Deut 32 - Kaqchiquel Bible

¹ Tawak'axaj k'a rat kaj ri xtinbij, tawak'axaj chuqa' rat ruwach'ulew ri nuch'abel.

² Ri nutijonik xtiqaqa ta achi'el ri job; ri nuch'obonik xtiqaqa ta achi'el niqaqa ri raxq'ab; achi'el nuben ri mismil job pa ruwi' ri q'ayis ri k'a juba' tel-pe, y achi'el nuben ri tz'uj ya' pa ruwi' ri q'os ri k'a alaj na.

³ Yin kan xtintaluj rutzijol ri nuben ri Jehová; y rix ri rutinamit kan tiya' k'a ri ruq'ij chuqa'.

⁴ Ri Jehová achi'el jun nimalej abej ri akuchi niqato-wi-qi', y chuqa' ri rusamaj kan tz'aqet rubanik, roma ronojel ri rubey kan e choj-wi. Kan nuben ri nubij y kan man jun q'oloj rik'in. Rija' kan choj k'a nuben rik'in ronojel, y man jun ri man ta pa ruchojmilal ri nuben.

⁵ Jak'a ri ik'aslen rix xa q'ayineq; ri tz'ilolej k'aslen xa iwik'in rix peteneq-wi. Rix xa man ruk'amon ta chi ix ralk'ual ri Dios, roma xa imalin kan rija' y ri ik'aslen xa xotoxik.

⁶ ¿Man ja ta kami rix ri maneq ina'oj y ix ch'ujerineq, richin chi itzel rutojbalil ri niya' chire ri Jehová? ¿Man ja ta kami rija' ri itata'? ¿Man ja ta kami rija' ri tz'ukuy iwichin? ¿Man ja ta kami rija' ri xmolon iwichin y xa jun xuben chiwe?

⁷ Toqaqa k'a chi'ik'u'x ri ojer kan toq xtz'ukutej-pe ri qatinamit, y kan tich'obo' k'a kij jebel ri juna' ri e q'axineq chik kan. Tik'utuj chike ri ite-itata' richin chi tikitzijoj chiwe, y chuqa' tik'utuj chike ri e rijita'q taq achi'a' ri kan k'o kiq'ij richin chi tikitzijoj chiwe.

⁸ Xtikitzijoj k'a chiwe chirij toq ri Dios xujech ri ruwach'ulew, toq xujech chikiwech konojel ri tzobaj winaqi' ri kiruwach'ulew. Chuqa' xuya' jun ángel pa kiwi' ri tzobaj richin yeruchajij. Jak'a ri xojchajin roj israelita ja ri Jehová.

⁹ Roma ri Jehová ja ri qatinamit ri xucha', kan ja roj ri oj rijatzul kan ri Jacob ri xojrucha' rija'.

¹⁰ Ri Jehová pa tz'iran ruwach'ulew xeruk'en-pe ri qate-qatata', chiri' akuchi nijumin-wi kaq'iq'. Xeruchajij y kan jebel xerutijoj, y kan xerupoqonaj achi'el nupoqonaj-ri' rija'.

¹¹ Ri Jehová kan xuben chike achi'el nuben ri kot toq yerutijoj ri taq ral. Xerutijoj toq xerisq'opej kan pa kaq'iq' richin xketamaj yexik'an. Xeruk'ul pa ruwi' ri ruxik' richin xeruto'. Keri' k'a xuben ri Jehová kik'in ri qate-qatata'.

¹² Kan xaxe ri Jehová ri xok uk'uey kibey rije', y man ja ta ri dios kichin ri tinamit.

¹³ Rija' xixruto' richin xe'ich'ek ri winaqi' ri ek'o chuwech ri taq'aj, y xixwa' jebel chuwech ri ulew ri ek'o chiri'. Chuqa' xe'itz'ub ri kab ri nikiya' ri taq chikopi' ri chuwa taq abej, y kojol wajweq taq abej xek'iy-pe che' olivo.

