Genesis 37 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Joseph-lu Aniqatiiŋiḷḷu

¹ Jacob iñuuniaŋaruq nunaŋani Canaan, aapami iñuuniaġvigiŋaraŋani,

² uvva una quliaqtuaguruq Jacob-gum nanmiñiq iḷaŋisigun. Joseph, nutaġaq ukiuqtutigivluni akimiaq malġuktun (17), qaunaksriŋaruq imnaiñik suli nagrulignik piqatigivlugi aniqatiini, iġñiŋich Bilhah-m suli Zilpah-m, aapami nuliaŋik. Aapani kiligiaġaġniġaa piḷḷuataŋisilaaŋiññik aniqatiini.

³ Israel-gum piqpagiłhaaŋagaa Joseph iluqaiññiñ iġñiġutiimi, qanukkii aniŋavluni ilaa utuqqalimmiumiḷu. Qaliġualiuŋaniġaa akuqtunaaqługu asiqsuruamik.

⁴ Aniqatiiŋich iḷitchuġikamiŋ aapamignun nakuaġiłhaaqtilaaŋanik Joseph ilimigniñ, uumigiliqpaił̣ł̣ugu aniqatiktiŋ uqautillaiḷḷaŋagaat iluatun.

⁵ Atautchimi Joseph siññaktuŋaruq, aasii uqallautivlugich aniqatiini, uumigilivsaaqsiññaŋagaat.

⁶ Uqallaktuq, “Naalaġniḷḷaksiuŋ una siññaktuġa.

⁷ Iluqata nautchiivigmi nunamiinniqsuagut qiḷiqsruivḷuta palauvaksranik, qiḷiqtatka nappaġniqsuat siatqikhutiŋ. Ilivsiḷiasii kiavaaġniñiqsuat avataanun pigma suli purvigivlugu.”

⁸ “Isumavich uvva umialiguġniaġasugalutin aasii atanniqsuġluta?” aniqatiiŋisa apiġigaat. Tavraasii uumigilipiksuaqsiññaŋagaat siññaktuŋi pisigivlugich suli uqaluŋiḷḷu.

⁹ Tavrasuli Joseph siññaktuvsaaŋaruq aasii kilikługich aniqatiini, “Siññaktuvsaaqtuami, tautukługu siqiñiq, tatqiq, suli qulit atausiuruat (11) uvluġiat kurraqhutiŋ putqataġniqsut uvamnun.”

¹⁰ Uqallautiŋammiñiġaaptauq aapani siññaktumigun, aasii aapaŋata suaŋaniġaa: “Uvvauna qanusiq siññaktuq? Uvva isumavich aakallu, aniqatiitillu, uvaŋalu qaiḷuta purvigisaqtuġniaġnasugivlutin?”

¹¹ Joseph aniqatiiŋisa killuġiŋaniġaat, aglaan aapaŋata isumalaaġutigiŋaniġaa iluqaan.

Joseph Tunimmarruŋ suli Egypt-muurrauvluni

¹² Uvlut iḷaŋanni Joseph aniqatiiŋich Shechem-muŋarut qaunagiyyaqługich aapamiŋ niġrutiŋich,

¹³ Israel-gum uqallautigaa Joseph, “Shechem-muqugikpiñ, aniqatignun qaunaksriruanun niġrutinik.” Joseph-gum kiugaa, “Itqanaitchuŋa.”

¹⁴ Aapaŋata uqallautigaa, “Tautugiakkich aniqatiitin suŋitkaluaġmagaisa suli niġrutit nakuugaluaġmagaisa, aasii qaiḷutin uqallautisaqtuġluŋa.” Tavra aapaŋata tiliŋagaa aullaqtiłługu Hebron Valley-miñ. Joseph tikiñŋaruq Shechem-mun

¹⁵ aasii kukiḷuktuaqtiłługu suŋnamulliqaa nunami iñuum tautukługu apiġigaa, “Sumik imña ivaqłiqpich?”

¹⁶ “Ivaqłiqsuaŋauvva aniqatiimnik, qaunaksriruanik niġrutimignik,” kiugaa. “Uqallautiyumiñaqpiŋa suqpani niġiñiaqtitchisuutilaaŋiññik pamiqsaaŋiññik?”

