Nu̍-dɛ̍ᵻ 13 - Ku̍o̍ Delee 1999

Chɔchi̍h nyɔ̍ dbo̍ Banaba ke Sɔɔ

¹ Antiɔ nyɔ̍-a chɔchi̍h blě Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍ ke nǎ po̍ nyɔ̍. U̍h bo ùh nu̍-a Banaba ke Simiɔ u̍h-a dǎɛ-a Nyɔ̍ Gbeu-ɛ ke, Lusiɔ ɔ̀ sɔ-a dǒ Saiwlein-ɛ ke, Manea ɔ̀ nu̍-a kɔ̀mla̍ Ɛlo-a tlu̍h kɛ̍n de̍di̍i̍-ɛ, ɛ̍ ke Sɔɔ ke.

² U̍h nɛ dǒ Joi wɛɛ sà la̍ u̍h-a po̍ jlǔh, wɛ̀ Nyɔsoa-a Sùù la̍a̍ dě u̍h we̍, “Mɔ̀ tè-e Banaba ke Sɔɔ pɔ̌ dǒ ǐn we̍, dbo̍ kɔn tìh ǐn dǎ-a u̍h-ɛ, u̍h iě ɛ̍ nu̍.”

³ U̍h wɔ̀-a jlǔh po̍-ɛ ke ba̍le dɛ nu̍-ɛɛ, wɛ̀ u̍h tè u̍h sɔ̍n dlǔ, iě u̍h dbo̍ u̍h.

Sɔɔ ke Banaba mu̍ dě Saiplɔ

⁴ U̍h nɛ-a sɔɔ̌n-ɛ bo Nyɔsoa-a Sùù dbo̍, iě u̍h mu̍ dǒ Salusia wlɔ̀ di̍i̍. Dǒ u̍h gbǎ-ɛ blǎgbè di̍i̍, wɛ̀ u̍h mu̍ dǒ tbǒ ɛ̀ kɔn nynɛ̌ nu̍-a Saiplɔ-ɛ kɛ̍n.

⁵ Ti̍ u̍h nyni̍-a dǒ Salami wlɔ̀ di̍i̍-ɛ, wɛ̀ u̍h bla̍ Nyɔsoa-a wlu̍ dě Juu nyɔ̍-a wɛɛ sà gbòᵻ sɔ̀n i̍. Nɛ̀ u̍h ke Chɔɔn Maɛ na, ɔ̀ gbǎ-a u̍h we̍ dǒ u̍h-a dbo̍ nu̍-ɛ we̍-ɛ.

⁶ Wɛ̀ u̍h na tbǒ bloa̍ kli̍hgbɛ̍ laa̍ we̍, iě u̍h nyni̍ dǒ Pafɔ wlɔ̀ di̍i̍. Dǒ u̍h jɛɛ wòjù nu̍ nyɔ̍ due, ɔ̍ nynɛ̌ bo Baachisɛ. Juu jǔ bo, ɔ̍ nu̍ Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍-a si̍h naɛ.

⁷ Sɛkiɔ Pɔlu ɔ̀ blě-a blǔh-ɛ, dǒ ɔ̍ we̍ bo ɔ̍ tè i̍. Kɔ̀mla̍-a chɛ̀ kɔn flɔ̍nwlùh. Ɔ̍ bo ɔ̀ dǎ Banaba ke Sɔɔ, dɛ̍nu̍ɛ, ɔ̍ pɔ̀n Nyɔsoa-a wlu̍ wɔ̌n-ɛ i̍.

⁸ Jɛ Baachisɛ ɔ̀ nu̍-a wòjù nu̍ nyɔ̍-ɛ, (ɔ̍ nynɛ̌ bo Ɛlemɛ dě Klii wlu̍ di̍i̍) nɛ̀ ɔ̍-ɔ wɔ̌n u̍h-u po̍ wlu̍ i̍ kleǐn, dɛ̍nu̍ɛ, ɔ̍ se̍ pɔ̀n kɔ̀mla̍ laa̍ ɔ̍ iě Nyɔsoa wlùh gbaɛ.

