Genesis 24 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Tuvaaqatiksraŋa Isaac-gum

¹ Abraham aŋayuqaksraġuqtuq, Atanġum piḷḷuatautiqaqtinŋagaa supayaurakun.

² Uqallautigaa utuqqauniqsraq kivgani, qaunaksrauruaq suġalipayaamiñun, “Unniqsuqłiiguiñ iḷḷilugu argaiñ nalikkaamnun.

³ Unniqsuqłiitqugikpiñ atqagun Atanġum, God-auruam qiḷagmullu nunamullu, tuvaaqatiksraġniaŋiññiḷugu iġñiġa maaŋŋa Canaan-miumik.

⁴ Utiqtuksraurutin nunamun annivigiŋaramnun tuvaaqatiksraġiaġlugu iġñiġa Isaac iḷagiramniñ.”

⁵ Aglaan kivgauruaq apiqsriruq, “Aasii niviaqsiam maliguŋitpaŋa mauŋa? Utqutiniaqpigu tavra iġñiġiñ taamuŋa nunamun irvigiŋaraġnun?”

⁶ Abraham-gum kiugaa, “Suuramikunnii utqutinagu iġñiġa taavuŋa!

⁷ Atanġum, God-auruam qiḷagmun, aullaqtitaŋagaaŋa aimmavianiñ aapagma, aimmavimniḷḷu, nunaŋaniḷḷu iḷagma, aasii uqallautiŋagaaŋa unniqsuqłiivḷuŋa qaiññiaġnivḷugu manna nuna kiŋuvaamnun. Tilisiñiaqtuq isaġuligmiñik sivugni, tuvaaqatiksrallayumagiñ taamaŋŋa iġñiġa.

⁸ Niviaqsiam qaiqatigisuŋitpatin, tigummirauŋaiġñiaqtutin uumaŋŋa unniqsuqłiisigiraŋaġniñ. Aglaan suuramikunnii iġñiġa taamuŋautiruksraġiŋitkiñ.”

⁹ Tavraasii kivgauruam argani nalikkaŋanukkaa Abraham-gum, ilaata qaukłiġiraġmi, aasii unniqsuqłiivḷuni savaaġiniaġnivḷugu Abraham apiqsriaġiraŋa.

¹⁰ Kivgauruaq, qaunaksrauvluni Abraham suġaliŋiñik, aullaurriŋaruq qulinik qaukłiġmi pikukturuaŋiññik silviłługi akisuruanik aitchuusiamignik qaukłiġmigniñ aasii aullaqłuni nunaŋanun Nahor-m Mesopotamia-mi.

¹¹ Tikiññami, pikukturuat sitquqtinniġaich nivviamun siḷataani nunaaqqim, uvluq anaqaksraaŋaiñŋaan, aġnat imiqtaġiaġvikaaŋanni.

¹² Aŋaiyyuruq, “Ataniiq, God-iŋa umialigma Abraham, piḷḷuatautiqaqtinŋa uvlupak unniqsuqłiisigiŋarallu nalautillugu umialimnun.

¹³ Uvva uvaniittuŋa nivviami niviaqsiat nunaaqqimiñ qaivḷutiŋ imiqtaġiaqtaġviŋanni.

¹⁴ Uqallagniaqtuŋa inna iḷaŋannun, ‘Imiqaġviiñ atqaġlugu imiksriñŋa.’ Uqallakpan, ‘Imiġiñ, suli imiksraġniaġmigitka pikukturuat,’ taaptumiŋauniaqtuq naliġaktaaġiran ilvich kivgaġnun Isaac-mun. Tainna nalautitpan, iḷisimaniaqtuŋa iliŋnun taŋŋiqsilaaŋa unniqsuqłiisigiŋaran umialimnun.”

¹⁵ Aŋaiyyutaa naatkaluaqtinnagu, Rebekah tikitchuq imiqaġviñi iqsrukługu. Paniginiġaa Bethuel-gum, iġñiguruam Nahor-mullu Milcah-mullu, Nahor Abraham-gum aniqataa.

