Genesis 31 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Jacob Qimagman Laban-miñ

¹ Jacob tusaaŋaruq Laban iġñiŋi uqaġnivḷugich, “Jacob-gum aptuma piḷḷakkai supayaat pigiraŋich aapapta. Umiallallaktuq aapapta piŋiññiñ.”

² Iḷitchuġivluniḷu Laban-gum iḷammiuġutaa inmiñun inŋaiqsilaaŋanik qaŋanisun.

³ Tavraasii Atanġum uqallautiŋagaa, “Utiġiñ nunaŋannun aapavich suli nanmiñiq iḷaŋnuglutin. Itqatiginiaġikpiñ.”

⁴ Tavra Jacob-gum kiligiaqtinniġaik Rachel-lu Leah-lu kasuquvluni nunami irvianni pamiqsaaġiraġmi.

⁵ Uqallautigaik, “Uvva qiñiġiga aapaksik uvamnun iḷammiuġutiqaviuraŋaiŋaruq qaŋanisun; aglaan uvva aapagma God-iŋata itqatigisimaaġaaŋa.

⁶ Iluqasik iḷisimarusik savautiŋatilaaŋanik aapaksik iluqaaqługu suaŋŋatiga.

⁷ Naakkauvva ilaata pitqiksiġautiŋagaaŋa suli allaŋŋuqtaqługich akiññaktaaksratka quliñi. Aglaan God-im anniqsinŋaitkaaŋa ilaanun.

⁸ Laban uqallagaġimman, ‘Aglakulaaqtuat nagrulgich akiññaktaaġiniaġitin,’ iluqaġmiŋ pamiqsaat aglakulaaqtuanik ivaraqtut. Uqallagman, ‘Quvluayuuligaat nagrulgich akiññaktaaġiniaġitin,’ iluqaġmiŋ pamiqsaat ivaraqtut quvluayuuligaanik.

⁹ God-im uvva pamiqsaaŋich aapavsik piiyaġaich ilaaniñ aasii qaił̣ł̣ugich uvamnun.

¹⁰ “Siññaktuŋaruaŋa nulliqsaġataġmata, tautukługich aŋusallut nagrulgich nulliqsuat quvluayuuŋarullu, miŋuqłuktuaġuŋarullu, suli aglakulaaqtuaguŋarullu.

¹¹ Isaġulgata God-im uqallautigaaŋa siññaktumni uqaqłuni, ‘Jacob!’ ‘Aaŋ,’ kiugiga.

¹² ‘Qiviaġiñ,’ uqaqtuq, ‘iluqaġmiŋ aŋusallut nagrulgich nulliqsuat quvluayuugurut, miŋuqłuktaagulaaqtut, suli aglakulaaqtut. Uvaŋa taamna nalautititkiga qanukkii uvva qiñiŋagiga iluqaan Laban aŋalatchisaa iliŋnun.

¹³ Uvaŋa tavra God niptaŋaruaq iliŋnun Bethel-mi, nalunaiqsivigñi uyaġagmik itqautausaqługu olive uqsruanik kuvivḷugu suli unniqsuqłiivḷutin tavrani uvamnun. Ki itqanaiyaġlutin utiġiñ nunamun annivigiŋaraġnun.’”

¹⁴ Rachel-guvlu Leah-vlu kiugaak Jacob, “Sumik piiġutiŋaruq kiŋuvaannaktaaġiyumiñaqtaptignik aapaptigniñ.

¹⁵ Ilaata aŋalatchuugaatiguk allaniñ nunaniŋŋaqtauruatun. Tuniŋagaatiguk, suli atuaniŋagaa iluqaan manik akiḷiutauŋaruaq uvaptignun.

¹⁶ Iluqaan suġaliq God-im piŋaraŋa aapaptinniñ uvaguk pigigikpuk suli qitunġamnuk. Qanupayaaq God-im uqallautiŋakpatin tainna piiñ.”

^17-18 Tavraasii Jacob itqanaiyaŋaruq utiġukłuni aapamiñun Canaan-miittuamun. Ikuvlugich miqłiqtuni suli nuliani pikukturuanun, aullaqtinniġaich pamiqsaaġirani sivumiñi, aullautivlugich supayaat piññaktaaġiŋarani Mesopotamia-mi.

¹⁹ Laban qiuqsiyyaŋaruq imnaigutimiñik, aasii piisillugu, Rachel tigligniqsuq iglumi god-igisuuraŋiññik aapami.

