goliat tinolotinjomo ka' noloboo'akon nokiijo' hi aha suludadu nu Israel, “Apaa na obau nu belemiu atina'? Kahanda' mahampate na belemiu? Aku mian nu Filistin, o belemiu to posa-posaihon i Saul! Pile'i mae atina' hi belemiu anu baani ka' pintatau' mae da mahampate tiba aku. 9 Baku tanding na mahampate saidi', de aku na mate, kami na tulut bau posaihon nu belemiu, panyo de aku na untung mompatei ia, belemiu na timbali posaihon mami. 10 Uukamo aiya na aku mongewa suludadu nu belemiu Israel; pile'imo mae samian na anu baku tanding mongewa aku!” 11 Salatan i Saul tiba aha iwi-iwi' nohongomo, taalu' sampo bali haha aijo' mongewamo mae tinolokengkengmo na aha ka' nabuhukmo hondo. I Daud kiijo' i kemah i Saul 12 I Daud anak i Isai mian nu aha Efrata lengkat mae i Betlehem Yehuda. I Isai ko anak aha ualu' na to momo'ane, ka' tempo'nyo i Saul nompalentah i Isai i langkai'mo hondo'. 13 Totolu' na anak i Isai anu toto tu'a-tu'anyo nambamo nahampate nombatuki i Saul. Tumpenyo sanggonya i Eliab, ko ohua'nyo i Abinadab, tiba kototolu'nyo i Syama. 14 I Daud anaknyo tampalui'. Tempo'nyo aha totolu' na utusnyo anu toto tu'a-tu'amo haha aijo' nambamo nahampate nombatuki i Saul. 15 Toto minsan i Daud mompala'imo i Saul minsusule'mo i Betlehem mo laya' domba nu tuumanyo. 16 Pinatompulu' na sinaa, salatan daagi subu ka' ohanimo malom i Goliat mongohanimo mae suludadu nu aha mian Israel kahanda'mo mongewa aha. 17 Daagi kino sansinaan i Isai notataemo hi Daud, “Ala sampulu' na kilogram na binde anu tinunuan ka' sampulu' na roti aiya ka' boa hi to utu-utus tu'a nu beleyum anu kiijo' mae i pinombauan nu suludadu kemah. 18 Boa suele na keju sampulu' na batuannyo aiya ka' obee' hi kapala nu suludadu. Pokilawa pa' mosia na lele nu to utu-utus tu'a nu beleyum ka' boa mae na tanda hi belengku de beleyum siningkabotmo tiba aha ka' aha ma'i-ma'ima' ahi i kiijo'. 19 Aha kiijo' i Bangka'nyo nu Ela, tiba i Tomundo' Saul, ka' aha iwi-iwi' na mian nu Israel hau-haunyo mahampate mongewa mian nu Filistin.” 20 Dodododopnyo subu-subu i Daud nobulamo ka' nogogaumo. Dombanyo pinoki toanyo pe'e hi samian na polaya' domba, lapas aijo' ia nongalamo boaonnyo ka nambamo, susumo anu pinalentahkonmo nu tuumanyo. Ia tinoka i kemah nu aha Israel tempo'nyo aijo' mian nu Israel nambamo i tampat pahampatean ka' lewa'mo nolo ais, mongaisakon mahampate. 21 Suludadu nu aha Filistin ka'suludadu nu aha Israel nompaha ahopmo kahanda'mo mahampate. 22 Lantas pino una'mo i Daud na boaonnyo aijo' hi samian anu monjagai posadiaon nu suludadu, ka' nopadeka'mo nokiijo' i tampat pahampatean monsingkaboti to utu-utusnyo tu'a. 23 Panyo hau-haunyo ia basisik tiba aha i Goliat nambamo mae kahanda'mo mongewa mian nu aha Israel, susumo anu saja'mo nu bau. I hongomo i Daud na potatae nu anu mongewamo aijo'. 24 Salatan tinoamo nu aha na i Goliat aha nabuhukmo ka' nopalaimo. 25 “Toa aitumo mae na ia,” na koonyo nu aha samian ka'samian. “Potombihing na potataenyo mongewamo mae! I Saul tomundo' to nonjanji'mo tukoonyo ihe na mompatei i Goliat obee'i pontamboi manjoo' hondo'. Ka' mule' nu po'soakonmo tiba anaknyo lalangkoyang na mian aijo'. Ka' to utu-utus nu tuumanyo nu mian aijo' opobebasmo i hasin.” 