Samuɛlə dɔlɔɔ 17 - Bible

Golaya è Eezuɛ-ŋai maa fôo

¹ Felesia-ŋai dí díkɔ kɔ́-ƃelai pù gîe ma a gɛ́ɛ dí kɔ́ kɔ́. Dí díkɔ-kuluƃa-ŋai ŋáa tɛ̀ gîe ma Sokɔ-taai ma. Daa ŋí è kɛ̀ a Zuda pɔ́ɔ. Dí díƃûui pù Ɛfi-Damii, Sokɔ da Azîka loai

² Gâloŋ Sɔ̂ɔ da Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai dí díƃûui pù ǹyéei ma Ilaâ gbotoloi mɛi dí díkpîŋ kpɛ̀tɛ a gɛ́ɛ dí kɔ́ pɛ́lɛ Felesia-ŋai dîa.

³ Felesia-ŋai díkɛ̀ ǹyéei m̀éla tɔnɔ ma Eezuɛ-ŋai dí kɛ́ m̀éla kpelii ma botolo kɛ́ ƃò díloai.

⁴ Kɔ-kuluƃa tɔnɔ è kɛ̀ Felesia-ŋai sáma, ǹáa ƃé kɛ̀ a Golaya. È kùla Gâa taai su. È pà é Eezuɛ-ŋai maa fóo. Ǹalôŋ ŋí tɔɔ mɛi è kɛ̀ a núu kɔ́ɔ loai lɔ́ɔlu mɛi náaŋ.

⁵ Ŋɔgba-ƃɛlɛi da geŋe lá kɔli-kalaŋ díkɛ̀ a díkpɛtɛɛ a ƃara. Gbaƃɛlɛi ŋɔwuyɛ è kɛ̀ yɛ̂ɛ pãŋ ŋuŋ tɔnɔ pôlu buu feerɛ káo lɔ́ɔlu.

⁶ Gɔ́ɔ mɛi káa sɛŋ è kɛ̀ a gbɛtɛɛ máŋ a ƃara, ƃara ƃóa-sɔ̂kpɔ pilíɛɛ gbã̀ai.

⁷ Ŋɔkpálai è kɛ̀ a maa pɔlɔ-pɔlɔ́ɔ. Gɔlii kɛ̀ ŋɔkpálai ŋuŋ mai ŋɔwuyɛ è kɛ̀ a dɛ́ɛ pãŋ ŋuŋ lɔ́ɔlu mɛi da ma. Kɔ-kuluƃa tɔnɔ è kɛ̀ dúɛ pere ŋɔkeŋe lá kɔli kalaŋ kɛ́ ƃò ǹyêei.

⁸ Golaya è tɔ̀ɔ é láɣi Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai dîa ǹyɛɛ, “Lé mɛni ƃe ká pà la kɔ́ kɔ́ mɛni mai? Fé Felesia nuu fa ńyãa. Káaŋ káfe a Sɔ̂ɔ yée mu-ƃela. Ka kákɔ-kuluƃai gɛ́tɛi tɛ́ɛ é kúla kásama é pá kwa ǹyaa kú kɔ́!

⁹ À kɛ̀ a ḿbaa, gɛ̀ ní kúnûai díkɛ a káluɛ-ŋa. Kɛ́lɛ ŋà bàa, gɛ̀ ní kánûai díkɛ a kúluɛ-ŋa.

¹⁰ È Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai maa fòo. Ka núu da tɛɛ ŋaŋ é pá kwa ǹyaa kú kɔ́.”

¹¹ Sɔ̂ɔ da ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋai dí Golaya wóo mɛni, kɛ́lɛ dí kɛ̀ kpɔ́ yaôi Golaya ma a ŋ̀ánaa. M̀ɛni ma dífe pɔri ní kɛ̀ mɛni da kɛ̂i.

