NJƆÚ 6 - Kɛ́lɛ Niinaí

Jísu i nuu bíh̃iw̃aa laa wɔ́ni

¹ Ná naá ná í gúlani su, kɛ Jísu i Galéli Yɛ Walaí na lévenga, maa njɛ́i ná taá tóli mɔ́ɔ́ ngáá Tebɛliya Yɛ Walaí.

² Aáva faŋa wála i hitɛní pólu bɔw̃álale ti ɣɛ́i náá káámaa haítii tɔní í kɛ́ni ngáá í seebɛ yélaitii mbalói.

³ Kɛ Jísuni ngaa polú yélai tí lɛ́ɛ́nga ti héi ngihéi góóɣaka w̃a.

⁴ Júsuai ti gúi sí taa tolí ngáá Ngumaawó Kúi i ɣɛ́i náá bɛɛní mba.

⁵ Ná Jísu í wɔ́lɛni í tɔ faŋaí yambɔ́ɔ́lɔngɔ wala áá vá ngelé, i Félepi w̃ɔɔniní, i ɣɛ ma, “Míl̃inda lɔ náa a maá mɛɛni hɔ́lɔ na maa ngíya nungái sítii taá mɛ?”

⁶ Jísu va i mɔɔningí sí wói nɔ́ɔ ngáá Félepi ngáá í súugɔvɔ bɔw̃álale, laá gítei sí i ɣɛi nɔ́ɔ kɔlɔ́ sí í ɣɛ́i áá va kɛ́ma mɛɛni hái ná h̃u.

⁷ Kɛ Félepi i Jísu woo yápotenga, i ɣɛ ma, “Nuu ɔ́ɔ́ bɔ́ɔ́ kaní kóle hɔ́ndɔ félengɔ bile yaá ɛi kuláɣɛ ngáa sítii ngilá ngílangi kpɛ́lɛɛ tɔɔ́ maahɔ́lɔ ngáá kulo gulo bɛ́lɛ mɛ fááw̃a ti yɛ.”

⁸ Kɛ Jísu volú w̃ɔ́ɔ́ vekaí tá tɔ́ɔ́ ɣɛ́ ma Ándulu, Sáimɔ Pítɛ ndéɣei, i yɛpɛngá, i ɣɛ ta,

⁹ “Ndopói belé mbéi bilé búsa ndɔ́ɔ́lungɔ ɛ́ɣɛ nyɛɛ busá félengɔ tí ngeyá. Kɛ́ ndeé lɔ́ gíte ná áá paa nuu bíh̃i bíh̃ingi sí w̃a?”

¹⁰ Kɛ Jísu i ɣɛa vólu yelái ma, “A nde nungáitii ma ti héi.” Maa ỹándai kpitingí wála i ɣɛi na. Ná naá nungái kpɛ́lɛɛ ti ɣɛ́i héini, siỹɛngái ti ɣɛ́i ngáá nuu tásu ndɔ́ɔ́lungɔ ỹɔ́kɔ.

¹¹ Kɛ Jísu i maa bílei ná yeɣéa, í sɛ́ɣɛɛ gula Ngalá ma faaw̃a, í fé ngáá tí ngakɔ́lɛ wɔlɛ́ sítii mba ti ɣɛ́i héini, aáva ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ í kɛ́ni ngáá nyɛí bɛ́lɛ. Ti kpɛ́lɛɛ tí laaỹɛ́ni i kúlaɣɛ.

¹² Ná naá nungái kpɛ́lɛɛ ti ɣɛ́i mɛɛní ỹɛní ti góó í he, kɛ Jísu i ɣɛa vólu yélaitii ma, “A mata yalé ngálengɔi kpɛ́lɛɛ ngátɛ mba, ta fíli álaa ỹááni.”

¹³ Faalɔ, Jísu volú yélai tí mata yalé ngálengɔi kpɛ́lɛɛ ngátɛi mba í gúlai bile búsa ndɔ́ɔ́lungɔi volú, aáva i kambáli ngwala wala púúngɔ maah̃úú félengɔ laahéni.

¹⁴ Ná nungái tí náa lɔ́ni Jísu i káámaa hái sí ɣɛ́ni, kɛ tí pɛ́lɛnga ɣɛ́ma ta, “Tɔɔỹáá kái kái te siỹɛndópoi sí lɔ í ngáá nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ ma Ngalá Ndaa Háá Lé Mɔ́i ti ɣɛngɔ́ ta aa lɔɔ va ngeleí sí wu!”

