1 Samuwɛli 14 - ALLALA KUMƐ

¹ Kemini-mɛsɛ min bi Yonatanna kɛlɛ-miran madununa, lunyɛ do, ale Yonatan ya a fɔ a ye ko, “Ma ta Filisitinuna dagɛ rɔ.” Kɔnɔ a ma kɛ fɔ a fa Mansa Sɔli ye.

² A fa Mansa Sɔli fanan bara ta a daga makɛ kɔlɔma do kɔrɔ nun kan tinɛ do rɔ min tɔgɛ Mikirɔn. Nyɔ ma fɛ-yan Kibiya soe la. Anubɛ ala kɛlɛ-dan mɔgɔ kɛmɛ wɔrɔ (600) siginɛ nyɔ.

³ (Saraka-masɔlɛ do ye anu tɛma nyɔ min tɔgɛ Ahaya. Ahaya kɛ, saraka-masɔla-wɛla fɔlɔnfalan ye a kan na Alla sako-lɔn-fannu bi min ma. Ahaya wo fanan fa tɔgɛ le Ahituba. Ahituba wo fanan na-kelen-nyɔgɛ tɔgɛ le Gbiliya-Sa. Anu fa tɔgɛ le Finihasi. Anu benba tɔgɛ le Ilayi. Wo ye saraka-masɔ-wɔlɛ kɛla nun Mari ye Sailo.) Mɔgɔ-wo-mɔgɔ ma a lɔn nun ko Yonatan fanan bara ta.

⁴ Kuru-gbilɔn-ba fila siginɛ Mikimasi don-dɛ wo la Yonatan ye tenbila kan min ka ta Filisitinuna dagɛ rɔ. Kuru doi tɔgɛ le Bosɛsi, doi fanan tɔgɛ le Sɛnɛyɛ.

⁵ Kuri min siginɛ kilɛ kan tɔ, wo yɛ lamununnɛ Mikimasi soe la. Min bi kilɛ dugu la, wo yɛ lamununnɛ Kiba soe la.

⁶ Yonatan ya a fɔ ala kɛlɛ-miran-madununɛ wo ye ko, “Ma ta Filisiti-kemininyabɛlɛ kɛnu barɛ. Tumado Mari si na ma dɛnbɛ. Ni wo mara, hali ma ma siya nya min kɛ, Mari si a ma, ma ni nɔ-ko sɔrɔn anu ma. Fenfen ti wo tinya.”

⁷ Ala miran-madununɛ wo ya a fɔ a ye ko, “Ni ko-wo-ko kɛ-sɔgɛ ye i la, n bi i fɛ.”

⁸ Yonatan ya a fɔ a ye ko, “Ma tɛgɛ anu bara alako Filisitinu ni ma yen.

⁹ Ni anu ya a fɔ ma ye ko, ‘Wo ni ma makɔni,’ anu ni yigi ma magbenna, ma kana ta kan-bo-kan. Ma ni to sɔni ma gbɛ rɔ.

¹⁰ Kɔnɔ ni anu ya a fɔ ko, ‘Wo yɛlɛ ma warɛ yan tɔ,’ ma ni ta. Wo si ma tamasere la ma ye ko Mari ara sɛnbɛ di ma ma anu kuma.”

¹¹ Anu tara sɔ gbɛ rɔ alako Filisitinu ni anu yen. Filisitinu ya anu yen min kɛ, wonu ya a fɔ ko, “Wo ni wo yɛ lata. Hiburu donu bi bɔla denkɛnu na anu dogon-kɛ-tinɛnu tɔ.”

¹² Anu ya anu takele ko, “Wo yɛlɛ ma wara yan tɔ. Ma si ko lato wo la bi!” Yonatan ya a fɔ ala keminɛ wo ye ko, “Bila n fɛ. Mari ara sɛnbɛ di Isirɛla mɔgɛnu ma kɛnu kuma.”

¹³ Yonatan anubɛ keminɛ wo ya anu kian anubɛ anu bole banban farɛ wo ma ka yɛlɛ Filisiti wonu manɛgɛnna. Yonatan ke Filisitinu ma, a ya anu gbesi dugi la. Ala keminɛ wo ye tala anu fagala a kɔma kilɛ la.

¹⁴ Anu ya kɛlɛ dabira kan min, wonubɛ sara-ninki tele kelen wɔli-gbɛ kɛn de! Yonatan anubɛ ala keminɛ wo ya mɔgɔ mogan nyɔgɔn faga nyɔ wati-kundi wo kɔrɔ.

