Tɔn-Fɔɛ-Fila-Nyɔgɛ 1 - ALLALA KUMƐ

Musata Kuma-Kunyɛ

¹ Musa kumara Isirɛla mɔgɛnu ye wo tumɛ anu bi yilan-yilanna wulɛ do rɔ Yorodan bɛ tele-bɔɛ wara la min tɔgɛ Paran. Anu bi Paran soe anubɛ Tofɛli, Leban, Hasirɔti, anubɛ Disahabi soenu tɛma Sufi soe da kɔrɔ. Musa ya min fɔ nyɔ rɔ nun, wo le sɛbɛnɛ buku kɛ rɔ.

Musata Kuma-Dabirɛ ( Tɔn-Fɔɛ-Fila-Nyɔgɛ 1.3–4.43 )

^3-5 Mansa filɛ min bi Amora mɔgɛnu kun na nun, mansa kelan wo tɔgɛ le Saihɔn. Wo siginɛ soe do rɔ min tɔgɛ Hɛsibɔn. Doi min tɔgɛ Ɔku, wo le ye Basan nyamanɛ kun na. A siginɛ soe do rɔ min tɔgɛ Asitɔra. Isirɛla mɔgɛnu ya Mansa Ɔku faga Ɛdiriya soe burɔ. Anu ya Mansa Saihɔn fanan faga wulɔn. Wo kɔma, Isirɛla mɔgɛnu tara anu sigi Mohabu nyamanɛ rɔ Yorodan bɛ dafɛ tele-bɔɛ wara la. Anu bɔɛ Iyipiti san bi-nani, karɛ tan-ni-kelan, a tele fɔlɔtɛ ma, Musa ya Marita kumɛ faranfasi anu ye nyɔ.

⁶ Musa ya a fɔ Isirɛla mɔgɛnu ye ko, “Wo tumɛ ma ye Sinayi kɔnkɛ dafɛ, Mari Alla ya a fɔ ma ye ko, ‘Wo ara mɛ yan tɔ kosɛbɛ!

⁷ Wo ni wola dagɛ wayan ka tagama dabira tun. Wo ni ta Amoranuna nyamanɛ rɔ kɔnkɛnu siya kan min anubɛ nyamanɛ minnu bi wola foolɛ rɔ. Wo kɔma, wo ni ta Yorodan-ba-lɛɛ kɔgɔma Kenan nyamanɛ rɔ anubɛ kɔnkɔ-nyamanɛ minnu bi nyɔ. Wo ni bɔ nyɔ ka ta gburukulinu kuma minnu bi nyɔ kɔma anubɛ wo kantɔ-waralɛ ha ka ta a sigi Mɛdetereniyan kɔgɔ-yi la. Wo ni tenbi Kenan nyamanɛ rɔ ka bɔ nyɔ ha ka ta Lɛbanan kɔnkɛnu ma ha ka ta a sigi Yufereti bɛ la pon!’

⁸ A ko, ‘Nde, Mari ara nyamanɛ wo mumɛ di wo ma. N ya lanyiri kiri Iburayima fɔlɔn ye nun anubɛ ala dan Isiyaka anubɛ Isiyakata dan Yakoba ye ha ka ta a sigi anu kegeyɛnu na. Wo ta nyamanɛ wo mumɛ bi ka wo sigi nyɔ.’ ”

Kiti Salɛnu Sigi-Koe Musa Bolo

^9-10 Musa ya a fɔ mɔgɛnu ye tun ko, “Wo tumɛ ma ye Sinayi kɔnkɛ kɔrɔ, n ya a fɔ wo ye nun ko Alla ara wo lasiyaya min kɛ ka a dan-natenbi iko lolenu, woletɔ n kelanta kun-tigiyɛ kɛ-koe wo kuma, wo gbɛlɛ gben!

¹¹ Alamɛ wo benbanuta Alla ya a ma, wo ni yiri boi, ka siyaya ka tenbi kɛ la. Alamɛ nɔnfuli dira wo ma iko Alla ya lanyiri kiri nya min nun.

¹² Kɔnɔ nde kelan ti ke wola dunɛnu na ka wola kumɛnu fɔ.

¹³ Woletɔ n ya a fɔ wo ye ko wo ni mɔgɔ-banu yabɔ ka bɔ wola bɔnsɔn kelen-kelennamɛ-bɛɛ rɔ minnu si ko nya-yen ani minnu hɛnkili kolo, ado anu kusan kiti sala a kilɛ fɛ. N ko wo ni na anu yira n na. N si wonu sigi wo kun na.

¹⁴ N ya kɛ fɔ wo ye wati min, wo sɔnta. Wo ko ko-nyimɛ le wo la.

