Matiyu 5 - Jɔ Biibili ki

Yesu wɔ tɔnnaanŋ sun waajulu kiri

¹ Yesu konaŋ mwɔɔnna ki ja-i waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i tunpa sɔɔ tɔnŋ bɛɛ sun. Niŋ mani nu, ntiŋ wɔ kalindaŋ kiri i arì kpari ntiŋ tɛ,

² ntiŋ i kí kali ki tɔnpa. Ntiŋ tu :

Koŋ wɔ̀ri wɔ shɔ-i

³ « Koŋ wɔ̀ri ǹʼtɔ-i tu so dantenŋ arìbɛɛ gbɛ Kirinŋ kɔɔtɛ kì, nini wɔ ki shɔ-i, sabu kirinpɔlila Masabi ki i kɔ́ɔ́.

⁴ Koŋ wɔ̀ri i ŋuntan-a, nini wɔ shɔ-i, sabu Kirinŋ a kí siratu.

⁵ Koŋ wɔ̀ri tɔnsunfili-i, nini wɔ shɔ-i, sabu Kirinŋ a pwɔkulinŋ ki wɔri kí tɛ kani.

⁶ Telibi ki tɔ i koŋ wɔ̀ri ru, miŋ tu bɛɛ fa jumwunu i koŋ pa-a ɲaan wɔ̀ tɛ, nini wɔ shɔ-i, sabu kí a ŋununfɛshi kila.

⁷ Nwɔ̀ri i koŋ tɔri kiri sunmakwulupa-a, nini wɔ shɔ-i, sabu Kirinŋ a na kí sunmakwulupa.

⁸ Nwɔ̀ri ciiru fɔɔ-ɔ, nini wɔ shɔ-i, sabu nini a Kirinŋ ja.

⁹ Nwɔ̀ri i ɲaanfɛfili de-a konaŋ kiri faninmwuŋ, nini wɔ shɔ-i, sabu kí a na dɔri tu Kirinŋ daŋ ni.

¹⁰ Kí i nwɔ̀ri cɔɔri-ra ǹʼkɔri ki i ji tu kí Kirinŋ dintɛ bi ma-a, nini wɔ shɔ-i, sabu kirinpɔlila Masabi ki i kɔ́ɔ́.

¹¹ A kí ji ábɛɛ ki-a, kí i á cɔɔri-ri, kí i bijɛ kwuru ki bataa puru ye-ri á wu míŋ tɔ ki bira, niŋ waari ru, ábɔɔ shɔ-i.

¹² Á á yoori á i á ciirudi, sabu sali sinaŋ i ábɛɛ gbɛ kirinpɔli ki ra. Á bili ǹʼna tu cintɔnŋ wɔ̀ri de-i ábɛɛ jɛŋ, tu kí nini cɔɔri mìŋ ɲaan ki tɛ. »

Manisarinŋ ki fa wɛɛlufinŋ ki bi ki

¹³ Yesu tu awɔ kalindaŋ kiri tɛ sɛbɛ : « Ábɛɛ kiri i juniɲa ki wɔ wɛɛlufinŋ ki i. A wɛɛlufinŋ ki nɛŋ ki po san ǹʼnu, nfɛnŋ so-a nɛŋ de-i ǹʼnu sɛbɛ? Ŋì finŋ tɔri shɔ-a kili kì, kí i ǹʼkee-ra taanna, kpeeri i ǹʼnushɛ shɛ de-ri arì kanŋ fɛ.

¹⁴ Ábɛɛ kiri i juniɲa ki wɔ manisarinŋ ki i. Kili wɔ̀ sɔɔ-ɔ tɔnŋ ŋununu, niŋ i so-a nadu-i kì.

¹⁵ Koŋ lanpaŋ cu-a, ŋi i kulu cibi ǹʼsun kì, nka ǹʼyɔ sɔɔ-ra finŋ bɛɛ sun cuunŋ, nwɔma ŋì i sarinŋ po fu ki ciiru tɔnŋ kiri bataa tɛ.