Filisitinu Nɔ-Koe Isirɛla Kɛlɛ-Dannu Bolo

¹⁵ Filisitinuna kɛlɛ-dannu kumakɔra kilan bolo. Minnu bi dagɛ rɔ wo, minnu bi binyɛ rɔ wo, wonu dama kilanta. Alla ya dugi layɛrɛyɛrɛn. Wo le ya anu kumakɔ kilan bolo.

¹⁶ Mansa Sɔlita kɛlɛ-dan minnu bi Kibiyon makandanna Bɛnyamɛta nyamanɛ rɔ, wonu ya Filisitinu burimatoe basannɛ yen nyɔ la kumakɔɛ bolo.

¹⁷ Woletɔ Mansa Sɔli ya a fɔ ala kɛlɛ-dannu ye ko, “Wo ni wo nyɔgɔn dan. Wo si a lɔn worɔ, ni kɛlɛ-dan do ara tunu wo rɔ.” Anu ya anu nyɔgɔn dan tumɛ min, anu ya a yen, Yonatan anubɛ ala kɛlɛ-miran-madununɛ sa anu tɛma nyɔ.

¹⁸ Mansa Sɔli ya a fɔ saraka-masɔlɛ Ahaya ye ko, “Na saraka-masɔ-fɔlɔnfalan la, Alla sako-lɔn-fannu bi min ma.” (Tele wo nyɛrɛ rɔ, Ahaya tara fɔlɔnfalan wo la Isirɛla mɔgɛnu tɛma.)

¹⁹ Mansa Sɔli ye kumɛ wo fɔla saraka-masɔlɛ wo ye tumɛ min, anu ya a yen, Filisitinuna yakɔrɔ-mamɔɛ da ara koloyala. Woletɔ Mansa Sɔli ya a fɔ saraka-masɔlɛ wo ye ko, “Mari-manyinika-fɛrɛ sa ma bolo tun!”

²⁰ Tiriyante wo rɔ, Mansa Sɔli anubɛ ala kɛlɛ-dannu tara Filisitinu kan ma. Kɔndɔfili kelan kɛ ya a ma, Filisitinu donta anu nyɔgɔn kɛlɛ rɔ.

²¹ Hiburu kɛlɛ-dan minnu kofura Filisitinu ma anuna dagɛrɔ kɛlɛ-kɛ-tinɛ nun, wonu sɛgira Yonatan anubɛ Mansa Sɔli wara la Isirɛla kɛlɛ-dannu tɛma.

²² Hali Isirɛla kɛlɛ-dan minnu dogonnɛ Ifɛrɛmta kɔnkɔ-nyamanɛ rɔ, wonu ya a lamɔɛn tumɛ min ko Filisitinu bara anu buri, wonu kofura anu na-kelen-nyɔgɛnu ma kɛlɛ-kɛ-tinɛ.

²³ Anu tara kɛlɛ kɛla furr, fɔɔ Bɛti-Efɛn soe kɔma. Mari ya Isirɛla mɔgɛnu natanka wulɔn de!

Koe min Mara Kɛlɛ Wo Kɔma

²⁴ Kɔnkɛ ya Isirɛla kɛlɛ-dannu mankulan bɔ anu ma wulɔn bawo Mansa Sɔli ara anu nadanka wulɔn ko, “Fananta n ma ban n yogenu nɔla, mɔgɔ-wo-mɔgɔ kana na dɔn-fan bila a dɛ rɔ bi tele rɔ.” Woletɔ mɔgɔ-wo-mɔgɔ ma dɔn-fen bila a dɛ rɔ wulɔn tele kelan.

²⁵ Kɛlɛ-dannu nara ke gbɔngbɔn do kɔrɔ. Anu ya a taran, liyi rakanɛ nyɔ baraki!

²⁶ Hali liyi siyamɛ wo ye nyɔ, mɔgɔ-wo-mɔgɔ ma sisi fen dɔnna bawo anu kilannɛ Mansa Sɔlila dankalɛ wo la.

²⁷ Kɔnɔ Yonatan ma a lɔn nun ko a fa ara dankali kɛ. A ya ala kɔlɔma ladon li-sɛngban do kɔrɔ ka a dɔn. A ban wo dɔnna, a ragbɛlɛyara doni.

