Daniyɛli 4 - ALLALA KUMƐ

Mansɛta Kiyo Fila Nyɔgɛ Wara-Koe

¹ Mansa Nɛbukanasa ya kilayɛnu nata sibole bɛɛ ma ala nyamanɛ rɔ. A duwara anu ye. A ko, “N bara wo dama kɔndɔn. Alamɛ wo damasi sabatira.

² Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na, wo ara kabana-ko-siyaman yira n na. Wo ni wo tole masɔ. A di n ye, n ni wonu takaran wo ye.

³ Alla ara kabana-koe minnu yira ma la, wonu kolo dɔgɔma-ma-de! Alla ye kabana-koe minnu nadanna, wonu makilanta. Habadan-mansɛ le ale la. Ale si to kun-tigiyɛ la tolon!

⁴ “Nde, Nɛbukanasa siginɛ nna bɔn la tumɛ min, n bi n nyɛrɛ ladiyala nna mansayɛ rɔ.

⁵ N tara n sa tumɛ min, n ya ko-rayen min kɛ nna kiyo rɔ, wo ya n kumakɔ kilan bolo.

⁶ Wo kɔma, n ya n hɛnkilimɛ bɛɛsi kele minnu bi Babilɔn nyamanɛ kɛ rɔ alako wonu ni nna kiyo wo kɔrɛ fɔ n ye.

⁷ Durinu anubɛ bolo-tafɛlɛnnɛnu anubɛ hɛnkilimɛnu nara. N ya nna kiyo rakaran anu ye min kɛ, anu ma ke a kɔrɛ fɔla n ye.

⁸ Wo kɔma, Daniyɛli nara. (N kɛnɛna a kelela ko Bɛlitisasa bawo nna bɛsi-tɔgɔma le ale la, ado ale Allata sɛnbɛ anubɛ nyinɛnutɛ ye a fɛ fanan.) N ya nna kiyo kɛ rakaran ale ye. N ya a fɔ a ye ko

⁹ nna durinuna kun-tigi le ale la, ado n ya a lɔn fanan ko ale Allata sɛnbɛ anubɛ nyinɛnutɛ ye a fɛ. Ale le si ko-dogonnɛ bɛɛ nya-yen. N ban nna kiyo wo rakaranna a ye, n ko a ni a kɔrɛ fɔ n ye.

¹⁰ “N bi kinɔgɔ rɔ tumɛ min, n ya ko-rayen-kɛ. N ya kɔlɔma-kuru-belebele kelen yen dugi tɛma.

¹¹ Kɔlɔma wo tora koloyala ka sɛnbɛ sɔrɔn ha a tara tugu san-kole la. Duninya-mɔgɛ bɛɛ si ke le a yenna nyɔ.

¹² A yanba-kunyɛnu kin, ado a gbɔnɛ yesekere! Duninya-mɔgɛ bɛɛ si a gbɔɛ wo dɔn, a ti ban. Sogo-siyaman si anu sa a ninɛ la. Konanu bara anu nyagannu sa a tangbɛnu tɔ, ado nima-fen-su-siyaman bi a gbɔɛ wo dɔnna.

¹³ “N bi n mirila kɔlɔma kɛ ladan-bole ma tumɛ min, n ya melika-su-do yen yigila ka bɔ san ma.

¹⁴ Melika wo kan-mayɛlɛnɛ ya a fɔ ko, ‘Wo ni sogenu gben kɔlɔma-kuri kɛ kɔrɔ ka konanu gben a la. Wo ni a kuri tɛgɛ ka a yanba-kunyɛ magbenda. Wo kɔma, wo ni a gbɔɛ wo ranyɛnsɛn.

¹⁵ Wo ni a kuri to dugi rɔ. Wo ni nɛgɛ anubɛ silɛɛ sa a ma ka a kiri alako a kana na a matii tun. Wo ni a gbankan to sanɛ binyɛ tɛma nyɔ.’ “Melika wo ya a fɔ tun ko, ‘Duri ni to yigila a ma soge anubɛ ki-fannu tɛma nyɔ fɔlɔn.