⁹ Jɛ Sɔɔ ɔ̀ u̍h-a dǎɛ-a ka Pɔɔ-ɛ, wɛ̀ Nyɔsoa-a Sùù jǐi ɔ̍ i̍, iě ɔ̍ gbɛ̀n Ɛlemɛ ja sòo̍sòo̍.

¹⁰ Ɔ̍ la̍a̍, “Mɔ̀ Kǔ-a jǔ, iě ìn faɛn jii̍ nmɔ dɛ̍ᵻ kli̍hgbɛ̍. Nyɔ̍ i̍ boe-ɛ ke gblàa̍ kaɛn kaɛn-a di̍i̍chì bo àn chɛ̍n. Àn chɛ̀ la ìn se̍ Joi-a wlu̍-a klě-e fiǎn-a bɔ̌ mu̍ sǔh ae?

¹¹ Ɛ̍ tìh-ɛ, Joi-a mu̍ ìn kwa̍ kɛ̍n tè kaka wɛ̀ ìè dɔ̌, nɛ̀ ìn se̍ jlǔh-a kwlǎ wlǔh la̍ jě mu̍ dǒ ti̍ di̍i̍.” Dǒ tàdùè laa̍ kwile kaɛn dǒ ɔ̍ jlǐh kɛ̍ɛ̍n gblìi̍. Wɛ̀ ɔ̍ be̍lɛ i̍ ɔ̍ pɔ̀n nyɔ̍ i̍ u̍h iě ɔ̍ sɔ̍n i̍ gbɛ̍n u̍h iě ɔ̍ gbò we̍ gba̍.

¹² Jɛ dɛ̍ ɛ̀ nɛ-a dǒ jɔ̍gbau laa̍ pùn-ɛ, ɛ̍ bo kɔ̀mla̍ laa̍ ɔ̍ jě iě ɔ̍ blě wlùh gbaɛ-ɛ. Dɛ̍nu̍ɛ, nǎ po̍-ɛ ɛ̀ tba̍-a dǒ Joi Jusu pùn i̍-ɛ, ɛ̍ flɔn-ɛ ɔ̍ wɔ̍n.

Pɔɔ bei mu̍ Antiɔ dě Pesedia fɔɔ

¹³ Pɔɔ ke ɔ̍ na-a nyɔ̍ sɔ dǒ Pafɔ iě u̍h mu̍ dǒ Pɛka dě Panfelia fɔɔ. U̍h jii blǎgbè di̍i̍. Dě Chɔɔn Maɛ si̍e̍ u̍h, wɛ̀ ɔ̍ mu̍ dǒ de̍ Juluslɛn.

¹⁴ U̍h sɔ-a Pɛka-ɛ, iě u̍h mu̍ dǒ Antiɔ wlɔ̀ di̍i̍ dě Pesedia fɔɔ. Ɛ̍ nu̍-a wlè-weɛ̍-ɛ, wɛ̀ u̍h pa̍ dě wɛɛ sà gbò sɔ̀n u̍h tè i̍.

¹⁵ U̍h wɔ̀-a Mose-a telě chlǐh-dɛ̍ ke Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍ naɛ slè-ɛɛ, wɛ̀ ùh kɔn-a wɛɛ sà gbò wlu̍ i̍-ɛ, iě u̍h dbo̍ wlu̍, u̍h la̍a̍, “De̍di̍i̍ᵻ, pò mɔ̀ blě wlu̍ ɛ̍ iě nyɔ̍ la u̍h-a wlùh fùka-ɛ, nɛ̀ mɔ̀ dbǎkà mɔ̀ bla̍ ɛ̍.”

¹⁶ Wɛ̀ Pɔɔ nyna i̍, iě ɔ̍ po̍ sɔ̍n u̍h iě slɛ̀ ja̍ sà, wɛ̀ ɔ̍ la̍a̍, “Mɔ̀ɔ̍ Eslɔɛ nyɔ̍ ke ùh se̍-a Juu nyɔ̍ ùh-a ple̍-a Nyɔsoa-a faɔn-ɛ, mɔ̀ tba̍ dounᵻ i̍.

