Luke 6 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Apiqqun Jew-guruat Savaiññiŋatigun

¹ Jew-guruat savairvianni, Jesus-lu iḷitchitquraniḷu pisuallaġmiŋ palauvaksrat nautchiaqaġviatigun, ilaan iḷitchitquraŋisa nutchugaŋagaich nauganiktuat palauvaksrat, amiġaiyaqługich argaŋmiŋnik, aasii niġivḷugich.

² Tavrali iḷaŋich Pharisees uqallaŋarut, Summan uvva inna pivisi? Qanuq pitquŋisauruq taamna pitquraptiŋni savaiññiptigun.

³ Tavra Jesus kiuŋagai, Nalupqinaitchuamik taiguaŋarusi qanuq David piŋatilaaŋanik kaaksiuliqamiŋ piqatiniḷu.

⁴ Ilaa isiŋaruq God-im igluanun aasii punniksraqłuni ilaaguaqtauŋaruanik God-mun, niġitquŋisauruanik iñuŋnun aglaan aŋaiyyuliqsiqpaŋnun kisian. David niġiŋaruq suli aitchuqługich piqatini.

⁵ Tavra Jesus uqallautiŋagai, Iġñiŋa iñuum ataniġnaqutiqałhaaqtuq pitquraniñ aŋalatchiruaniñ iñuŋnik savaiññiġmi.

Iñuk Argakisuuraq

⁶ Allamisuli Jew-guruat savairvianni, Jesus isiġman aŋaiyyuviŋmun suli iḷisaurrivḷuni, iñuk tavraniinŋammiñiqsuq taliqpia argakisuuraq.

⁷ Tavra pitquranik iḷisaurriḷḷu Pharisees-lu naipiqtuŋagaat, iłuaqsiriñiaqtilaaŋanik savaitchuani, pasisukkaluaqługu.

⁸ Tavra Jesus iḷisimaŋagai ilaisa isumaŋich, aasii uqallautiŋagaa iñuk argakisuurauniqsuaq, Qaiñ. Makittin uvuŋa. Tavra tavruŋa makinŋaruq.

⁹ Tavra Jesus uqallautiŋagai. Apiġigivsi uumiŋa, pitquratiguaŋava Savaiññiġmi nakuurualiqiruni naagga pigiitchualiqiruni? Ikayugaksraġivisigik iñuich naagga iḷatchiġḷugich Savaiññiġmi?

¹⁰ Tavra ilaan qiñiġaallakkaluaqamigich iluqaisa kiutchiaġivluni, uqallautiŋagaa, Isaakkich argaktin. Tavra isaaŋaruq, aasii argaŋi iłuaqsirauŋarut.

¹¹ Tavra iḷisaurriḷḷu Pharisees-lu piavsapiaġataŋarut, aasii uqaagaqsivḷutiŋ avanmun qanuġukkaluaqługu Jesus.

Jesus Piksraqtuq Qulit Malġugnik Tilirauruanik

¹² Taipkunani uvluni Jesus aullaŋaruq qimialuŋnun aŋaiyyuyaqtuqłuni, aasii unnuaqtutilaaŋatun ilaa aŋaiyyuuŋaruq God-mun.

¹³ Tavraasii uvluġman, ilaan qaitquŋagai iḷitchitqurani, aasii piksraġvigivlugich qulit malġugnik, tairauruanik ilaan tiliraŋiñik.

¹⁴ Ilaan piksraqtaaġiŋagai ukua, Simon ilaan taiguusiŋagaa Peter-mik, Andrew-lu aniqataa, suli James-lu John-lu Philip-lu Bartholomew-lu,

¹⁵ Matthew-lu Thomas-lu James-lu iġñiŋa Alphaeus, Simon-lu tairauruaq Zealot-mik,

¹⁶ Judas-lu iġñiŋa James, suli Judas Iscariot aitchuutiginniktuaq ilaanik.

Jesus Iḷisaurriruq Iłuaqsirivḷuniḷu

¹⁷ Tavra Jesus atqaqatigiŋagai iḷitchitqurani qimialuŋmiñ, aasii makiłłuni qaiqsuami nunami piqatigivlugich iñusalaich iḷitchitquraliutiruat inmiñun. Allallu iñugiapiaġataqtuat iñuich qairuat iluqaaniñ Judea-miñ Jerusalem-miḷḷu taġium siñaaġmiullu Tyre-miñ Sidon-miḷḷu.

¹⁸ Tamatkua iñuich qaiŋarut naalagiaqłutiŋ Jesus-mik, suli iłuaqsipkaġiaqtuallu naŋirrunmiŋniñ. Tamatkualu ilitqusiqł̣uqaqtuat iłuaqsirauŋarut.