Deeƃé è Gâloŋ Sɔ̂ɔ naa kàa

¹² Zɛse nyíi kɛ̀ a Deeƃé ǹâŋ è naa kɛ̀ a ziɛ-pɔlɔi. Ǹalôŋ ŋí è kɛ̀ a Ifiraŋ ŋɔnuu suui su nuu da. È kɛ̀ Bɛpeleɣɛ̃ɛ, Zuda lɔii su. Zɛse ǹônii-sinaai dí kɛ̀ lɔ́ɔlu mɛi saaƃa:

¹³ Gɛ́tɛ ɣelei láa ƃé kɛ̀ a Ilia, veeerɛi ƃé kɛ̀ a Aƃinada. Zaaƃai láa ƃé kɛ̀ a Saama. Dí saaƃa ŋɔɔ dí lì a gɛ́ɛ dí kɔ́, kpɛ́ni fêi, dí kɛ̀ Sɔ̂ɔ ŋɔkɔ-kûluƃa-ŋai sáma.

¹⁴ Deeƃé ƃé kɛ̀ a Zɛse ǹônii-sinaai guro-te ɣelei.

¹⁵ È kɛ̀ ǹâŋ ŋɔƃála-ŋai mɛi kâai. A kâa kɛ̀ siâi gɛ́ tɛ̀ gɛ́ yèŋ Bɛpeleɣɛ̃ɛ da Sɔ̂ɔ ŋɔƃûui loai.

¹⁶ Golaya a kâa mu sìɣe é pá gɛ́ maa fòo kɛ̀ a ɣele-wala da ɣele-wulii. È nyíŋi kɛ̀ a fólo kûu buu náaŋ.

¹⁷ È kɛ̀ a ɣele tɔnɔ da Zɛse é m̀ó Deeƃé ma ǹyɛɛi, “Ímu siɣe a maa félaa í mii-sɛŋ ŋɔŋɔɔ ƃɔrɔi ŋí síɣe da gbólo kpua puui í lí ílîa-ni pɔ́ naa m̀ûui su.

¹⁸ Ǹiŋa ŋini ya kpoma puui ŋí síɣe máŋ í lí la gɔ-kuluƃa-ŋai mɛi nuu kɛ́tɛi pɔ́. Ye mɛni-ŋai káa ílîa-ni da gɛ̂i í pá a díyêei sɛŋ da nyíi pâi ǹɛ̂i a gɛ́ɛ díkɔlɔi ponoɔɔi.

¹⁹ Díkaa Sɔ̂ɔ ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋai sáma díkɛ kɔ̀ Felesia-ŋai pɔ́ Ila Gbotoloi su.”

²⁰ Deeƃé è ǹâŋ wóo mɛni. Nya ƃe è mu siɣe a bôlu ma ɣele-wala pɛ-pɛi é núu da ŋɛ́i lɛ́ɛ m̀ála-ŋai dîa. È zãai tòlo é pɛ́lɛ liɛɛ ma. Zeríɛɛ gɔ-kuluƃa-ŋai díƃûui sui, dí nâa kɛ̀ liî gɔ́ kɔ́-ɣenei ŋá díkɛ làɣi a kɔ́ kɔ́-woo.

²¹ Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai da Felesia kɔ-kuluƃa-ŋai díkɛ̀ tɔɔni naa díŋɛi páa díkîe-ni pɔ́-naa pere.

²² Deeƃé è ŋɔsãai lɛ̀ɛ zãa mɛi káa-nuui yêei é kîrɛ siɣe é lí gɔ́ kɔ́-ɣenei ŋá a gɛ́ɛ é ǹîa-ni marê kɛ́ a kɛ̀ díkɔlɔi bonoɔɔ̂i.

²³ Da dîa-ni díkɛɛ lônoii, Golaya è pà gɔ́ kɔ́-ɣenei ŋá nyíi kɛ̀ a Felesia-ŋai pɔ́-naa gɛ́ ŋɔ́nɔ yoŋka-tee yɛ̂ɛ berei a gɛ̀ la a bɔlɔi. Deeƃé è ŋ̀óo mɛni.

²⁴ Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai kɛ́ɛ da gâai, díkelee dí yào dí pú.

²⁵ Díkɛ̀ m̀ôi díkîe-ni dîa dîyɛɛi, “Ka ǹalôŋ tí kàa pâi? Tɔ̃yâ ma a pá a gɛ́ɛ é Eezuɛ maa fóo ǹyaŋ ǹúui pâi baâi, gâloŋ a pâi fela-fei kɛ́tɛ tɛɛ̂i maa ǹúui pɔ́, é ǹóŋ-nɛnii tɛ́ɛ bɔ́ a ŋɔnɛnî. M̀aa ǹúui kpîŋ ŋɔnûai dífe ŋɔ́nɔ pâi kɛ̂i ŋuŋ-fela-fei kɔlɛ̂i.”