¹⁶ Ábɛɛ sarinŋ ki po konaŋ kiri ɲaanna mìŋ ɲaan tenŋ ki tɛ, nwɔma kí i ábɛɛ mabi shɔɔrinŋ kiri ja, kí i ábɛɛ Tiŋ ki tɔ shɔɔrinŋ bi, ninwɔ̀ i kirinpɔli ki ra. »

Yesu kalinŋ wɔ̀ wɔri-i sariya ki bi sun

¹⁷ Ntiŋ tu kí tɛ sɛbɛ : « Á fa ǹʼmiiri tu míŋ na sariya ki walima cintɔnŋ kiri wɔ wulu kiri ba kì dɛ! Míŋ na yìrì ba kì, nka míŋ na-i yìrì rafaa.

¹⁸ Sɛli ki ra, míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ ńʼtu kirinpɔli ki fa pwɔkulinŋ ki bataa ra na fwuude, ńʼtu hali sariya ki gbɛnaŋ kulinŋ fɛ wɔ a san ǹʼna kì, walima ǹʼwulubaalinŋ tenŋ a san ǹʼna kì, fɔ ŋì i ta so finŋ fɔn bataa rafaa ki sun.

¹⁹ Niŋ ki ra, a konwɔtiŋ cinŋ bimaan kiri ru pyaanŋ ki bɛɛ gbɛ kì, niŋ fa ntiŋ i koŋ kali ǹʼna tu ntiŋ fa ǹʼgbɛ kì, nintiŋ a na ji kirinpɔlila Masabi ki ru koŋ pyaanŋ ki i. Nka konwɔtiŋ i yìrì gbɛ-a niŋ fa ntiŋ i konaŋ kiri kali-li tu kí yìrì gbɛ, nintiŋ a na ji kirinpɔlila Masabi ki ru koŋ sinaŋ ki i.

²⁰ Sɛli ki ra, míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ ńʼtu ábɔɔ telibi ki ja ji fwuu sariya kalimɔɔ kiri fa Farinsiyɛnŋ kiri wɔ ki sun kì, ńʼtu ábɛɛ ra de kirinpɔlila Masabi ki ru kì. »

Yesu kalinŋ wɔ̀ wɔri-i tɔnkwulu ki bi sun

²¹ « Ábɛɛ ǹʼnama-i tu ǹʼbi yibɛɛ tiŋ cɛɛnni kiri tɛ tu : ‹ Fa koŋ kilɛn ki ›, tu konwɔtiŋ ja koŋ kilɛn, tu kiti ki fɛɛn-na nintiŋ sun.

²² Nka míŋ kɔniŋ na ǹʼbi ábɛɛ tɛ, ńʼtu konwɔtiŋ a tɔnkwulu a tindaŋ cɛfan, ńʼtu kiti ki kakan ŋì i fɛɛn nintiŋ sun. Konwɔtiŋ i ǹʼbi-a a tindaŋ ki tɛ tu ntiŋ konkulinŋ i, kiti ki kakan-i ŋì i kwuru nintiŋ sun kitikwurutoŋ ki gbɛ. A nwɔ̀tiŋ ǹʼbi a tindaŋ ki tɛ tu julutiŋ i, nintiŋ fa jaanama ki tuu ki kakan-i.

²³ Niŋ ki ra, a miŋ na saraka wɔri Kirinŋ tɛ sarakawɔrɔmaŋ ki ru, a miŋ ɲakilila bo tu miŋ tindaŋ ki jɛri miŋ na mani ki bɛɛ ru,

²⁴ nʼwɔ sarakafinŋ ki bo tu sarakawɔrɔmaŋ ki ru nmaŋ, ŋi i ta fu de nʼfa nʼtindaŋ ki faninmwuŋ sun, ŋi i kila ŋi i na nʼwɔ saraka ki wɔri.

