1 Kings 8 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Sivunniuġutim Kiguunniŋa Aŋaiyyuvikpagmuutigaat

¹ Tavra Umialgum Solomon qaitqugaich aullarripayaurat maŋŋuuruaniñ suli iḷagiiksuaniñ Israel-mi qaitquvlugich inmiñun Jerusalem-mi Atanġum Sivunniuġutikun Kiguunniŋa Zion-miŋŋautisukługu, David Iniqpaŋaniñ, Aŋaiyyuvikpagmun.

² Atautchimuŋarut Niqinaqivik Uqqirviktigun tallimat malġuanni tatqich, tatqiŋani Ethanim.

³ Iluqaġmiŋ aullarrauruat katitaniŋmata, aŋaiyyuliqsiqpaich kiviŋagaat Sivunniuġutim Kiguunniŋa

⁴ aasii tigumiaqługu Aŋaiyyuvikpagmun. Levite-guruat aŋaiyyuliqsiqpaiḷḷu nuunŋammiñiġaat tupqa Atanġum nayuqtauviata suli iluqaisa salumaruat suġautaŋich Aŋaiyyuvikpagmun.

⁵ Umialik Solomon iñupayauraŋiḷḷu Israel katinŋarut sivuġaanun Sivunniuġutim Kiguunniŋata aasii aitchuivḷutiŋ iñugiaktuanik imnaiñik suli pamiqsaanik—iñugiakłutiŋ kisinnaġumiñaitchuanik.

⁶ Tavraasii aŋaiyyuliqsit tigumiaqługu Sivunniuġutim Kiguunniŋa Aŋaiyyuvikpagmuutigaat aasii inillakługu Salumaniqtauruamun Inimun, ataannun isaġuŋisa cherubim.

⁷ Isivinŋaruak isaġuŋiksa matuŋagaak kiguunniq akigaunnaŋiglu.

⁸ Akigaunnak isuŋik qiñiġnaqługik kiapayaaq tautullavlugik makitaruam sivuġaani Salumaniqtauruam Inim, aglaan tautugnaił̣ł̣utiŋ Aŋaiyyuvikpaum siḷataaniñ. Akigautik suli tavraniittuk paŋmamuaglaan.

⁹ Allat sut iḷuaniinŋaitchut Sivunniuġutikun Kiguunniġmi aglaan tavra malġuk uyaqqak aglagviik Moses iḷiŋaraŋik Mount Sinai-mi, Ataniq sivunniuqatiqaġman iñuŋiñik Israel aullaqsaġataġmata Egypt-miñ.

¹⁰ Aŋaiyyuliqsit anisaġmiullu Aŋaiyyuvikpagmiñ, tavrauvvaa siḷivinŋaruq nuvuyamik

¹¹ qaummatiłłuni qivliqtuamik qaumaniŋa Atanġum nayuqtauniŋata, aasii tavra isiġumiñaiñŋarut savaaksratiŋ savagiaġlugich.

¹² Tavra Solomon aŋaiyyuŋaruq: “Ataniiq, uqallaŋarutin inniaġnivḷutin taaqtuami nuvuyami;

¹³ Uvva nappaiŋaruŋa aliuġnaqsivḷugu aŋaiyyuvikpagmik iliŋnun, irviksraġnik taimuŋa isuitchuamun.”

Solomon-gum Uqaluŋi Iñugnun

¹⁴ Iñuich qikaqtillugich tavrani, Umialgum Solomon saałługich, apiqsrisiŋagaich God-mun quviasaaġusiḷḷagniaquvlugich.

¹⁵ Uqallakłuni, “Nanġaqtauli Ataniq God-iŋat Israel! Ilaan taŋŋiġaa unniqsuqłiisigiŋarani aapamnun David-mun, uqallautikamiuŋ,

¹⁶ ‘Iñugiratka Egypt-miŋŋautikapkich-qaŋa, naliġaŋaitchuŋa iniqpagmik nunaŋanni Israel aŋaiyyuviḷiuġviksramik nanġaiviksraŋannik uvamnun. Naliġaaġiŋagikpiñ-aglaan ilvich, David, atanniqsuqtautquvlutin iñugiramnun.’”

¹⁷ Aasii Solomon uqallavsaaqłuni, “Aapaga David sivuniqaŋagaluaqtuq nappaisukłuni aŋaiyyuvikpagmik nanġaiviksramik Ataniġmun God-iŋanun Israel,

¹⁸ aglaan Atanġum uqallautiŋagaa, ‘Iluakkuaqtutin nappaiyumagavich aŋaiyyuvikpagmik uvamnun,

¹⁹ aglaan ilvich nappaġumiñaġniaŋitkiñ. Iġñiġiñ, nanmiñiq iġñiqpich, nappaġniaġaa aŋaiyyuvikpak uvamnun.’