¹⁴ Chuqa' chiri' xitej jebelej mantequilla roma ri iwawej kan janila chi leche xkiya'. Xitej kich'akul karne'l y tzuntzun richin Basán, ri jebel e ti'ojirisan. Y xitej ri jebelej taq trigo y xiqum ri jebelej taq vino.

¹⁵ Jak'a rix aj-Jesurún,*f5* toq jebel xixtzuq yan, xa xixyakatej chirij ri xilin iwichin. Rix xixok k'a achi'el jun chikop ri liq'-liq' rij, kan jebel k'a xixti'ojir. Jari' toq kan xipiskolij-el-iwi', jari' toq xixbe nej chire ri Dios ri xbanon iwichin. Xa xiwetzelaj kan ri Dios, ri nimalej abej, ri akuchi xiwil to'onik.

¹⁶ Rix xiben k'a chire ri Jehová chi kan itzel nina' chire, roma rix xiyala' kiq'ij ch'aqa' chik dios. Y chuqa' xiben chire richin chi xiyek royowal, roma kan xe'itzeqelibej ch'aqa' chik dios ri kan itzel yerutz'et rija'.

¹⁷ Xixkamela'an chikiwech itzel taq espíritu ri xa man e dios ta. Xixkamela'an chikiwech dios ri xa choj e tz'ukun-q'anej, ri ni rix man jun bey e itz'eton ta; y ri ite-itata' kan man jun bey k'a kiya'on ta kiq'ij ri dios ri'.

¹⁸ Rix winaqi' israelita xa xiya' kan ri nimalej abej ri akuchi xiwil-wi to'onik, y ja nimalej abej ri', ri xixkolon. Rix xa ximestaj kan ri Jehová ri xya'on ik'aslen.

¹⁹ Y toq rija' xutz'et, xyakatej royowal, roma rix ri ix ralk'ual xiwixowaj, y roma ri' ri Jehová xixrixowaj chuqa'.

²⁰ Y roma ri' kere' k'a xubij rija': Yin kan man xtinya' ta chik nuxikin chire ri ich'abel, y achike na k'a xkixk'ulun. Roma rix xa ix winaqi' ri xotoxeq ik'aslen y man jun ri niqa' chiwech. Rix xa ix alk'ualaxela' ri man niben ta ri ninwajo' yin richin niben rix.

²¹ Xiben chuwe richin itzel xinna' chiwe, roma rix xiyala' kiq'ij ch'aqa' chik dios. Y chuqa' xiyek woyowal, roma kan xe'itzeqelibej ch'aqa' chik dios ri xa man jun yetikir nikiben. Wakami kan xtinben k'a chiwe richin itzel xtina' chuwe. Y xtinyek iwoyowal, roma rix ix jun tinamit nakanik.

²² Ri ruq'aq'alen ri woyowal ri yakatajineq kan achi'el k'a jun nimalej q'aq'. re q'aq' re' kan xtapon k'a ri ruchuq'a' k'a akuchi ek'o-wi-qa ri kaminaqi'. kan xtuk'is ri iruwach'ulew y ri tiko'n ri ek'o chuwech, y chuqa' xtuq'i' y xtuk'is ri kixe' ri juyu'.

²³ Ri ruk'ayewal k'a ri xtinya' pan iwi' kan kejqalon-pe-ki' kan achi'el ch'ab xkenk'aqala-pe chiwij, ch'ab ri xa man jun bey yek'is.

²⁴ Xtinya-pe jun nimalej wayjal pan iwi', ri kan xtik'is-xtik'is ri ich'akul pa ruq'a'. Y kan ja ri' peteneq jalajoj ruwech yabil. Chuqa' xtinben chi xkeyakatej-pe k'uxunela' taq chikopi' chiwij, y ronojel kiwech kumatzi'.

