Zɛnɛse 24 - Bible

Aise a nɛniî kula

¹ Eberaɣɛ̃ɛ è nâa pɔ̀lɔ kpɔ́ a ŋánaa, ǹyaŋ Yâwɛɛ è lûwa làa ma mɛni kélee su.

² Nya ƃe Eberaɣɛ̃ɛ è mò ŋɔtíi-kɛ-nuui ma, nyii kɛ̀ a ŋɔpɛ́rɛi mu-nuu pɔlɔi maa-ŋuŋ, nyii kɛ̀ gɔ̃liŋ kélee mɛi ǹyɛɛ mai, “íyee lɔ́ ŋ́wɛrɛ mu.

³ Ŋa pâi íkɛ̂i í ífoo a Yâwɛɛ, nyii gáa a ŋ̀élei da ǹɔii kpɛtɛ Ɣâlai ŋɛ́i-tuɛ, a gɛɛ ífe pâi ńoŋ ŋɔnɛnîi kulâi Keena nɛyãai sáma, nyii-ŋai ŋ́gaa dísamai.

⁴ Kɛ́lɛ ƃa pâi liî ŋálɔii su ŋánûai pɔ́ í ńoŋ Aise ŋɔnɛnî kula naa.”

⁵ Díi-kɛ-nuui è mò ma ǹyɛɛi, “Tãi da nɛnîi fé pâi fâai a gɛɛ kwa ǹyaa kú pá ǹɔii ŋí su. Ŋa pɔ̂ri liî a íloŋ pôlu ǹɔii su í kùla naai?”

⁶ Eberaɣɛ̃ɛ ǹyɛɛ mai, “Gáa a gɛɛ ífe lì a ńoŋ pôlu naa!

⁷ Yâwɛɛ, nyii gáa ŋ̀elei su nyii ŋ́gûla ńâŋ ŋɔpɛ́rɛi mu é ŋ́gula ńzɔlɔ ƃó lɔii sui è lòno ḿbɔ é vóo a gɛɛ a pâi ǹɔii ŋí tɛɛ̂i ŋásuui pɔ́i, ǹyaa ƃe pâi ŋɔkélai tɛɛ̂i ítuɛ, ǹyaŋ ƃa pâi nɛnî kulâi naa ńoŋ mɛni ma.

⁸ Kɛ́lɛ nɛnîi à wàla fáa a gɛɛ ka ǹyaa ká pá, gɛ̀ ní ŋáfoo-wooi ŋí fé pâi ísonîi.”

⁹ Nya ƃe Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔtíi-kɛ-nuui è ǹyée lɔ̂ Eberaɣɛ̃ɛ wɛ́rɛ mu é vóo ma mɛnii ŋí mɛni ma.

¹⁰ Nya ƃe ŋɔtíi-kɛ-nuui è m̀ɛi-nuui ŋɔsoo-fáleŋ buu sîɣe é lí a dîa. M̀ɛi-nuui è sama-sãa támaa tɛ̀ɛ bɔ́. Nya ƃe è mu sìɣe é lí Mɛsopotamia, Naɔ taa-leei su.

¹¹ Nya ƃe è zoo-faleŋ-ŋai kɛ̀ dí pɛ́lɛ ǹya-loai lá daai kɔlɛ a ɣele-wulii. È kɛ̀ a nɛyâa díya kɔɔ tãi.

¹² È mò ǹyɛɛi, “Yâwɛɛ, yái íkaa a ḿɛi-nuui Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔɣâlai, ŋá ífɛlìi í kɛ́ ŋ́gɔlɛ sâa, í íwɛli-kɛ́-maai lɛ́ ḿɛi-nuui Eberaɣɛ̃ɛ ma.

¹³ Ŋ́gaa tɔɔni ǹya-loai kɔlɛ, ǹyaŋ daai su-nɛyãai da pâi yá kɔɔ̂i.

¹⁴ Nɛnîi nyii ŋa pâi gbera fêi a gɛɛ é yá tɛ́ɛ ḿbɔ ŋá gbelei, é mó ǹyɛɛi, ‘Íkpele, ŋá pâi máŋ yá tɛɛ̂i ísoo-fáleŋ-ŋai pɔ́i,’ tɔɔ maa nɛnîi é kɛ́ a nɛnîi nyii í nɛ̀ íyee mu-nuui Aise mɛni mai, gɛ̀ ní ŋa pâi gɔ̂lɔnii nâa a gɛɛ ƃa íwɛli-kɛ-maai lɛ́ ḿɛi-nuui ḿâ.”

