တ︀ႅတ︀်ꩬ︀ႃလ︀ေႃꩫ︀ိက︀် ႒ 1 - Khamti Shan

¹ ꩬ︀ူꩡ︀ဝ်ႛ ꩡ︀ိူဝ်းဝီင︀်း တ︀ႅတ︀်ꩬ︀ႃလ︀ေႃꩫ︀ိက︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈ ပ︀ူဝ်ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀ၵ︀ႃꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀် တ︀င︀်ႛတ︀ေဝႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ တ︀ူႈပ︀ေႃလ︀ု၊ ꩬ︀ီလ︀၊ တ︀ိမ︀ေႃတ︀ေၵ︀ဝ် လ︀ိက︀်ႉတ︀ႅမ︀်ႛမ︀ႃးယ︀ဝ်ႇ။

² ꩬ︀ူꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ပ︀ူဝ်ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀ၵ︀ႃꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀် ဢ︀ီꩫ︀ူႈꩭၢက︀်ႉꩭွမ︀်ꩬ︀ီ ꩭႂ်ႛဢ︀ဝ်ႈက︀တ︀်ယ︀ီꩫ︀်ႈၵ︀ႅမ︀်းꩬ︀ႃက︀ႃတ︀ႃႉ။

လ︀ွင︀်ႈမ︀ိူဝ်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀်က︀ျွႃးမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ တ︀ီပ︀ႅတ︀်ႉတ︀ြႃး

³ ပ︀ီႈꩫ︀ွင︀်ႇၵ︀ဝ်ꩴ︀း လ︀ႆ︀ၢးပ︀ိူဝ်ႈꩬ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ က︀ျေးꩡ︀ူးတ︀ၢင︀်လ︀ူင︀်ꩫ︀မ︀်။ ꩬ︀ူၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ယ︀ုမ︀်ယ︀မ︀်ႈပ︀ိုင︀်ႈဢ︀ိင︀်ႈ ꩭႅင︀်းမ︀ႃးင︀ႆ︀း က︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈ ဢ︀ေႈၵ︀ႅꩫ︀်းꩭၢက︀်ႉꩭွမ︀်က︀ꩫ︀်ႈမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ တ︀ူႈꩡ︀ူမ︀်းꩭုမ︀်လ︀ူင︀်ꩫ︀မ︀်။

⁴ ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛ ပ︀ိူꩫ︀်ႈက︀ေးလ︀ေးꩫ︀ိက︀်ႉꩬ︀ၢက︀်ႉꩭႅင︀်းꩬ︀ီ ꩫ︀ႆ︀ႛယ︀ပ︀်ယ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ၢင︀်းလ︀ေးၵ︀ႂ်ႈလ︀ႂ်ႈꩫ︀က︀ေႃႇ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ိူင︀်ꩰက︀ိုမ︀်းꩰယ︀ုမ︀်ယ︀မ︀်ႈပ︀ိုင︀်ႈဢ︀ိင︀်ႈက︀ꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ တ︀ူႈၸ︀ူႛꩡ︀ဝ်ႛꩡ︀ူမ︀်းꩭုမ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ေႇမ︀ဝ်က︀ႃး ꩡ︀ိူဝ်းꩡ︀ဝ်ႛတ︀ၢင︀်ဝီင︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛက︀ေႃႇ ꩭုမ︀်ꩰꩡ︀ူမ︀်းꩰၵ︀ႆ︀ႈပ︀ျႃးလ︀ေဢ︀ူ။

⁵ ꩬ︀ူလ︀ွင︀်ႈယ︀ပ︀်ယ︀ၢက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ က︀ꩫ︀်ႛပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ ဢ︀ꩫ︀်ႈၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛပ︀ႅတ︀်ႉတ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀ႇ တ︀ြႃးဢ︀ူꩫ︀ꩫ︀ႆ︀ႇပ︀ျႃးꩬ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ေꩫ︀မ︀်။ လ︀ႆ︀ၢးပ︀ိူဝ်ႈမ︀ိူင︀်းၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ီ ꩬ︀ူꩫ︀ႆ︀ႛယ︀ပ︀်ယ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ၢင︀်းလ︀ေးꩫ︀ႆ︀ႇ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛက︀ေႃႇ တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်းမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛထႅက︀်ႉယ︀ဝ်ႇꩫ︀ꩬ︀ီ ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛတ︀ီꩭၢပ︀်ႉꩫ︀မ︀်။

⁶ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ ပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛတ︀ြႃးဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ိုဝ်ႈꩫ︀ꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛ ꩫ︀ိက︀်ႉꩬ︀ၢက︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛက︀ေႃႇ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛတ︀ီပ︀ူင︀်ႈတ︀ၢမ︀်ပ︀ွက︀်ႉꩫ︀မ︀်။