¹⁵ Wo ya hɛnkilimɛ minnu yabɔ ka anu yira n na, n ya wonu sigi wo kun na ka anu ma wola kiti-salɛnu na. N ya donu sigi mɔgɔ waga kelen-kelen kun na. N ya donu sigi mɔgɔ kɛmɛ-kɛmɛ kun na. N ya donu sigi mɔgɔ bi-loli bi-lolɛ kun na. Ka ban, n ya donu sigi mɔgɔ tan-tan kun na. Wonu mara wola kun-tiginu na wo kuma.

¹⁶ “Wati wo rɔ, n ya kun-tigi wonu makawandi ko wo si kɛlɛ-kumɛnu namɔɛn minnu bi wulila wola mɔgɛnu tɛma. Wo ni kiti wonu bɛɛsi sa a kila-yɔnyɔn fɛ. Wo ni a fɔ a kila-bɛrɛbɛrɛ fɛ, ni wo gbansan le, anubɛ ni a ye wobɛ sundan denu tɛma.

¹⁷ N ko wo ni bolo-kolɔnnu anubɛ fen-tiginuna kiti sa a kilɛ fɛ. Wo kana lafisayalɛ kɛ kiti sa tinɛ. Wo kana kilan mɔgɔ-wo-mɔgɔ la bawo wola kiti-sa-bole bɔra Alla le bolo. Ni wo ma ke kumɛ minnu fɔla, wo si wonu natenbi nde, Musa ma. Nde si yi-kimɛ sa wo rɔ.

¹⁸ Wo wati rɔ, n ya wo labila kiti-tɛgɛ-bolenu na.”

Ko-Lakɔrɔsilɛnu Nata-Koe ka Bɔ Kɛdɛsi-Baniya

¹⁹ Musa ya a fɔ tun ko, “Ma ara mala daga wayan ka bɔ Sinayi kɔnkɛ dafɛ iko mata Mari Alla ya a fɔ ma ye nya min. Ma ara ta ka tenbi wula-da-rakolon-wɛ wo rɔ min makilannɛ.

² Ma bɔra Sinayi kɔnkɔ-belebele-wɛ kɔrɔ ka belen Idɔm kɔnkɔ-nyamanɛ rɔ ka ta ke Kɛdɛsi-Baniya soe ma. Ka bɔ Sinayi kɔnkɛ dafɛ ka ta ke Kɛdɛsi-Baniya, ma ya tele tan-ni-kelen de bɔ kilɛ la. Ma tara ha Amoranuna nyamanɛ rɔ kɔnkɛnu siya kan min.

^20-21 Ma Mari Alla, ma benbanuta Alla, kɔni, wo ye nala Amoranuna nyamanɛ le dila ma ma kɛ la, ma si ma sigi kan min. N ko n ya wole manyinika ni wo ma ale nyamanɛ yen ma yakɔrɔ kɛ la? N ya a fɔ wo ye ko wo ni ta ka ale nyamanɛ bira-a-la iko Mari ara a fɔ ma ye nya min nun. Tamayi-wo-tamayi kana don wo rɔ anubɛ kilan.”

²² “Kɔnɔ wole le nara n bara wo wati rɔ ka a fɔ n ye ko, ‘Yanni male ni ta fɔlɔn, ma ni ko-lakɔrɔsilɛnu nata ma yarɔ ka nyamanɛ mafɛlɛn. Wonu si na a fɔ ma ye ni ma si bɔ kilɛ min fɛ anubɛ ma si soe minnu nyɔgɔn taran nyɔ.’

²³ “Nde fanan ya n miri wo ma ko ko-nyimɛ le wo la. Woletɔ n ya kei kelen-kelen yabɔ wola bɔnsɔn tan-ni-filɛ kɛnu tɔ.

²⁴ Wonu wulita ka ta nyamanɛ wo rɔ kɔnkɛnu siya kan min ha ka ta ke fole do ma wonu bi min kelela ko Tɔnsɔn Fole. Wo mumɛ bɛɛ rɔ, anu bi nyamanɛ wo lakɔrɔsila tun.

²⁵ Wonu nara nyamanɛ wo kɔn-gbɔɛ wo tɔnsɔn donu na nde, Musa wara ka anu dantɛgɛ n ye. Anu ko, ‘Mari ya lanyiri kiri ma ye nyamanɛ minna ko la nun, wo dugi kin de!’

²⁶ “Kɔnɔ hali wo, wo murutiyara ka wo ban Marita kumɛ birala. Wo ma sɔn tala muk!

²⁷ Wo fanu tora gbunya-kumɛnu fɔla anu nyɔgɔn tɛma ka a fɔ ko, ‘Ma ma di Alla ye bawo a ya ma labɔ Iyipiti nyamanɛ rɔ alako ka ma ladon Amoranu bole tɔ ka ma faga.