¹⁵ É lɛ́ɛ nɔ́ pâi kpɛɛ̂i a lónoɔɔ, Lubɛka è pà ŋɔya bɔkii kɛ́ ƃò gâraŋ ŋá. Lubɛka è kɛ̀ a Eberaɣɛ̃ɛ ǹêɣe Naɔ ŋɔnɛnîi Maka ǹóŋ-surɔ̂ŋ Bɛtuɛ ǹóŋ.

¹⁶ Lubɛka è kɛ̀ a ǹɛ́lɛɛ gɛ́ ƃò a nɛnî-kpela nyii vé kɛ́ ní a surɔ̂ŋ-mɛni kɔ́lɔŋɔɔi. Nya ƃe è lì ǹyá-loai lá é ŋɔbɔ̂kii láa fɛ́ɛ a yá é pá la.

¹⁷ Ebɔraɣɛ̃ɛ yée mu-nuui è lì bɔ́ a kîrɛ ǹyɛɛ mai, “Kpera yɛ̂, yá loŋ tɛɛ ḿbɔ ŋá gbele.”

¹⁸ Lubɛka ǹyɛɛ mai, “Íkpele ŋánuu-namui.” Nya ƃe Lubɛka è ŋɔya bɔkii kùla gâraŋ ŋá é zóŋ ǹyée ŋá é dɛ́ɛ bɔ́ é gbele.

¹⁹ Tãi è ǹyái tɛ̀ɛ la bɔ́i, è mò ma ǹyɛɛi, “Ŋá pâi pâi máŋ a yá ísoo-fáleŋ-ŋai mɛni ma é lɛ́ɛ la zu díkelee dí díkpele.”

²⁰ Nya ƃe è ŋɔbɔ̂kii su ƃò a maa félaa daa-tulɛ kpele sɛŋ-foloi su, é lí pôlu ǹya-loai lá a kîrɛ a gɛɛ é yá kúla. È yá kùla zoo-faleŋ-ŋai kélee mɛni ma.

²¹ Nalôŋ è kɛ̀ m̀aa kpɛɛ̂i, gɛ́ mò goi-pere à kɛ̀ Yâwɛɛ a ŋɔsiai nɛ̃ɛ, kpaa máŋ ŋɔsiai fé nɛ̃ɛ ní.

²² Tãi zoo-faleŋ-ŋai dí kpɛ̂ɛ la a díkpeleɛi, nalôŋ è gôo gbono sìɣe nyii ŋɔwiɛ è kɛ̀ a sɛkɛ kpura, da yée kwana kɔ̂li feerɛ nyii-ŋai díwiɛ è kɛ̀ a gôo sɛkɛ puui, é dɛ̂ɛ nɛnîi pɔ́,

²³ ǹyɛɛ mai, “Mó mâ gbɛ̂ɛ ǹóŋ-nɛni ƃa yá? Lôŋpo káa ínâŋ ŋɔpɛ́rɛi mu a gɛɛ é kúlâai kula zu?”

²⁴ Nɛnîi ǹyɛɛ mai, “Ŋ́gaa a Bɛtuɛ ǹóŋ nyii gáa a Maka ǹóŋ nyii è zɔlɔ ƃô Naɔ mai.”

²⁵ Nɛnîi è ŋɔ́nɔ mò ma ǹyɛɛi, “Taa-tulɛ kɔnɔŋ támaa káa naa da kala támaa, lôŋpo káa naa máŋ a gɛɛ ka láa zu.”

²⁶ Nya ƃe nalôŋ è ŋuŋ pîlaŋ é Yâwɛɛ fɛ́li

²⁷ ǹyɛɛi, “Lûwa é kɛ́ Yâwɛɛ ma nyii gáa a ḿɛi-nuui Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔɣâlai, nyii vé niî ŋɔwɛli-kɛ-maai da ŋɔsãa-laai kula ní ḿɛi-nuui mai. Yâwɛɛ a lí a ńyãa ḿɛi-nuui ŋɔnûai dípɛrɛi mu.”

