Acts 2 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Ilitqusiġiksuaq Qairuq

¹ Tavra uvlua Pentecost-liqivium tikiñman, iluqaġmiŋ ukpiqtuat kasimaŋarut inimi atautchimi.

² Tavraŋŋatchiaq qiḷaŋmiñ qaiŋaruq sukpaluk anuqsraallaviñaqtuatun, aasii immiŋagaa iluqaan igluqpak kasimaviat.

³ Tavra tautuŋarut qiññaqaqtuanik uqqatun igniġnik siamittuanik inmiŋnun, aasii iñullaa aksiuŋagaa uqqatun ittuam.

⁴ Aasii iluqaġmiŋ immiqsauŋarut Ilitqusiġiksuamik, aasii uqaaqsivḷutiŋ allanik uqautchiñik naluramiŋnik, Ilitqusiġiksuam suaŋŋasiġmatiŋ uqaġumiñaqsivḷugich.

⁵ Tavra Jerusalem-mi iñuuniaqtuaqaŋaruq Jew-nik, God-iliqiruanik iñuŋnik, qairuanik nunapayauraniñ.

⁶ Tavra tusaakamirruŋ taamna piruaq, iñusalaich katinŋarut atautchimun. Aasii tuavaallaŋarut, qanuq iñullaam tusaaŋagaich ukpiqtuat uqaqtuat ilaisa uqausiḷḷaamiktun.

⁷ Kamasualavlutiŋ aliuqłutiglu uqallaŋarut, Uvvaukua iluqaġmiŋ uqaqtuat Galilee-ġmiugurut.

⁸ Aasii qanuqłutiŋ tusaavisigik uqaqtuat uvagut uqausiḷḷaaptigun?

⁹ Uvagut uvva Parthian-miut Mede-miullu Elamite-miullu iñuŋiḷḷu Mesopotamia-m Judea-vlu Cappadocia-vlu Pontus-lu Asia-vlu,

¹⁰ Phrygia-miḷḷu Pamphylia-miḷḷu Egypt-miḷḷu nunaŋiñiḷḷu Libya-m qanittuam Cyrene-mun, iḷavullu piruat Rome-miñ,

¹¹ iluqaġmiŋ Jew-llu, Jew-guŋitchuallu ukpiliŋaruat Jew-guruatun, iḷavut suli qaiŋaruat Crete-miñ Arabia-miḷḷu. Tamarra iluqaisa tusaagivut uqaqtuat uvagut nanmiñiq uqausivsiktun, uqautigivlugich kamanaqtuat sut God-im piŋaraŋi.

¹² Tavra iñuich kamasuŋarullu kaŋiqsiḷḷaiŋarullu, apiqsruqtuutivlutiŋ avanmun, Sumik taamna sivuniqaqpa?

¹³ Aglaalli allat kipakłiqł̣utiŋ ukpiqtuanik uqaŋarut, Uvvaukua iñuich imiŋasiñiqsut.

Peter-m Alġaqsruutaa

¹⁴ Tavra Peter, makitqatauvluni qulit atautchimun tilirauruanun, nipatusivḷuni uqautirraqsiŋagai iñusalaich uqaqłuni, Jew-guqatitkaa, iluqavsiḷu iñuuruasii Jerusalem-mi, naalaġnisiŋa uqallautiksrautimnik.

¹⁵ Aŋutit ukua imiŋasiŋaitchut tainna isummatigikkasi, qanuq uvva nainukłaaqpaalluktuq uvlaami.

¹⁶ Aglaan taamna taŋŋiutauruq uqaqtaata God-im Joel uqaluanun inna,

¹⁷ “God uqallaŋaruq, Tavra aqulliġñi uvluni inna piñiaqtuŋa. Kuviñiaġiga Ilitqusiġiksuaġa iñupayaanun. Igñisiḷu panisiḷu uqaqtiġuġlugich uvamnun, suli nukatpiasi qiñiqtuuraaqtitauniaqtut pisuutimnik, suli utuqqanaasi siññaktuqtitaulutiŋ pisuutimnik.