¹⁷ Nyɔsoa ɔ̀ nu̍-a Eslɔɛ nyɔ̍-a Nyɔsoa-ɛ, ɔ̍ bo ɔ̀ tba̍ à baaᵻ chèɛ̀. Ɛ̍ kɔn ti̍ u̍h tǐn-a dě Iche bloa̍ kɛ̍n-ɛ, wɛ̀ ɔ̍ nu̍ ɛ̍ iě u̍h-a sɔ̍n gbɛ̍n dɛ̍ i̍. Nyɔsoa-a gbǐh ɛ̀ ku̍-a wɔ̍n-ɛ bo ɛ̀ sà u̍h dě Iche laa̍.

¹⁸ Wɛ̀ ɔ̍ gbɛ̍n wlùh i̍ dǒ u̍h we̍ dǒ sɔ̀nᵻá kwela nyìɛ̍ di̍i̍ dě kwlǎslò we̍.

¹⁹ Bloa̍-a dlǔᵻá mɛ̀sɔɔ̌n bo ɔ̍ sà dě Keinan bloa̍ kɛ̍n, wɛ̀ ɔ̍ nyǐ i̍h ɔ̍ nyɔ̍ u̍h iě i̍h kɔn.

²⁰ Ɛ̍ bɛ̌ɛ ɛ̍ iě sɔ̀nᵻá kmɛ nyìɛ̍ kwela m̀m̌ (450) dǔ. “Wɛ̀ Nyɔsoa dǔ u̍h kɛɛ̍n nyɔ̍ nyǐ-ɛ. Kǎ ɛ̍ nɛ te̍e̍ wɛ̀ ɛ̍ jɛɛ Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍ Samio.

²¹ Wɛ̀ u̍h jbǎ blǔh baa, iě Nyɔsoa nyǐ u̍h Kei-a jǔ Sɔɔ. Bɛnyima-a chɛǐ jǔ bo. Wɛ̀ ɔ̍ blě u̍h dǒ sɔ̀nᵻá kwela nyìɛ̍ di̍i̍.

²² Nyɔsoa sà-a Sɔɔ gbalǎ i̍-ɛ, wɛ̀ ɔ̍ po̍-o Depe ɔ̍ iě u̍h-a blǔh baa nu̍. Ɔ̍ bla̍ wlu̍ dǒ Depe pùn, ɔ̍ la̍a̍, ‘Jɛse-a jǔ Depe la, ɔ̍ bo ǎn pɔluh gbɛ̍n. Ɔ̍ bo ɔ̀ mu̍ ǎn wlùh dɛ̍ᵻ kli̍hgbɛ̍ nu̍.’

²³ Nyɔ̍ Sèìe Nyɔ̍ kɔn wlu̍ Nyɔsoa po̍-a tɔ̀ma̍a̍-a, dě jɔ̍gbau la ɔ̍ tloemlai nynɛ̌ bo ɔ̍ sà ɔ̍, iě ɔ̍ ja ɔ̍ Eslɔɛ nyɔ̍. Ɔ̍ bo ɔ̀ nu̍-a Jusu.

²⁴ Jɛ Chɔɔn bo ɔ̀ bla̍ bǐi ìè nǐ dlǔ po̍ tìh dě Eslɔɛ nyɔ̍ kli̍hgbɛ̍ we̍ sasǎ, wɛ̀ Jusu dǔ ji̍-ɛ.

²⁵ Ti̍ Chɔɔn-a mu̍-a la̍ ɔ̍ dbo̍ i̍ wɔ̀-ɛ, iě ɔ̍ la̍a̍, ‘Mɔ̀ jajeɛ̍ mɔ̍ nyɔ̍we̍ ɛ? Ǐn se̍ jɔ mɔ̀-a fuo-a kɛ̍ɛ̍n-ɛ, jɛ ɔ̍ mu̍ ǐn kɛ̍n i̍ ji̍. Ɔ̍ bu̍hdih-a chɛ̀ bo ǐn se̍ i̍ blaɛ iě pɔ̀ni.’

