Genesis 41 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Joseph Mumiksimman Umialgum Siññaktuŋiñik

¹ Malġuk ukiuk qaaŋianigmagnik, Pharaoh siññaktuġniqsuq makitavluni siñaani kuugum atiqaqtuam Nile-mik,

² tallimat malġuuvlutiŋ immuliviich, quiñiruat suli niqqaġikhutiŋ, puiñiqsut kuugmi aasii niġiñiagaqsivḷutiŋ ivigaaniñ.

³ Tavraasii tallimat malġuuruat allat immuliviich puimammiut; pannauruat suli sauniłhiñaġuŋavlutiŋ. Qaivḷutiŋ makitayyaġniqsut saniġaannun allat immuliviich siñaani kuugum,

⁴ aasii pannauruat immuliviich niġiñiqsut quiñiruanik immulivigñik. Tavraasii umialik iqiiqł̣uni.

⁵ Siqutqiḷgiññami siññaktuvsaalgitchuq allamik. Tallimat malġuuruat palauvaksrat, nauganiŋaruat suli nalautinŋavlutiŋ, nauniqsuat atausimi ivigruami.

⁶ Tavra tallimat malġuuruat allat palauvaksrat nausaġniqsut, amisuurat suli panaqłuŋavlugich nunagluktuam anuġiŋata,

⁷ amisuurat niaquŋisa palauvaksrat iiñiġaich tamatkua naulluataŋaruat. Umialik iqiiŋaruq aasii iḷitchuġivluni siññaktuqtilaamiñik.

⁸ Uvlaaġmagu isumaalutchaŋaruq, tavraasii qaitquŋagaich iluqaisa aŋatkularit suli isumaturuat iñuich Egypt-mi. Uqautigaich siññaktumiñik, aglaan nalliataunnii kaŋiqsipkaġumiñaiñŋagaat.

⁹ Tavraasii wine-nun qaukłiuruam uqallautigaa umialik, “Quliaqtuksrauruŋa uvlupak killukkuaŋatilaamnik.

¹⁰ Uumitchautiŋaran qaukłiat igariich uvaŋalu, aasii tigutaaqtiłłunuk igluanun qaukłiata munaqsrit.

¹¹ Unnuat iḷaŋanni iluqanuk siññaktuŋaruaguk, aasii siññaktuvuk allagiiksuanik sivuniqaqłutik.

¹² Nutaġaq Hebrew-guruaq itqatigiŋaraqpuk, kivgauruaq qaukłiŋannun munaqsrit. Uqallautiŋaraqpuk siññaktuptignik, aasii mumiksisiŋaraatiguk sunik sivuniqaqtilaaŋiññik.

¹³ Nalautinŋarut ilaata uqaluatun: utiqtinŋagiŋma savaamnun, aglaan tuqunŋagiñ igari.”

¹⁴ Umialgum qaitqugaa Joseph, aasii tavrauvvaa qaipkaŋagaat tigutaaġvigmiñ. Ilaa umŋiyaanikami suli annuġaatqikhuni, ullautiŋaruq umialgum sivuġaanun.

¹⁵ Umialgum uqallautigaa, “Siññaktuŋaruaŋa uvva, aasii kia unnii suutilaaŋanik iḷitchuġilaitkaa. Kiliktauruaŋa uvva mumiksiḷḷanivḷutin siññaktunik.”

¹⁶ Joseph-gum kiugaa, “Uvaŋa piyumiñaitkiga, Umialguruatiin, aglaan God qaitchiñiaqtuq iviġaumanaġlugu mumigñiksraŋanik.”

¹⁷ Umialik uqallaktuq, “Siññaktuqtuami makitavluŋa siñaani Nile-gum,

¹⁸ tallimat malġuuruat immuliviich, quiñiruat suli niqqaġikhutiŋ, puiñiqsut kuugmi aasii niġiñiagaqsivḷutiŋ ivigaani.

¹⁹ Tavra tallimat malġuuruat suli allat immuliviich puimmiut pannauniqsuat suli sauniłhiñaġuŋavlutiŋ. Qiññaġiisigiruanik tainnatun immulivigñik tautuŋaitchuŋa sumipayaaq Egypt-mi.

²⁰ Pannauruat immuliviich niġigaich tamatkua quiñiruat,

²¹ aglaan kia unnii nalunayaġaich, qanukkii tainnasuli qiññaŋat ittuq sivuanisun. Tavraasii iqiiqsuŋa.

