Tɔɔɓɛlaa dɔlɔɔ 22 - Bible

Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-nuui Mikâya è Eɣa lia-wôo ƃò

¹ Kóraŋ saaƃa yée mu Eezuɛ da Siria dífe kɔ́ ní díkîe-ni pɔ́.

² Kɛ́lɛ góraŋ zaaƃai su Zuda kaloŋ Zeosafa è yèŋ a gɛ́ɛ é lí é Eezuɛ kaloŋ káa.

³ Eezuɛ kaloŋ a wɔ́lɔ mò ŋɔnûa láa túɛ-ƃelai dîa ǹyɛɛi, “Káfe gɔ́lɔŋ a gɛ́ɛ Lemɔ Gilia káa a kúpɔɔ kɛ́lɛ kúfe mɛni da kélee kɛ̂i a gɛ́ɛ kú naa kula pôlu Siria kaloŋ yêei?”

⁴ È m̀o Zeosafa ma ǹyɛɛi, “Kwa ya kwa pɔri liî kú kɔ́ pɛ́lɛ Lemɔ Gilia ma?” Zeosafa è Eezuɛ kaloŋ wóo su tòo, “Ŋ́gaa nɔ́ yɛ̂ɛ berei íkaa lai. Ŋánûai díkaa yɛ̂ɛ ínûai, ŋásoo-ŋai díkaa yɛ̂ɛ ísoo-ŋai.”

⁵ Kɛ́lɛ Zeosafa è mò máŋ Eezuɛ kaloŋ ma ǹyɛɛi, “Lóno Yâwɛɛ pɔ́ a m̀aa-ŋuŋ.”

⁶ Eezuɛ kaloŋ è Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai tòli díkîe ma. Dí kɛ̀ yɛ̂ɛ núu ŋuŋ náaŋ. È dímarê kɛ̀ ǹyɛɛ dîai, “Ŋa pɔri liî a gɛ́ɛ ŋá kɔ́ Lemɔ Gilia pɔ́, kpaa máŋ ŋá kpéra?” Dí zu tòo, “Lí, kpɛ́ni fêi, Yâwɛɛ a pâi dɛɛ̂i gâloŋ pɔ́.”

⁷ Kɛ́lɛ Zeosafa è marê-kɛ̂ɛ kɛ̀, “Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-nuu da kpɛ́ni fé ƃɛ́ a lôno Yâwɛɛ pɔ́ a gɛ́ɛ kú m̀arê kɛ́?”

⁸ Eezuɛ kaloŋ è Zeosafa wóo su tòo ǹyɛɛ m̀ai, “Nalôŋ tɔnɔ káa niî naa nyíi kwa pɔri tɛɛ̂i gbonôi a gɛ́ɛ kú Yâwɛɛ marê kɛ́, kɛ́lɛ fé ŋ̀wɛ̂li ní kpɛ́ni fêi, va tuɛ mɛni ƃò a ǹɛ́lɛɛ é pîlaŋ mâ fɛ̂ɛ nɔ́ mɛni nyɔ́mɔɔ a tãi kélee. Ǹyaa ƃa Imila ǹóŋ Mikâya.” Zeosafa è zu tòo, “Gâloŋ fé mò tí.”

⁹ Eezuɛ kaloŋ è ŋɔnûa láa túɛ-ƃelai dɔnɔ tòli ǹyɛɛ mai, “Ye pá a Imila ǹóŋ Mikâya ḿbɔ naa lônii ma.”

¹⁰ Eezuɛ kaloŋ da Zuda kaloŋ Zeosafa dí kɛ̀ a dímaa ɣiriɛɛ dí kâloŋ seɣe lɛ́lɛ lɛ́lɛɛ-ŋai su, dí kɛ́ ƃò seeni díkâloŋ see-sãai ŋá zí-sãa táŋ kwaai ma Sameria galai lá kɔlɛ ma. Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai kélee dí kɛ̀ tuɛ mɛni ƃôi díŋɛi túɛ.

