Matthew 5 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Jesus Alġaqsruutaa Iġġimi

¹ Tautukługich iñusalaich, Jesus mayuŋaruq iġġimun, aasii aquvinman iḷitchitquraŋisa ullaŋagaat.

² Aasii ilaan iḷisautirraqsiŋagai, uqaqłuni,

Quviasuutipiaġatat

³ Quviasuglich tamatkua iḷisimaruat piqaqtuksrautilaamiŋnik God-im ikayuutaanik, qanuq ilaisa pigigaich God-im umialgutiŋi.

⁴ Quviasuglich tamatkua isumaaqpaktuat, qanuq God-im quviasaaġniaġai.

⁵ Quviasuglich piuniaŋitchuat, qanuq ilaisa kiŋuvaaġiniaġaat God-im unniqsuqłiisaa.

⁶ Quviasuglich tamatkua kipiġniuġutiqałhaaqtuat pisukługich God-im pitqutiŋi, qanuq God-im ikayuġniaġai.

⁷ Quviasuglich nagliktauruat, qanuq God-im nagliktuġniaġmigai.

⁸ Quviasuglich salummaqtauruat piḷuutipayaamiñ, qanuq tautugniaġaat God.

⁹ Quviasuglich atisipkaiñiaqtuaguruat iñuŋnik, qanuq God-im taiñiaġai miqłiqtumiñik.

¹⁰ Quviasuglich tamatkua nagliksaaqtitauruat God-im pitqutiŋi pisukługich, qanuq pigigaich God-im umialgutiŋi.

¹¹ Quviasugitchi iñuich uqamaqłuktautigaluaqpasi nagliksaaqtitkaluaqpasiḷu suli nivlialutiŋ qanusipayaanik pigiitchuanik ilivsigun saglutigilusi pisigilugu maliġuaqtauniqsi uvamnun.

¹² Quviasupiaġataġitchi, qanuq aŋiruq akiḷiusiaksraqsi qiḷaŋmi, tainnaptauq iñuich nagliksaaqtinŋammigaich uqaqtiŋi God-im sivuvsiññi iñuuŋaruat.

Iñuich Ittut Taġiutun Qaummaqtullu

¹³ Ilivsi iḷitchitqurat taġiutun ittusi nunam iñuŋiñun. Taġiuq taġiuġniiġumi, qanuġluni taġiuġniḷitqigñiaqpa? Taġiuġniiqami, anniqsuutauŋaiqsuq supayaamun aglaan naavillugu aasii iñuich tunmalugilugu.

¹⁴ Ilivsi iḷitchitqurat qaummatitun ittusi nunam iñuŋiñun. Iniqpak ittuaq qimiqqam qaaŋani tautuŋiññaġumiñaitchuq.

¹⁵ Naaggaunnii iñuich ikitchikamiŋ nannimik iḷiḷaitkaat utkusium ataanun, aglaan naniqaġviŋmun, qaummatautquvlugu iñuŋnun iglumi.

¹⁶ Tainnatulli qaummatitun qaummaġigitchi nakuurualiqilusi, iñuich tautukkumagaich nakuurualiqiasi aasii nanġaġlugu Aapari qiḷaŋmiittuaq.

Jesus Iḷisaurriruq Pitquratigun

¹⁷ Isumanasi qaiŋanasugaluŋa asivaġiaġlugich pitqurat qaisauruat Moses-kun, iḷisaurrutiŋiḷḷu uqaqtiŋisa God-im. Qaiŋaitchuŋa asivaġiaġlugich, aglaan taŋŋiġiaqługich.

¹⁸ Qanuq iḷumun uqallautigivsi, qiḷaglu nunalu piiŋaiñŋaagnik, atausiuraqunnii God-im pitquraŋiñi naumaŋiññiqsrakkaluaq unnii piiġumiñaitchuq iluqaisa pitqurat taŋŋiġataqtillugich.

