Matiyu 13 - ALLALA KUMƐ

Sugu-Fuilɛta Tili

¹ Wo tele nyɛrɛ rɔ, Yisa bɔra bɔn la ka ta dalɛ dafɛ. A sigira nyɔ ka mɔgɛnu-karan dabira.

² Nyama min kinkinta a la, wo siya min kɛ, a donta kulɔn rɔ ka a mayigi nyɔ. Nyama sɔra yi kɔnkɔn la.

³ A ya ko siyaman fɔ anu ye tilinu tɔ. A ko, “Kei do tara ala sɛnɛ rɔ sugu fui tinɛ.

⁴ A ye sugi fuila tumɛ min, do buira kila-kole la. Konanu nara ka a dɔn.

⁵ Do buira fara-kole kuma, bɔnkɛ ma siya kan min. A fɛrɛnta tiriya bawo bɔnkɛ ma siya nyɔ.

⁶ Tele bɔra tumɛ min, a mafɔsɔra ka gbala bawo a suli ma yigi dugi rɔ bɛrɛkɛ!

⁷ Sugi do buira wɔnɛnu tɛma. Anubɛ wɔnɛnu yɛlɛta anu nyɔgɔn fɛ kɔnɔ tɔ-a-la, wɔnɛnu ya a dɔn.

⁸ Kɔnɔ do buira dugu lamonɛ rɔ. A fɛrɛnta ka a kole don, do kolo kɛmɛ, do bi-wɔrɔ, do bi-sawa.”

⁹ Yisa ko, “Nba, ni min si ko nya-yen, a ni a tole masɔ wo la!”

Tili-Sa-Kunyɛ

¹⁰ Wo kɔma, ala karan-dannu nara Yisa wara ka a manyinika koe do ma. Anu ko, “I tenbi kumala mɔgɛnu ye tumɛ min, nfenna i si to kumala anu na tilinu tɔ?”

¹¹ Yisa ya anu yabi ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ gbundu-ko-hɛnkilimayɛ dira wole ma kɔnɔ a ma di wonu denu ma.

¹² Fan bi minnu bolo, anu si to wo kuma sala dɛɛ, ado wo si a sɔrɔn duk! Kɔnɔ fen sa minnu bolo, hali a dɔgɔmanɛ min bi anu bolo, wo si bi anu bolo.

¹³ Wo le ya a to, n bi kumala wonu ye tilinu tɔ. Anu bi fan mafɛlɛnna kɔnɔ anu sa a yenna. Anu bi anu tole masɔla kɔnɔ anu sa ko lamɔɛnna, hali ka a nya-yen.

¹⁴ Nba, Nɛbi Aiseya ya wɔlɔyiya-kumɛ min fɔ anuna ko rɔ, wo ara kanbali. A ko, ‘Mɔgɛ kɛnu si anu tole masɔ ha kɔnɔ anu ti ko nya-yen. Anu si anu yɛ lakalan ha kɔnɔ anu ti fen yen.

¹⁵ Fan do ara sa mɔgɛnu miriya ya ma. Anu bara anu tole gbere. Anu bara fan sa anu yɛ ma alako anu kana na ko ragbɛ anu yɛ la. Anu kana ko lamɔɛn anu tole la. Anu kana ko nya-yen anu hɛnkili la. Ni wonu ma ma nun, anu si anu ya-lamunun nde, Mari la anu nakɛndɛya-koe la.’

¹⁶ “Kɔnɔ hɛrɛ ye wole fɛ bɛrɛkɛ! Wo yɛnu bi fan yenna. Wo tolenu bi ko lamɔɛnna.

¹⁷ Wo ni wo hɛnkili to kɛ ko! Wo ye min yenna, a sɔgɛ ye nɛbi siyaman anubɛ Allata mɔgɔ siyaman na nun ka wo yen kati! Kɔnɔ anu ma ke a yenna. Wo ye min namɔɛnna kɛ, anu denu ma ke wo lamɔɛnna.

Sugu-Fuilɛta Tili Faranfasi-Koe Yisa Bolo

¹⁸ “Nba, wo ni wo tole masɔ alako wo ni sugu-fuilɛta tili kɔrɛ lɔn.

¹⁹ Minnu bara Allala mansaya-kumɛ lamɔɛn, ado a ma a nya-yen, wonu mani de iko sugi min buira kilɛ fɛ. Min fuira a yisi rɔ, Setanɛ si na worɔ ka wo fɔrɔn.

²⁰ Sugi min fuira fara-kole ma, wo mani de iko mɔgɛ min bi kumɛ lamɔɛnna, ado a si a bira sewɛ la tiriya!

