Deuteronomy 1 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Aullaqisaaġun

¹ Ukua Moses-gum uqaluŋi iluqaiññun iñuŋiñun Israel nunagluktuamiillaġmiŋ qavanitchiani Jordan River-m. Natiġnaŋaniiłłutiŋ Jordan River-m qaniŋani Suph, qitqani ukua nunaaqqich, Paran akianiiłłuni aasii ukua taavanitchianiiłłutik, Tophel, Laban, Hazaroth Dizahab-lu.

² Iñuum pisuaġumiñaġaa qulit atausimi (11) uvluni Mount Sinai-miñ Kadesh-Barnea-mun qimiġaŋisigun Edom.

³ Uvluqqaaŋani tatqiani qulit atautchim (11th), ukiiganikkamiŋ malġukipiani (40th) ukiuni uniññamirruŋ-qaŋa Egypt, Moses-gum uqautiaqsigaich supayaanik Atanġum uqaurrutigitquraŋiññik.

⁴ Taamnauvva nalautinŋaruq Atanġum akiisitanigmagik ukuak: umialiŋat Amor-miut Sihon atanniqsuiruaq Heshbon-miñ, aasii suli umialiŋat Og Bashan-miut, atanniqsuiruaq Ashtaroth-miḷḷu Edrei-miḷḷu.

⁵ Qavanitchianiillaġmiŋ kuugum atiqaqtuam Jordan-mik nunami Moab-mi, Moses-gum kaŋiqsipkaġniuraanagutiŋagaich God-im pitquraŋiññik iḷisaurrutiŋiññiglu. Uqautivlugich inna,

⁶ “Mount Sinai-miitilluta, Atanġum God-ipta uqallautiŋagaatigut inna, ‘Tavrani iġġimiitpaaniktusi.

⁷ Paġnalusi aullaġitchi tuŋaanun qimiġaŋisa Amor-miut siḷallipayaaŋiññullu, Jordan Valley-mun, qimiqqanun, natiġnanullu, paanitchiġmiittuanullu nunanun, siñaanullu Mediterranean Sea-m. Canaan tuŋaaġilugu qaaŋiġḷugich Lebanon Mountains tikiḷgataġlugu Euphrates River.

⁸ Tamanna nuna iluqaan uvaŋa Atanġum unniqsuqłiutigiŋaraġa maŋŋuuvsigñun, Abraham-mun, Isaac-mun, Jacob-mullu, kiŋuniiŋiññullu. Aullaġusi piññaktaaġiyyaqsiuŋ.’”

Moses Inillairuq Aullarriksranik

⁹ Moses-gum uqallautigaich iñuich, “Mount Sinai-miinŋaptasuli uqallautiŋagivsi inna ‘Igliġutianikkumiñaitkivsiuvva kisima.

¹⁰ Atanġum God-ivsi iñugiaksipkaŋagaasi uvlugiaŋisitun qiḷaum.

¹¹ Atanġuptuq, God-iŋata maŋŋuuvsi, iñugiaksipkavsaasugruglisi piḷḷuataqtillusiḷu, unniqsuqłiunmisun!

¹² Aglaan qanuġluŋa kisima iluaqsruiḷḷaniaqpik atiŋirrutiqaaqsiguvsi?

¹³ Naliġagitchi isumaturuanik, kaŋiqsiumaruaniglu, aŋalatchivaalluŋitchuaniglu aŋutinik maŋŋuullaavsigniñ, aullarriyumaut.’

¹⁴ Iviġaumagiŋasugaaqsi tainna pigupta iluaġivlugu.

¹⁵ Tavraasii isumaturuaniglu aŋalatchivaalluŋitchuaniglu naliġaavsiksun aullarriksraqłusi. Iḷaŋich qaukłiḷiutivlugich 1,000-tun, iḷaŋich tallimakipiatun (100), iḷaŋich malġukipiaq qulitun (50), iḷaŋich aasii qulitun. Atanauraniglu inillaivsaaqłuŋa maŋŋullaaguruaniñ.

¹⁶ “Tavra tavrani piraksriġitka, ‘Naalakkisigisi atiŋirrutit akunnavsigñi. Iluatun isivgiiḷusi atiŋirrutipayaanik, iḷagigaluaġuvsigik, naakkaunnii allaniŋŋaqtaugaluaqpata iñuuniaqataullasiŋavlutiŋ akunnavsigñi.

¹⁷ Iḷaalliqsuutiyumaniġmun aŋalatinnasi sivunniġñiaġnivsigñi; isivġiiruksraurusi atilugu kiñaugaluaqpan. Iqsiginagu kiñapayaaq, atakkii sivunniutisi God-miŋŋaqtaurut. Suna siġġaġnaqtuaġiguvsiuŋ uvamnuutisaġiksi, uvaŋa sivunniuġniaqtuŋa.’

¹⁸ Tavrani piraksriqsuŋammigivsi maliġuagaksrapayaavsiġñik.

Suiḷaukkivḷutiŋ Naipiqtuqtuat Aullaqtitaurut Kadesh Barnea-miñ

¹⁹ “Kamagiŋagikput Atanġum God-ipta piraksriutaa. Unił̣ł̣ugu Mount Sinai apqusaaŋagikput iglaullapta aŋiruaq piaġliuġnaqtuaq nunagluktuaq tuŋaannun qimiġaaŋisa Amor-miut. Tavraasii tikił̣ł̣ugu Kadesh Barnea,

^20-21 uqallautiravsi, ‘Uvvahii tikitkivut qimiġaaŋi Amor-miut, taamna Atanġum God-ipta, God-iŋatalu maŋŋuupta, qaiññiaġniŋaraa uvaptignun. Tautuksiuŋ, uvva tikitkiksi. Piññaktaaġiyyaqsiuŋ piraksriutaatun. Piñatchiaŋaiġḷusi iqsiŋaiġḷusiḷu.’