¹⁵ Ná Jísu i ɣɛi kɔlɔ́ ngáá kɛ nungáitii ti kpatɛngá gi ma ngáá tí kpá ma ngáá kule ngáá tí kɛ́ ngáá ti w̃ása ngwalaí, i gulaní naa wa, í lɛ́ ngihéi wa ngilaá kpé.

Jísu hiyalái njɛí ya

¹⁶ Ná kpindíi í ɣɛi naa áá vá vɛlɛ má, Jísu volú yélai ti yéini náa njɛ wálai la.

¹⁷ Aáva kpindíi vɛ́lɛngɔ i ɣɛi náá la, Jísu va aa nɛɛ ɣɛi vaaní ti yelé. Faalɔ, ti vílini naa keléngi h̃u ngáá ti njɛ wálai levé, tí lí Kapɛ́ɛ́niya taa h̃u.

¹⁸ Kɛ fɛfɛ ngwála laá tɔ áá vá njɛí ya aa kɛ tákpa takpa.

¹⁹ Ná naá tí ɣɛ́i háwa yiláá síya mbó máá gɛɣɛ́laa h̃úúhiyani njɛí ya, kɛ tí Jísu lɔngá áá híya njɛí ya áá vá keléngi gakála. Nduwá wála i vuní ti h̃u.

²⁰ Kɛ́ Jísu i yɛpɛní ti yelé, i ɣɛ ti w̃a, “A wáá lúwa, nyáá le.”

²¹ Faalɔ, i ti góóh̃unɛɛni naá ngáá ti kɛ Jísu í lɛ́ keléngi h̃u. Ngamá nɔ́ɔ, kɛ keléngi i folónga kasé kómbui mbéinda ti ɣɛ́i taa vá ngáá tí foló na.

Nungái tí Jísu wɔlíni

²² Naa volú yélei í wóni, faŋaí ná í lóni njɛí vólu Jísu volú yélai ti vílii keléngi h̃u tí li, tí ngatɔ́ni ngáá kelé ngílaa kpé tɔ́ í ɣɛ́i na, kɛ́ Jísu aa bahaí polú yélaitii mba tɔ́ɔ́ víli keléngi ná h̃u, kɛ́ tiyá léé léé lɔ ti líí.

²³ Kelé pékaa tí vaaní táá gúla Tebɛliya taí h̃u. Tí vááni mbéinda Ndemɔí Jísu í sɛ́ɣɛɛ gulaní na Ngalá ma biléi hááw̃a í féi fáŋai yaá tí mɛ.

²⁴ Ná léi faŋaí í ngátɔni ngáá Jísu aa mɔɔ ɣɛi na kɛlaa polú yélaitii, ti vílini náá keléngai nátii su, tí lí Kapɛ́ɛ́niya taa h̃u, tíwaa Jísu wɔlí.

Jísu lɔ í ngáá ndɛɛh̃ú w̃aahɔ́lɔ bílei

²⁵ Ná nungái ti Jísu w̃aaléni njɛ wálai gaká vékai w̃a, kɛ ti ɣɛ́a ma, “Kaamɔ́ɔ́, bele hɔwɔ́ lɔ́ yí folóngɔ mbéi?”

²⁶ Kɛ Jísu i ti woo yápotenga, i ɣɛ ti w̃a, “Ngí tɔɔỹái le wú w̃a, wáá kɔ́lima ngáá sífaa ngí káámaa haítii kɛa, kɛ́ sífaa ngí bílei gúlangɔ kɛlɛ́ma wú mɛ́, wú góó í he.

²⁷ A waa yénge mɛɛníi sí hááw̃a ɛ́i lɛ́mbi, kɛ́ aá ɣéle, a yenge mɛɛníi sí hááw̃a áá lɛ́mbi aáva wáá kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui w̃aahɔ́lɔ su. Mɛɛníi sí nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí áá fé wú yáá. Sífaa, laa lɔ Ngalá ngí ngakpá féngɔ ngeyá í ngáá Kɛɛɣɛi Ngalá tókovongi í ma.”

²⁸ Kɛ ti Jísu w̃ɔ́ɔ́ninga, ti ɣɛ́ ma, “Bɛɛ lɔ náa naá kɛ áá ɣɛ́ ngáá Ngalángi yénge mbongɔ́i?”

²⁹ Jísu i ti woo yápoteni, i ɣɛ ti w̃a, “Sí Ngalá ndongɔ́ wú kɛ aá wáá ngáá, wú lá ngáá nuí sí í tɔvengá.”