¹⁶ Aġnaġipiaġataŋaruq taamna niviaqsiaq aŋusiuŋaił̣ł̣uniḷu. Nivviamuŋaruq, immiqł̣ugu imiqaġviñi, aasii utiqłuni.

¹⁷ Kivgauruam aqpałłuni kasuġiaŋagaa aasii uqallakłuni, “Imiksritchaŋŋaata imiqaġvigñiñ.”

¹⁸ Uqallaktuq, “Imiġiñ, aŋuun,” imiqaġviñi atqaqtualukkamiuŋ imiqtitkaa.

¹⁹ Imianigman, uqallautigaa, “Imiksraŋiññik qaġġirriñiaġmiuŋa pikukturuat imiġumaut imiġuiqsuaġlutiŋ.”

²⁰ Qilamiqsruaqłuni imaiqsualukkaa imiqaġviñi niġrutit imiqaġviannun aasii aqpamik nivviamun imiksraisuvsaaqłuni, iluqaisa imiqtitanigataqługich pikukturuat.

²¹ Kivgauruam qiñiŋaġaa nipaiḷaaqłuni taamna aġnaq, iḷitchuġisukłuni Ataniġmun taŋŋiqsinmagaan piraksrautini.

²² Naatchimman, kivgauruam aitchuŋagaa qiŋaġunmik piḷiaguruamik kaviqsuamik manigmik, malġugniglu tayaġutignik piḷiagummiruagnik kaviqsuamik manigmik.

²³ Uqallaktuq, “Kiña aapagiviuŋ? Igluani iniqaqpa iñugiratkalu siñiktaġviksraptignik?”

²⁴ “Aapaga Bethuel iġñiŋa Nahor-m Milcah-vlu,” kiugaa.

²⁵ “Ivigruaniglu pamiqsaallu niqiŋiññik niqaukkaqtugut igluptinni, iniqaqtugullu siñiktaġviksravsiññik.”

²⁶ Tavraasii aŋun punŋaruq aŋaiyyuvigivlugu Ataniq.

²⁷ Uqallaktuq, “Nanġaqtauli Ataniq, God-iŋa umialigma Abraham-gum, piŋitqataaŋił̣ł̣uni nalautittaŋa unniqsuqłiisini umialigiramnun. Atanġum aullatiŋagaaŋa nalaupiallakługich umialiŋma iḷaŋich.”

²⁸ Niviaqsiaq aqpałłuni aakami igluanuŋaruq aasii quliaqtuaqłuni iluqaanik nalautittuamik.

²⁹ Rebekah aniqatiqaŋaruq aŋunmik atiqaqtuamik Laban-mik, aasii aqpamik animaruq nivviamukłuni ullakługu Abraham kivgaŋa taamaniittuaq.

³⁰ Laban-gum tautuŋagaich qiŋaġullu tayaġutillu taliŋigñi aniqanmi tusaavlugiḷḷu uqaluŋich aŋutim Rebekah-mun. Ullakkaa Abraham kivgaŋa, qikaqtuaq pikukturuat saniġaanni nivviam qaniŋani,

³¹ uqallautivluguasii, “Qaiñ uvaptinnugluk. Atanġum uvva piḷḷuatautiqaqtinniġaatin. Summan makitaiññaqpich maani? Itqanaiŋagiga amma iniksran iglumni, iniksraqaġmiut pikukturuat.”

³² Tavraasii kivgaq iglumuŋaruq, aasii Laban-gum usiagiyaġniġaich pikukturuat aitchuqługulu ivigruanik nallaviksraŋiññik pikukturuat allaniglu niqiksraŋiññik. Aasii imiġmik qaġġirrivḷugu Abraham kivgaŋata iñugiraŋisalu isigamiŋnun iqaġiviksraŋannik.

³³ Niqiksraŋiññik qaġġirrimmata, Abraham-gum kivgaŋa uqallaktuq, “Niġisaġniaŋitchuŋauvva uqallaqqaaŋaunnaŋa uqaluksrautimnik.” Laban uqallaktuq, “Ki uqaġiñ.”