²⁰ “Tavraasii uvva Atanġum nalautitkaa unniqsuqłiisiñi. Aapaa David aquagun umialiguŋaruŋa Israel-mun, suli nappaŋagiga Aŋaiyyuvikpak nanġaiviksraq Ataniġmun God-iŋanun Israel.

²¹ Iniksriuŋammigiga Aŋaiyyuvikpagmi Sivunniuġutim Kiguunniŋa imalik uyaġaġnik aglagviigñik sivunniuġutiliaŋagun Atanġum maŋŋuuptignun Egypt-miŋŋautikamigich.”

Solomon-gum Aŋaiyyutaa

²² Tavraasii takkuanni iñuich Solomon sivuġaanuŋaruq ikipkaivium, tavraniasii talligñi isaaqługik

²³ aŋaiyyuŋaruq, “Ataniq God-iŋat Israel, allamik God-aitchuq iliktun ittuamik qiḷaŋmi naakkaunnii samani nunami! Sivunniuġutigiŋaran atuġaġigiñ iñugiraġnun suli maniraġiugaqługu nakuaqqutin iliŋiññun iñuummata iluqaaqługu uummatiktiŋ kamagivlutin.

²⁴ Taŋŋiŋagiñ unniqsuqłiisilian aapamnun David-mun; uvlupak uqalupayaat immiqsaurut.

²⁵ Tavraasii uvva, Ataniq God-auruatiin Israel-mun, aŋaiyyuruŋa nalautitquvlugusuli alla unniqsuqłiisilian aapamnun ilvich uqallautikapku kiŋuniiġiraŋich aullarrausuuniaġnivḷugich umialiulugich Israel-mi, kamakkutiqatuaqpata qaunakłaaġutikun ilaatun.

²⁶ Tavraasii, God-auruatiin Israel-mun, sunapayaaq iḷumun illi unniqsuqłiigutigiŋaran aapamnun David-mun, kivgaġiraġnun.

²⁷ “Aglaan tavra, God-auruatiin, iñuuyumiñapiaqpich nunami? Iluqani unnii qiḷak naamaŋitchuq iniginiaġupku, tavraasii qanuġluni uuma Aŋaiyyuvikpaum nappaqtaġma aktilaaŋa naamayumiñaqpa?

²⁸ Ataniq God-iiŋ, kivgaġigiŋma. Naalaġniuŋ aŋaiyyutiga, aasii kiulugich apiqqutitka iliŋnun uvlupak.

²⁹ Munaġisaġiñ una Aŋaiyyuvikpak uvlumiḷu unnuamiḷu, taamna nanġausiaqaqsimaaġvigisukługu naliġaaġiŋaran. Tusaaŋŋa saanŋavlugu una Aŋaiyyuvikpak aŋaiyyukama.

³⁰ Tusaasaġitin aŋaiyyutitka suli aŋaiyyutiŋich iñugiraqpich saallugu una ini aŋaiyyuraġikpata. Aimmivigñi qiḷaŋmiittuami tusaasigut suli suliqutigiŋaiġḷuta.

³¹ “Iñuk pasirauruaq pimaqłuiñiḷugu allamik iñugmik aasii qaġġisikparruŋ ikipkaivigmun uumuŋa Aŋaiyyuvikpagmun unniqsuqłiitqulugu ilaa patchisaisilaaŋanik,

³² Ataniiq, naalaġniyumautin qiḷaŋmi suli isivġiġḷugich kivgaġiratin. Tatavsaġlugich pasirauruat tatavsaaksrauruat, suli pasirauŋaiqsillugich killukkuaŋaitchuat.

³³ “Iñugiratin Israel-guruat akiisitaukpata akiḷḷimigniñ piḷuusiqiaġiŋaratiŋ akiḷḷiġivlutin pisigilugich, aasii tavra saatpata iliŋnun suli qaiḷutiŋ uumuŋa Aŋaiyyuvikpagmun, naqigliḷutiŋ aŋaiyyukpata iliŋnun suliqutigiŋaiqulutiŋ,

³⁴ naalaġnisaġitin qiḷaŋmi. Suliqutigiŋaiġḷugich piḷuutiŋich iñugiraqpich suli utqutilugich nunamun qaiñŋaraġnun maŋŋuuŋiñun.