²⁵ Ri pa taq bey xabachike xtikamisex kan chi espada, y ri pa taq jay k'o janila xibinri'il. Xkeken k'a chi xtani', chi alaboni', chi ak'uala'; ri k'a yetz'uman na y keri' chuqa' ri seq chik rusumal-kiwi'.

²⁶ Yin xitikir ta xixintaluj-el richin xixtalutej ta chi nej chi naqaj chuwech re ruwach'ulew richin chi man jun chik tinatan iwichin.

²⁷ Jak'a yin xintz'et yan chi ri e etzelanel iwichin xa xketze'en, roma ri' man xinya' ta q'ij richin nikiqasaj nuq'ij y nikibij ta chuwij: Re' man ja ta ri Jehová ri xya'on ruk'ayewal pa kiwi', xa kan ja roj ri xojbanon, xkecha', keri' xintz'et yan yin, xcha' ri Jehová

²⁸ Kere' k'a xubij ri Jehová pan iwi' rix nuwinaq, jak'a rix xa ix winaqi' ri maneq ina'oj; rix xa ix winaqi' ri man jun etamabel ri k'o iwik'in.

²⁹ Y k'ate' ta k'o ina'oj, richin chi niq'ax ta chiwech, y niwetamaj ta ri achike chuqa' peteneq chiwij.

³⁰ ¿Tikirel kami chi e 1,000 achi'a' chiwe rix ye'animej chuwech jun chike ri e etzelanel iwichin, o e 10,000 achi'a' chiwe rix ye'animej chikiwech e ka'i' chike rije'? Ri' xbanatej xaxe roma ri Jehová, ri abej ri itobal man xixruto' ta chik. Xa xixrujech pa kiq'a' ri e etzelanel iwichin.

³¹ Ri e etzelanel iwichin jebel ketaman y kan nikitz'et chi ri kito'onel rije' kan man junan ta rik'in ri Jehová ri ito'onel rix.

³² Rije' ruyon etzelal xekiben achi'el xekiben ri tinamit Sodoma y Gomorra. Y ri' xa nuk'eyurisaj ri kik'aslen.

³³ Y ri xekiben rije' xa ruk'amon-pe kamik.

³⁴ Ronojel k'a re mak re' xa ruyakon pa ránima ri Jehová, ruyakon achi'el xa ta jun beyomel.

³⁵ Juba-apo ri e etzelanel qichin xtikik'ul ri rutojbalil ri ruk'amon. Chaq k'ate' rije' xkejilijo' y xketzaq. Y kan chi'anin k'a xkek'is jumul.

³⁶ Toq ri Jehová xtutz'et chi ri iwuchuq'a' xa xk'is yan y man yixtikir ta chik nito-iwi', jari' toq xtiyakatej rija' richin xkixruto'. Y toq xtutz'et chi kan man jun chik nito'on iwichin y jujun chiwe rix ix ximil chik pa samaj, jari' toq xtujoyowaj iwech rix rusamajela'.

³⁷ Jari' toq ri Jehová xtubij chiwe: ¿Akuchi kami ek'o-wi ri i-dios ri nibij richin yeto'on iwichin? ¿Akuchi kami ek'o-wi ri achoq kik'in ikuquban-wi ik'u'x?

³⁸ ¿Akuchi kami ek'o-wi ri i-dios ri nibij chi utz nikiseq ri ruq'anal ri chikop richin ri ikamelabal? ¿Akuchi kami ek'o-wi ri i-dios ri chuqa' nibij chi nikiqum ri isipanik richin vino? ¡Keyakatej k'a richin yixkito' y yixkikol!, xticha' ri Jehová.

³⁹ Titz'eta' k'a wakami, xaxe k'a ri Jehová ri qitzij Dios. Ja rija' ri nelesan ri k'aslen y rija' niya'on k'aslen; rija' ri nisokon iwichin rik'in ri ruk'ayewal y ja rija' naq'oman iwichin, Y man jun xkixkolon pa ruq'a'.