²⁶ Deeƃé è gɔ-kuluƃa-ŋai kɛ̀ tɔɔni gɔlɛi m̀arê kɛ̀ ǹyɛɛi, “Lé ƃé núu a pâi zɔlɔ ƃôi a kɛ̀ a Felesia nuui ŋí pàa é kpéra kúnûai larânii? Felesia naloŋ kpɛ́ni-kpɛnii tí. Vé fúlɔi máŋ kpɛtɛ ní. A gbîŋ kâai yɛ̂ɛ gbɛ̂ɛ a pɔri kɛ̂i Ɣâla ŋɔkɔ́ kɔ́-ƃelai maa fooi!”

²⁷ Nya ƃe gɔ-kuluƃa-ŋai dí zãai láa lɛ̀ Deeƃé ma nyíi núu a pɔri zɔlɔ ƃôi à kɛ̀ a Golaya paai.

²⁸ Ilia nyíi kɛ̀ a Deeƃé ǹîa kɛ́tɛi è Deeƃé wóo mɛni da gɔ-kûluƃa-ŋai díkɛ lòno. È ǹíi ŋwàna Deeƃé ma ǹyɛɛi, “Lé ƃé íkaa gɛ̂i ƃɛ́i? Gbɛ̂ɛ ƃé m̀ála kpulu-loŋ tí mɛi kâai vɛ̃ɛ-kpâlaŋ sui? Yá loŋ ŋí mɛni nyɔ́mɔɔ káa ílii su! Í pà nɔ́ ƃɛ́ a gɛ́ɛ í gɔ́i kɔ̂i káa kɛ́rɛee?”

²⁹ Deeƃé ǹyɛɛ m̀ai, “Lé ƃé ŋa gɛ̂i. Ḿva pɔri máŋ marê kɛ̂ɛ kɛ̂i?”

³⁰ È tìnaŋ é gɔ-kuluƃai da kpɛ́ni marê kɛ́ a m̀ɛnii tɔnɔi tí é m̀arâai marê kɛ̀ lai. Ǹyaŋ dí zu kula nɔ́ mì a bere tɔnɔi tí.

³¹ Gɔ-kuluƃa-ŋai da-ni dí Deeƃé wóo mɛni dí m̀ó Sɔ̂ɔ ma. Sɔ̂ɔ è Deeƃé worɛ̂ tɛ̀ɛ. Baái,

³² Deeƃé è mò Sɔ̂ɔ ma ǹyɛɛ, “Gâloŋ, Felesia naloŋ ŋí fé kúmaa yao. Ŋa pâi liî ŋá kɔ́ bɔ́ ńyãa kpîŋ.”

³³ Sɔ̂ɔ ǹyɛɛ m̀ai, “Ífa pɔri kɔ̂i bɔ́. Íkaa nɔ́ a surɔŋ-loo. A gɛ́ kɔ́ kɔ̂i é síɣe ŋásurɔ̂ŋ-loo ɣele ma é seri sâa ma.”

³⁴ Kɛ́lɛ Deeƃé è ŋ̀óo su tòo ǹyɛɛ m̀ai, “Gâloŋ, ńyãa ƃa ńâŋ ŋɔƃála-ŋai mɛi kàa. Yala-sulu da kpaa máŋ dítala à pà a gɛ́ɛ é da soŋ,

³⁵ ŋa lɛ̀ɛ ŋá gbɛ̀ bôlu. À kɛ̀ vɛnɛ-sɛŋ kpîŋ a tìnaŋ ḿbɔ naa pere, ŋa zòŋ a gɔŋ lá ŋá bàa.

³⁶ Galôŋ, ŋa yala-sulu da dítala támaa páa a bere sîi ŋí. Ǹyaŋ ŋa pɔri Felesia naloŋ kpɛ́ni-kpɛnii ŋí vé kpɛtɛ níi paâi a bere sîi tɔnɔi ŋí, nyíi a gɛ-ɣele ma Ɣalai ŋɔkɔ́ kɔ́-ƃela maa fôoi!