¹⁸ Aaŋ, uvluni taipkunani siaminniaġiga Ilitqusiġiksuaġa kivgamnun, aŋutikkaluanun aġnanullu, aasii iliŋisa uqautiginiaġaat pisuutigikkaġa.

¹⁹ Suli qiñiqtinniaġitka nunamiittuanun tatamaatchagnaqtuat qiḷaŋmi pamani. Suli aliuġnaqtuat nalupqinaiyautit suaŋŋatiqaqtilaamnun maani nunami. Auk maqipkaqtauluni, igniġlu, puyuġruaġlu.

²⁰ Siqiñiq taaqsiñiaqtuq, suli tatqiq kaviqsiñiaqtuq auktun sivuani Atanġum isivġiiviksrautaata qaiñiksraŋan kamanaqtuaq, naluruuraaġnaġumiñaitchuaġlu.

²¹ Aasii kiñaliqaa ikayuqtaiḷiqiruaq Ataniġmun annaurrauniaqtuq.”

²² Iñuŋi Israel, tusaasigik ukua uqaluich. Ilivsiññun God-im ukpiġnaqsiḷiŋagaa Jesus Nazareth-miu ilaan piksraqtaaġiŋatilaaŋanik, savakłuni ilaagun kamanaqtuanik, aliuġnaqtuaniglu. Taamna iḷisimagiksi, qanuq tamatkua piŋagai akunnavsiññi.

²³ God-im ilaan pisuutigivlugu, iḷisimavluniḷu, sivunniutianiŋagaa Jesus aitchuutautquvlugu ilivsiññun. Aasii ilivsi tuqunŋagiksi, piḷuusiqirinun kikiaktuutipkaqługu aŋarrauramun.

²⁴ Aasii God-im aŋipkaŋagaa tuqqunmiñ, pilluktiłługu suaŋŋataaniñ tuqqutim, qanuq tuqqutim tigutaaqtaġiyumiñaiñŋagaa.

²⁵ David aglaŋaruq Bible-ni sivuniġivlugu Jesus inna, “Iḷisimaruŋa Atanġum itqatigigaaŋa ataramik. Ił̣uiḷḷiuġniaŋitchuŋa, qanuq ilaa saniqqamniittuq taliqpiŋma tuŋaani.

²⁶ Taamna pisigivlugu quviasukpaktuŋa, suli uqaluktuŋa nanġautinik ilaanun. Suli uvaŋa tuquyumaaġaluaqłuŋa nalupqisuŋitchuŋa iñuutqigñiaqtilaamnik.

²⁷ Qanuq ilivich God suksraaġniaŋitkiñ ilitqusiġa inaannun tuquŋaruat, naaggaunnii Piḷuutaitchuat aupkaġniaŋitkiñ.

²⁸ Iḷisautiŋagiŋma apqunmik kaŋiḷḷiññaqtuamik iñuggunmun, aasii nayuqłuŋa quviasuutiqpaqaqtinniaġiŋma.”

²⁹ Aniqatiit, uqaqtuksrauruŋa ilivsiññun kaŋiqsiñaqsiḷugu maŋŋuptigun David-kun, ilaa tuquŋaruq, iḷuvġuruġlu, aasii iḷuvvivian nayuġaatigut uvlupaŋmun-aglaan.

³⁰ David God-im uqaqtigiŋagaa, suli iḷisimaŋaruq God-im unniqsuqłiisaanik inmiñun. God-im unniqsuqłiiŋagaa David iḷaŋat kiŋuniŋisa umialiguqtinniaġnivḷugu ilaatuttauq.

³¹ David puttuqsripkaqtauŋaruq qanuq piyumaaqtilaaŋanik God-im, aasii uqallausiġiŋagaa aŋiyumaaqtilaaŋa Christ, aasii uqallakłuni inna, “Ilaa suksraaqtauniaŋitchuq nunaŋannun tuquŋaruat. Ilaan timaa auniaŋitchuq.”

³² Taamna Jesus God-im aŋipkaŋagaa, aasii taavrumuuna uvagut iluqata ukpiqtuat iḷisimaraurugut.