26 Lantas notataemo na i Daud, “Baani hondo na mian nu Filistin anu bapilogot aijo' mongewa suludadu nu Tumpu Allah anu tumuu'!” Lapas aijo' pinokilawanyomo hi sala' samian na suludadu, “Apaa na anu nu bee'hi mian anu moko ala mompatei mian nu Filistin aijo', ka' da bau salaku pontong ambang nu aha Israel?” 27 Mian da'isan nompoto'imo hi ia apaa na anu jinanji'mo i Tomundo'. 28 I Eliab utus tu'a i Daud anu tumpenyo nohongomo i Daud binasisik tiba to sulu-suludadu. Ia nontambuha'imo i Daud ka' notatae, “Kadaka' beleyum tinokamo mae? Ihe na pinokau nu beleyum montoa domba anu nu laya' to pia-piangkuka na konjoo'nyo kiijo' i padang ewa? Kusumbu' beleyum mangakumo au'aitu mian baani; temisa beleyum toka mae ola da montoa anu mahampate?” 29 Tinaaman i Daud, “Apaa na kasala'anku? Aku ola mompokilawa!” 30 Lantas ia nambamo ka' nompokilawa anu susumo aijo' hi to sulu-suludadu sangga'at mule'; ka' ia tinaaman mule' susumo aijo'mo. 31 Panyo aha sangkuka na mian anu nohongo potatae i Daud, nompotokamo hi Saul. Jadi i Daud ilaganyomo da mangadap. 32 Koonyo i Daud hi Saul, “O Tomundo' kita madi' palalu mabuhuk hi aha mian nu Filistin aijo'! Aku mongewamo ia.” 33 Boli tinaaman i Saul, “Nu posia na bakutanding tiba ia? Beleyum ma'isa tu'a, panyo ia aijo' saja'mo mahampate salatanmo pe'e ia daagi olitau.” 34 Panyo i Daud notatae, “O Tomundo' aku biasa molaya' domba nu tuumangku. De ko singa kabai beruang anu mamba mae monsa'u domba, 35 binatang anu mahangas aijo', akumo aiya na mololoi' ka' mompatei. Lantas domba aijo' na ku posalamat. Ka' de singa kabai beruang aijo' mongewa aku saba'ku toongi na gogohongnyo ka'ku pahantutukakon sampe mate. 36 Aku nompateimo singa ka' beruang ka' mian nu Filistin anu bapilogot aijo' saidi' mae ku pokakanakonmo suele susumo binatang haha aijo', kalana ia baani na mompopo ambang suludadu nu Tumpu Allah anu tumuu'. 37 Tumpu nomposalamatmo aku madi'kinaan nu singa ka' beruang, Ia suele na momposalamat aku aiya da boli nu patei nu aha mian Filistin aijo'.” Lantas notataemo na i Saul hi ia, “Ma'ima'mo o amalakon da Tumpu montulungi beleyum.” 38 I Saul nombee'imo baju' da opusok mahampate, aijo'mo sa'angu' na baju' besak hi Daud, lantas pinusokmo i Daud. Ka' mule' pinosongko'mo i Saul na songko' tambaga' hi Daud. 39 Lapas aijo' i Daud nontakosmo bajak i Saul, pinobutu'nyo i baju' besak aijo' lantas sinoba-sobanyomo i lumajang, panyo madi' opoko ala kalana i Daud madi' moko ala mompusok baju aijo' anu bau pahampate. “Aku madi' moko ala molajangakon baju aiya' na,” koonyo i Daud hi Saul. “Aku madi' moko ala mompusok.” Lantas iwi-iwi' na baju' anu bau pahampate aijo' ingukatakonnyomo. 40 Lapas aijo' ingalanyomo na tokon anu lewa' nu pake bau polaya'nyo domba, ka' nompile'imo olima' na batuan nu batu anu timpodon i kaunyo, lantas ingisinyomo ipopojenyo. Ka' mule' anu bau ponsalambetanyo tinoongannyomo lantas ia nambamo nonsingkaboti i Goliat. Daud mengalahkan Goliat 41 Madi' pinin lapas aijo' i Goliat nontumbuhimo mae ka' anu momboakon kantanyo ilumajangmo mae mongohanimo i Daud. 42 Panyo salatan ia nontoamo i Daud, ka' nontoamo apaa na anu totoong hi ia, i Goliat kinumojomo mongkokojoi i Daud kalana ma'isa tu'a hondo ka' olitau hondo. 