¹¹ Kenaana ǹóŋ Zɛdekaya è kɔli turu-ŋa kpɛ̀tɛ é m̀ó ǹyɛɛi, “M̀ɛnii ká ŋí Yâwɛɛ a m̀ôi: ‘Zãâi ŋí ƃé íkaa pâi Siria-ƃelai paâi la í dísu-kara.’ ”

¹² Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃela kpéli-ŋai kélee dí kɛ̀ tuɛ-mɛni tɔnɔi tí ƃôi. “Kɔ́ pɛ́lɛ Lemɔ Gilia ma ǹyaŋ ya pâi ǹyée mɛi ɣâlei.” Dí mò dîyɛɛi, “Yâwɛɛ a pâi naa tɛɛ̂i gâloŋ pɔ́.”

¹³ Ŋ̀orɛ̂-woo ƃó-nuui lì Mikâya tôlii è mò ma ǹyɛɛi, “Gáa, berei íkaa la a núu tɔnɔi, íƃarâai, Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-ƃelai díkaa tuɛ mɛni ƃôi a gɛ́ɛ gâloŋ a pâi mɛni lɛ́lɛɛ sɔlɔ ƃôi. Ǹɛɛ naa íwoo é kɛ́ yɛ̂ɛ díwɔ̂i. Lóno lɛ́lɛɛ kɛ́.”

¹⁴ Kɛ́lɛ Mikâya è mò ǹyɛɛi, “Yɛ̂ɛ berei Yâwɛɛ káa la ɣele ma a tɔ̃yâi, m̀ɛnii nɔ́ è mò ḿâ ǹyaa nɔ́ ƃé ŋa pâi m̀ôi.”

¹⁵ Báai, gâloŋ è marê kɛ̀, “Mikâya, kwa pɔri kɔ́ pɛlɛ̂i Lemɔ Gilia ma, kpaa máŋ ŋá ǹyée kúla zu?” È zu tòo ǹyɛɛi, “Kɔ́ tée, ƃa pâi díyee mɛi ɣalêi, kpɛ́ni fêi, Yâwɛɛ a pâi naa tɛɛ̂i gâloŋ pɔ́.”

¹⁶ Gâloŋ ǹyɛɛ m̀ai, “Tãi ɣɛɛlu ƃé fɛ̂ɛ ŋá íkɛ í ífoo la ńyêei a gɛ́ɛ ífe mɛni da kpɛ́ni ƃò mâ kɛ́lɛ fɛ̂ɛ nɔ́ dɔ̃yâi Yâwɛɛ láai sui?”

¹⁷ Mikâya è zu tòo, “Ŋa Eezuɛ kélee kâai dítaa-taa ǹyée-ŋai ma yɛ̂ɛ ƃála-ŋa ƃé dímɛi káa nuu fé ma. Yâwɛɛ è mò ǹyɛɛi, ‘Ǹûai ŋí mɛi káa-nuu fé ma. Tɔɔ núu tɛi-tɛi kélee é lí bɔ́-taai lii-sêe su.’ ”

¹⁸ Eezuɛ kaloŋ è mò Zeosafa ma ǹyɛɛi, “Ḿve mò ní yâ a gɛ́ɛ va tuɛ mɛni da kélee ƃò a ǹɛ́lɛɛ é pîlaŋ ḿâ, kɛ́lɛ fɛ̂ɛ nɔ́ mɛni nyɔ́mɔɔ?”

¹⁹ Mikâya è lì tuɛ a ŋ̀óo “M̀ɛni ma Yâwɛɛ wóo mɛni: Ŋá Yâwɛɛ kàa seeni ŋɔkâloŋ see-sɛŋ ŋá ŋ̀âla-taa kela-ŋai kélee kɛ́ ƃò tɔɔni dí tínaŋɔɔ ma ǹáa-mii-yee mɛi-pere da gɔɔ-yee mɛi-pere.

²⁰ Yâwɛɛ è mò ǹyɛɛi, ‘Gbɛ̂ɛ ƃé pâi Eɣa pɛlɛ̂i a gɛ́ɛ é lí é kɔ́ pɛ́lɛ Lemɔ Gilia ma ƃɛ́i a pâi ŋɔsaai sɔlɔ ƃôi naai.’ Dɔnɔ è mɛni da ƃò, da kpɛ́ni é mɛni da kpɛ́ni ƃó.