²⁸ Kɔnɔ kɛlɛ-dan do ya a fɔ a ye ko, “Male damasi mankulan le bɔnɛ ma ma kɛ la kɔnkɛ bolo bawo i fa ara ma ladanka. A ko ma do-wo-do kana dɔn-fen bila ma dɛ rɔ bi.”

²⁹ Yonatan ya a fɔ ko, “N fa ara nfen ko-yogoma-sufa ma mɔgɛnu na kɛ la? Wo ara a yen, n yɛ ma ara tɛgɛ liyi-kɛ-dɔn bolo?

³⁰ Mala kɛlɛ-dan kɛnu ya Filisitinuna bolo-fan minnu bi anu bolo kɛlɛ rɔ, ni anu ya wo dɔn nun, wo bɛnta bawo anu bi Filisiti mɔgɔ-siyaman fagala le nun ka tenbi kɛ la.”

³¹ Tele wo nyɛrɛ rɔ, Isirɛla kɛlɛ-dannu ya Filisitinu nɔ. Anu bɔra anu fagala Mikimasi ha ka ta ke Aiyalɔn soe ma. Kɔnɔ wo ya a taran fanan, Isirɛla kɛlɛ-dannu mankulan bara bɔ anu ma kɔnkɛ bolo.

³² Anu bara anu yogenuna bolo-fan minnu bi anu bolo nun, anu burimatoe tara kɛ wonu ma. Anu ya sagɛnu anubɛ ninkinu bi ka wonu tatɛgɛtɛgɛ anu gbɛ rɔ nyɔ. Anu ya soge wonu magbusu ka anubɛ a yele dɔn.

³³ Mɔgɛ do ya a fɔ Mansa Sɔli ye ko, “I yɛ lata, ila kɛlɛ-dannu bi hakɛ kɛla Mari la. Anu bi sogo-yelelamɛ dɔnna.” Woletɔ Mansa Sɔli ya a fɔ ko, “Wo ara ko-yogomɛ ma ka wobɛ Alla tɛmɛ tinya. Wo ni kuru-wɛ lakurukurun n bara la yan.”

³⁴ A ya a fɔ tun ko, “Ta a fɔ anu ye ko anu ni na anuna ninkinu anubɛ anuna sagɛnu na ka anu kan natɛgɛ yan ka anu dɔn yan. Wo kana hakɛ kɛ tun sogo-yelelamɛ-dɔn fɛ.” Wulɔn suyi rɔ, anu dama nara anuna ninkinu na Mansa Sɔli wara ka anu kan natɛgɛ nyɔ.

³⁵ Mansa Sɔli ya saraka-mintan-tinɛ sɔ Mari ye nyɔ. Saraka mintan tinɛ sɔ fɔlɔtɛ le wo la Mansa Sɔli bolo.

³⁶ Mansa Sɔli ya a fɔ ala kɛlɛ-dannu ye ko, “Ma yigi Filisitinu kan ma ka bui anu ma suyi kɛ rɔ ka anu damasi faga ha subaga ma. Hali mɔgɔ-den-kelen-bɛrɛn kana to a niyi la.” Kɛlɛ-dannu ya a fɔ a ye ko, “A ma iko a di i ye nya min.” Kɔnɔ anuna saraka-masɔlɛ ko, “Ma ni Alla fɔlɔn manyinika wona.”

³⁷ Woletɔ Mansa Sɔli ya Alla manyinika, a ko, “N ni ta Filisitinu kɛlɛ tinɛ, wa? I si a ma, Isirɛla mɔgɛnu ni anu nɔ?” Kɔnɔ Alla ma anu yabi wulɔn.

³⁸ Mansa Sɔli ya a fɔ kɛlɛ-den-kun-tiginu ye ko, “Wo na, ma ni koe kɛ fɛsɛfɛsɛ. Ma ni a lɔn ma ara hakɛ min kɛ bi.

³⁹ Mari min bi Isirɛla mɔgɛnu kunkalɛ la, ale min bi a niyi la, n bara lanyiri kiri ale ye ko ni min ya ko-yogomɛ ma, hali nna den-sɔrɔnnɛ Yonatan le, n si a ma, wo ni faga.” Kɔnɔ mɔgɔ-wo-mɔgɔ ma kuma.