³⁷ Yâwɛɛ è ŋ́gùla ǹyala-sului da dítala-ŋa yêei ɣalêŋ su, ǹyaŋ a pâi ŋ́gulâi Felesia naloŋ ŋí yêei.” Sɔ̂ɔ ǹyɛɛ m̀ai, “Nyíŋi lɛ̂lɛɛi, lí í kɔ́ bɔ́. Yâwɛɛ a pâi kpɔŋ ḿâa tɛɛ̂i ípɔ.”

³⁸ Nya ƃe Sɔ̂ɔ è Deeƃé maa ɣiri a ǹyaa Sɔ̂ɔ ŋɔkɔ́ kɔ́-seɣei. È ǹúu keŋe lá kɔli-kalaŋ tòo Deeƃé ma, é m̀ara-gba-ƃɛlɛi tɛ́ɛ bɔ́ a gɛ́ɛ é bɛlɛ ŋûa.

³⁹ Deeƃé è m̀óa-sɔkpɔi pìli gbã̀ai, gɛ́ kɔ̀ a siáa la. Kɛ́lɛ zãai vé kɛ́ ní a Deeƃé kɔ́lɔŋɔɔ. Ǹyɛɛ Sɔ̂ɔ mai, “Ḿva pɔri siai a zãai ŋí. Ḿva dítoo ḿâ a bɔlɔ.” Deeƃé è gba-ƃɛlɛi kùla ŋûa.

⁴⁰ È ŋɔƃala mɛi káa wurii siɣe é lí banaŋ ma é kɔni solaŋ lɛ́lɛɛ lɔ́ɔlu síɣe ya loŋ da su, é bú ŋɔsua-kɔlɔ bɛbɛi su. Ŋɔvûu-mai è kɛ̀ ǹyêei é déniŋ tɔ́ɔ kpɔ́ Golaya ma gɛ́ lì bɔ́naa pere.

Deeƃé è Golaya pàa

⁴¹ Golaya è kɛ̀ siâi gɔ-kuluƃai pôlu nyíi a ŋɔsɔ̀la kpera kɔli-kalaŋ siɣei gɛ́ pà Deeƃé pɔ́-naa pere.

⁴² Golaya è gɔ̀lɔŋ a gɛ́ɛ Deeƃé è kɛ̀ nɔ́ a surɔŋ-loo lɛ́lɛɛ, gɔlɔi ponoɔɔ. È ɣɛ́lɛ maa kùla gbonôi.

⁴³ Ǹyɛɛ Deeƃé mai, “Ƃa ŋ́gâai yɛ̂ɛ ɣîla m̀aa mɛni ƃé íkaa ŋ́gbɛ̂i la a wúru gbuai?” È Deeƃé nàɣaŋ Felesia-ŋai díɣâla-ŋai láai su.

⁴⁴ Felesia naloŋ è mò Deeƃé ma ǹyɛɛi, “Pá nɔ́ ƃɛ́! Ŋa pâi kpɛɛ̂i yâ ŋá íkɛ a ŋɔni-ŋai da ǹɔɔ-fɛnɛ-sãai kɔ̃́nɔŋ!”

⁴⁵ Deeƃé è ŋ̀óo su tòo: Ya pâi a gɛ́ɛ í kɔ́ ḿbɔ a ƃóa-sɔ̂kpɔ, kpála da ínuu-sɔɔ ƃoai ma. Kɛ́lɛ ŋa pâi kɔ̂i ípɔ Ŋ̀wála-wâla kélee Yâwɛɛ láai su. Ǹyaa ƃa Eezuɛ-ŋai díkɔ-kuluƃa-ŋai Díɣâlai, ǹyaŋ yaâ gbâa nâa woo-yɔŋ pìli ma!

⁴⁶ A pâi sâa kpɔnîi ḿâ ŋá íyee mɛi ɣále. Ŋa pâi ítoôi ǹɔii ma ŋá íŋuŋ tée. Ŋa pâi Felesia kɔ-kuluƃai gbeli-ŋai poma tɛɛ̂i ŋ̀ɔni-ŋai da ǹɔɔ-fɛnɛ-sãai pɔ́ a díkɔ̃nɔŋ. À kɛ̀ tí, ŋ̀éniɛi su-ƃelai kélee da pâi gɔ̂lɔnii a gɛ́ɛ tɔ̃yâ Ɣala káa Eezuɛ.