³⁴ “Kivgauruŋa Abraham-mun,” uqanagutiruq.

³⁵ “Atanġum atqunaqługu piḷḷuatautiqaqtitkaa umialigiraġa aasii umiallaktiłługu. Aitchuŋagaa iñugiaktuanik imnaiñik, nagrulignik, pamiqsaaniglu, qatiqtuanik kaviqsuaniglu manigñik, aŋutiniglu aġnaniglu kivganik, pikukturuat, kakaktiniglu.

³⁶ Sarah, umialigiraġma tuvaaqataa, iġñiqaŋaruaq aaquaganikkami, aasii umialigiraġma qaiñŋagaich suġalipayaurani iġñiŋanun.

³⁷ Umialigiraġma unniqsuqłiipkaŋagaaŋa kamagitquvlugu piraksriutini. Uqallaktuaq, ‘Tuvaaqatiksraġnagu iġñiġa paniŋiññiñ Canaan-miut, nunaŋanni iñuuvigiramni.

³⁸ Aglaan, aullaġutin aapama iñuŋiñun, nanmiñiq iḷamnun, aasii tuvaaqatiksraġlugu tavraŋŋa.’

³⁹ Apiġiraġa umialigiraġa, ‘Aasii maliguŋitkaqsikpaŋa?’

⁴⁰ Umialigma kiuŋagaaŋa, ‘Atanġum, kamagisuuraġma ataramik, tiliñiaġaa isaġuliñi piqatigitqulutin aasii piḷḷuatautiqaqtillutin. Iġñiġa tuvaaqatiksraġniaġiñ nanmiñiq iḷamniñ, aapama iḷaŋiññiñ.

⁴¹ Tigummisaiġñiaqtutin unniqsuqłiisigiraġniñ uvamnun inna, ullautiguvich iḷamnun aasii iliŋisa ayyakpatin, tavra tigummisaiġñiaqtutin.’

⁴² “Nivviamukkama uvlupak, aŋaiyyuruaŋa, ‘Ataniiq, God-iŋa umialigma Abraham, piḷḷuatautiqaqtinŋa savaaġiramni.

⁴³ Uvva uvani nivviamiittuŋa. Niviaqsiaq qaiḷuni imiqtaġiaqpan, apiġiniaġiga imisritquluŋa imiqtautaaniñ.

⁴⁴ Aŋiqpan imiksraġukpagiḷḷu pikukturuat, taavsrumiŋaulituq ilvich tuvaaqatiksraqtaaġiran umialigma iġñiŋanun.’

⁴⁵ Aŋaiyyutiga nipaiḷaaqłuŋa naanŋaisillugu, Rebekah qairuq imiqtautini iqsrukługu aasii takanuŋa nivviamukłuni imiksraġiaqłuni. Uqallautigiga, ‘Imiksriñŋaata.’

⁴⁶ Imiqtaġviñi atqaqtualukamiuŋ tuiqqagmiñiñ uqallaktuq, ‘Imiġiñ, pikukturuat imiqtinniaġmigitka.’ Tavraasii imiqtuŋa, ilaata imiqtinmigaich pikukturuat.

⁴⁷ Apiġigiga, ‘Kia panigivatin?’ Aasii ilaata kiugaaŋa, ‘Aapaga Bethuel, iġñiŋak Nahor-mlu Milcah-vlu.’ Tavra qiŋaġusiŋagiga tayaġutchiqługulu.

⁴⁸ Pułłuŋa aŋaiyyuvigiŋagiga Ataniq. Nanġautiqaŋaruŋa Ataniġmun, God-iŋanun umialigma Abraham-gum, aullatiniġmaŋa nalaupiallakługu umialiŋma iḷaŋa, paqitiłługu umialigma uyuġua, iġñiŋata tuvaaqatiksrautaa.

⁴⁹ Tavra, iviġaumagigupku umialigma pisuutaa iḷisimapkaŋŋa; naakkaunnii piyumaŋiññiġuvich, nivliġiñ, sivunniġumauŋa suniaqtilaamnik.”