²⁸ Ma ye tala nyɔ nfenna? Ko-lakɔrɔsilɛ minnu tara, wonu bara ma rakilan. Anu ko mɔgɛ minnu bi nyɔ, wonu kolo, ado anu yan ma ko. Anu ko tara-layan-bɛnu mininɛ anuna soenu ma sokesoke! Anu ko mɔgɔ-yan-bɛnu bi nyɔ minnu makilannɛ.’

²⁹ “Hali wo, nde, Musa ya a fɔ ko ma kana kilan mɔgɛ wonu na.

³⁰ N ko mata Mari Alla si sɔ ma yarɔ. A si kɛlɛ kɛ ma ye iko a ya a ma ma yala nya min Iyipiti nyamanɛ rɔ.

³¹ Iko kei si ala dan sigi a kɔnkɔn tɔ nya min, a ya ma sigi a kɔnkɔn tɔ wo nya na le wulɛ rɔ ha ka na ke ma la yan.

^32-33 Mata Mari Alla sɔra ma yarɔ su-ni-tele ka ma daga makɛ tinɛ yira ma la tuma-wo-tuma. Tele rɔ, a manɛ iko banda-fin-gbɛ. Suyi rɔ, a manɛ le iko tɛ kɔnɔ hali wo, wo fanu ma la ale la.”

Mari ya Tɔrɔyɛ min Sigi Isirɛla Mɔgɛnu Kuma

³⁴ Musa ya a fɔ wo kɔma tun ko, “Mari ya wo gbunya-kumɛ lamɔɛn min kɛ, a fondo-bɔnɛ ya a fɔ wo fanu ye ko

³⁵ anu do-wo-do ti don nyamani-hakikɛ wo rɔ a ya lanyiri kiri minna ko la ko a si a di anu ma

³⁶ fɔ Yɛfunɛla dan Kelabu bawo Mari ko wo le ya a telan ale ye. Woletɔ Mari ko ale Kelabu anubɛ ala dannu si ta nyamanɛ wo rɔ a tagamanta kan min nun.

³⁷ Wole Isirɛla mɔgɛnu denu ya a ma, Mari fonde bɔra nde, Musa kuma. A ko hali nde fanan ti n kian sɔ lanyiri-nyamanɛ wo rɔ mumɛ!

³⁸ Woletɔ Mari ya a fɔ n ye ko n ni n madɛnbɛnɛ, Nunna dan Yasowa bi ka a yisi ragbɛlɛya alako a ni sɔ n gbɛ rɔ. Anu ba wuli tala nyamanɛ wo rɔ tumɛ min, ale si ma mɔgɛnu yarɔ-sɔlɛ la.

³⁹ “Mari ya a fɔ ko wole min ya a fɔ nun ko ni wola dannu tara nyamanɛ wo rɔ, wo yogenu si anu bira, nba, ado wola dan minnu ma ko nya-yen bɛ, wonu denu bi tala nyamanɛ wo bila, yɔ! A si nyamanɛ wo di anu denu denu ma ka anu sigi a rɔ.

⁴⁰ Kɔnɔ fɔ ni wole sɛgira wo kɔma-kilɛ la wulɛ rɔ ka ta ke ha Kɔgɔ-Yi-Wulen bolɔn doi ma.

⁴¹ “Wo ya a fɔ nde, Musa ye ko, ‘Ma ara hakɛ kɛ Mari la. Ma si ta mɔgɛ wonu kɛlɛ tinɛ ka nyamanɛ wo bi iko Mari Alla ya a fɔ ma ye nya min nun.’ Woletɔ wo ara wo rabɛn kɛlɛ-kɛ-koe ma ka ta anuna kɔnkɔ-nyamanɛ rɔ. Wo miri nun ko mɔgɛ wonu kɛlɛ-koe ti gbɛlɛya wo kuma habadan!

⁴² “Hali wo, Mari ya a fɔ nde, Musa ye ko n ni wo makawandi ko wo kana ta anu kɛlɛ. A sa wo fɛ. A ko wo yogenu si wo gbesi.

⁴³ N bara wo makawandi kɔnɔ wo ma sɔn ka wo tole masɔ nde, Musa la. Wo ya tolo-gbereyɛ ladan. Wo wasimatoe tara anu kɛlɛ tinɛ.

⁴⁴ Woletɔ wo ya Amora mɔgɛ minnu taran nyɔ, wonu fitafitara wo ma iko li-kolenu ka ta wo gbenna ha ka ta ke Kasara soe ma min bi Idɔm nyamanɛ wo rɔ kɔnkɛnu siya kan min.

⁴⁵ Wole le sɛgira Kɛdɛsi soe burɔ ka di Mari dala biribiri, ko a ni wo dɛnbɛ kɔnɔ a ma a kolan le gbuyɛ sɔ wo la,

⁴⁶ ado wo mɛra sigini Kɛdɛsi dɔgɔma-ma-de!”