Матай 25 - Хальмг келнд орчулсн Әрүн Бичлһс

Арвн гиҗгтә күүкдин тускар

¹ – Теңгрин йосн иим болх. Арвн гиҗгтә күүкд һартан шам авчксн күргиг тосхар һарч ирҗәнә.

² Тавн күүкн ухата бәәҗ, наадк тавнь ухан уга.

³ Ухан угань шам авад, шамин тосинь авхан мартчкҗ.

⁴ Ухатань шамта хамднь тоста сав авсн бәәҗ.

⁵ Күргн оратад ирхлә, күүкд үргләд унтҗ одна.

⁶ Сөөни өрәллә: «Күргн аашна, һарад тостн!» – гиҗ хәәкрсн дун соңсгдна.

⁷ Тер кемд күүкд серлдәд, шам сәәнәр герл өгтхә гиҗ түүгән ясҗ белдцхәнә.

⁸ – Шамин тос өгит, мана шамвидн унтрн гиҗәнә, – гиҗ ухан угань ухата күүкнәс сурцхана.

⁹ – Тосан таднд өгхлә, маднд күртшго. Лавкур одад, бийдән тос хулдҗ автн, – гиҗ ухата күүкд хәрүднь келцхәнә.

¹⁰ Зуг тедниг тос авхар лавкур йовсн хөөн күргн ирҗ. Күргнлә харһхар седәд, белн бәәсн күүкд терүнлә хамдан хүрмин нәәрт йовцхана. Теднә ардаснь үүдн хаагдна.

¹¹ Үлдсн күүкд хөөннь ирәд: – Деед Эзн! Деед Эзн! Үүдән тәәлит! – гиҗ сурцхана.

¹² – Үнәр келҗәнәв, Би тадниг медхшв, – гиҗ күргн хәрү өгв.

¹³ Тер учрар оньдин бийән сергг бәртн, юңгад гихлә, тадн Күмни Көвүнә ирх өдринь чигн, цагинь чигн медхшт.

Һурвн зарцин тускар

¹⁴ – Теңгрин йосна тускар дәкәд нег үлгүр соңстн. Нег нойн хол һазрт йовхин өмн эврәннь зарцнран дуудҗ авад, зөөрән теднд даалһҗ үлдәҗ.

¹⁵ Нег зарцдан тер тавн миңһн алтн мөңг өгч, дарукднь – хойр миңһн, һурвдгчднь – нег миңһн алтн мөңг өгч. Күн болһнд арһ чадсарнь өгәд, хол һазрт йовҗ одна.

¹⁶ Тавн миңһн алт авснь мөңгән кергт орулад, немҗ дәкәд тавн миңһн олз авч ирнә.

¹⁷ Хойр миңһн алт авсн зарцнь бас олз авч, тернь дәкәд хойр миңһ болв.

¹⁸ Нег миңһн алт авснь эврәннь эзнә мөңгән кеер авч одад, һазрт булад хадһлна.

¹⁹ Кесг цаг давсна хөөн эзнь ирәд, зарцмудас тооца авчана.

²⁰ Тавн миңһ авснь дәкәд тавн миңһ немәд авч ирнә. – Эзн минь, хәләтн, та нанд тавн миңһн алтн мөңг өгвт, би танд дәкәд тавн миңһн олз авч ирүв, – гиҗ тер келнә.

²¹ – Сән, чи нәәлвртә сән зарц. Чамаг бичкн юмнд итклтә болсн төләд, би чамд энүнәс ик керг даалһнав. Мини нәәрт ир, – гиҗ эзн келнә.

²² Дарукнь хойр миңһн олзта ирәд: – Эзн, та нанд хойр миңһ өгләт, би танд дәкәд хойр миңһн олз кеһәд авч ирүв, – гиҗ келнә.

²³ – Сән, чи нәәлвртә сән зарц. Чамаг бичкн юмнд итклтә болсн төләд, би чамд энүнәс ик керг даалһнав. Мини нәәрт ир, – гиҗ эзн терүнд келнә.

²⁴ Нег миңһн алтн мөңг авсн зарц ирв. – Эзн, таниг догшн гиҗ би меднәв. Та эр үкр сааҗ, үснәснь тарг кетн гиҗ әмтнд зәрлг өгдг күнт.