²¹ Gbɛɛ ŋái, mɔ̂leŋ tɔnɔ è kùla é tɔ́ɔ ǹyɛɛ Yâwɛɛ mai, ‘Ŋa pâi bɛlɛ̂i.’

²² Yâwɛɛ è m̀arê kɛ̀ ǹyɛɛ, ‘Ƃa pâi gɛ́ pere kɛ̂i léŋ?’ È mò ǹyɛɛi, ‘Ŋa pâi liî ŋá lɛ́ɛ mɛni pú ŋɔɣâla lono kɛ́-ƃelai kélee lá.’ Yâwɛɛ ǹyɛɛi, ‘Ƃa pâi pɔrîi ƃɛlɛ̂i. Lí é gɛ́ tí.’

²³ “Yâwɛɛ a lɛ́ɛ kɛ́ mɔleŋ pú íɣâla lono kɛ́-ƃelai kélee lá. Yâwɛɛ a mò a gɛ́ɛ su-kâra mɛni kpɛtɛɛi káa ímɛni ma.”

²⁴ Nya ƃe Kenaana ǹóŋ Zɛdekaya è mu sìɣe é lí é Mikâya lókwa ŋ̀ɛi ǹyɛɛ m̀ai, “Mí tãi ƃé Yâwɛɛ ŋɔmɔ̂leŋ è kùla la ŋ́gbonôi gɛ́ lòno ípɔi?”

²⁵ Mikâya è zu tòo, “Ƃa pâi gɔ̂lɔnîi a ŋ̀elei ƃa pâi liî la a gɛ́ɛ í íloo pɛ́rɛ da ŋɔloŋpoi sui.”

²⁶ Eezuɛ kaloŋ è mò ǹyɛɛi, “Ka Mikâya, siɣe ká lí la ká dɛɛ pôlu daa-lêei mɛi-nuui Amɔ pɔ́-naa da gâloŋ ǹóŋ Zoasi.

²⁷ Ka mò dîa kâai, m̀ɛnii ká ŋí gâloŋ a m̀ôi, ‘Nyáŋkpai ŋí lɔ́ kpini-pɛrɛ mu. Ífe mii-sɛŋ da kpɛ́ni tɛ̀ɛ bɔ́ fɛ̂ɛ nɔ́ kpólo da yá é lɛ́ɛ la zu ŋá pene pôlu fúlu-laa lɛ́lɛɛ su.’ ”

²⁸ Mikâya è mò ǹyɛɛi, “À kɛ̀ ƃa pène pôlu fúlu-laa su, gɛ̀ ní Yâwɛɛ fé lóno ní ḿbɔ.” È ŋɔ́nɔ mò ǹyɛɛi, “Ka ŋ̀óo-ŋai ŋí lâai kɛ́, káai kélee ƃɛ́i ŋánûa!”

Dí Eɣa pàa Lemɔ Gilia

²⁹ Nya ƃe Eezuɛ kaloŋ da Zuda kaloŋ Zeosafa dí lì Lemɔ Gilia.

³⁰ È mò Zeosafa ma ǹyɛɛi, “Ŋa pâi liî gɔ́i kɔ̂i seɣe da kpɛ́ni su, kɛ́lɛ íkâloŋ yokpoi tóo yâ.” Eezuɛ kaloŋ è seɣe da kpɛ́ni tòo ma é lí gɔ́ kɔ́ɔi su.

³¹ Siria kaloŋ è mò ŋɔkɔ́ kɔ́-keleŋ sia-ƃela buu saaƃa káo feerɛi dîa ǹyɛɛi, “Káfe kɔ̀ núu da kélee pɔ́, a nɛ̃ɛ ma é kɛ́ a núu kuro-te kpaa máŋ núu kɛ́tɛ, fɛ̂ɛ nɔ́ Eezuɛ kaloŋ.”