¹⁹ Kiñapayaaq tavra kamaksriŋitkumi atausiuramikunnii kamanaiññiqsraŋannik makua pitqurat aasii iḷisautiaqsiḷugich iñuich tainnali pitqulugich, kamanaiññiqsrauniaqtuq atanniqsimaviani Taavruma qiḷaŋmiittuam. Aglaan iñuk kamaksriruaq pitquranik iḷisaurrutigivlugiḷḷu, kamanaġniqsrauruq atanniqsimaviani Taavruma qiḷaŋmiittuam.

²⁰ Qanuq uqallautigivsi, Iñuuniaġusiqsi nalaunŋaruakun nakuułhaaŋitpan iñuuniaġusianniñ iḷisaurrit pitquranik Pharisees-lu, suuramikunnii isiġumiñaitchusi atanniqsimavianun Taavruma qiḷaŋmiittuam.

Jesus Iḷisaurriruq Qinnautaiññikun

²¹ Tusaaŋarusi uqausiusiaŋannik taipkua iñuich inna, Iñuaġnak. Kiñaliqaa iñuaġniġumi anayasaaġniaqtuq isivġiqsauniġmun.

²² Aglaalli uvaŋa uqallautigivsi uumiŋa. Iñupayaaq qinnaurriruaq aniqanmiñik anayasaaġniaqtuq isivġiqsauniġmun. Kialiqaa uqamaqłuutigumiuŋ aniqatini, anayasaaġniaqtuq isivġiqsauniġmun ataniġnaqusiraqtuaniñ. Kiñaliqaasuli uqallaurrigumi inna, Ilivich isumalluaġiitchuatiin, ilaa anayasaaġniaqtuq nagliksaaġviŋmugniksramun igniġmun.

²³ Tavraasii aitchuiyumaagaqsiguvsi God-mun aitchuutivsiññik ikipkaiviŋmi, aasii tavrani itqaiḷusi aniqatiksi sunŋutiqaqtilaaŋanik ilivsiññun,

²⁴ qimaksigik tavruŋa aitchuutisi sivuġaanun ikipkaivium, aasii aullaġlusi, iḷauraaliuqqaaġitchi aniqativsiññun, aasii qaiḷusi aitchuutigiyaqtuġlugu aitchuutiksi.

²⁵ Atisiqatigisigik pasirisi qilamik, uqaqsitaaġviŋmullavsi, iḷaanni pasirivsi aitchuutigiviaġaasi isivġiqsimun, aasiiḷi isivġiqsim tigutaaqtitchirimun, aasii isiqtaulusi tigutaaġviŋmun.

²⁶ Iḷumun uqallautigivsi, aniyumiñaipiaqtusi suuramikunnii akiḷiiganiqqaaŋaunnasi.

Jesus Iḷisaurriruq Allatuġnaiḷamik

²⁷ Tusaaŋarusi uqautauŋaruamik inna, Allatuġnak.

²⁸ Aglaalli uqallautigivsi, iñupayaaq qiñiqtuaq aġnamun ikł̣igivlugu, allatuaniktuq isumamiñi.

²⁹ Taliqpium irivsi piḷuksipkaqpasi, iñuusitchi ilivsiññik iraiġḷusi iksiruatun irivsiññik. Iłuałhaaġayaqtuq iraitkuvsiunnii aasii iñuulusi nalaunŋaruakun, timisi suġġaiḷḷugich igitauniġmiñ nagliksaaġviŋmun.

³⁰ Suli taliqpium argavsi piḷuksipkaqpasi, iñuusitchi ilivsiññik taliqpivsiññik argaiġḷusi iksiruatun argavsiññik. Iłuałhaaġayaqtuq ilivsiññun argaiḷḷusiunnii iñuuguvsi nalaunŋaruakun, timisi suġġaiḷḷugich nagliksaaġviŋmuktitauniġmiñ.

Jesus Iḷisaurriruq Avitquŋirrunmik

³¹ Uqaluuŋammiuqsuli, Kialiqaa avitkumiuŋ nuliani, qaitchiḷiuŋ makpiġaanik aglagluni nalupqinaiġutinik avinnikun.

³² Tavrali uqallautigivsi, kialiqaa avitkumiuŋ nuliani, allatuŋaitkaluaqtillugu, taamna avittuaq pasirauruq allatuqtitchirualiḷugu uiñitqikpan nuliani. Aasiisuli aŋun nuliaqtuaq avitauŋaruamik allatuġmiuq.