²⁶ “Ǐn de̍di̍i̍ᵻ, mɔ̀ɔ̍ nu̍-a Eblaɛɛn-a tloemlai-ɛ, ɛ̍ ke mɔ̀ɔ̍ ùh se̍-a Juu nyɔ̍ ùh-a ple̍-a Nyɔsoa-a faɔn-ɛ ke, nɔ̌ àɔ̀ we̍ bo nyɔ̍ pǔh-i tu̍owli la ɛ̍ ji̍.

²⁷ Jɛ Juluslɛn nyɔ̍ ke nyɔ̍ ùh blě-a u̍h-a wlu̍ kwa̍-ɛ, u̍h se̍ Jusu i̍ juo ka ɔ̍ iě-a nyɔ̍ Sèìe Nyɔ̍ nu̍-ɛ. Sɔ Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍-a wlu̍ nyɔ̍ɔ-a slè-a ti̍ kli̍hgbɛ̍ we̍ dǒ wlè-weɛ̍ di̍i̍-ɛ, ɛ̍-ɛ bo u̍h-a po̍ chɛ̀. Ɛ̍ kɔn u̍h sà ɔ̍ kɛ̀n.

²⁸ Tà u̍h iě-a bu̍h tba̍ wɛ̀ u̍h iě-a ɔ̍ dbǎ-a, dǒ se̍ nɛ de. Jɛ u̍h sèàɛ̍ kɔ̀mla̍ Pale wlùh ɔ̍ iě ɔ̍ dbǎ gbɔ̀gbɔ̀.

²⁹ Ka Nyɔsoa-a wlu̍ dǎ-a dǒ ɔ̍ pùn-ɛ, u̍h wɔ̀-a i̍h kli̍hgbɛ̍ nu̍-ɛ wɛ̀-ɛ, wɛ̀ u̍h dǔ ɔ̍ dǒ tu̍ wlì sà-a, iě u̍h po̍ ɔ̍ dě gbàlɔ̍ biě di̍i̍.

³⁰ Jɛ Nyɔsoa sà ɔ̍-e.

³¹ Iě nyɔ̍ ùh ke ɔ̍ sà-a na-a dě Kaladii fɔɔ wɛ̀ u̍h nyni̍-a dǒ Juluslɛn-ɛ, iě ɔ̍ wlǔh-i u̍h i̍ dǒ wǐh dɔu di̍i̍. U̍h bo ùh nu̍-a ka ɔ̍ sàànsi̍i̍h dě Eslɔɛ nyɔ̍ we̍.

³² Pɔ̀n chɛ̀ à sèàɛ̍-a ka mɔ̀ wlùh-ɛ, dě à baaᵻ we̍ bo Nyɔsoa poe ɛ̍ wlu̍ tɔ̀ma̍a̍.

³³ Jɛ àɔ̀ nu̍-a u̍h-a nynuu̍-ɛ, nɔ̌ à we̍ bo ɔ̍ poe wlu̍-a chɛ̀ chɛ̀-ɛ, ɛ̍ kɔn ɔ̍ sà-e Jusu. Dě Duǐh Chlǐh-dɛ̍-a wlu̍ sɔɔ̌n naɛ di̍i̍, ɛ̍ chlǐh-wlu̍ la̍a̍, ‘Mɔ̀ ǎn jǔ, sɔ da̍a sèàn blǐ-ɛ, mɔ̍ ìn baa.’

³⁴ Nyɔsoa sà-e Jusu chɛ̀ka. Wɛ̀ ɔ̍ la̍ ɔ̍ se̍ gba̍ mɛ̌ dɛ ɔ̍-ɔ je̍e sɔ̀n. Iě ɔ̍ la̍a̍, ‘Ǎn mu̍ mɔ̀ nɛi̍ wɛ̀ pɔ̀ìě nyɔ̍-a tè-a wlì-ɛ nyǐ, ɛ̀ kɔn wlu̍ ǐn po̍-a tɔ̀ma̍a̍ dě Depe we̍-ɛ.’