²⁵ A koŋ ji tiri-ra miŋ wu faan nu, nʼnukwulu ŋi i fu de nʼfa ntiŋ faninmwuŋ, ŋì i á tu saa ki fan, nwɔma ntiŋ fa na ta miŋ de kitikwurutɔnŋ kiri gbɛfɛ, kí i nʼwɔri nkasu ki ɲaannasuutɔnŋ kiri tɛ, nini i nʼkee bo nkasu ru kì.

²⁶ Sɛli ki ra, míŋ a ǹʼbi miŋ tɛ ńʼtu, a miŋ de niŋ mani ki ru, ńʼtu kɔni wɔ̀ i miŋ na, a miŋ niŋ bataa sali kɔ pewu kì, ńʼtu miŋ a po san niŋ nkasu ki ru kì. »

Yesu kalinŋ wɔ̀ wɔri-i nankulunbi ki bi sun

²⁷ Yesu tu sɛbɛ : « Ábɛɛ ǹʼnama-i tu ǹʼbi tu : ‹ Fa nankulunbi ma kì. ›

²⁸ Nka míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ ńʼtu konwɔtiŋ mari tɔri shɛɛli, ntiŋ i a ɲaninpo ǹʼtɛ, ńʼtu nintiŋ nankulunbi ma niŋ mari ki wu a ciiru kɔ.

²⁹ Niŋ na, a miŋ pantɛ ɲaninaŋ ki ji-a ji sababu ŋì i miŋ bo bijɛ ki ru, ǹʼpo kee, ŋi i bɔni nʼfiri ki mani ki bɛɛ tenŋ nu, niŋ pari-i nʼfiri ki kwuturu ki kee bo wu jaanama ki ru.

³⁰ A miŋ panŋ gbɛ ki ji-a ji sababu ŋì i miŋ bo bijɛ ki ru, ǹʼkwuru, ŋi i ǹʼkee mani narimaŋ nu, sabu ŋi i bɔni nʼfiri ki mani ki bɛɛ tenŋ nu, niŋ pari-i nʼfiri ki kwuturu ki kee bo wu jaanama ki ru. »

Yesu kalinŋ wɔri-i fwuru ba bi ki sun

³¹ Yesu tu : « Ábɛɛ ǹʼnama-i tu : ‹ Konwɔtiŋ awɔ mari fwuru ba, tu ntiŋ fwuru ba sɛbɛ wɔri nmari tɛ. ›

³² Nka míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ, ńʼtu shuru woo shuru i awɔ mari pani-na, niŋ i faa ǹʼsababu ki nankulunbi kì, ńʼtu nintiŋ awɔ mari ki po bo nankulunbi ma sun. Shuru wɔ̀ mari fwuru bamaan cɛn-i, nintiŋ i nankulunbi ma-ni sɛbɛ.

³³ Ábɛɛ ǹʼnama-i sɛbɛ tu ǹʼbi yibɛɛ tiŋ cɛɛnni kiri tɛ, tu : ‹ Ji dariwulutiŋ i nʼwɔ wulu bi wɔ kiri bataa ra, miŋ nʼtɔnŋ wɔri Ŋuntiŋ ki ɲaanfɛ bi wɔ̀ ra, nʼbanba ŋi i niŋ po a saa tɛ.  ›

³⁴ Nka míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ ńʼtu : ‹ Á fa á kɔni fyewu kì, á fa ǹʼbi tu : Ŋì i míŋ fa kirinpɔli ki faninmwuŋ kì, sabu niŋ i Kirinŋ wɔ masawaalinŋ ki i. ›

³⁵ Á dumiŋ fa á kɔni pwɔkulinŋ ki ra kì, sabu niŋ i Kirinŋ kanŋ tuma i, walima Yerusalɛmu na kì, sabu niŋ i Kirinŋ i, masa kiri wɔ sinaŋ ki wɔ kili ki i.