¹⁷ Aŋutim kiugaa, “Imma aullaaniktuat. Tusaaratka uqallagmata Dothan-mugniaġnivḷutiŋ.” Tavraasii Joseph-gum ullaksauraŋagai aniqatiini aasii paqiłługich Dothan-mi.

¹⁸ Taavva taavuŋa tautukkaat, aasii tikiñŋaiñŋaan, nalunaqtuakun sivunniuŋarut tuqutchukługu.

¹⁹ Avanmun uqaŋarut, “Avva qairuq siññaktuqti.

²⁰ Ki, tuqullakput amna aasii igillugu timaa iḷaŋannun paliŋaruat nivviat. Niġrułługmun tuqunniñiaġmigikput. Iḷitchuġiniaqtugut siññaktuŋich suniaġmagaisa.”

²¹ Reuben-gum tusaavlugich annautiniatakkaluaġaa Joseph. “Tuqunŋiḷḷakput,” uqallaktuq.

²² “Igisiññagsiuŋ uumuŋa nivviamun nunagluktuami, aglaan anniġnasiuŋ.” Tainna uqallaktuq, sivuniqaqhuni annautisukługu iliŋiññiñ aasii utiqtillugu aapaŋanun.

²³ Joseph tikiñman aniqatiimiñun, piiqtitaġaat akuqturuaq qaliġuaŋa asiqpaligaaq.

²⁴ Tavraasii kataktiłługu nivviamun, paliŋaruamun.

²⁵ Niġiñiallaġmiŋ, tautuniqłaktut Ishmael-miunik iglauruanik Gilead-miñ Egypt-mun. Pikukturuat usiŋmigauraġniqsut avuuġutiniglu quġlianiglu.

²⁶ Judah-m uqallautigaich aniqatiini, “Sunnagniaqpisauvagut tuqutkaluaġuptigu aniqatikput aasii nalunaqsaġlugu tuqutauniŋa?

²⁷ Tuniḷakput una Ishmael-miunun. Tainnaġupta anniġñiaŋitkikput; qanukkii uvva, aniqatigigikput, nanmiñiq suli auqatigigikput.” Aniqatiiŋich aŋiqtut,

²⁸ tavraasii Midian-miut tauqsiġñiaqtit nalautchaaġutimmata, aniqatigiiksuat amuŋagaat Joseph nivviamiñ aasii tunivḷugu iñuiññatun (20) qatiqtuanik manigñik Ishmael-miuguruanun, aasii Egypt-muutiŋagaat.

²⁹ Reuben utiqami nivviamun aasii paqinŋił̣ł̣ugu Joseph, aligaŋagaich annuġaani isumaaqhuni.

³⁰ Utiqami aniqatiimiñun uqallaktuq, “Nukatpiaġruk piiññiqsuq! Suniaqpik aasii?”

³¹ Tavraasii tuqutchivḷutiŋ nagruligmik aasii misukługu Joseph qaliġuaŋa auŋanun.

³² Qaliġuaŋa aapamignuutiŋagaat aasii uqallakhutiŋ, “Uvva una paqittaqput. Iġñiqpich una piŋa?”

³³ Ilaata iḷisaġivlugu uqallaktuq, “Ii, tavra piŋa! Niġrułłuum tuqunŋaniġaa. Iġñiġa Joseph siquvyataġiŋaniġaat!”

³⁴ Jacob-gum aligaŋaniġai annuġaani isumaaqhuni suli ativluni miitchugnik ukił̣haanik. Isumaaqpaŋaruq iġñiġmiñun sivisuruamik.

³⁵ Iluqaġmiŋ iġñiŋisa suli paniŋisa qaivḷutiŋ aragiaŋagaat, aglaan akuqtuŋaitkaich arautiŋich uqaqhuni, “Aullaġniaqtuŋa nunaŋannun tuquŋaruat qivġuugaġluŋa iġñiġiramnun.” Tavraasii isumaaġutigiŋaiŋiñŋagaa iġñini Joseph.

³⁶ Tainnaitillugich, Egypt-mi Midian-miut tuniŋagaat Joseph Potiphar-mun, iḷaŋannun Pharaoh-m qaukłiuraŋisa, qaukłiuruamun igluqpaum munaqsriŋiñun.