³⁵ Ɛ̍ chlǐh-wlu̍ nɛ-a tàdɔ̀ɔ̀-ɛ, ɛ̍ la̍a̍, ‘Pòi̍ju ɔ̀ fòè-a ìn we̍-ɛ, ìn se̍ ɔ̍ sɔ̀n-ɔ tìh i̍ wɔ̌ɛn mu̍.’

³⁶ Dɛ̍nu̍ɛ, ti̍ Depe wɔ̀-a Nyɔsoa-a wlùh nu̍-ɛ dǒ ɔ̍ naɛ ti̍ we̍-ɛ, iě ɔ̍ mɛ̌. Wɛ̀ u̍h tè ɔ̍ i̍ dǒ ɔ̍ baaᵻ pùn, iě ɔ̍ sɔ̀n.

³⁷ Jɛ jɔ Nyɔsoa sà-eɛ, ɔ̍ nɔ̀ɔ̍, ɔ̍ se̍ sɔ̀n.

³⁸ Ɛ̍ tìh-ɛ, ǎn pɔ̀n mɔ̀ iě ɛ̍ juo ǐn de̍di̍i̍ᵻ, gblɛ̍n sɔ̀ɛ̀n-a tìh i̍ tǎli-ɛ kɔn tìh à bla̍-a dě mɔ̀ we̍-ɛ, dě Jusu ja̍a̍ bo ɛ̍ jii.

³⁹ Nɛ̀ɛ̍, nyɔ̍-o-nyɔ̍ ɔ̀ mu̍-a ɔ̍ wlùh gbaɛ-ɛ, nɛ̀ ɔ̍ sɔ dě dɛ̍ᵻ kli̍hgbɛ̍-a kǎn wɔ̍ɔ̍n wɛ̀, ìh kɔn kǎn wɔ̍ɔ̍n Mose-a telě se̍-a mɔ̀ sà mu̍ de-ɛ.

⁴⁰ Ɛ̍ tìh-ɛ, mɔ̀ nu̍ nɛnɛ̌, wɛ̀ dɛ̍ Nyɔsoa-a tu̍owli po̍ nyɔ̍ bla̍-aɛ, ɛ̍ je̍e mɔ̀ pùn nɛ. U̍h la̍a̍,

⁴¹ ‘Gbɛ̀n-e, mɔ̀ɔ̍ dɛ̍ᵻ pàwe̍i̍ po̍ nyɔ̍, mɔ̀ gbèè wlùh ja̍ mɔ̀ iě mɛ̌. Dɛ̍nu̍ɛ, dbo̍ ǎn nu̍-a da̍a mɔ̀-a ti̍ di̍i̍-ɛ, mɔ̀ se̍ ɛ̍ tìh dǎɛ mu̍. Pò nyɔ̍-a jɛ sèàɛ̍ ɛ̍ we̍ i̍ dě mɔ̀ we̍-ɛ, kadue kadue.’ ”

⁴² Ti̍ Pɔɔ ke Banaba-a sǐ-a la̍ sɔ̀n-ɛ, wɛ̀ nyɔ̍ laa̍ u̍h la̍a̍, “Mɔ̀ dbǎkà, wlè-weɛ̍ dɛɛ-a mu̍-ao de̍ ji̍-ɛ, nɛ̀ mɔ̀ ji̍ de̍ mɔ̀ iě ìh la bla̍ dɛ nɔ̌ à we̍ o.”

⁴³ Ti̍ nyɔ̍gbei che̍ɛ̍ɛn-a i̍-ɛ, wɛ̀ Juu nyɔ̍ dɔu ke Nyɔsoa we̍ fòè nyɔ̍ ùh nu̍-a u̍h-a chɛ̀ Juu we̍i̍-ɛ, wɛ̀ u̍h wɔ̀ dǒ Pɔɔ ke Banaba de̍e̍. Iě Pɔɔ bei gbɛ̍n-ɛ u̍h wɔ̍i̍n u̍h iě Nyɔsoa-a blɛ la gbǐh i̍ gbɛ̍n-ɛ la̍ sǔh kleǐn.