¹⁶ San wɔrɔnfila kɔrɔ, a ti hadama-den-hɛnkili sɔrɔn tun fɔ sogo-hɛnkili.

¹⁷ Melikanu denu-denu bara ban a latɛgɛla wo nya. Woletɔ duninya-mɔgɛ bɛɛ si a lɔn ko Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na, sɛnbɛ ye wo le bolo duninya-mansɛnu kun na. Min ba diya a ye, a si ke le mansayɛ dila wo ma, hali wo tigi ma kolo.’

¹⁸ “Nde, Nɛbukanasa ya kiyo min sa, wo le kɛ la. N ya a fɔ Daniyɛli ye ko a ni nna kiyo kɛ kɔrɛ fɔ n ye. Nyamani-hɛnkilimɛnu, wo do-wo-do ma ke a kɔrɛ fɔla n ye fɔ ale Daniyɛli bawo ale Allata sɛnbɛ anubɛ nyinɛnutɛ ye a fɛ.”

Kiyo Wo Kɔrɛ Rakaran-Koe Daniyɛli Bolo Tun

¹⁹ Mansɛ ya a fɔ tun ko, “Daniyɛli min tɔgɛ fanan Bɛlitisasa, wo ya kiyo wo kɔrɛ lɔn tumɛ min, a kilanta. A ma ke fenfen fɔla wati-kundi wo kɔrɔ. Nde, mansɛ ya a fɔ a ye ko a kana kilan kiyo wo kɔrɛ rakaranna n ye. “Ale Daniyɛli ya a fɔ n ye ko a fisa nun, kiyo kɛ kɔrɛ ni sigi n yogenu denu na.

²⁰ Ale Daniyɛli ya a fɔ n ye tun ko n ya kɔlɔma-kuru-wɛ min yen koloyala wo la ka sɛnbɛ sɔrɔn ha a tara tugu san-kole la, duninya-mɔgɛ bɛɛsi ya ale kɔlɔma wo yen.

²¹ A yanba-kunyɛnu kinyanɛ, a gbɔnɛ yesekere, ado duninya-mɔgɛ bɛɛ si a gbɔɛ wo dɔn, a ti ban. Sogenu sanɛ a kɔrɔ, ado konanu nyagan sanɛ a tangbɛnu tɔ.

²² “Daniyɛli ya a fɔ n ye ko kɔlɔma wo, nde, mansɛ le wo la. A ko nde, mansɛ ara koloya ha n bara tugu san-kole la. A ko nna mansaya-sɛnbɛ ara ke duninya tonke bɛɛ rɔ.

²³ Ale Daniyɛli ya a fɔ n ye tun ko n ya melika min yen yigila ka bɔ san-kole rɔ, wo ya a fɔ nun ko ka kɔlɔma tɛgɛ. Melika ya a fɔ nun fanan ko ka a ratɛgɛtɛgɛ kɔnɔ a kuri, wo ni to dugi rɔ. A ko ka nɛgɛ anubɛ silɛɛ sa a ma ka a kiri. A ko ka a gbankan to sani binyɛ tɛma. Duri ni to yigila a ma. A ni to sogenu tɛma san wɔrɔnfila kɔrɔ.”

²⁴ “Wo kɔma, ale Daniyɛli ya a kɔrɛ fɔ n ye ko Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na, wo ara banna a latɛgɛla nde wara la ko

²⁵ anu si nde gben mɔgɔni-gbuyinu tɛma alako n ni ta basan sogenu na binyɛ rɔ. A ko san wɔrɔnfila, n bi binyɛ dɔnna iko ninki. A ko n si to kila gbɛkole ma. Duri si to yigila n ma nyɔ. A ko wonu ba ma n na tumɛ min, wo ara a yira n na worɔ ko Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na, sɛnbɛ ye wo bolo duninya-mansɛnu kun na. Min ba diya a ye, a si ke le mansayɛ dila wo ma.