²¹ Kɔnɔ a ma don a yisi rɔ bɛrɛkɛ! A ti mɛ a rɔ. Nba, tɔrɔyɛ anubɛ gbɛlɛyɛ wa na tumɛ min kumɛ wola ko la, a si a boloka tiriya!

²² Sugi min buira wɔnɛnu tɛma, wo mani de iko mɔgɛ min bi kumɛ lamɔɛnna kɔnɔ duninya-hɔn-koe anubɛ nɔnfulu-keni ya a ma, kumɛ wo fagara a yisi rɔ feu! A ti gbɔ hali!

²³ Sugi min buira dugu-lamonɛ rɔ, wo mani de iko mɔgɛ min bi kumɛ lamɔɛnna ka a nya-yen. A si gbɔ. Do si kɛmɛ kelen bɔ, do bi-wɔrɔ, do bi-sawa.”

Bin-Kole Tili

²⁴ Yisa ya tili-gbɛrɛ tɛgɛ anu ye ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de iko kei min ya sugu-nyimɛ fui ala sɛnɛ rɔ.

²⁵ Suyi kelen tɔ, bɛɛ ye kinɔgɛ rɔ tumɛ min, a yoge nara ka bin-kole fui ala sɛnɛ rɔ. A tara a ye.

²⁶ Ki-fan wonu koloyara tumɛ min, a bɔra a rɔ, bin-kole fanan bɔra gbɛ rɔ.

²⁷ Kei wola wɔli-kɛlɛnu nara a wara ka a manyinika ko, ‘N fa, i ya sugu-nyimɛ le fui ila sɛnɛ rɔ. Bin-kole wo don, wo bɔra mi?’

²⁸ A ya anu yabi ko, ‘N yoge do le ara wo ma.’ Anu ya a manyinika ko, ‘I ye a fɛ, ma ni ta binyɛ dɛn a rɔ, wa?’

²⁹ A ya anu yabi ko, ‘Ade, wo tenbi binyɛ dɛnna tumɛ min, wo si fui-fan do fanan wurun a fɛ.

³⁰ Wo ni a to fɔlɔn. Anu filɛ ni koloya anu nyɔgɔn fɛ ha a tɛgɛ-tumɛ. Nba, n si a fɔ nna wɔli-kɛlɛnu ye worɔ ko anu ni binyɛ fɔlɔn dɛn ka a lakiri. Anu ni a lakɛ tɛ rɔ. Wo kɔma, anu ni ki-fen-bɛrɛ tɛgɛ ka a sa nna birɛ rɔ.’ ”

Kende-Kole Tili

³¹ Yisa ya tili-dogbɛrɛ tɛgɛ anu ye, a ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de iko kende-kole. Kei do ya a fui ala sɛnɛ rɔ.

³² Hali a kole dɔgɔ fui-fannu tɛma, a koloyara tumɛ min, a kolo fui-fan bɛɛ ko. Konanu si na anu nyagannu kiri a la, ado a tɔnsɔn si koloya.”

Biredi-Yɛlɛ-Fan Tili

³³ Yisa ya tili-dogbɛrɛ tɛgɛ anu ye, a ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de iko biredi-yɛlɛ-fan. Musi ya doni bi ka a basan dɛgɛ-munke ku-musu kelen na ha a bɛɛ yɛlɛta.”

Mɔgɛnu Karan-Koe Tilinu Ma

³⁴ Yisa ya koe kɛ bɛɛ fɔ nyama ye tilinu tɔ. A ma sɔn ko-wo-ko fɔla anu ye tilinu kɔma.

³⁵ A ya wo ma alako nɛbi ya min fɔ, wo ni kanbali. A ko, “N tenbi kumala anu ye, n si tilinu sa. Kebi duninya danta, Alla ma koe minnu nabɔ gbɛ rɔ fɔlɔ-nun, n si wonu fɔ anu ye.”

Bin-Kole Tili Faranfasi-Koe

³⁶ Wo kɔma, Yisa bɔra nyama tɛma ka don bɔn la. Ala karan-dannu nara a wara. Anu ko, “Bin-kole min bi sɛnɛ rɔ, tili wo kɔrɛ fɔ ma ye.”

³⁷ Yisa ya a kɔrɛ fɔ anu ye ko, “Kei min ya sugu-nyimɛ fui, nde, Hadama-dan le kei wo la.

³⁸ Sɛnɛ wo kɔrɛ le duninya kɛ la. Sugu-nyimɛ wo kɔrɛ le mɔgɛ minnu bi Allata mansayɛ rɔ. Bin-kole, wo kɔrɛ le Setanɛta mɔgɛnu na.

³⁹ N yoge min ya bin-kole fui, Setanɛ nyɛrɛ le wo la. Fui-fan-tɛgɛ kɔrɛ le wati-laban la. Fui-fan-tɛgɛlɛnu de melikanu na.