⁴⁴ Wlè-weɛ̍ dɛɛ ji̍-a dode̍-ɛ, nyɔ̍ nɛ-a dǒ tùgbàwlɔ̀-a chɛ̀ di̍i̍-ɛ, u̍h kli̍hgbɛ̍ bo ùh ji̍ muɔ u̍h iě Nyɔsoa-a wlu̍ wɔ̌n.

⁴⁵ Jɛ ti̍ Juu nyɔ̍ jě-a nyɔ̍ tlùgbei̍ laa̍-ɛ, sɔ ɛ̍ po̍ u̍h wlɛ̀n di̍i̍. Iě u̍h-a po̍ Pɔɔ-a wlu̍ pàwe̍i̍, u̍h-a chlèe ɔ̍.

⁴⁶ Wɛ̀ Pɔɔ ke Banaba wlu gbài̍gbài̍, u̍h la̍a̍, “Dě mɔ̀ we̍ bo à kɔn à iě Nyɔsoa-a wlu̍ la bla̍-ɛ sàǐtòò. Jɛ ka mɔ̀ tba̍-a ɛ̍ chla-ɛ, iě mɔ̀-a chɛ̀ nɔ̀ɔ̍, mɔ̀ se̍-a kmɔ̌ sie feɛ jě ka̍ nɛ-ɛ, nɛ̀ à mu̍ à dɛ̍ dě ùh se̍-a Juu nyɔ̍-ɛ we̍ o.

⁴⁷ Dɛ̍nu̍ɛ, ɛ̀ la bo Joi sèàɛ̍ àɔ̀ wlùh, ɔ̍ la̍a̍, ‘Mɔ̀ bo ǐn nu̍ sɔ̀npli we̍i̍ dǒ ùh se̍-a Juu nyɔ̍-ɛ we̍ wɛ̀ ìè kmɔ̌ kli̍hgbɛ̍ la pǔh-ɛ we̍ ja.’ ”

⁴⁸ Ti̍ ùh se̍-a Juu nyɔ̍-ɛ wɔ̌n-a wlu̍ la-a, iě u̍h gbǎ mɔna̍-a. Wɛ̀ u̍h-a po̍ Nyɔsoa-a wlu̍ tìhwe̍. Iě nyɔ̍ ùh tba̍-ɛa chèɛ̀ dǒ kmɔ̌ sie feɛ we̍-ɛ, wɛ̀ u̍h blě wlùh gbaɛ-ɛ.

⁴⁹ Wɛ̀ Joi-a wlu̍ sɛ̍ i̍ dě fɔ̌ laa̍ we̍.

⁵⁰ Sɔ Juu nyɔ̍ pa̍ nynɔ̌gbaɔᵻ ke, jɔ̍gbauᵻ ùh gbǎ-a dɛ̍kɛ̍n-ɛ sɔ̀n i̍, ɛ̍ ke juh blě-a nyɔ̍-a wlu̍ kwa̍-a ke. Iě u̍h-a tbaɛ Pɔɔ ke Banaba bu̍hᵻ i̍. Wɛ̀ u̍h-a jě-e u̍h klě, iě u̍h sà Pɔɔ ke Banaba dě u̍h we̍ fɔɔ.

⁵¹ Wɛ̀ Pɔɔ bei gbàbo blǔh bu̍hᵻ sɔ̀n i̍, wɛ̀ nyɔ̍ laa̍ u̍h iě ɛ̍ i̍ jě. Wɛ̀ Pɔɔ ke Banaba mu̍ dǒ Akɔniɔ.

⁵² Iě mɔna̍ ke Nyɔsoa-a Sùù jǐi Jusu-a kòà laa̍ i̍ dǒ Antiɔ.