1 Kings 2 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

David-gum Piraksriisuiqsaaġutaa Solomon-mun

¹ David-gum tuquaqsiuraqami, ququaġaa iġñini Solomon aasii qanuq piraksraŋiñik uqautisuiqsaaqługu:

² “Tuquniksraġma uvva tikiutigaaŋa. Nalupqisuutaiḷḷutillu piyummatiqaġlutinlu,

³ aasii savaglutin qanuq Atanġum God-ikpich piraksriġaġikpatin. Kamagilugich pitqurapayaaŋich suli piraksriutiŋich, agliusimaruat Pitquraŋiñi Moses, sumupayauraġaluaġuvich piḷḷuatautiqaġuuyumautin suraġaġnipayauraġni.

⁴ Kamagisuugupku, Atanġum taŋŋiġñiaġaa unniqsuqłiisiliani uqallautikamiŋa kiŋuvaatka atanniqsimarauniaġnivḷugich Israel-mi pisuqtilaamiktun kamaksrigumiŋ ilaan piraksriutiŋiñik piŋitqataaŋiḷḷutiŋ iluqaaġlugu uummatiktiŋ ilitqusiqtiglu.

⁵ “Tavraasii ilviñ ilisimarutin suŋatilaaŋa Joab, iġñiŋa Zeruiah-m, uvamnun—suŋatilaaŋiññik taapkuak malġuk atanaurauruak Israel-gum aŋuyaktiŋiññun Abner iġñiŋa Ner-m suli Amasa iġñiŋa Jether-m. Joab-gum tuqunŋagaik, maqipkaługik auŋik aŋuyaŋisiłługi; tavraasi auŋikta kipinŋagaa tavsiaŋa suli alugutiŋik.

⁶ Iḷisimarutin qanuq piñiaqtilaaġnik; tuqupkaqtuksraġiŋitkiñ tutqikługu.

⁷ “Aŋalalluataġlugich aglaan iġñiŋich Barzillai-m Gilead-mium, niġipkaqługillu niġġivigñi, nakuugutiŋagaanŋakii qimmaukama aniqatigniñ Absalom-miñ.

⁸ “Shimei-suli imma iġñiŋa Gera-m, Bahurim-miu Benjamin-mi. Uqamaqłuutipiaġataŋagaaŋa suaŋaruamik tikiññama Mahanaim-mun. Kasuġmaŋa aglaan Jordan River-mi, unniqsuqłiiŋagiga atqagun Atanġum tuqutaupkaġniaŋiññivḷugu.

⁹ Aglaan tatavsapiallaksaġiñ. Iḷisimarutin qanuq piñiaqtilaaġnik, tuqutaupkapiaqtuksraġigiñ.”

Tuqumman David

¹⁰ David tuquŋaruq aasii iḷuviqtauvluni David Iniqpaŋani.

¹¹ Umialguŋaruq Israel-mi malġukpiani (40) ukiuni, tallimat malġugni ukiuni umialguvluni Hebron-mi aasii iñuiññaq qulit piŋasuni (33) ukiuni Jerusalem-mi.

¹² Solomon umialiguŋaruq aapami David umialgum inaanun, suli ilaan ataniġnaqutaa inillaktaulluataŋaruq.

Tuqumman Adonijah

¹³ Tavra Adonijah, aakaqaqtuaq Haggith-mik, Bathsheba-mugniqsuq, aakaŋanun Solomon-gum. “Avilaitqatilluatauvlutin qaivich?” apiġigaa Bathsheba-m. “Tutqiutikun uvva qairuŋa,” kiugaa,

¹⁴ aasii uqallavsaaqłuni, “Apiqqutiksraqaqtuŋa iliŋnun.” “Sumik?” ilaan apiġigaa.

¹⁵ Adonijah-m kiugaa, “Iḷisimarutin uvaŋa umialiguġumaaġaluaqtuami suli Israel-miupayaurat niġiuŋarut. Aglaan uvva allaułłuni nalautittuq, aasii aniqatiga umialiguqtuq Atanġum-kii pisuutigivlugu.

¹⁶ Aasiuvva atausimik apiqsriḷḷaguktuŋa; apiġigikpiñ naaggaaġnaŋa.” “Sumik pisuktuatin?” Bathsheba-m apiġigaa.