²⁰ Jacob-gum pisaasuġmiaġniġaa Laban kiliŋił̣ł̣ugu aullaqsaqtilaamiñik.

²¹ Sunapayaaq pigirani pivḷugu aullaŋaruq qilamiqsruqhuni. Ikaaqługu Euphrates River aasii aullaqivluni qimiġaŋiññun Gilead.

Laban-gum Malikataġaa Jacob

²² Piŋasut uvlut pianiŋmata Laban kiliŋagaat Jacob qimagnivḷugu.

²³ Iñuni pivḷugich malliutiŋagaa Jacob tallimat malġugni uvluni aŋulġataqługu qimiġaŋiñi Gilead.

²⁴ Siññaktuŋagun tavrani unnuaġman God-im ullakługu Laban uqallautiniġaa, “Qaunakłaaġlutin sivuuġasaaġnagu Jacob sumik unnii.”

²⁵ Jacob nullaŋaruaq iġgimun, aasii Laban nullaqłuni iḷaniḷu piqatigivlugich qimiġaŋiñun Gilead.

²⁶ Laban-gum uqallautigaa Jacob, “Summan uvva sagluqiviŋa suli aullautivlugich panitka aġnatun tigurauruatun aŋuyaktuani?

²⁷ Summan sagluqiviŋa suli quviqsaqłuŋa aullaqpich kilikkaluaġnaŋa? Uqallautiŋagumŋa, aullaqtinnayaġikpiñ quviasuutikun atuġlusi suli atuqtuuraqtillugich aviḷuqtautinik suli nuqaqtilignik.

²⁸ Kuniguiqsaaqtinŋitkitin unnii uvva tutaaluutkalu panitkalu. Tainna pikavich isumalluaġiitchuatun piutin!

²⁹ Suaŋŋatiqaġaluaqtuŋa anniġumiñaqłutin, aglaan unnuaq God-iŋata aapavich uqallautigaaŋa qanuq unnii sivuuġasaaquŋił̣ł̣utin.

³⁰ Iḷisimaruŋa aullaqtilaaġnik qanukkii aisuliqhutin aimmivigñun, aglaan uvva summan tiglikpigich god-igiramniñ iglumniñ?”

³¹ Jacob-gum kiugaa, “Qimaŋaruŋa sivuuġavluŋa, piñiaġnasugalugik pannikiñ uvamniñ.

³² Aglaan paqitkupku maani kiña piŋaniqpan god-igiraġnik, ilaa tuqutauniaqtuq. Uvva, iḷavut aŋutit iḷisimarigilugich, ivaqłiġiñ sunik ilvich pigiraġnik aasii piḷugich.” Jacob naluŋaruq Rachel-mun tigliŋatilaaŋiññik Laban god-iŋich.

³³ Laban ivaqłiġiaqtuq Jacob tupqani, suli Leah-m tupqanukhuni, tupqanullu aġnak kivgauruak, aglaan paqinŋiññiġaich god-ini. Tavraasii tupqanukłunisuli Rachel-gum.

³⁴ Rachel-gum ikuŋagaich iñuuraqpaich pikukturuam nanmautaŋanun aasii Laban-gum ivaqłiġvigigaluaġaa iluqaan tupiq, aglaan paqinŋitkaich.

³⁵ Rachel-gum uqallautigaa aapani, “Uumitchautinaŋa, aŋuun, aglaan uvva makilguitchuŋa takkuġni; uvva aalġuviga tatqimi tikiñŋaruq.” Laban ivaqłiġaluaqtuq aglaan paqinŋitkaich iglumi iñuuraqpaich.

³⁶ Tavraasii Jacob piavsaŋaruq. “Sumik imña pimaqłuŋavik?” apiqsriñiqłaktuq. “Sumik imña pitquramik navgiŋavik iliŋnun ivaġiaġumiñaqsivḷuŋa?

³⁷ Uvva ivaqłianiktutin suġautapayauramniñ, sumik iglum suġautaŋanik paqitpich ilvich pigiraġnik? Iḷḷiuŋ mauŋa iñugiraqpiḷḷu iñugmalu tautullaraŋannun, aasii iliŋich sivunniġumaut nalliqpuk nalaunŋammagaan.

³⁸ Nayuŋagikpiñ uvva iñuiññani (20) ukiuni; imnaiġiratin suli nagruliktin ivanaqsimman ivasuummiut, suli niġiḷġataŋaitchuŋa aŋusalluŋiñik imnaigutikpich.