⁵⁰ Laban-guvlu Bethuel-guvlu kiugaak, “Tavra taamna Atanġum piraksriutigimmauŋ, qanuġumiñaisimaruguk.

⁵¹ Uvva Rebekah; aullauttuuŋ. Tuvaaqasiutiyumauq umialikpich iġñiŋanun, Atanġum ilaata uqallausiatun.”

⁵² Kivgaŋata Abraham-gum taamna tusaagamiuŋ, pułłuni nanġaġniġaa Ataniq.

⁵³ Tavraasii salapqiiruq annuġaanik suli qiñiyunaqutinik savaaguruanik qatiqtuaniglu kaviqsuaniglu manigñik, aasii qaił̣ł̣ugich Rebekah-mun. Qaitchivḷuniḷu aniqataanullu aakaŋanullu akisuruanik aitchuutinik.

⁵⁴ Tavra Abraham kivgaŋa aŋutillu piqatigirani niġiñiqsut suli imiqłutiŋ, tavrani aasii siñiktaqłutiŋ. Makinnamiŋ uvlaami, uqallaktuq, “Ki, aullaġlaŋa umialimnun.”

⁵⁵ Aglaan Rebekah-m aniqataatalu aakaŋatalu uqallaktuk, “Tamaaniivsaallagliuna qulinuaglaan uvluni, aasii aullaqpaallugluni.”

⁵⁶ Aglaan uqallaktuq, “Aullaqsaiḷiñasigut. Atanġum uvva iglaunimni piḷḷuatautiqaqtitkaaŋa; utiġlaŋa umialimnun.”

⁵⁷ Iliŋiksa kiugaak, “Ququaġlugu amna Rebekah apiqsruġlakput qanuġniaġmagaan.”

⁵⁸ Ququaqługu aasii Rebekah apiġigaat, “Aullaqatigisukpiuŋ una aŋun?” “Ii” ilaata kiugaich.

⁵⁹ Tavraasii Rebekah aullaqtinŋagaak piqatiqaqługu qaŋapak ilaata kivgaŋanik piqatigivlugiḷḷu Abraham-gum kivgaŋalu iñuŋiḷḷu.

⁶⁰ Rebekah uqallautiŋagaak ikayuutiksraŋiññik: “Qanuqtuq, aniqatiiŋ, aakaġuġumautin iñugiakpaktuanun! Kiŋuvaaġiniaqtatillu akimmatiqaġuuyumaut piññaktaaġilugich nunaaqqiŋich akiḷḷiqpich!”

⁶¹ Tavraasii Rebekah kivgaŋiḷḷu niviaqsiat itqanaiyaqłutik ikuniqsut pikukturuanun aullaqatigisaqługu Abraham kivgaŋa, aasii iluqaġmiŋ aullaqłutiŋ.

⁶² Isaac iñuuniaġniqsuq Negev-mi, Beer Lahai Roi-miŋŋaqłuni.

⁶³ Aniñiqsuq anaqaqsraaqtuami pisuaqtuaġiaqłuni nunaraami aasii tautukługich pikukturuat qaiḷġataviksuat.

⁶⁴ Rebekah-m tautukkamiuŋ Isaac, niuŋaruq pikukturuamiñ

⁶⁵ aasii apiġivlugu Abraham kivgaŋa, “Kiña amna aŋun pisuaqłuni tuŋiptinnukpa?” “Umialiga Isaac taavva,” kivgauruam kiugaa. Tavraasii Rebekah-m nasaġauramiñik taluniġaa kiiñani.

⁶⁶ Kivgauruam uqautigaa Isaac iluqaanik nalautittuanik savaaġiramiñik.

⁶⁷ Tavraasii Isaac-gum Rebekah tupiġmuutiŋagaa aakami Sarah-m tupqanun, aasii tuvaaqasiutivlugu. Isaac-gum piviuttaġiqpaŋagaa Rebekah, araktigivluguasii aakamiñik piitchiaqaġnimiñi.