²⁸ Nya ƃe nɛnîi è kîrɛ sìɣe é lí é mɛni-ŋai ŋí ƃó ǹee ŋɔpɛ́rɛi mu-ƃelai dîa.

²⁹ Lubɛka ŋɔsâaƃɔlɔ-surɔ̂ŋ è kɛ̀ naa, ǹáa kɛ́ ƃò a Laƃaŋ. Nya ƃe Laƃaŋ è lì a kîrɛ nalôŋ pɔ́ naa ǹya-loai lá.

³⁰ Laƃaŋ kɛ́ɛ a gbonoi da ǹyée-kwana kɔli-ŋai káa ŋɔsâaƃɔlɔ yée ma da mɛni-ŋai ŋɔsâaƃɔlɔ è mò mai, è lì nalôŋ pɔ́ naa. Ǹyaŋ nalôŋ è kɛ̀ tɔɔni zoo-faleŋ-ŋai kɔlɛ ǹya-loai lá.

³¹ Laƃaŋ è mò ma ǹyɛɛi, “Pá ƃíai Yâwɛɛ ŋɔlûwai káa yâi. Íkaa tɔɔni daai kɔlɛ lé mɛni ma? Ŋâa bɛ́rɛi mu kpɛtɛ ímɛni ma, ŋa kwaa ma kpɛtɛ zoo-faleŋ-ŋai mɛni ma.”

³² Nya ƃe nalôŋ è lɔ̀ bɛ́rɛi mu. Laƃaŋ è zoo-faleŋ-ŋai fûloŋ é kala kpâla tɛɛ nalôŋ pɔ́ da taa-tulɛ kɔnɔŋ zoo-faleŋ-ŋai mɛni ma. È yá tɛ́ɛ ƃɔ́ é gɔ́ɔ ma wáa da ǹúu kpéli-ŋai kɛ̀ bôlui.

³³ Dí mii-sɛŋ tɛ̀ɛ bɔ́, kɛ́lɛ è mò ǹyɛɛi, “M̀ɛnii ŋá pà lai fɛ̂ɛ ŋá mó ŋa lɛ́ɛ pâi ńaa miî.” Laƃaŋ ǹyɛɛ mai, “M̀ɛnii ƃó.”

³⁴ Nya ƃe è mò ǹyɛɛi, “Ŋ́gaa a Eberaɣɛ̃ɛ yée mu-nuu.

³⁵ Yâwɛɛ a lûwa láa ḿɛi-nuui ŋí ma a zu kɛ́tɛ, a kɛ́ a núu kɛ́tɛ. A ƃála suu tɛɛ bɔ́ da taa-tulɛ támaa. A sɛŋ-kao támaa tɛ́ɛ bɔ́ da gôo, da yée mu-sinaa támaa, é pɛ́lɛ yée mu-nɛyaa dîa, soo-fáleŋ-ŋa da wɛlɛ-sôo-ŋa.

³⁶ Ḿɛi-nuui ŋɔnɛnîi Seera è lóŋ-surɔ̂ŋ kàa ḿɛi-nuui mî tãi è nâa pɔ̀lɔ lai. Ḿɛi-nuui a gɔ̃liŋ kélee tɛ́ɛ ǹóŋ pɔ́.

³⁷ Ḿɛi-nuui è ŋ́gɛ̂ ŋá ḿvoo ǹyɛɛi, ‘Ífe pâi ńoŋ ŋɔnɛnî kulâi Keena nɛyãai sáma nyii-ŋai ŋ́gaa dísâmai.

³⁸ Kɛ́lɛ ƃa pâi liî ŋánûai pɔ́ í ńoŋ ŋɔnɛnî kula naa.’

³⁹ Ŋá mò ḿɛi-nuui ma ńyɛ̂ɛi, ‘Tãi da nɛnîi fé pâi fâai a gɛɛ kwa ǹyaa kú pá.’

⁴⁰ Kɛ́lɛ è mò ḿâ ǹyɛɛi, ‘Yâwɛɛ nyii ŋa sîa dúɛi, a pâi ŋɔkélai tɛɛ̂i ka ǹyaa ká lí é ísiai nɛ̃ɛ. Gɛ̀ ní ƃa pâi nɛnî kulâi ŋánûai sáma da ńâŋ ŋɔpɛ́rɛi mu ńoŋ mɛni ma.