⁴⁰ Iko binyɛ la si dɛn nya min ka a mintan, a si ma wo nya na le fanan wati-laban rɔ.

⁴¹ Mɔgɛ minnu bi donu sɔla hakɛ-kɛ-tinɛ anubɛ min bɛɛ ye ko-yogomɛ kɛla, nde, Hadama-dan si nta melikanu sɔ wonu nadɛn tinɛ ka anu nabɔ nta mansayɛ rɔ.

⁴² Anu si anu nakɛ ta-feremɛ rɔ, anu si to dila kan min ka anu nyin masɔgɔ dumɛ bolo.

⁴³ Kɔnɔ Allala mɔgɛnu si malan iko tele anu Fa Allala mansayɛ rɔ. Ni min si ko nya-yen, a ni a tole masɔ.”

Nɔnfulu-Dogonnɛ Tili

⁴⁴ Yisa ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de iko nɔnfuli min dogonnɛ gbɛkole do rɔ. Kei do ya a yen ka a yamatogon tun. A sewara kati! A tara a bolo-fan bɛɛ feri. Wo kɔma, a sɛgira ka gbɛkole wo san.”

Kuru-Da-Gbɛlɛ Tili

⁴⁵ Yisa ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de fanan iko fen-mayiralɛ min bi kuru-da-gbɛlɛ nyinina.

⁴⁶ A ya a nyima-nyima kelen yen tumɛ min, a sɛgira a bolo-fan bɛɛ feri tinɛ ka kuru-da-gbɛlɛ wo san.”

Yɛgɛ-Bira-Yalɛ Tili

⁴⁷ Yisa ko, “Alla min bi Arinyɛni tɔ, ata mansayɛ mani de iko yalɛ min nakɛnɛ dalɛ rɔ, yɛgɛ-su bɛɛ biranɛ min tɔ.

⁴⁸ Yalɛ wo lafara yɛgɛ la tumɛ min, yɛgɛ-biralɛnu ya a sagan ka a layɛlɛ gbele ma. Anu sigira ka yɛgɛ wonu yabɔ. Anu ya yɛgɛ-hakikɛnu sa anuna solenu tɔ ka doi wonu nakɛ a rɔ min ma kin.

⁴⁹ A si ma wo nya na le wati-laban-tumɛ. Melikanu si ta ka mɔgɔ-yogomɛnu nadɛn ka anu bɔ mɔgɔ-nyimɛnu tɛma.

⁵⁰ Anu si a yogomɛnu nakɛ ta-feremɛ rɔ. Anu si di nyɔ ka anu nyin masɔgɔ dumɛ bolo.”

Fen-Kurɛnu anubɛ A Kɔrɔmɛnu

⁵¹ Yisa ya ala karan-dannu manyinika ko, “Wo ara koe kɛnu nya-yen, ba?” Anu ya a yabi ko, “Ɔnde.”

⁵² Woletɔ a ya a fɔ anu ye ko, “Nba, Alla min bi Arinyɛni tɔ, tɔn-karan-mɔgɛ min bɛɛ ara ma karan-dannu na ata mansayɛ rɔ, wonu mani de iko bon-tigi min bi fen-kurɛnu anubɛ a kɔrɔmɛnu nabɔla ala fen namara tinɛ.”

Nasarɛti Kɛnu Ban-Koe Yisa La

⁵³ Yisa banta tili wonu tɛgɛla tumɛ min, a bɔra nyɔ

⁵⁴ ka sɛgi a warɛ Nasarɛti. A ya karan kɛ Yahudiya-dina-bɔn la. Minnu ya a kan lamɔɛn, wonu kawara. Anu ya nyinikalɛ kɛ, anu ko, “A ya hɛnkili sifa kɛ sɔrɔn mi? A ye kabana-koe minnu kɛla don?

⁵⁵ Bon-tuwalɛla dan ma kɛ la, wa? A na le ma Mariyama la, wa? A dɔgɔ le Yemesi anubɛ Yusufu anubɛ Saimon anubɛ Yudasi la.

⁵⁶ A dɔgɔ-musi bɛɛ siginɛ yan de! Ale Yisa don, a ya hɛnkili kɛ bɛɛ sɔrɔn mi?”

⁵⁷ Woletɔ a bɔrɔbɔnɛ anu bolo. Anu ma sɔn dɛnkɛninyala a ma. Nba, Yisa ya a fɔ anu ye ko, “Nɛbi si gbiliyɛ sɔrɔn kan tinɛ bɛɛ fɔ a sɔrɔn-soe burɔ anubɛ ala mɔgɛnu bolo.”

⁵⁸ A ma ke kabana-ko siyaman kɛla nyɔ bawo dɛnkɛninya sa anu bolo.