²⁵ Би танас әәһәд, мөңгитн кеер булҗ хадһллав. Тертн эн бәәнә.

²⁶ Тиигхлә эзн терүнд келҗәнә: – Залху, муульта зарц! Чи намаг эр үкр сааҗ, үснәснь тарг кетн гиҗ әмтнд зәрлг болдгнь меддг болхла,

²⁷ чи мөңгән хоршаллһна герт өгәд, олз юңгад эс авсмч?

²⁸ Эн күүнәс нег миңһ авад, арвн миңһн алтн мөңгтә күүнд өгчктн.

²⁹ Тер учрар бәәснднь дәкәд немгдх, тер ик олзта болх. Угарад бәәснәснь бәәсинь булаҗ авгдх.

³⁰ Эн керго залху зарциг харңһу һазрт хайчктн. Тенд әмтн ик зовлң эдләд, шүдән хәврҗ оркрҗ уульх, – гиҗ тер нойн зарцнртан зәрлг болв.

Сүл өдрин зарһ

³¹ Күмни Көвүн хан болад ирх, Терүнлә хамдан Бурхна элчнр ирх. Тер хаана ширәд суух.

³² Күмни Көвүнүр келн әмтн болһнас цуг улс ирх. Хөөдиг ямадас йилһҗәсн хөөч мет Тер әмтиг хойр багд хувах.

³³ Хөөдиг барун бийд, ямадыг зүн бийд зогсах.

³⁴ Барун бийд зогсҗасн әмтнд Хан: – Мини Эцкәс әдс авсн әмтн наартн. Орчлң үүдәсн цагас авн таднд нерәдгдсн алвт эзлтн.

³⁵ Юңгад гихлә, Намаг өлн бәәсн цагт тадн хот өгәд цадхалат, ундассн цагтм ундм хәрүлләт, хонх һазр хәәҗәсн цагтм гертән хонуллат,

³⁶ нүцкн бәәсн цагтм хувцллат, гемнҗәхләм, асрҗ хәләләт, түүрмд суусн цагтм Намаг төвкнүлхәр ирләт, – гив.

³⁷ Тер цагт чик седклтә әмтн: – Деед Эзн! Таниг өлсҗәсн цагт бидн кезә хот өгсмб, ундассн цагттн ундытн кезә хәрүлсмб,

³⁸ хәр күн болсн цагттн кезә хонулсмб, нүцкн бәәсн цагттн кезә хувцлсмб?

³⁹ Таниг гемтҗәхлә, кезә асрҗ хәләсмб? Түүрмд бәәсн цагттн кезә бидн ирсмб? – гив.

⁴⁰ Тиигхлә Хан хәрүднь: – Мини хамгин бичкн дүүдм кесн сәәтн Нанд кесн сә болҗ һарла гиҗ үнәр келҗәнәв, – гив.

⁴¹ Зүн бийд бәәсн әмтнд Тер: – Нанас цааран йовтн, му йорта әмтн! Эрлг болн терүнә зарцнр орх мөңк һалд ортн.

⁴² Юңгад гихлә, Намаг өлсҗәсн цагт тадн Нанд хот өгсн угат, ундасҗасн цагтм ундм хәрүлҗ ус өгсн уга биләт.

⁴³ Хонх һазр хәәсн цагтм гертән хонулсн угат, нүцкн бәәсн цагтм хувцлсн угат, гемнхләм болн түүрмд суусн цаглам нанд нөкд болсн угат, – гив.

⁴⁴ Тиигхлә тедн: – Деед Эзн! Кезә бидн Таниг өлсҗәсн, ундасҗасн, хонх һазр хәәҗәсн цагттн, хувц хәәҗәсн цагттн, гемтә болн түүрмд суусн цагттн үзәд нөкд эс болвидн! – гиҗ хәрү өгцхәв.

⁴⁵ Тиигхлә хан: – Мини хамгин бичкн дүүдм тусан күргҗ юм эс кесн болхла, Нанд тусан эс күргснлә әдл юмн гиҗ би үнәр келҗәнәв.

⁴⁶ Эдн мөңк цааҗла харһх. Чик седклтәнь мөңк җирһл әдлх, – гив.