³³ Ilaa mayuurrauŋaruq taliqpiata tuŋaanun God-im, aitchuusiaqaqłuni ilaaniñ Ilitqusiġiksuamik, Aapami unniqsuqłiisaatun. Aasii taamna paŋmapak tautukkaqsi tusaakkaqsiḷu ilaan aitchuutaa, kuvikkaŋa uvaptiŋnun.

³⁴ David mayuurrauŋaitchuq qiḷaŋmun Christ-tun, aglaan inmiñik uqallaksiññaŋaruq inna, “Ataniq uqallaŋaruq Atanimnun, Aquvittin uvuŋa taliqpiŋma tuŋaanun

³⁵ uumigiritin uvamnun akiiḷitchiaġilugich.”

³⁶ Iluqapayauraġmiŋ Israel-guruat iḷisimaruksraurut nalupqisuŋaiġḷutiŋ, taamna Jesus kikiaktuutiraqsi aŋarrauramun God-im ataniġuqtitkaa, Christ-guqługulu.

³⁷ Tavra iñuich tusaakamirruŋ taamna qanuqpisiiḷḷirauŋarut, aasii uqallakłutiŋ Peter-mun iḷitchitquranullu tilirauruanun, Aniqatiit, suniaqpisa?

³⁸ Tavra Peter-m uqallautiŋagai, Isumalitqigitchi, paptaiqsaulusiḷu iluqapayauravsi, atqagun Jesus Christ, God-im suliqutigiŋaiġumagai piḷuutisi itqaumayumiñaiġḷugich, aasii aitchuusiaqaġniaqtusi ilaan aitchuutaanik Ilitqusiġiksuamik.

³⁹ Qanuq God unniqsuqłiiŋaruq taavrumiŋa ilivsiññun, miqłiqtuvsiññullu, iluqaiññullu uŋasikpakkaluaqtuanun, iñupayaanun Atanġum God-ipta ququaqtaŋiñun inmiñun.

⁴⁰ Peter-m piyumasaapiaŋagai allaniglu uqaluŋnik, siḷġiqsuqługiḷḷu, uqaqłuni, Annaksaġitchi tatavsausiaksrautaanniñ ukua piḷuktuat iñuich.

⁴¹ Tavra tamatkua ukpiqtuat Peter-m uqaluanik paptaiqsauŋarut, aasii iḷḷatiruat taavrumani uvlumi 3,000 iñuich.

⁴² Aasii taapkua iñuich atuŋagaat piviksraqtiŋ iḷisaqłutiŋ tiliraunikun iḷitchitqurauruaniñ, piqatauvlutiŋ kasimammata, niġimmatalu Atanġum nullautchiġviani, aŋaiyyummatalu.

Ukpiqtuat Iñuuniaġusiat

⁴³ Tavra iḷitchitqurat piŋarut iñugiaktuanik aliuġnaqtuanik nalupqinaiyautinik God-mun tiliŋatilaamiŋnik. Aasii iñupayaat qiksiksrautiqaŋarut.

⁴⁴ Suli iluqaġmiŋ ukpiliqsuat atautchimiinŋarut, supayaatiŋ pigivlugich atunim.

⁴⁵ Suli tuniuqqaŋagaich nunatiŋ suġauttatiglu, aasii autaaqługich iluqaiññun ukpiqtuanun, kiñapayaaq piqaqtuksraġuġaġimman.

⁴⁶ Suli uvlumiñ uvlumun aŋaiyyuliaqtaqatigiikł̣utiŋ aŋaiyyuvikpaŋmun, suli niġiqatigiikł̣utiŋ atautchimi aimaaġviḷḷaamiŋni, niġivḷutiŋ quyyatiqaqłutiŋ, killuqsrautaił̣ł̣utiglu,

⁴⁷ nanġaqługu God suli iviġaumakkutiqaqłutiŋ iñupayaallu. Aasiiñ Atanġum uvlutuaġman iñugiaksiḷaaġaġigai iḷḷativlugich tamatkua annaurrausaqtuat.