⁴⁰ Wo kɔma, Mansa Sɔli ya a fɔ kɛlɛ-dannu ye ko, “Wo damasi ni wo sɔ kan-tina-kelen. Malebɛ Yonatan ni ma sɔ kan-tina-kelen.” Anu ya a fɔ a ye ko, “A ma iko a di i ye nya min.”

⁴¹ Mansa Sɔli ya Isirɛlata Mari Alla madiya, a ko, “Mari, nfenna i ma n yabi nun bi? Tonyɛ yira n na i sako-lɔn-kurinu na, Yurim anubɛ Tumin, kɔni.” Alla ya a yira anu na ko Mansa Sɔli anubɛ ala den Yonatan, wonu denu ya ko-yogomɛ kɛ. Kɛlɛ-dan doinu, wonu ma ko-yogoma mumɛ ma.

⁴² Mansa Sɔli ya a fɔ tun ko, “Mabɛ nna den Yonatan, ni min ya hakɛ kɛ, wo yira ma la.” Alla ya a yira anu na ko Yonatan, wo le ya hakɛ kɛ.

⁴³ Wo kɔma, Mansa Sɔli ya Yonatan manyinika, a ko, “Ile ya nfen sufa hakɛ kɛ nun?” Yonatan ya a fɔ a ye ko, “N ya liyi le bi nna kɔlɔma la ka a dɔn. Kɔnɔ kaka, n tabɛnnɛ, fɔ n ba faga.”

⁴⁴ Mansa Sɔli ya a fɔ ko, “Yonatan, ni ile ma faga, alamɛ Alla ya n tɔrɔ.”

⁴⁵ Kɔnɔ kɛlɛ-dannu ya a fɔ Mansa Sɔli ye ko, “A kin Yonatan kɛ ni faga min bara male Isirɛla kunka, wa? Ade! Wo fɛ yan! Ma ara ma keli Mari la, hali Yonatan kɛ kun-sigi kelan ti wurun. Yonatan kɛ ya koe min ma male Isirɛla mɔgɛnu ye bi, a ya wo ma le bawo Alla le ya a dɛnbɛ.” Anu ya Yonatan latanka sayɛ ma.

⁴⁶ Wo kɔma, Mansa Sɔli ya a fara Filisitinu sagaranna. Filisitinu tara anuna nyamanɛ rɔ ka anu sigi nyɔ.

Kuma-Gba-Masɛgi-Koe Mansa Sɔli Wara-Koe Rɔ

⁴⁷ Mansa Sɔli ye mansayɛ la Isirɛla kun na tumɛ min, a kɛnɛna a yogenu kɛlɛla kan tinɛ bɛɛ rɔ. A ya Mohabu kɛnu kɛlɛ anubɛ Amonnu anubɛ Idɔm kɛnu anubɛ mansɛ minnu bɔra Soba nyamanɛ rɔ anubɛ Filisiti mɔgɛnu. A ya min bɛɛsi kɛlɛ, a ya wonu nɔ.

⁴⁸ Kɛlɛ-kurugba-bɛrɛbɛrɛ le ale Mansa Sɔli la. Hali Amalɛkinu, a ya wonu nɔ. A ya Isirɛla mɔgɛnu kunka anu yogo-siyaman bolo.

⁴⁹ Mansa Sɔli ya den-kei sawa sɔrɔn, Yonatan wo, Isifi wo, anubɛ Malikisuwa. A ya dunmusu fila fanan sɔrɔn. A kinamɛ tɔgɛ le Mɛrabu. A dɔgɔmɛ tɔgɛ le Mikali.

⁵⁰ Mansa Sɔlila musi tɔgɛ le Ahinowan. Ala musi wo fa tɔgɛ le Ahimahasi. Mansa Sɔli na-kelen-nyɔgɛ Abina, wo mara kɛlɛ-den-kun-tigi la Mansa Sɔli kɔrɔ. Abina fa tɔgɛ le Nɛri.

⁵¹ Mansa Sɔli fa tɔgɛ le Kisa. Nɛri anubɛ Kisa, kei-kelen-dan de wonu na. Anu fa tɔgɛ le Abiyɛli.

⁵² Mansa Sɔli siyi-tele-bɛɛ kɔrɔ Filisitinu taranta kɛlɛ-makawanɛ le kɛla tolon! Ni Mansa Sɔli ya mɔgɔ-wo-mɔgɔ taran min kolo gbɛlɛ, ado a kerinte, a si wo ma ala kɛlɛ-dan la.