^7-8 က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈꩫ︀င︀်င︀ႆ︀ႚꩭဝ်းꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ ယ︀ပ︀်ယ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ၢင︀်းလ︀ေးꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛယ︀ႃႇ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛ တ︀ီဢ︀ဝ်ႈက︀တ︀်ယ︀ီꩫ︀်ႈၵ︀ျမ︀်းꩬ︀ႃꩭႂ်ႛꩫ︀မ︀်။ မ︀ိူဝ်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀် တ︀င︀်းၵ︀ုꩫ︀်ꩬ︀ၢင︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ꩫ︀်းၵ︀ူဝ်းယ︀ႂ်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် လ︀ွမ︀်ႇလ︀ၢမ︀်က︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ီ လ︀ုက︀်ႉက︀ၢင︀်ႈꩭၢဝ်မ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ဝ်ႈမ︀ုက︀်ႉၸ︀ႆ︀းလ︀ူင︀်က︀ျွႃးလ︀ူင︀်းမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛမ︀ဝ်ꩭၢပ︀်ႉဢ︀ဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်၊ ဢ︀ꩫ︀်ႈၵ︀ၢဝ်ႈၵ︀ၢမ︀်းꩫ︀ီႈလ︀ွင︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀်မ︀ႆ︀ႛ မ︀ဝ်ထွမ︀်ꩡ︀ွမ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ တ︀ီပ︀ူင︀်ႈတ︀ၢမ︀်ꩫ︀မ︀်။

^9-10 ဝꩫ︀်းမ︀ိူဝ်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀်က︀ျွႃးမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ ၸ︀ူႛယ︀ုမ︀်ယ︀မ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛတ︀ီယ︀ူဝ်းယ︀ွင︀်ႛက︀ꩫ︀်ႈ၊ တ︀ီဢ︀ၢမ︀်းက︀ꩫ︀်ႈꩫ︀မ︀်။ မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း ၸ︀ူႛဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ မ︀ဝ်ꩭၢပ︀်ႉဢ︀ဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ တ︀င︀်းမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩵ︀ႈꩫ︀ႆ︀ႛဢ︀ူ။ မ︀ူꩫ︀်ႈၸ︀ုင︀်းမ︀ၢင︀်က︀လ︀ႃမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ꩵ︀ႈꩫ︀ႆ︀ႛꩭꩫ︀်လ︀ေႚလ︀ေႚယ︀ဝ်ႇ။ ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ တ︀ီꩫ︀ႆ︀ႛ တ︀ူက︀်ꩫ︀ႂ်းၻုက︀်ႉၵ︀က︀တ︀်က︀ိူꩫ︀်မ︀ဝ်ꩬ︀ုတ︀်ꩡ︀ၢင︀်ႈꩫ︀မ︀်။ ပ︀ီႈꩫ︀ွင︀်ႇၵ︀ဝ်ꩴ︀း ꩬ︀ူယ︀ႃႇ က︀ွပ︀်ႉပ︀ိူဝ်ႈဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ူႈꩬ︀င︀်ꩬ︀ွꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ ꩭၢပ︀်ႉဢ︀ဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ က︀ုမ︀်ႛဢ︀ꩫ︀်ႈယ︀ူဝ်းယ︀ွင︀်ႛမ︀ူꩫ︀်ႈၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီꩫ︀ႆ︀ႛလ︀ွေႛꩫ︀မ︀်။

¹¹ က︀ွပ︀်ႉပ︀ိူဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ ꩫ︀င︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛ ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛꩭွင︀်ႇꩭၢပ︀်ႉဝႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ ꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းꩬ︀ူꩡ︀ွမ︀်းက︀ႅင︀်းပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇ တ︀ူႈမ︀ိူဝ်ႈလ︀ႂ်ႈမ︀ိူဝ်ႈလ︀ႂ်ႈက︀ေႃႇ ယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးꩭႂ်ႛဢ︀ူ။ လ︀ွင︀်ႈꩫ︀ီႈဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ူꩭီတ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်တ︀င︀်းလ︀ုင︀်မ︀ႆ︀ႛꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းꩭီတ︀်ပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛတ︀ꩫ︀်းၵ︀ူဝ်းꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းက︀ႃတ︀ႃႉ။ ꩫ︀င︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ူ ယ︀ုမ︀်ယ︀မ︀်ႈၵ︀ၢမ︀်းမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ီ ꩭီတ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ ꩭႂ်ႛတ︀ီမ︀်ႈက︀ုမ︀်က︀ꩫ︀်ႈက︀ႃတ︀ႃႉ။

¹² င︀ႆ︀းက︀ီး က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛꩭꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်း မ︀ူꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီယ︀မ︀်ႈင︀ဝ်းယ︀ူဝ်းယ︀ွင︀်ႛမ︀ႃးက︀ꩫ︀်ႈꩫ︀မ︀်။ ꩬ︀ူက︀ေႃႇ ပ︀ိုင︀်ႈဢ︀ိင︀်ႈမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ီ မ︀ူꩫ︀်ႈင︀ဝ်းတ︀ီယ︀ႂ်မ︀ႃးꩫ︀မ︀်။ ꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းပ︀ီꩫ︀်ႈင︀ႆ︀းမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀ၵ︀ႃ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုၵ︀ရ︀ီတ︀်ဢ︀ီꩫ︀ူႈꩭၢက︀်ႉꩭွမ︀်ꩬ︀ီꩭႂ်ႛꩡ︀ွႆ︀ႈက︀ႃတ︀ႃႉ။