⁴¹ À kɛ̀ ƃà lì ŋánûai pɔ́, da wàla nɛnî tɛ̀ɛ ípɔ, gɛ̀ ní ŋáfoo-wooi fé pâi ísonîi.’

⁴² “Ŋá pà ǹya-loai lá sâa, ŋá mó ńyɛ̂ɛi, ‘Yâwɛɛ, yái íkaa a ḿɛi-nuui Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔɣâlai, à kɛ̀ ƃà ŋ̀wɛ̂lii í ŋásiai nɛ̃ɛ ŋa liî mai,

⁴³ Ŋ́gaa tɔɔni ǹya-loai kɔlɛ. Nɛnîi nyii pâi yá kɔɔ̂i ŋá gberâi fé a gɛɛ é yá tɛ́ɛ ḿbɔ ŋá ŋ́gbele,

⁴⁴ è mó ḿâ íkpele, ŋa pâi yá tɛɛ̂i máŋ ísoo-fáleŋ-ŋai pɔ́i, tɔɔ maa nɛnii é kɛ́ a nɛnîi nyii í nɛ̀ ŋánuu-namui ǹóŋ mɛni mai.’

⁴⁵ Ŋá lɛ́ɛ pâi kpɛɛ̂i a lónoɔɔ ńii su, Lubɛka è pà ŋɔya bɔkii kɛ́ ƃò gâraŋ ŋá. Nya ƃe è lì ǹya-loai lá, é yá kɔ́ɔ. Ŋá mò ma ńyɛ̂ɛi, ‘Kpera yɛ̂, yá tɛ́ɛ ḿbɔ ŋá ŋ́gbele.’

⁴⁶ Nya ƃe è ŋɔya bɔkîi kùla gâraŋ ŋá a maa félaa ǹyɛɛi, ‘Íkpele, ŋa pâi máŋ yá tɛɛ̂i ísoo-fáleŋ-ŋai pɔ́.’ Nya ƃe ŋá ŋ̀gbele, é yá tɛ̀ɛ zoo-faleŋ-ŋai pɔ́ máŋ.

⁴⁷ Ŋá marê kɛ̀ ńyɛ̂ɛi, ‘Gbɛ̂ɛ ǹóŋ-nɛni ƃa yá?’ Ǹyɛɛ ḿâi, ‘Ŋ́gaa a Bɛtuɛ ǹóŋ nyii gáa a Maka ǹóŋ, nyii è zɔlɔ ƃô Naɔ mai.’ Nya ƃe ŋá gbonoi tôo zũai. Ŋá ǹyée-kwana kɔli-ŋai tóo ǹyée ma.

⁴⁸ Naa pôlu ma ŋá ŋuŋ pîlaŋ ŋá Yâwɛɛ fɛ̀li, ŋá lûwa too ma, nyii gáa a ḿɛi-nuui Eberaɣɛ̃ɛ Ŋɔɣâlai, nyii tɔ̀ɔ ńduɛ é pere lɛ́lɛɛ lɛ́ ḿâ a gɛɛ ŋá ḿɛi-nuui ǹêɣe ǹóŋ-nɛnii kúla a ḿɛi-nuui ǹóŋ ŋɔnɛnîi.

⁴⁹ À kɛ̀ ka pâi kɛ̂i a nûa sãa-ŋa da tɔ̃yâ-ƃela ŋánuu-namui ŋɛ́i, ka mó ḿâ. Gɛ̀ ní ŋa pâi m̀ɛnii kɔ̂lɔnii ŋa pɔ̂ri gɛ̂i.”

⁵⁰ Nya ƃe Laƃaŋ da Bɛtuɛ dí ŋ̀óo su tòo dîyɛɛi, “M̀ɛnii è kùla Yâwɛɛ lá. Kúfa pɔ̂ri lônoi ípɔ a ǹyɔ́mɔɔ kpaa máŋ a ǹɛ́lɛɛ.

⁵¹ Lubɛka káa íŋɛi-tuɛ. Ziɣe í lí la é kɛ́ a ímɛi-nuui ǹóŋ ŋɔnɛnî, yɛ̂ɛ berei Yâwɛɛ è mò lai.”

⁵² Eberaɣɛ̃ɛ yée mu-nuui kɛ́ɛ a díwoo mɛ́nii, è ŋuŋ pîlaŋ ǹɔii ma Yâwɛɛ ŋɛ́i-tuɛ.