³⁵ “Sialuktinŋisaaġupku qanukki iñugiratin piḷuusiqiŋarut paaqłakłutin, aasii isumalitqikpata suli saallugu una Aŋaiyyuvikpak, naqigliḷutiŋ aŋaiyyukpata iliŋnun,

³⁶ naalaġnisaġitin qiḷaŋmi. Suliqutigiŋaigḷugich piḷuutiŋich umialgum suli iñuŋisa Israel, aasii iḷisautilugich nalaunŋaruanik. Tavraasii, Atanġuruatiin, sialuktitchaġiñ mattumuŋa nunaŋnun, qaiñŋaraġnun iñugiraġnun nunaksrirrutigivlugu.

³⁷ “Kaagnaq iḷikpan nunami naakka siamitchuuruamik naŋirrunmik naakka palauvaksriat suksraungiqsaukpata uunnaum anuġiŋigun naakka iñugiakpaktuat nuttagayuktigun, naakkaunnii iñutin maksriġvigikpatigik akiḷḷiŋisa, naakka naŋirrun iḷikpan naakka iñuaġiirrun akunġanni,

³⁸ naalaġnisaġitin aŋaiyyutiŋich. Nalliŋich iñugiraqpich Israel-guruat, iḷumutuuġlutiŋ isumaaliqpata, isaaġutilugich argatiŋ aŋaiyyukpata tuŋaanun uuma Aŋaiyyuvikpaum,

³⁹ tusaasaġiñ aŋaiyyutaat. Naalaġniḷugich aimmivigñi qiḷaŋmi, suliqutigiŋaiġḷugich, suli ikayuġlugich. Kisivitualuk iḷisimagitin isumalaaġutiŋich iñugruiññam uummataata. Aŋalallugu iñullaa pigiruksraġiraŋagun,

⁴⁰ iñugiraqpich kamagiłhaiññaġuuyumagaatin iñuuniallaġmiŋ nunami qaiñŋaraġni maŋŋuuptignun.

^41-42 “Allaniñ uŋasikpaktuamiñ nunaniŋŋaqtuaq tusaaluni atqiñ pisigilugu suli kamanaqtuanik savaguutilaaġnik iñugiraġnun suli qaigumi nanġaġiaġlutin aasii aŋaiyyuaqsiḷuni uumani Aŋaiyyuvikpagmi,

⁴³ naalaġniyumagiñ aŋaiyyutaa. Qiḷaŋmi iñuuvigñi, tusaasaġiñ suli savautilugu apiqsriaŋanik iliŋniñ, iñupayaurat nunami iḷitchuġiyumagaatin suli kamagillasiḷutin, iñugiraqpich Israel-guruat piḷġusiatitun. Tavra iḷitchuġiniaqtut una Aŋaiyyuvikpak nappaŋaraġa nanġaiviksrautautilaaŋanik iliŋnun.

⁴⁴ “Piraksriġñiġupkich iñuktin aŋuyagiaqulugich akiḷḷiimignik aasii aŋaiyyukpata iliŋnun, sumiitkaluaġniqpata, qiviaġlugu una iniqpak piksraqtaaġiŋaran suli una Aŋaiyyuvikpak nappaŋaraġa iliŋnun,

⁴⁵ naalaġnisaġitin aŋaiyyutiŋich. Tusaalugich qiḷaŋmi suli akimapkaġlugich.

⁴⁶ “Iñugiratin piḷuusiqiniqpata paaqłaklutin—suli kiñaunnii iñuk piḷuusiqiŋitchuitchuq—aasii qinnautigni akiḷḷiiŋiññun akiiḷipkaqługich suli tigutaaqtaliutipkaġlugich sumi allami nunami, uŋasikkaluaqtuamiunnii nunami,

⁴⁷ tavrani nunamiillaġmiŋ isumalitqigñiqpata suli aŋaiyyulutiŋ iliŋnun, quliaġlutiŋ qanutun piḷuksiŋatilaamignik suli pigiiḷḷiqiŋatilaamignik, tusaasaġitin aŋaiyyutiŋich, Atanġuruatiin.

⁴⁸ Taavani nunami iḷumutun piŋŋuaŋaiġḷutiŋ isumalitqikpata suli aŋaiyyulutiŋ iliŋnun saallugu manna nuna aitchuutigiŋaran maŋŋuuptignun, una iniqpak naliġaaġiŋaran, suli una Aŋaiyyuvikpak nappaŋaraġa iliŋnun,

⁴⁹ tavra naalaġniyumagitin aŋaiyyutiŋich. Aimmivigñi qiḷaŋmi tusaalugich suli naglikkutiqaġutin iliŋiññun.

⁵⁰ Suliqutigiŋaiġḷugich piḷuutipayaaŋich paaqłautiŋiḷḷu God-iiŋ, aasii piññaktaaġiriŋiññun aŋalalluataqtillugich nagliktuutikun.