²² “Aglaan ullakłuŋa uqallautigivsiñŋa, ‘Tilirisauvagut aŋutinik sivuptigni qiñiġaaqulugu nuna, apqutiksraksiuqulugiḷḷu qanusiummagaaġlugiḷḷu nunaaqqiŋich.’

²³ “Iviġaumagivlugu uqaluksi, qulit malġuugnik (12) piriksraqtuŋa kiŋuniillaavsigñiñ.

²⁴ Aullaŋarut qimiqqanun qiñiġaaqłutiŋ tikiḷġataqługu Eshcol Valley.

²⁵ Utiqamiŋ qaġġirriŋarut siiġñanik taavaŋŋa nunamiñ, quliaqtuaġivlugu nunagipiallagnivḷugu Atanġum God-ipta aitchuutiginiaġniraa.

²⁶ “Tavraaglaan paaqłaŋavlusi akiḷḷiqsruaqsiḷgitkiksi piraksriutaa Atanġum God-ivsi, nunamuguŋisaallavsi.

²⁷ Uqaviḷugmiusiuvva avanmun: ‘Atanġum uumigigaatigut. Aullautiŋagaatigut Egypt-miñ saqitchuksiññaqłuta Amor-miunun, tuqutquvluta iliŋiññun.

²⁸ Summanmiuvva taavuŋaġniaġmivisa? Iqsirugut uvva. Aŋutit tilirapta kilikkaatigut iñuiyguuq suaŋałhaaqtut aŋiłhaaġmivḷutiŋ uvaptigniñ, nunaaqqiŋigguuq katchiqaġmiut qutchipiaġataqtuanik pamma pamuŋa. Tautugmiut suli iñukpasugnik taavani.’

²⁹ “Tavra uqallautigaluaġivsi, ‘Iqsigiŋaiqsigi apkua iñuich.

³⁰ Atanġum God-ivsi sivulliuġniaġaasi, aŋuyautilusiḷu, piḷġusimisun Egypt-mi

³¹ nunagluktuamiḷu. Qiñiŋagiksi igliġutimmasi surruutaił̣ł̣usi mauŋa tikiḷġataqtillusi, aapauruam tigumiaġmatun iġñiġmiñik.’

³² Tavraaglaan uqautiuraġniaqtillusi uvamnun, ukpiqqutaitchusi Ataniġmun, God-ivsiññun,

³³ suli sivulliuġuugaluaqtiłłusi nullaġviksravsiññun. Apqutiksraqsi nalunaisinmigaa, ignikun unnuami uvlumiasii nuviyakun.

Atanġum Tatavsaġaa Israel

³⁴ “Atanġum naalaġnivḷugich kiŋuniivsi uqaviḷuutiŋich qinnaliqł̣uni sivunniŋaruq inna,

³⁵ ‘Nallivsiunnii paŋmapak iñuuruasii piḷukłusi kiŋunġuruasi isiġniaŋitkiksi nunalluataq unniqsuqłiutigiŋaraġa maŋŋuuvsigñun.

³⁶ Caleb-gum iġñiŋata Jephunneh-m isiġniaġaa. Uvvakii ukpiġiŋaiyuitkaaŋa, nuna qiñaaganiŋaraŋa qaiññiaġiga ilaanun kiŋuniiŋiñullu.’

³⁷ Pisigivlusi Atanġum qinnautiŋammigaaŋa inna uqallakłuni, ‘Ilvich unii, Moses, isiġniaŋiñmigiñ nuna.

³⁸ Suaŋŋaksaġumagiñ Joshua-m ikayuqtikpich piyumalaaġutaa, Nun-gum iġñiŋa. Igliġutiniaġaich Israel-gum kiŋuvaaŋich nunannaktaaksrautaannun.’

³⁹ “Atanġum aasii iluqasi uqallautiŋagaasi, ‘Miqłiqtusi puttuqsriḷḷasiŋaitchuat iluaqtuamik naakka piḷuktuamik, isillaniaqtut taaptumuŋa nunamun—miqłiqtusi uqausiġiŋarasi akiḷḷivsiññun aullautiniaġnivḷugich. Nunannaktaaqaqtinniaġitka.

⁴⁰ Ilivsiḷiasii iñuich, utiqsiññaġitchi nunagluktuamun tuŋaaġilugu Red Sea.’

⁴¹ “Kiugivsiñŋa, ‘Moses, uvvaasi piḷuksirugut paaqłakługu Ataniq. Akkupak aglaan aŋuyagiaġniaqtugut, Atanġum God-ipta piraksriutaatun.’ Iluqasi aŋuyagiaqsaaqsirusi, isumavlusi siġḷiġnaiññasugivlugu aŋuyagniq qimiqqani.

⁴² “Atangum uqallautigaaŋa, ‘Uqautikkich aŋuyagiaquŋiḷḷugich, akiiññiaqtut nayuġniaŋitkitkakii.’

⁴³ Uqautiuraġniaqtillusi Atanivsiññun sivunmuulgitchusi, paaqłagruiññaqługu kamanniraaqłusi aullaqilgitchusi qimiqqanun.

⁴⁴ Amor-miut, iñuuniaqtuat qimiqqani, saanmasi igutchasalaktun, qimaaratchiŋagaasi Hormah-muaglaan.

⁴⁵ Tavra kappiatuġvigilgitkiksi Ataniq ikayuquvlusi aglaan naalaġniŋaitkaasi naalaġnisunġiŋagaasi.

⁴⁶ “Tavraasii, Kadesh-miisugruŋarusi.