³² Gɔ́ kɔ́-keleŋ sia-ƃelai kɛ́ɛ da Zeosafa kàai, dí díkili ŋá sìa dîyɛɛi, “Tɔ̃yâ ma Eezuɛ kaloŋ ká ŋí.” Nya ƃe dí tìnaŋ a gɛ́ɛ dí kɔ́ pɛ́lɛ ma, kɛ́lɛ Zeosafa kɛ́ɛ wɔ́lɔ ɣelêi perei,

³³ gɔ́ kɔ́-keleŋ sia-ƃelai dí gàa a gɛ́ɛ vé kɛ́ ní a Eezuɛ kaloŋ. Nya ƃe dí kpèra gbɛ̂i.

³⁴ Kɛ́lɛ núu da è ŋɔtɔ̃ai pìli nɔ́ é sɔ́ɔ Eezuɛ kaloŋ ma ŋɔkɔ́ kɔ́-seɣei seêi gîe lá. È mò ŋɔkɔ́ kɔ́-keleŋ sia-nuui ma ǹyɛɛi, “Kúla a ńyãa ǹamu kɔ́ ɣenei ŋá tínaa. Daâ ŋ́wana.”

³⁵ Dí tûa gɔ́i kɔ̂i é kúla ɣele-wala ma é tóo ɣele-wulii ma. Dí sɛŋ da kɛ̀ gâloŋ kɛ́ ƃò tɔ̂ɔni diɣîŋɔɔ ma ŋɔkɔ́ kɔ́-keleŋ su ŋ̀ɛ́i liɛ́ɛ Siria-ŋai pɔ́-naa pere. Ŋ̀ãa è kɛ̀ pûi ŋɔkɔ́ kɔ́-keleŋ káo ma gbolôŋ kɛ́ tɛ̀ɛ. È sàa a maa ɣele-wulii tí.

³⁶ Vóloi kɛ́ɛ yenîi, gɔ́-kuluƃa-ŋai dí pɛ̀lɛ wɔ̂lɔi a zu kɛ́tɛ dîyɛɛi, “Daâ kúyee mɛi ɣále. Gbakolo-ŋai dí lí dítaa-ŋai su tɛi-tɛi. Núu kélee é lí ŋɔlɔii su.”

³⁷ Nya ƃe gâloŋ è sàa dí pá a boma Sameria dí ǹoo naa.

³⁸ Dí gɔ́ kɔ́-keleŋ maa wàa póa da su Sameria ƃɛ́i ŋ̀ulu-wulu kɛ́-ƃelai da kâa díwâa naai. Ŋ̀îla-ŋai dí ŋ̀ãa kɔ̂mɔ yɛ̂ɛ berei Yâwɛɛ è mò lai.

³⁹ Eɣa ŋɔkâloŋ-laai su mɛni-ŋai kpéli-ŋai kélee è gɛ̀i, gâloŋ-pɛrɛ kɛ́tɛi è dɔ̀ɔi, é zu-pere kpɛ̀tɛ a séle-nyiŋ da daa-lêe kpaya-kpayai è dɔ̀ɔ é dímaa tínaŋ a siɣãŋ, gélee pɔ̃yɛ̂ɛi Eezuɛ kaloŋ-ŋai dímɛni pɔlɔ kɔlɔ-ŋai su.

⁴⁰ Eɣa è sàa é lí ǹâŋ pɔlɔ-ŋai pɔ́. Ǹóŋ Aɣazia è lɛ̀ɛ bɔ́ɔ ŋá a kâloŋ.

Zuda kaloŋ Zeosafa

⁴¹ Asa ǹóŋ Zeosafa è kɛ̀ a Zuda kaloŋ a Eezuɛ kaloŋ Eɣa ŋɔkâloŋ-laa koraŋ náaŋ ɣelei.

⁴² Zeosafa è kɛ̀ a kóraŋ buu saaƃa káo lɔ́ɔlu dí gɛ̀ a kâloŋ. È ŋɔkâloŋ-laai kɛ̀ Zerusâlɛŋ a kóraŋ buu feerɛ káo lɔ́ɔlu. Ǹee láa ƃé kɛ̀ a Azuƃa, Sɛɛi ǹóŋ-nɛnii.