³⁰ Kɛ ti mɔ́ɔ́ Jísu w̃ɔɔningá, ti ɣɛ́ ma, “Káámaa haí bɛɛ́ lɔ́ náá hɔ́ɔ́ yáá kɛ ni yaah̃ú w̃a áá kɛ́ ngáá háwu naa lá ngáá í ye?

³¹ Ni káwalani wɔ́lɔ tí mɛɛnií sí ỹɛ́ni taa tolí ngáá máánai ngaalaí h̃u kíya nɔ́ɔ pɔ́nɛngɔ Ngalá Kɔ́lɔi h̃u aá vá mbaa ngáá sí, ‘I biléi hení ti yaá áá gúla ngelegóóh̃u ngáá tí mɛ.’ ”

³² Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Ngí tɔ́ɔ́ỹai le wú w̃a, Muusé láá le ɔ́ɔ́ ɣɛ́ ɣɛi áá biléi gítei hé wú yáá, sí áá híɣe ngelegóóh̃u, kɛ́ ní Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá tɔ áá biléi gítei he wú yáá áá híɣe ngelegóóh̃u.

³³ Ngalángi biléi sí waa ngáá nuí sí áá hiɣe ngelegóóh̃u aáva áá ndɛɛh̃ú gítei hé nungái mbɛ ngelewu.”

³⁴ Kɛ nungái ti ɣɛ́a ma, “Kawálai, í sei hááwɔ w̃a, yaayaa maa bílei ná hé náá ni yaá hɔ́wɔ fíli.”

³⁵ Kɛ Jísu i mɔɔ ɣɛa ta, “Nyá lɔ ngí ngáá ndɛɛh̃ú w̃aahɔ́lɔ bílei. Nuí fíli áá ɣɛ́ ngáá pólu w̃ɔ́ɔ ɛi li ngáá ndɔlɛ ɛ́ɣɛ múl̃ɔ nuí fíli áá lá ngáá ngé njɛ w̃ɔní ɛ́i sou kúnafɔ.

³⁶ Aáva ngi ndengɔ́ wú w̃a ngáá kíya bɛ́lɛ wú tɔ́nga ná fíli su wáá langɔ́ ngáá ngé.

³⁷ Nungái sítii kínɛi ní Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ngáá ti he ngéya ngáá ní ndá, taá ɣɛ́ ngáá pólu yélaa, aáva nuí fíli áá ɣɛ́ ngáá pólu w̃ɔ́ɔ, ngɛ́i kpɛ volú kúnafɔ.

³⁸ Sífaa, ngáá hiɣengɔ́ ngelegóóh̃u ngáá ngɔ́ɔ́ vá ngí wúmaa háá ɣɛ, kɛ́ ngí sí ɣɛ́ nuí sí í tɔ́vengɔ ndongɔ ngí kɛ.

³⁹ Ngalá pa lɛ́i í tɔ́vengɔ ndongɔ lé ngí sí ɣɛ́, ngáá nungái sítii kpɛ́lɛɛ í ti hengɔ́ ngéya, ngálaa ti tá fíli ndó su, kɛ́ aá ɣéle, ngí ti yangáima ndɛɛh̃úi h̃u ngakɛɛlɛ́ fóloi w̃a.

⁴⁰ Sífaa sí ní Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ndóngɔ lá aá wáá ngáá, nuí fíli áá lokohéi ngi H̃íỹɛndou Loí wu, i lá la, maa w̃ɔ́i i kúnafɔ lɛɛh̃úi w̃aahɔ́lɔ. Nyáá va ngáá maa w̃ɔ́i yooɣé saí h̃u, ngí ngangáima ndɛɛh̃úi h̃u ngakɛɛlɛ́ fóloi w̃a.”

⁴¹ Ná Jísu í sí léni, kɛ nungái tí pɛ́lɛnga wusú bɔɔlɔ́ma sífaa í ndéni, i ɣɛ ta, “Nyá lɔ́ ngí ngáá bileí sí í gúlai ngelegóóh̃u.”

⁴² Ti ɣɛ́i taa ɣɛ́ ta, “Ɔɔ Jísu laá ngáá sí, Joosɛ́ h̃íỹɛndou loí, lɛ́i mú ngi kɛ́ɛ́ɣɛ taá ngi njée wɔlɔ́? Aa ɣelé ɣɛ́ náá ta, ‘Ngí híɣengɔ ngelegóóh̃u, ngí yéi mbéi?’ ”

⁴³ Kɛ Jísu i ɣɛa ti w̃a, “A bé ngusu bɔɔlɔ́i wa ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ lówah̃u.