43 Koonyo i Goliat hi Daud, “Bau apaa na tokon atina'? Te kooyum aku aiya dedeng?” Lantas tinotobi'akonnyomo na i Daud da nu kutuki nu to pilo-pilogotnyo. 44 Ka' mule' ingewanyomo na i Daud, ia notatae, “Soba po uuka mae da ku bee' na butong nu beleyum hi tomonsi, ka' binatang da nu kaan nu aha.” 45 Panyo tinaaman i Daud, “Beleyum toka mae mongewa aku nu bajak tiba talombo', ka' sosuduk panyo aku toka mae mongewa beleyum tiba sanggo nu Tumpu Anu Daka' na kuasanyo, Tumpu Allah nu suludadu nu aha Israel anu pinopo ambangmo nu beleyum aijo'. 46 Sinaamo uuka aiya na Tumpu mombee' mae beleyum hi belengku, beleyum ku patundu'mo ka' ubak nu beleyum ku kolongmo. Butong nu beleyum tiba butong nu to sulu-suludadu nu Filistin ku bee'mo hi tomonsi ka' binatang, da nu kaan nu aha. Sahingga songko-songko na dunia monsumbu'je taalu' kami bansa Israel ko Tumpu Allahnyo anu osombah mami. 47 Ka' iwi-iwi' na mian anu i aiya montoamo taalu' Tumpu madi' pilenje ko bajak kabai talombo' bau pomposalamat mian anu pinalesayamo hi Ia. Iamo na nontantukan mosia na mahampate aiya, ka' Iamo na saidi' mae mombee' belemiu hi lima mami.” 48 I Goliat nokiijo'mo nongohani i Daud, lantas i Daud sampamo nopadeka nokiijo' i gombuan nu mian Filistin kahanda'mo mongewa ia. 49 I Daud nonggogomo popojenyo, nongala sa'angu' na batu lantas binunu'akonnyomo nu salambetanyo hi Goliat. Batu aijo' kinonamo hi siakan i Goliat i lampasan nokiijo' i tumpai'nyo lantas ia tinombahangkangmo, ohupnyo sinapahakonnyomo i tano'. 50-51 I Daud nopadeka'mo nokiijo' hi Goliat ka' tinuminjomo koko hi ia; ingala nyomo na bajak i Goliat ka' kineatnyomo lantas kinolongnyomo na ubak nu mian Filistin aijo'. Sumo aijo' na i Daud nompatundu' ka' nompateimo i Goliat ola salambeta tiba batu! Salatan tinoamo nu aha mian nu Filistin notua'mo na talenga' nu aha ka' mule' inatemo aha nopalaimo. 52 Aha mian nu Israel haha aijo' tiba aha mian nu Yehuda lewa'mo nolo ais ka' nololoi'mo mian nu Filistin haha aijo' tinoka-toka i Gat ka' sabatan anu kiijo' i Ekron. Mian nu Filistin haha aijo' anu pinahantabasakonmo kahomo paha-paha bandang i jalan mamba mokiijo' i Saaraim! 53 Lapas aijo' aha mian nu Israel ninsusule'mo madi'mo nololoi' mian nu aha Filistin, lantas nompahuhuakonmo isi nu kemah nu aha. 54 I Daud nongalamo ubak i Goliat ka' binoanyomo i Yerusalem, panyo toongon i Goliat pino una'nyomo i uno nu kemahnyo. I Daud pinosumbu'mo hi Saul 55 Salatan i Saul nontoamo i Daud nambamo mongewa i Goliat, pinokilawanyomo hi Abner kapala nu suludadunyo anu matangkas na pangkatnyo, “Abner anak ihe na ia? Aku aiya madi' monsumbu' mian aijo' pa' ihe, Tomundo'.” Tinaaman i Abner. 56 Lantas pinalentahmo i Saul, “Lako' ka' leleki mae na han aijo'.” 57 Jadi salatan i Daud ninsusule'mo mae nokiijo' i kemah noko pateimo i Goliat, ia binoamo i Abner mangadab hi Saul. Ubak i Goliat daagi' hau-haunyo totoong hi Daud. 58 Lantas i Saul nompokilawamo hi ia, “O olitau! anak ihe na beleyum?” Tinaaman i Daud, “Aku aiya anak i Isai lengkat mae i Betlehem.” |
LAI 2002
Indonesian Bible Society