¹⁹ Suli iluqaġmiŋ iñusalaich aksiugniataŋagaat, qanuq ilaa suaŋŋatiqaŋaruq inmiñi iłuaqsiḷḷavlugich, aasii iluqaġmiŋ qairuat ilaanun iłuaqsirauŋarut.

Quviasuutit Isumaaġutillu

²⁰ Tavra Jesus qiviaŋagai iḷitchitqurani, aasii uqallakłuni, Quviasugitchi ilivsi iḷiappauruasii, qanuq pigigisi God-im umialgutiŋi.

²¹ Quviasugitchi ilivsi kipiġniuġutiqałhaaqtuat pisukługich God-im pitqutiŋi iñuktun kaaktuatun paŋmapak, qanuq pisuġuiqsitauniaqtusi. Quviasugitchi ilivsi isumaaqtuasii pisigivlugu piḷuun, qanuq taimanigu isumaaŋaiġñiaqtusi.

²² Quviasugitchi iñuich uumikkiutikpasi, pisuŋitpasiḷu uqamaqłuutilusiḷu, suli uqaġlutiŋ pigiiññiḷusi pisigilugu uvamnik maliġuaġniqsi Iġñiŋanik Iñuum.

²³ Quviasukpagitchi taavrumani uvlumi, minŋiqtaġitchiunnii quviasuglusi, qanuq akiḷiusiaksraqsi kamanaqtuq qiḷaŋmi. Itqaumasigik tainnatuttauq maŋŋuuŋisa piyuaŋagaich uqaqtiŋi God-im.

²⁴ Qanutun naglignaqtusiuvva ilivsi suġalliruasii paŋmapak, qanuq quviasaaġusiaqaaniktusi suġalivsiññiñ.

²⁵ Qanutun naglignaqtigirusi ilivsi pisuksiuŋitchuasii sumik nakuuruamik paŋmapak, iñuktun niqinŋuruatun, qanuq pisuksiuliġñiaqtusi. Qanutun naglignaqtigirusi ilivsi aliasuŋisaaqsiññaqtuasii paŋmapak, qanuq ipiqtutchagniaqtusi, qialusiḷu.

²⁶ Qanutun naglignaqtigirusi iñupayaat uqausiġilluataqpasi. Tainnaptauq maŋŋuuŋisa uqautigilluataŋammigaich uqaqtauŋŋuaqtuat God-mun.

Piviuttaġisigik Akiḷḷiḷiqsuqtisi

²⁷ Aglaalli naalaġniruasii uqallautigivsi ukuniŋa. Piviuttaġisigik akiḷḷiḷiqsuqtisi. Nakuuruamik pisigik tamatkua uumikłiqsuat ilivsiññik.

²⁸ Apiġisiuŋ God nagligitqulugich tamatkua uqamaqłuurriruat ilivsiññik. Aŋaiyyutilugich pimaqłuktairuat ilivsiññik.

²⁹ Iñuum qakiqpasi iqsravsigun, akisaġaluaġnasi mannisiuŋ igḷuanik. Iñuum suli quppiġaagiqpasi, qaliġuuraqsiḷu piḷiuŋ.

³⁰ Aitchuisitchi iñupayaanun piatchiaqtuanun ilivsiññiñ. Suli iñuk aannikpan suġauttaġnik, katchuŋairrutiginagich tasuġuglugich.

³¹ Tavra qanuq pitquyumaguvsi iñuŋnun, tainnatulli pisigik.

³² Piviuttaġiguvsigik kisiisa piviuttaġirisi, kamanałhaaqtuamik piŋitchusi piḷuusiqiriniñ, qanuq piḷuusiqirit unnii piviuttaġimmigaich piviuttaġiritiŋ.

³³ Aasiisuli anniqsuisuuguvsi tamatkunuŋa kisiiññun anniqsuqtikaavsiññun, kamanałhaaqtuamik piŋitchusi piḷuusiqiriniñ, qanuq piḷuusiqirit unnii tainna pisuummiut.

³⁴ Suli atukkiññikkuvsi tamatkunuŋa kisiiññun niġiugvigikkavsiññun paaqłiusiaksramik, kamanałhaaqtuamik piŋitchusi piḷuusiqiriniñ, qanuq piḷuusiqirit unnii atukkiññiguummiut piḷuusiqirinun, atukkirrutimiktun aktigiruamik utiqtitchivigitquvlutiŋ.