³⁹ Tavraasii imnaich tuqutaummata niġrułługniñ, uvaŋa tammairaġisuugitka. Iliŋnuutilaitkitka uvaŋa patchisauŋiññiḷuŋa. Simmausiqsuksraġinisuugitin uvamnun suugaluaġmata tigliktaŋich uvlumi naakka unnuakkaluami.

⁴⁰ Iñugiaktuani nagliksaaġuuruŋa uunnaġmiñ uvlumi suli qiiyannamiñ unnuami. Siñiyuitchuŋaunnii.

⁴¹ Tainna tavra inŋaruq iluqaiññi iñuiññani (20) ukiuni itqatigikapkiñ. Akimiaġutaiḷani (14) ukiuni malġuuk panikiñ savautigiŋammigikkak—itchaksrani suli ukiuni pamiqsaagutitin. Quliñisuliuvva, allaŋŋuqtaġmigitin akiññaktaatka.

⁴² God-iŋata aapama, God-iŋatalu Abraham suli Isaac-gum, itqatigiŋaisuaqpaŋa, aullaqtitaniŋanayaġiŋma suuramikunnii suġautaiḷaaġluŋa. Aglaan God-im tautuŋagaa siġḷiġniuġutiga suli savagniġa, aasii uvva unnuaq ilaata isivġiutini nalautitkaa.”

Sivunniuġutaak Jacob-lu Laban-guvlu

⁴³ Laban-gum kiugaa Jacob, “Ukuak nutaqqak aġnak uvaŋa pannika; miqłiqtuŋich pigigitka, makua suli pamiqsaat pigimmigitka. Uvvaami, sunapayaaq qiñiqtan maani uvaŋa pigigiga. Aglaan suniaqpikaasii aullaqsaiḷiyumiñaiññapkik pannika suli miqłiqtuŋiḷḷu,

⁴⁴ itqanaitchuŋa sivunniuqatigisukłutin. Qaliġiiksitchiḷuk uyaġagnik itqautigillaaraksraptignik sivunniuġutiptignun.”

⁴⁵ Tavraasii Jacob uyaġagmik napaqutchiŋaruq itqautauruksramik.

⁴⁶ Uqallautiŋagai iñuni katitchitquvlugich uyaġagnik suli qaliġiiksillugich. Tavrani aasii niġiŋarut saniġaanni qaliġiiksitat uyaġaich.

⁴⁷ Laban-gum atchiŋagaa Jegar Sahadutha-mik, Jacob-guvli atchiqł̣ugu Galeed-mik.

⁴⁸ Laban-gum uqallautigaa Jacob, “Taapkua qaliġiiksitat uyaġaich itqautauniaqtut uvaptignun.” Tainnamik taamna ini atchiŋagaat Galeed-mik.

⁴⁹ Laban uqallavsaaqłunisuli, “Atanġumtuq qiñiqsimaaġlisiguk avinŋagaluaqtillunuk.” Tavra taamna ini atchiŋamammiġaat Mizpah-mik.

⁵⁰ Laban uqavsaaqtuq, “Aŋalalluataŋitkupkik pannika naakka allanik nuliaġlutin, nalugaluaġuma, itqaumalutin God-im qiñiqsimaaġaatiguk.

⁵¹ Uvva ukua uyaġaich qaliġiiksitatka akunnaptignun, suli uvva itqaummatauniaqtuaq napaqutaq uyaġak.

⁵² Iluqatik qaliġiiksitallu uyagaich napaqutaġlu uyagak itqaummatiksrauniaqtuk. Qaaŋiġñiaŋitkitka qaliġiiksitat anniġiaqsaġlutin, suli qaaŋiġñiaŋiñmigiñ qaliġiiksitat suli napaqutaq uyaġak anniġiaqsaġluŋa.

⁵³ God-iŋa Abraham suli God-iŋa Nahor-m isivġiqsiginiaġikpuk akunnaptigni.” Tavraasii, atqagun God-iŋata aapami Isaac-gum nanġaqsimaaqtaŋagun, Jacob unniqsuqłiimaruq nalautchukługu ilaata unniqsuqłiisigirani.

⁵⁴ Jacob tuqutchiŋaruq niġrunmik, aitchuutigiraġmiñik ikipkautikun iġġimi, suli aiyugaaqługich iñuni niġiqatigisukługich. Niġianikamiŋ, unnuiŋarut iġġimi.

⁵⁵ Uvlaatchaurami uvlaakumman Laban-gum kuniguiqsaaġniġaich tutaaluuni pannigñiḷu, suli qaitchivḷuġi quviasaaġunmik, aasii aullaqłuni aiñmun.