⁴⁰ Rija' xtuyek k'a ri ruq'a' richin nujikiba' ri nubij, y xtubij k'a: Xaxe k'a yin ri in qitzij Dios ri tibe-q'ij tibe-seq.

⁴¹ Toq yin xtinben rey ri nu-espada ri janila nirepelun, y toq xtinchop ri nuq'atoj-tzij; jari' toq xtinya' ruk'exel chike ri e etzelanel iwichin, y kan xtinya' k'a rutojbalil chike ri ye'etzelan wichin.

⁴² Ri nuch'ab xkek'is pa kik' kichin ri xkenkamisaj, y ri nu-espada kan xtutzak'ila' ri kich'akul ri xtikipaba-ki' chinuwech. Re' kan kikik'el k'a ri kaminaqi' y kichin ri xkechapatej-pe pan oyowal. Kikik'el ri e aj-raqen ri ye'etzelan wichin ri nima'q rusumal-kiwi'.

⁴³ Rix ch'aqa' chik tinamit kixkikot k'a qik'in, roma ri Jehová xtuya' rutojbalil ri kimak ri e etzelanel qichin, roma rije' xekikamisaj jujun chiqe roj ri rusamajela'. Ri Jehová ri Dios kan xtuya' k'a ruk'exel chike ri e etzelanel richin, y roj xtijunamatej chik qawech rik'in, y rija' chuqa' utz chik xtutz'et ri qaruwach'ulew, xcha' ri Moisés.

Ruk'isibel taq pixabanik richin ri Moisés

⁴⁴ Keri' ri Moisés rachibilan ri Josué, xuchol k'a ronojel ri ch'abel richin re bix re' chuwech ri tinamit.

⁴⁵ Y toq xtane-qa chubixik ri ch'abel richin ri bix chikiwech ri ruwinaq,

⁴⁶ xubij k'a chike konojel: Kan tiya' k'a rejqalen ronojel re xinbij chiwe re wakami, richin yixtikir nibij chike ri iwalk'ual chi tikitaqej ronojel ri nubij re pixa' re'.

⁴⁷ Roma re ch'abel re' man xabachike ta ri man ta k'o rejqalen. Re' xa kan jare' ri ik'aslen, y roma re pixa' re' kan xkixk'ase' k'iy juna' chuwech ri ruwach'ulew ri xtiya'ox chiwe richin niwichinaj kan ri k'o juk'an chik chire ri raqen-ya' Jordán, xcha'.

Ri Moisés xutzu' chijun ri ruwach'ulew Canaán

⁴⁸ Chupan k'a ri q'ij ri', ri Jehová xch'on chik rik'in ri Moisés y xubij chire:

⁴⁹ Kabiyin pa ruwi' taq juyu' Abarim, y kajote-el pa ruwi' ri jun chike ri juyu' Nebo ri k'o wawe' pa ruwach'ulew Moab. Tatz'eta' ri juk'an chik chire ri raqen-ya' Jordán, pa ruchojmilal ri Jericó, y tatz'eta' ri ruwach'ulew Canaán ri xtinbenya' chike ri awinaq richin nikichinaj.

⁵⁰ Pa ruwi' ri juyu' ri achoq pa ruwi' xkajote-q'anej xkaken-wi kan, achi'el xuben ri animal Aarón pa ruwi' ri juyu' Hor;

⁵¹ Roma rix ix ka'i' xixmakun chinuwech chikikojol ri iwinaq, man xinimaj ta nutzij chiri' chuchi' ri ya' Meribá-cadés pa tz'iran ruwach'ulew Sin, y man xiya' ta nuq'ij chikiwech rije'.

⁵² Xa roma ri' kan k'a nej xtatz'et ri ruwach'ulew ri xtinya' chike ri awinaq richin xtikichinaj, jak'a rat man xkatapon ta chupan, xcha' ri Jehová.