²⁶ A ko melika ya a fɔ min kɛ wo la ko kɔlɔma wo ni to dugi rɔ, a ko wo kɔrɛ le n ba ban hɛnkili sɔrɔnna Arinyɛnɛ-Tigi Alla, ko wo le duninya kɛ kun na, n si ma mansɛ la tun.

²⁷ “Ale Daniyɛli ya a fɔ n ye tun ko n ni aleta kawandili-kan bira. A ko n ni fara ko-yogoma-kɛ la. N ni ko-nyimɛ-kɛ dabira. A ko n ni kinikini bolo-kolɔnnu ma. Wo kɔma, a ko tumado, n si taran n diya.

²⁸ “Kɛ dama mara nde, Mansa Nɛbukanasa la iko Daniyɛli ya a fɔ n ye nya min.

²⁹ San kelen tenbinɛ nna kiyo wo kɔma, wo ya a taran, nde, mansɛ ye tagamana nna san-bɔn kuma.

³⁰ N bi a fɔla ko, ‘Babilɔn so-karantan kɛ mafɛlɛn. Nde le ya soe kɛ sɔ alako ka nta sɛnbɛ mayira. Mɔgɛnu si a lɔn fanan ko n bi gbiliyɛ rɔ soe kɛ sɔ-nya bolo.’

³¹ “Yanni n ni ban kumɛ wo fɔla, kuman-kan bɔra san ma. Wo ye a fɔla ko, ‘Ile Mansa Nɛbukanasa, i tole masɔ n kuman-kan la. Ila sɛnbɛ ara bɔ i bolo bi.

³² I hadama-den-nyɔgɛnu si i gben anu tɛma. I si ta basan sogenu na binyɛ rɔ. San wɔrɔnfila, i ye binyɛ dɔnna wonu fɛ iko ninki. San wɔrɔnfila wo wa ban tumɛ min, i si a lɔn worɔ ko sɛnbɛ ye nde, Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na bolo duninya-mansɛnu kun na. Min ba diya n ye, n si ke le mansayɛ dila wo ma.’

³³ “Tiriyɛ wo rɔ, kumɛ wo bɔra a la iko n ya a lamɔɛn san-kole rɔ nya min. Mɔgɛnu ya nde, Nɛbukanasa gben anu kurun tɔ. N tara bin-dɔn-tinɛ iko ninki. Duri tora yigila n ma. N kun-sigi yanyara iko soee kan-kɔma-siyi. N surannu yanyara iko konatɛ.

Alla Tanto-Koe Ale Mansɛ Bolo

³⁴ “San wɔrɔnfila tenbinɛ, n ya n yɛ layɛlɛ san ma, n hɛnkili sɛgira a gbɛ rɔ. Alla Min Bi Fan Bɛɛ Kun Na, n ya gbiliyɛ di wo ma ka a tanto. N ko, ‘Allata mansayɛ ti ban. A si to mansayɛ la burubukai!

³⁵ Fenfen ma mɔgɛnu na dugu-kole kɛ ma ale yala. A si melika anubɛ mɔgɛnu namara iko a di ale ye nya na. Mɔgɔ-wo-mɔgɔ ti ke tɔn sigila a ma, ado a ye koe minnu bɛɛsi mala, mɔgɔ-wo-mɔgɔ ti ke a manyinikala wo ma.’

³⁶ “N hɛnkili sɛgira a gbɛ rɔ tumɛ min, Alla ya nta mansayɛ anubɛ nta gbiliyɛ lasɛgi n ma tun. Nna makawandilɛnu anubɛ nna mɔgɔ-banu ya n sɛnibɔ ka nna sɔ tinɛ bɛɛsi lasɛgi n ma tun, ado n ya gbiliyɛ sɔrɔn anu bolo ka tenbi nna mansayɛ fɔlɔtɛ la.

³⁷ “Nba, woletɔ nde, Nɛbukanasa, n si Arinyɛnɛ-Mansɛ gbiliya ka a tanto bawo ale ya ko-wo-ko ladan, wo kin, ado a telenta. Min sanɛ wo kuma, ale le ye mɔgɔ-wasinɛnu famayigila. Nde, Nɛbukanasa ya kɛ sɛbɛ.”