²² Siññaktuġmivḷuŋasuli tallimat malġuuruanik palauvaksrat nauganiŋaruanik suli nalautinŋavlutiŋ, nauniqsuat atausimi nakautami.

²³ Tavraasii tallimat malġuuruat niaquŋich palauvaksrat nausaġniqsut, amisuurauvlutiŋ suli panaqłuŋavlugi nunagluktuam anuġiŋata,

²⁴ aasii tavra amisuurauruat niaquŋich palauvaksrat iiñiġaich tamatkua naulluataŋaruat. Quliaqtuaġigaluaġitka siññaktutka aŋatkulariñun, aglaan nalliataunnii quliaŋitkaich sunik sivuniqaqtilaaŋiññik uvamnun.”

²⁵ Joseph uqallaktuq umialigmun, “Malġuuruak siññaktuk sivuniqaqtuk atiruamik; God-im uvva uqallautigaatin qanuq ilaa savagniaqtilaamiñik.

²⁶ Tallimat malġuuruat quiñiruat immuliviich tallimat malġuurut ukiut, aasiisuli tallimat malġuuruat nauŋaruat niaquŋich palauvaksrat tallimat malġuuvlutiŋ ukiugummiut; atiruamik sivuniqaqtuk.

²⁷ Tallimat malġuuruat pannauruat immuliviich aquvatigun qairuat suli tallimat malġuuruat niaquŋich palauvaksrat panaqłuktaŋich nunagluktuam anuġiŋata tallimat malġuuniaqtut ukiut niqaiḷḷiuġniksrat.

²⁸ Ittuq tavra uqallausiptun—God-im uvva iḷitchuġipkaġaatin qanuq ilaa savagniaqtilaamiñik.

²⁹ Tallimat malġugni ukiuni atqunaq nauriqpagniaqtut iluqaani nunaŋani Egypt.

³⁰ Taaptuma aquagun, tallimat malġugni ukiuni niqaiḷḷiuġnaq inniaqtuq, aasii atqunaaqivlutiŋ nauriqpaŋaniqtiŋ piiguġniaġaat, qanukkii niqaiḷḷiuġnam maqunniaġaa nuna.

³¹ Atqunaaqivlutiŋ nauriqpagniqtiŋ iluqaan piiguġniaġaat, qanukkii aquagun niqaiḷḷiuġniksraq piaġiitpaiññiaqłuni.

³² Malġuułługu tavra siññaktuqavich sivuniqaqtuq sivunniutigianiktilaaŋanik God-mun aasii ilaata nalautiyasiuraġaa.

³³ “Tavra naliġaktuksraurutin iñugmik isumaturuamik suli kaŋiqsimmatiqalluataqtuamik aasii qaukłiḷiutilugu nunami.

³⁴ Nalunaiqsiruksraurutinsuli allanik qaukłiuraksranik aasii tallimaŋat (⅕) nauruat piḷugu taapkunani tallimat malġugni ukiuni nauriqpakpata.

³⁵ Piraksriġḷugich katitqulugich iluqaisa niqit ukiulluatani qaiñiaqtuani, aasii ataniġnaqutiksriḷḷugich tutquqsitqulugich palauvaksranik inauruani aasii munaġilugich.

³⁶ Niqit tutquqsimaniaqtut nunami atuqsaġlugich tallimat malġugni ukiuni niqaiḷḷiuġnaqsikpan Egypt-mi. Tainna pikpata iñuich paniġniaŋitchut.”

Joseph Qaukłiġuqtuq Egypt-mun

³⁷ Umialgum suli savaktiŋisa iviġaumagiŋagaat taamna piraksriun,

³⁸ aasii ilaata uqallautigai, “Paqitchumiñaitchugut iñugił̣haaqtuamik Joseph-miñ, iñuk God-im iḷitqusianik piqaqtuaq.”

³⁹ Umialigum uqallautigaa Joseph, “God-im iḷitchuġipkaŋagaatin iluqaanik taaptumiŋa, tavraasii nalunaitchuq isumattutiqałhaaqtutin suli kaŋiqsimmatiqałhaaqłutillu allaniñ iñugniñ.