⁴⁴ Nuu fíli ɛi ɣɛ ngáá pólu w̃ɔɔ kɛ léi Kɛɛɣɛí Ngalá í tɔ́vengɔ í kɛ ngáá háwu maa w̃ɔ́i í vá ngéle ngáá í ɣɛ́ ngáá pólu w̃ɔɔ. Aáva ngáá maa w̃ɔ́i yóóɣe saí h̃u, ngí ngangáima kúnafɔ lɛɛh̃úi h̃u ngakɛɛlɛ́ fóloi w̃a.

⁴⁵ Sí Ngalá ndaa háá le mbélai tí pɔ́nɛni, aá lɔ́ ngáá sí, ‘Ngalá tɔɔ vá nuu kpɛ́lɛɛ kálama.’ Nuí fíli áá wolílo Ngalá ma i kalambó mááhɔlɔ ngeyá maa w̃ɔ́i aa vá ngéle.

⁴⁶ Aa yɛ́ɛ́ ngáá nuu fíli i Kɛɛɣɛí Ngalá tɔá. Kɛ léi nuí sí í híɣengɔ ngelegóóh̃u Ngalá ngelé, ngilaá kpé tɔ́ í Kɛ́ɛ́ɣɛi Ngalá tɔá.

⁴⁷ Ngí tɔ́ɔ́ỹai le wú w̃a, nuí fíli áá lá ngáá ngé, kɛ kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui lɔ ngeyá.

⁴⁸ Nyá lɔ́ ngí ngáá ndɛɛh̃ú w̃aahɔ́lɔ bílei.

⁴⁹ Kíya bɛ́lɛ wú káwalani tí mɛɛníi ná ỹɛ́ni taa ɣɛ́ ma máánai ngaalaí h̃u, ná fíli su tí haí nɔ́ɔ.

⁵⁰ Kɛ́ biléi belé tɛ í gúlangɔ ngelegóóh̃u ngáá nuí fíli pá áá mɛ, ɛi ha kúnafɔ.

⁵¹ Nyá lɔ́ ngí ngáá ndɛɛh̃ú w̃ááhɔlɔ bílei, ngí híɣengɔ ngelegóóh̃u, nuí fíli pá áá ndɛɛh̃u bílei sí ta ỹɛ, maa w̃ɔ́i lɛɛh̃uí aa lo ná kúnafɔ. Maa bílei sí va mbáá ngáá ndúwui, laá lɔ́ ngí féngɔ nuu búsa lɛɛh̃úi hááw̃a ngelewu.”

⁵² Kɛ Júsuai tí pɛ́lɛnga luumá ngáá ndiiyatɛ́tɛ ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ lówah̃u, táá ɣɛ́ ta, “Siỹɛndópoi sí áá luwúi he nuu yáá mɛ fááw̃a?”

⁵³ Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Ngí tɔ́ɔ́ỹai le wú w̃a, kɛ léi wú nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Lói luwúi ỹɛ, wú ngi ỹááw̃ɔi bɔ́le, kɛ́ ná láá lé, ndɛɛh̃ú gítei aa wú h̃u.

⁵⁴ Nuí fíli áá ndúwui ỹɛ, ná vólu, í ní ỹááw̃ɔi bɔ́le, í kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui w̃aahɔ́lɔnga aáva ngáá mbuyoɣé saí h̃u ngi ngangáima kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui h̃u ngakɛɛlɛ́ fóloi w̃a.

⁵⁵ Sífaa nduwúi lɔ í ngáá mɛɛni gíte gítei, ní ỹááw̃ɔi vá tɔ í ngáá kpɔle wɔlí kite giteí.

⁵⁶ Nuí fíli áá ndúwui ỹɛ, í ní ỹááw̃ɔi bɔ́le aa lo kpahai h̃u mba, nyá bɛ́lɛ ngí lo kpahai h̃u maa w̃ɔ́i wa.

⁵⁷ Kíya nɔ́ɔ Kɛɛɣɛí Ngalá ngí ndɛɛh̃úi h̃u í tɔ́vengɔ aáva nyá lɔ́ ndɛɛh̃úi h̃u ngi háwui h̃u, faalɔ, nuí fíli áá kɛ́ ngáá laaỹɛ́ni aa ló ndɛɛh̃úi h̃u ní háwui h̃u.