Jesus Iḷisaurriruq Unniqsuqłiiñikun

³³ Tusaaŋammiusi uqausiusiaŋannik taipkua iñuich inna, Aŋiuqsiñak unniqsuqłiisignik kimulliqaa sivuġaani Atanġum, aglaan taŋŋiġuŋ unniqsuqłiisigiŋakkan.

³⁴ Aasiiḷi uqallautigivsi, Unniqsuqłiiguvsi ukpiġnaqsiḷiġniatagnagu atuġlusi suaŋaruanik uqaluŋnik. Atuġnagu qiḷak uqaluvsiññi, qanuq God umialguruq tavrani.

³⁵ Atuġnagu nuna uqaluvsiññi qanuq God-im isigagmiñun tunŋavigimmatun itkaa, naaggaunnii Jerusalem qanuq kamanaqtuam umialgum iniqpagigaa.

³⁶ Suli unniqsuqłiiguvsi ukpiġnaqsiḷiġniatagnagu atuġlugu niaquqsi uqaluvsiññi, qanuq atausiqunnii nuyaq qatiqsipkaġumiñaitkiksi naagga maŋaqsipkaġlugu.

³⁷ Tavraasii unniqsuqłiiguvsi aŋiġnił̣hiñauli iḷagaluaġnagu allamik uqaluŋmik, naaggaaġnił̣hiñauluniḷu qanuq supayaam uqaluum iḷḷatauruam taapkuŋnuŋa piḷuksipkaqpiaġaasi.

Jesus Iḷisaurriruq Akisaġnaiḷamik

³⁸ Tusaaŋagiksi uqallautauŋaruaq, Iri akisautiqaġli irimik, kiguttauq kigunmik.

³⁹ Aasiiḷi uqallautigivsi, Akisaqtuġviginagu iñuum pimaqłukpasi. Aglaan kialiqaa iqsraaviñaqpasi taliqpivsigun, mannisiuŋ igḷuanik.

⁴⁰ Aasiisuli kialiqaa pitqurriqutilusi uqaqsitaaġviŋmi akiḷiipkaqsaqpasi qaliġuuravsiññik, quppiġaaqsiḷu piḷiuŋ.

⁴¹ Suli aŋuyaktim nunuriḷusi saagaqtitpasi nanmagmiñik atautchisun mile-tun, nanmaksigik malġuktun mile-luuġutiktun.

⁴² Aitchuqsiuŋ iñuk piatchiaqtuaq ilivsiññiñ, suli itigaurraqtinnagu iñuk attaqsiruaq ilivsiññiñ.

Piviuttaġisigik Akiḷḷiḷiqsuqtisi

⁴³ Tusaaŋarusi uqallautauŋaruamik, Piviuttaġiyumagiksi siḷalliqsi aasii uumigilugu akiḷḷiḷiqsuqtiksi.

⁴⁴ Aglaalli uqallautigivsi, piviuttaġisigik akiḷḷiḷiqsuqtisi suli aŋaiyyutilugich tamatkua nagliksaaqtitchiruat ilivsiññik,

⁴⁵ ilivsi miqłiqtuġiyumagaasi Aapavsi qiḷaŋmiittuam, qanuq siqiñini nuipkallagaa pigiitchuanullu nakuuruanullu, suli sialuguqtiłługu nalaunŋaruanun nalaunŋaŋitchuanullu.

⁴⁶ Qanuq piviuttaġiguvsigik tamatkua piviuttaġirisi, summan niġiukpisi God-mun akiḷiġñiaġasugalusi? Tainnaptauq tax-iñik katitchirit pisuummiut.

⁴⁷ Paġlaguvsigik kisiisa aniqatiisi, allauruamik pivisi allaniñ? Tainnatuttauq Jew-guŋitchuat pisuummiut.

⁴⁸ Tavraasii nalaunŋapiaqtuksraurusi, Aapavsisun qiḷaŋmi nalaunŋapiaqtuatun.