⁵¹ Ilvich nanmiñiq iñugigitin, Egypt-miŋŋautiŋaratin, ikualaugaqtuamiñ igniġvikpaktun.

⁵² “Qutchigñiqsrauruatiin Ataniiq, qanuqtuq iviġaumagisuuyumagitin iñugiratin Israel-guruat umialiŋallu, suli tusaalugich aŋaiyyutiŋich ququullavigiraġikpatin ikayuqulutiŋ.

⁵³ Naliġaaġiŋagitin iñupayauraniñ iñugisukługich, uqausiqsun kivgaġirakkun Moses-kun Egypt-miŋŋautikapkich maŋŋuuvut.”

Aqulliqsaaġun Aŋaiyyun

⁵⁴ Solomon aŋaiyyuŋaiqami Ataniġmun, makinŋaruq sivuġaanun ikipkaivium, sitquqsimavigiramiñiñ talligñi isaaqsimavlugik.

⁵⁵ Nipatusivḷuni apiqsriŋaruq God-mun quviasaaġusiquvlugich iñuich kasimaruat tavrani. Ilaa uqaqłuni,

⁵⁶ “Nanġaqtauli Ataniq aŋuyautairrutiqaqtitchiruaq iñugiramiñik, unniqsuqłiigusimisun. Nalautitkaich iluqaisa unniqsuqłiigutilluataliani kivgaġmigun Moses-kun.

⁵⁷ Atanġumtuq God-ipta itqatigilisigut itqatigiŋammatun taipkua maŋŋuuvut; qanuqtuq uniḷaiḷḷisigut naakkaunnii suksraaġluta;

⁵⁸ kamaksripkaġuuyumagaatiguttuq inmiñun, iñuusuuyumaugut qanuq ilaan iñuutqutiŋisigun, kamagilugich iluqaisa pitquraŋich, piraksriqsuutiŋiḷḷu qaiñŋaraŋich maŋŋuuptinnun.

⁵⁹ Atanġumtuq God-ipta itqaumasuuyumagaa ataramik una aŋaiyyun suli taapkua apiqsruutitka ilaanun. Nagliktuutiqaġuuyumauqtuq iñuŋiñun Israel suli umialiŋannun, qanuq piqaqtuksrauraġikpata uvlumi.

⁶⁰ Tavraasii nunaqpaupayaaqtuat nunami iḷitchuġiniaqtut Ataniq kisimi God-autilaaŋanik—allamik piitchuq.

⁶¹ Ilivsiḷiasii, ilaata iñuŋich, ataramik iḷumutuuġvigisuuyumagiksi Ataniq God-ikput, kamagilugich pitqurapayaaŋich suli piraksriqsuutiŋich paŋmami piusivsiksun.”

Ilaaguaqtaumman Aŋaiyyuvikpak

⁶² Tavraasii Umialik Solomon iluqaġmiglu iñuich tavrani aitchuutiqaŋarut ikipkautitigun Ataniġmun.

⁶³ Aitchuiŋaruq ikipkautitigun 22,000-tun iñugiaktigiruanik pamiqsaanik suli 120,000-nik imnaiñik iḷammiuġutikun aitchuutinik. Tavraasii umialguvlu iñupayaurallu ilaaguaqtaġiŋagaat Aŋaiyyuvikpak.

⁶⁴ Taaptumanisuli uvlumi nalunaiŋamammigaa salumaruaġuqługu qitiqłiŋat siḷalliuruam, tamanna sivuġaaniittuaq Aŋaiyyuvikpaum, suli tavrani aitchuivḷuni ikipkautitigun suġaił̣ł̣ugich, palauvaksrallu aitchuutit, suli qaunnaŋich niġrutit iḷammiuġutikun aitchuutauruat. Tainna piŋaruq patukpagmik ikipkaiviḷiaq naamaił̣ł̣uni iluqaiññun aitchuutiŋiñun.

⁶⁵ Tavrani Aŋaiyyuvikpagmi, Solomon-lu iluqaġmiglu iñuŋich Israel quvianġuvigiŋagaat Niqinaqivia Uqqirviktigun tallimat malġugni uvluni. Iñugiapiaġataŋarut iñuich tavrani qairuallu uŋasiksuamiñ Hamath Pass-miñ salliñaamiñ suli Egypt nunaŋata kiluliñaami killianiñ.

⁶⁶ Tallimat piŋayuanni uvlut Solomon-gum aiyaapkaŋagaich iñuich. Iluqaġmiŋ nanġaŋagaat suli quviasukłutiŋ aiyaavlutiŋ pisigivlugich iluqaisa ikayuusiat Atanġum qaisaŋich kivgaġmiñun David-mun iñumiñunlu Israel.