⁵⁸ Biléi va tɔ ngáá sí í híɣengɔ ngelegóóh̃u. Kɛ́ aa ngáá biléi sí ɣɛ kíli a mu káwalani tí mɛ́ni ngaalaí h̃u, ná vólu, tí ha. Kɛ́ nuí fíli ngi ỹɛ́ɛ́ni áá ɣɛ́ ngáá biléi sí í gúlangɔ ngelegóóh̃u, maa w̃ɔ́i aa lo ndɛɛh̃u h̃u kúnafɔ taa ngi ndá gúnafɔ.”

⁵⁹ Jísu i faí sítii ndení ná h̃u í ɣɛ́i áá kalambongí wó Ngalá fɛli máákpɔ wotaí wú Kapɛ́ɛ́niya.

Kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃u w̃ááhɔlɔ ngóitii

⁶⁰ Ná Jísu volú yélai kpih̃íw̃aa tí kalambongí sí ỹɛ́nini, kɛ ti ɣɛ́a ta, “Kalambo kpángɔ wála lɔ ngáá sí. Ele lɔ áá lokohéi mbu?”

⁶¹ Kɛ́ Jísu í ɣɛ́i kɔlɔ́ gi ma ngáá kɛ polú yélai ti ɣɛ́i taá wusú bɔ́ɔ́lɔ kɔwɔ́ato kalambongí wá í ɣɛ́i mboní, faalɔ, i ti w̃ɔ́ɔ́nii i ɣɛ ta, “Kɛ kalambongí sí i kɛa ngáá háwu ndangi i gúla wú h̃u?

⁶² Ná naá wáá nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu búsa Goo H̃ú Loí lɔ íwaa yangáima áá lɛ́ mbéinda í ɣɛ́ngɔ na, ndée lɔ́ náa wáá ndé?

⁶³ Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi aa kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui he, kɛ́ nuu búsa yákpa ngɛi faa fíli kɛ́ su. Ngoí sítii ngí ndénga wú w̃a tiyá lɔ́ táa kɛ ngáá háwu Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi áá ɣɛ́ wú vólu ɛ́ɣɛ í kɛ wú kúnafɔ lɛɛh̃uí w̃aahɔ́lɔ.

⁶⁴ Kɛ́ ná fíli su, wú lɛ́ingaa wáá laí ngáá ngé.” Jísu i ɣɛi kɔlɔ́ ngi yéngengi lɔkúla héimai ngáá nungái sítii táá ɣɛi laní lá laáva í ɣɛ́i nuí sí wɔ́lɔ í ɣɛi áá vá laá Jísu lokolevemá.

⁶⁵ I ndií náa ngu ma ngáá ndendáa áá ɣɛ́ ta, “Ná lɔ́ í kɛ́ngɔ ngí ndengɔ́ wú w̃a ngáá nuu fíli ɛi ɣɛ ngáá pólu w̃ɔ́ɔ kɛ léi Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ngí maa yákpa fe mbɛ.”

⁶⁶ Í séi náá ná h̃uu w̃a polú yélai bih̃íw̃aa tí betéveni naá mba nápa taá mɔ́ɔ́ hitɛní polú.

⁶⁷ Kɛ Jísu i volú yélaa púúngɔ maah̃úú félengɔitii mɔɔningá, i ɣɛ ta, “Wá bɛ́lɛ wú lóngɔɔ lé wú lí?”

⁶⁸ Kɛ Sáimɔ Pítɛ i ngoo yápotenga, i ɣɛ ma, “Kɛɛɣɛ́, naá lí ele yelé? Ngoi kúnafɔ lɛ́ɛ́h̃ui í su, yá lɔ́ í í yáá.

⁶⁹ Aáva ní kɔ́lɔ níỹa vá ni langɔ́ lá ngáá yá lɔ yí ngáá Ngalángi Hɛ́ɛ́ma W̃ɔ́i í í lɔ́vengɔ ngeleí sí wu.”

⁷⁰ Kɛ Jísu i ngoo yápotenga, i ɣɛ ma, “Kɛmbɛ ngí lokolongɔ́ wú púúngɔ wú w̃ááh̃uu félengɔi wa, ná fíli su, wú ta yílaa tɔ ngáá ỹína nyɔu!”

⁷¹ Jísu i ɣɛi áá yɛ́pɛ kɔwɔ́ato Júdɔ wa, Sáimɔ Ɛsikɛ́liyɔ h̃iỹɛndou loi. Laá lɔ́ í ɣɛ́i áá vá Jísu lokolevéma aáva i ɣɛi ngáá Jísu volú yélaa púúngɔ maah̃úú félengɔitii tí tá.