⁴⁰ Qaukłiḷiutiniaġikpiñ nunagiramnun, aasii iñugipayaaqtatka kamakkutiqaġniaqtut piraksriqsuutignun. Ataniġnaqutin tugliuniaqtuq kisian uvamniñ.

⁴¹ Qaukłiksraqtaaġigikpiñ iluqaanun Egypt-mun.”

⁴² Tavraasii Pharaoh-m mattaŋagaa qitiqłiaġutini titiŋaruaq umialgum nalunaiñŋutaŋanik, aasii atipkaqługu Joseph argaŋanun. Annuġaaqługulu ukiłhaaġiksuanik, quŋusiġusiqługulu kaviqsuamik manigmik piḷiamik.

⁴³ Aitchuġmigaa tuglianik umialgum aksraktuuraġmi usiaqsiġviksraŋanik, suli ilaata munaqsrimiñik sivulliuqtiksraŋanik nipałłutiŋ, “Piiqsaaġitchi! Piiqsaaġitchi!” Tavra Joseph qaukłiḷiutiŋagaa iluqaanun Egypt-mun.

⁴⁴ Pharaoh-m uqallautigaa, “Uvaŋa umialguruŋa—aglaan kia unnii iluqaani Egypt-mi isaaġumiñaitkai argani naakka qunmuglugi isigani apiġigaluaġnak.”

^45-46 Pharaoh-m atchiŋagaa Joseph Egypt-miut atqannik Zaphenath Paneah-mik, aasii tuvaaqatiksriñmivḷugu, Asenath-mik, panianik Potiphera-m, aŋaiyyuliqsiqpauruam iniqpaŋani Heliopolis. Joseph iñuiññaq qulitun (30) ukiuqtutigiŋaruq savautisaqamiuŋ umialga Egypt. Umialgum inauvianiñ aullaqhuni kukiḷuŋaruq iluqaani nunami.

⁴⁷ Nauriqpagman nuna tallimat malġugni ukiuni atqunaq nauripiaġataŋaruq,

⁴⁸ iluqaisa Joseph-gum katiłługich tutquŋagaich nunaaqqiḷḷaani. Nunaaqqiḷḷaani tutquqługich niqiksrat nauruat nunaŋisa avatillaaŋiññi.

⁴⁹ Palauvaksrat iñugiakpaił̣ł̣utiŋ Joseph-gum kisinŋaiŋagaich unnii—qanukkii kisiññaġumiñaiŋarut.

⁵⁰ Niqaiḷḷiuġnaq tikiñŋaiñŋaan, Joseph malġugnik iġñiqaŋaruq Asenath-kun.

⁵¹ Uqallaktuq, “God-im piiguqtitkai iluqaisa nagliksaaġnitka suli iluqaisa aapagma qitunġaŋi”; tavraasii atchiŋagaa sivulliq iġñini Manasseh-mik.

⁵² Uqallakhunisuli, “God-im miqłiqtuksriñŋagaaŋa nunami siġḷiġniuġvimñi”; tavra atchiġñiġaa tuglia iġñimi Ephraim-mik.

⁵³ Tallimat malġuuruat ukiut atqunaq nauriqpagviuruat nunaŋani Egypt naanŋarut,

⁵⁴ tavraasii tallimat malġuuruat ukiut niqaiḷḷiuqpagviich isagutivlutiŋ, Joseph uqallausiatun. Niqaiḷḷiuġnaq iḷiŋaruq allani nunapayaani, aglaan niqiqaŋaruq iluqaani nunaŋani Egypt.

⁵⁵ Egypt iñuŋich kaaksiuliaqsigamiŋ nipaallagaqtut umialigmun niqiqaġukhutiŋ. Tavraasii piraksriġaġigaich Joseph-muquvlugich aasii kamagilugu qanuq uqallautikpatiŋ.

⁵⁶ Niqaiḷḷiuġnaq iŋattaqsiŋaruq suli siamiłłuni iluqaani nunami, tavraasii Joseph-gum agmaŋagaich suġalliqpiich aasii tuniuqqaivḷuni palauvaksranik Egypt-miunun.

⁵⁷ Iñuich qaiyaaŋarut Egypt-mun sumiḷḷiqaa nunapayauramiñ tauqsiġiaqhutiŋ palauvaksranik Joseph-miñ, qanukkii niqaiḷḷiuqpagnaq iḷivaił̣ł̣uni sumipayauraq.