³⁵ Aglaan ilivsi piḷḷuatałhaaqtuksraurusi tamatkunaŋŋa piḷuusiqiriniñ. Tavra piviuttaġisigik uumigirisi, anniqsuġlugiḷḷu. Atukkiññigitchi paaqłiusiaksramik niġiuŋaiġḷusi, aasii akiḷiusiaqsi kamanaġniaqtuq, suli miqłiqtuġiniaġaasi sapiġñaġniqsrauruam God-im, qanuq ilaa piaqłuktaŋitchuq quyyataitchuanun unnii anniqsrauruanullu.

³⁶ Nagliktausitchi Aapavsisuttauq nagliksrauruatun.

Qanuqinniġaqłiġñiq Allanik

³⁷ Qanuqinniġaqłiġñasi allanik, God-ivli qanuqinniġaġniaŋiñmigaasi. Uqallausiġinagich iñuich anniqsuutauŋiññiḷugich, God-ivli uqallausiġiniaŋiñmigaasi anniqsuutauŋiññiḷusi. Suliqutigiŋaiqsigik itqaumayumiñaiġḷugich iñuich piḷuutiŋich, God-ivli suliqutigiŋaiġñiaġmigai itqaumayumiñaiġḷugich piḷuutisi.

³⁸ Aitchuisitchi iñuŋnun sigñataiḷḷusi aasiiḷi God-im aitchuġniaġmigaasi inuaŋaiġḷugu. Aitchuusiaqaġniaqtusi imaqtutilaaġutiqaqtuamik naqittaqługu, tunniġiksaqługulu ukpitaalallasiḷaallaan. Qanuq imaqtutilaaġutitun atukkavsisun aitchuikavsi iñuŋnun, God-iptauq atuġniaġmigaa uuktuutigikkaqsi ilivsiññi.

³⁹ Jesus quliaqtuaġutiŋammigai uuktuunmik. Ayauŋaruam iñuum aullatiyumiñaitkaa ayauŋaruaq iñuk. Iluqatik qargisaġniaqtuk iḷuqsramun.

⁴⁰ Iḷisaqtuaguruaq iḷisimałhaaŋitchuq iḷisaurrimiñiñ, aglaan iḷisaqtuaguruaq naatchigumi iḷisaamiñik, iḷisimatigiliġñiaqtuq iḷisaurrimisun.

⁴¹ Summan pasiviuŋ aniqatin killuliqirualivḷugu ilivich pigiił̣haaġaluaŋŋaqpich?

⁴² Tainna pikavich, iñuktun ittutin qirugruaġmik irimiutaqallaġmi irriugauramik piiqsiñiataktuatun aniqanmi iraaniñ. Ukpiŋŋuaqtuatiin, iłuaqsruqqaaġiñ iliŋnun, aasii ikayuġumiñaqsivaalluglugu aniqatin killukuaġutiŋiñik.

Napaaqtuq Siiġñaŋiḷu

⁴³ Napaaqtuġiksuapayaaq siiġñiḷaitchuq piḷuktuanik, naaggaunnii napaaqtuġiitchuaq siiġñiḷaiñmiuq siiġñaġiksuanik.

⁴⁴ Qanuq napaaqtullaat iḷisimanaqtut siiġñiaŋisigun. Fig-gich pukulaitkisi kakiḷḷaġnaniñ napaaqtuniñ, naaggaunnii grapes-nik pukulaiñmiusi uqpiłhuniñ.

⁴⁵ Iñulluataq nakuurualiqiruq qanuq nakuuvluni isumaqaġviŋmiñi. Aasiisuli pigiitchuaq iñuk pigiitchualiqivluni, pigiitchuamik isumaqaqłuni. Tavra iñuk uqaqami uqaluŋmigun salapqiagaa irrusipiani.

Malġuk Igluqpirik

⁴⁶ Tuqłuġagaksraġiŋitkivsiŋa Atanivsiññik kamagiyumaŋitkuvsigik iḷisaurrutitka ilivsiññun.

⁴⁷ Iñupayaaq qairuaq uvamnun aasii tusaavlugich uqalutka kamagivlugiḷḷu, iḷisautiniaġivsi sumik arriqaqtilaaŋanik.

⁴⁸ Arriqaqtuq iñuŋmik igluqpiruamik nivakłuni itisivḷugu, maŋŋuliivḷuniasii uyaġaum qaaŋanun. Tavraasii uliqpaŋman, kuugaluich ulutimmarruŋ taamna igluqpak, aulayyaŋaitchuq, qanuq maŋŋuliġḷuataŋaruq.

⁴⁹ Aglaalli iñuktauq tusaagaluaqłuni kamaksriŋiññami uqaluŋnik, arriqaqtuq igluqpiruamik nunam qaaŋanun maŋŋuił̣aaqługu. Tavraasii kuugaluich ulutimmarruŋ, tavraŋŋatchiaq ulġuvluni suksraunġipaluŋaruq.