⁴³ È sìa ǹâŋ Asa kɔ́ɔ pɔɔi mɛni lɛ́lɛɛ sii kélee kɛ́ɛ su. Vé kula ní dípôlu. È mɛni lɛ́lɛɛ kɛ̀ nyíi Yâwɛɛ è kɛ̀ ŋ̀wɛ̂lii. É máŋ kɛ́ tí, vé ǹûai díɣâla-ŋai fɛli kwaa-ŋai ma su kara ní. Ǹûai dífe kpera ní sâla kuláa ma da kéreŋ-sɛŋ kúŋ-nɛ̃ɛ kéreŋɔɔ gwaa-ŋai ŋí ma.

⁴⁴ Zeosafa máŋ è kɛ̀ lii-see su da Eezuɛ kaloŋ.

⁴⁵ Zeosafa ŋɔkâloŋ-laai su mɛni-ŋai kpéli-ŋai kélee è gɛ̀i, da ŋɔkɔ kuluƃa-laai da ŋɔlii-kpêle perei, gélee pɔ̃yɛ̂ɛi Zuda kaloŋ-ŋai dímɛni pɔlɔ kɔlɔ-ŋai su.

⁴⁶ È ŋ̀ulu-wulu kɛ́ sinaai kélee su kàra nyii-ŋai lɛ̀ɛ dí kɛ́ tíi kɛ̀ ǹûai díɣâla pɔkɔɔŋ fɛli kwaa-ŋai ma ǹâŋ Asa saá pôlu mai.

⁴⁷ Ŋ̀ele-ŋai tí yée mu kâloŋ da fé kɛ́ ní Idɔŋ. Kâloŋ yée mu nuu da nɔ́ ƃé kɛ̀ naa mɛi.

⁴⁸ Zeosafa è tîma-ŋa kpɛ̀tɛ pɔni-tɔɔ mɛni ma a gɛ́ɛ díkɛ lì Ofi gôo yá mɛni ma, kɛ́lɛ dífe wɔ́lɔ tíi kɛ́ ní a dia. Dí lɛ̀ɛ seeni Eziɔŋ Gebe dí kàra.

⁴⁹ Ɣele tɔnɔ da Eɣa ǹóŋ Aɣazia è mò Zeosafa ma, “Tɔɔ ŋákpakolo-ŋai da íwɔ̂-ŋai dí tíi kɛ́ gîe ma ǹyá ŋá-keleŋ su.” Kɛ́lɛ Zeosafa fé fáa ní ma.

⁵⁰ Zeosafa è sàa é lí ǹâŋ pɔlɔ-ŋai pɔ́. Dí nòo ǹâŋ Deeƃé ŋɔtaa-lêei su. Dí ǹóŋ Zɛoraŋ kɛ̀ a kâloŋ bɔ́ɔ ŋá.

Eezuɛ kaloŋ Aɣazia ŋɔkâloŋ-laai kɛ́-pere

⁵¹ Eɣa ǹóŋ Aɣazia è kɛ̀ a kâloŋ Eezuɛ mɛi a Zuda kaloŋ Zeosafa ŋɔkâloŋ-laa koraŋ buu káo lɔ́ɔlu mɛi feerɛ ɣelei. Zeɛ́ɛ è kɛ̀ Sameria. È kɛ̀ Eezuɛ mɛi a kóraŋ feerɛ.

⁵² È sɔnyɔ̂ŋ kɛ̀ a Yâwɛɛ. È sìa yɛ̂ɛ ǹâŋ da ǹee. È tûa-ŋa kɛ̀ yɛ̂ɛ Neƃa ǹóŋ Zɛroboaŋ, nyíi gɛ̀ Eezuɛ é sɔnyɔ̂ŋ kɛ̂i.

⁵³ È kɛ̀ tíi kɛ̂i Bêe mì gɛ́ vɛ̀li. È Eezuɛ Ŋɔɣâlai Eezuɛ Ŋɔɣâlai Yâwɛɛ líi ŋwàna kpɔ́ nɔ́ yɛ̂ɛ berei ǹâŋ è wɔ́lɔ gɛ̀ lai.