⁵³ Ǹyée mu-nuui è pà a káne da gôo maa ɣiri-sãa sɔ̃ɔ kpanaŋɔɔ-ŋa da seɣe-ŋa é dɛ́ɛ Lubɛka pɔ́. È sama-sãa sɔ̃ɔ kpanaŋɔɔ tɛ̀ɛ máŋ Lubɛka zâaƃɔlɔ pɔ́ da ǹee.

⁵⁴ Nya ƃe ǹyée mu-nuui da ǹûai kɛ̀ bôlui dí dílaa mìi dí díkpele dí nyii naa. Tãi dí dímu sìɣe la a Ŋ̀ele-wâlai, è mò ǹyɛɛi, “Ka tɔɔ ŋá lí pôlu ḿɛi-nuui pɔ́ naa.”

⁵⁵ Nya ƃe Lubɛka zâaƃɔlɔ da ǹee dí mò ma dîyɛɛi, “Tɔɔ nɛnîi é lɛ́ɛ pôlu a tãi kpua yɛ̂ɛ ɣele-kuu puu. Gɛ̀ ní a pɔ̂ri liî naa pôlu ma.”

⁵⁶ Kɛ́lɛ è mò dîa ǹyɛɛi, “Káfe ŋatãi tôo pôlu, tãi nɔ́ Yâwɛɛ a ŋásiai nɛ̃ɛ lai. Ka tɔɔ ŋá lí ŋánuu-namui pɔ́ naa.”

⁵⁷ Dí mò ma dîyɛɛi, “Tɔɔ kú nɛnîi tóli kú m̀arê kɛ́.”

⁵⁸ Nya ƃe dí Lubɛka tòli díyɛɛ mai, “Ka nalôŋ ŋí ka liî?” Ńyɛɛ, “Kwa liî.”

⁵⁹ Nya ƃe dí dísâaƃɔlɔ-nɛnii Lubɛka tɛ̀ɛ da nɛnîi gùla zui, da Eberaɣɛ̃ɛ yée mu-nuui dí lí da ǹûai kɛ̀ bôlui.

⁶⁰ Dí lûwa tòo Lubɛka ma díyɛɛ mai, “Kúsâaƃɔlɔ, ƃa pâi kɛ̂i a lóŋ támaa káa-lee! Ísuui yée a pâi tɛɛ̂i ŋɔkpɔara-ƃelai dîa!”

⁶¹ Nya ƃe Lubɛka da ǹyée mu-nɛyãai dí dímu sìɣe dí sée zoo-faleŋ-ŋai mɛi dí lɛ́ɛ nalôŋ pôlu. Nya ƃe Eberaɣɛ̃ɛ yée mu-nuui è lì a Lubɛka.

⁶² Aise è kùla “Vúlu-laa ɣalai Nyii ŋ́gâai ŋɔya-loai” lá é pá é sée Keena lɔii kwára-pere.

⁶³ Tãi è lì la Ɣâla fɛlii gbalaŋ ŋá a ɣele-wûlii, è ŋuŋ mû sìɣe é soo-fáleŋ-ŋa káa pâi.

⁶⁴ Lubɛka è ŋuŋ mû sìɣe é Aise káa, é kúla zoo-fáleŋ mɛi é pîlaŋ

⁶⁵ ǹyɛɛ Eberaɣɛ̃ɛ yée mu-nuui mai, “Gbɛ̂ɛ ƃa nalôŋ tí pâi gbâlaŋ ŋá kútuɛ tɔɔ̂i?” Ǹyée mu-nuui ǹyɛɛ m̀ai, “Ḿɛi-nûui ká tí.” Nya ƃe Lubɛka è ǹúu ŋ̀ɛ́i-mɛi pɛlɛ-sɛŋ sîɣe é bɛlɛ ŋ̀ɛ́i mɛi.

⁶⁶ Ǹyée mu-nuui è m̀ɛnii kélee ƃò Aise ma è tɛ̀ɛ zui.

⁶⁷ Nya ƃe Aise è pà a Lubɛka ǹee Seera ŋɔsua kɔ̂lɔ seɣe pɛrɛi mu, é gula a ŋɔnɛnî. È kɛ̀ a ŋɔnɛnîi wɛ́liɛɛ. Ǹyaŋ Aise líi è làa ǹee saá pôlu mà.