³⁶ Á fa á kɔni a ŋuniŋ ki ra kì, sabu ŋununshinŋ wɔ̀ i ábɛɛ ŋununu kaa, ábɛɛ ra so ǹʼtɔri dantenŋ fɔɔ walima á i ǹʼmini kì.

³⁷ A ábɛɛ ji-a wulubi, áwɔ aawe ki ji aawe e, áwɔ aawoo ki i ji aawoo o. A ǹʼtɔri bo niŋ sun, niŋ po-i shitaanni nu. »

Yesu kalinŋ wɔ̀ wɔri-i yɛri shɛsan bi ki sun

³⁸ « Ábɛɛ ǹʼnama-i tu ǹʼbi tu : ‹ Ɲaninaŋ shɛ i san-a ɲaninaŋ na, ɲiinnaŋ shɛ i san-ni ɲiinnaŋ na.  ›

³⁹ Míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ ńʼtu, á fa áwɔ shɛsan bijɛmatɔnŋ ki wu kì. Nka, a koŋ gbɛta bo miŋ cufɛ kɛlinŋ tenŋ ki tɛ, kɛlinŋ ka ki rapwulu ntiŋ tɛ.

⁴⁰ A koŋ ji ǹʼtɛ á i miŋ pa tiri faantiŋ ni tɛ, a i nʼwɔ jɛrɛbi fɛ wɔ ki mwu san nʼwu, nʼwɔ jɛrɛbi sinaŋ ki san wɔri ntiŋ tɛ sɛbɛ.

⁴¹ A koŋ ǹʼbi tu a kilo tenŋ tiri tan a fan awɔ shii wu faan sun, ǹʼnafaa kilo fuuli ntiŋ fan.

⁴² A koŋ finŋ nafɛ miŋ gbɛ, ǹʼwɔri ntiŋ tɛ, a koŋ finŋ myɛntan nʼgbɛ, fa nʼkaan ǹʼwɔri ntiŋ tɛ kì. »

Ɲa kiri bidintɛbi ki

⁴³ Yesu tu : « Ábɛɛ ǹʼnama-i tu ǹʼbi tu : ‹ Nʼkaashi ki bidi nʼtɛ, ŋi i ɲa ki bikwɔ nʼsun. ›

⁴⁴ Nka míŋ a ǹʼbi ábɛɛ tɛ, ńʼtu á á ɲa kiri bidi á tɛ, á i Kirinŋ nafɛ-ri á cɔɔritɔnŋ kiri tɛ.

⁴⁵ A ábɛɛ ji niŋ ma-a, ábɛɛ ra ji á Tiŋ Kirinŋ daŋ ni i, ninwɔ̀ i kirinpɔli ki ra, sabu mìŋ i awɔ sunŋ ki po-a koŋ jɛ kiri fa koŋ shɔɔrinŋ kiri tɛ, ŋì i judaŋ ki wɔri-ri koŋ telimaan kiri fa koŋ telibali kiri tɛ.

⁴⁶ A ábɛɛ ji á dintɛtɔnŋ kiri bantenŋ bidi-a á tɛ, ábɛɛ ra sali danwɔ kila niŋ nu ŋì i po Kirinŋ gbɛ. Hali ɲinisarakɔlɔtɔnŋ kiri niŋ bishi ma-a kì wa?

⁴⁷ A ábɛɛ ji á tindaŋ kiri bantenŋ co-a, niŋ i bi ŋunaŋ wa? Hali Kirinŋ tɔbali kiri niŋ bishi ma-a kì wa?

⁴⁸ Á ji koŋ nafaamaan ni i, miŋ tu ábɛɛ Tiŋ Kirinŋ wɔ̀ i kirinpɔli ki ra niŋ nafaa ɲaan wɔ̀ tɛ. »