⁴⁷ Ǹûai kélee ƃɛ́i da pâi gɔ̂lɔnii a gɛ́ɛ Yâwɛɛ fa ŋɔnûai ŋuŋ-ma ƃò a ƃóa-sɔ̂kpɔ da kpála. A wɔ́lɔ ŋɔkɔ́-ŋai kélee kɔ̀ nɔ́ a ŋɔwála-walai. A pâi kpɔnîi kûa kú káyee mɛi ɣále.

⁴⁸ Golaya kɛ́ɛ pâi Deeƃé pɔ́-naa perei, Deeƃé ǹyaa máŋ è pɛ̀lɛ liî bɔ́-naa pere.

⁴⁹ È gɔnii dɔnɔ tòo ŋɔvúmai su, é dínâŋ a ŋuŋ, é tée ŋ̀ɛlii dɔnɔ ma. Gɔnii è lì é Golaya sɔ̀ɔ dôŋ lá è ŋuŋ wôlo, é pene é pɛ́lɛ ǹɔii ma.

⁵⁰ Deeƃé è Golaya yée mɛi ɣàle a vúmai kɔni tɔnɔ kpéŋ. Vé baa ní a ƃóa-sɔ̂kpɔ.

⁵¹ Deeƃé è kîrɛ sìɣe é Golaya ŋɔƃóa-sɔkpɔi síɣe é gúla daâi é ŋ̀uŋ tée la. Tãi Felesia-ŋai dí gàa la a gɛ́ɛ dí kɔ-kuluƃa kɛ́tɛi a saai, díkelee dí pɛ̀lɛ púɔɔ ma.

⁵² Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai da Zuda kɔ-kuluƃa-ŋai dí làɣi a kɔ́-kɔ wule díkɛ Felesia-ŋai kpɛ̀. Dí lɛ̀ɛ díkpɛ̂i é lɛ́ɛ la zu dí seri Gâa da Ɛkulɔŋ. Felesia-ŋai poma è kɛ̀ a daa-taɣa berei ma é síɣe Saa-ariŋ é tóo Gâa, é seri Ɛkulɔŋ.

⁵³ Eezuɛ kɔ-kuluƃa-ŋai kɛ́ɛ da Felesia-ŋai kpɛ́ díkɛ lene pôlui, dí sãa támaa sìɣe Felesia-ŋai díƃûui su.

⁵⁴ Deeƃé è Golaya ŋuŋ sìɣe é lí la Sɔ̂ɔ pɔ́-naa. Kɛ́lɛ è Golaya ŋɔkɔ́ kɔ́-sãa lâai kɛ̀ gbɔ́ɔi ƃuui mu.

Dí Deeƃé kɛ̀ a tíi kɛ́ nuu kɛ́tɛ

⁵⁵ Gâloŋ Sɔ̂ɔ kɛ́ɛ a Deeƃé káa liî a gɛ́ɛ é kɔ́ Golaya pɔ́i, è tìnaŋ ŋɔkɔ-kuluƃa-ŋa mɛi nuui pɔ́-naa pere ǹyɛɛ m̀ai, “Abinɛ, gbɛ̂ɛ ǹóŋ ƃa nyakpâi tí?” Abinɛ ǹyɛɛ m̀ai, “Óo Gâloŋ, ífulu-laai su é kôya, ḿve ǹâŋ kpaa ǹee kɔ́lɔŋ a dɔnɔ kpîŋ.”

⁵⁶ Sɔ̂ɔ ǹyɛɛ m̀ai, “Gɛ̀ ní maa marê kɛ́ɛ kɛ́.”

⁵⁷ Deeƃé kuláa kɔ̂i Felesia naloŋ pɔ́ gɛ́ pene pôlui, Golaya ŋuŋ è kɛ̀ niî ǹyêei. Abinɛ è zìɣe é pá la Sɔ̂ɔ pɔ́.

⁵⁸ Sɔ̂ɔ ǹyɛɛ m̀ai, “Gbɛ̂ɛ ǹóŋ ƃa yá?” Deeƃé è ŋ̀óo su tòo ǹyɛɛ m̀ai “Ńâŋ ƃa Zɛse. Gáa a íyee mu-nuui dɔnɔ. Bɔ́-taai ƃa Bɛpeleɣɛ̃ɛ.”