¹⁷ Ilaan kiugaa, “Apiġiyumagiñ-ata Umialik Solomon—Iḷisimaruŋa ilaan naaggaaġniaŋitkaatin—pigisugniḷugu Abishag, nutaġaq aġnaq Shunem-miu, tuvaaqasiutisugniḷugu.”

¹⁸ “Ii tavra,” kiugaa. “Uqaqatiginiaġiga umialik pisuktaġnik.”

¹⁹ Tavra Bathsheba umialigmuktuq uqautiyyaqługu apiqsriaŋagun Adonijah-m. Umialik makittuq paġlavlugu aakani suli kurraġvigivlugu. Aasii aquviłłuni aquppiutaqpagmiñun suli aquppiutaksrisiłługu aquvitiłługu taliqpigmiñun.

²⁰ Bathsheba uqallaktuq, “Apiqqutiksraqaqtuŋauvva iliŋnun; naaggaaġnaŋa.” “Sumik, aakaaŋ?” apiġigaa. “Naaggaaġniaŋitkikpiñ.”

²¹ Ilaan kiugaa, “Aniqatignun Adonijah-mun tuvaaqasiutipkaġuŋ Abishag.”

²² “Summan uvva apiġiviŋa qaitquvlugu Abishag ilaanun?” umialgum apiġigaa. “Apiġisiññaŋŋa qaitqulugulu umialgutiga ilaanun. Qanukkii uvaŋa aapiyaġigiga, suli Abiathar aŋaiyyuliqsiqpaglu Joab-lu ilaanuktuqtuk!”

²³ Tavraasii Solomon unniqsuqłiiŋaruq Atanġum atqagun, “God-imtuq tuqutiġliŋaunnii Adonijah iñuggutaiŋitkupku taaptumiŋa apiqsriñiḷugu!

²⁴ Atanġum inillaktinŋagaaŋa aquppivianun aapagma David; taŋŋiŋagaa unniqsuqłiisiliani suli qaił̣ł̣ugu atanniqsuiñiq uvamnun suli kiŋuniimnun. Uqallaktuŋa iñuuruakun Atanikun Adonijah tuquniaqtuq uvlupapiaġataq!”

²⁵ Tavraasii Umialguruam Solomon-gum piraksriġaa Benaiah iġñiŋa Jehoiada-m, tuqutchaqtuquvlugu aasii tuquł̣ł̣ugu Adonijah.

Abiathar Anitaumman suli Joab Tuqumman

²⁶ Tavra Umialik Solomon uqallaktuq Abiathar-mun aŋaiyyuliqsiqpauruamun, “Nanmiñiġnun utiġiñ Anathoth-mun. Tuquruksraugaluaqtutin, tuqutaupkaġniaŋitkikpiñ aglaan paŋmami, munaqsrauŋarutin-kii Atanġum Sivunniuġutikun Kiguunniŋanik piqatigisuukapku aapaga David, suli igḷutuqasiqsuġuuŋakapku isumaaluutipayauraŋiñi.”

²⁷ Tavra Solomon-gum Abiathar aŋaiyyuliqsiqpauŋaiqsinŋagaa Ataniġmun, aasii tavra taŋŋiqł̣ugu Atanġum uqallautigiŋaraŋa Shiloh-mi aŋaiyyuliqsiqpakun Eli-kun suli kiŋuniiŋisigun.

²⁸ Joab tusaaniqsuq qanuq pitilaaŋiñik. (Tunulliḷiqsuŋagaa Adonijah, Absalom-ŋiḷaaq aglaan.) Tavraasii qimaktuq tupqanun Atanġum nayuqtauviata aasii tigummiaqsivḷugik kaŋiġalluŋik ikipkaivium.

²⁹ Kiliŋmanni Umialik Solomon Joab qimaŋnivḷugu tupiġmun suli ikipkaivium pianiinnivḷugu, Solomon tilisiruq apiġisaqtuquvlugu summan qimaatilaaŋanik ikipkaivigmun. Joab-gum kiugaa qimaŋnivḷuni Ataniġmun qanukkii iqsivḷuni Solomon-mik. Tavraasii Umialgum Solomon tiligaa Benaiah tuqutchaqtuquvlugu Joab.

³⁰ Tupqanuktuq Atanġum nayuqtauviata aasii uqallautivlugu Joab, “Umialgum anitqugaatin.” “Naumi,” Joab-gum kiugaa. “Tuquniaqtuŋa uvani.” Benaiah utiqłuni umialigmun uqallautiyyaġaa qanuq Joab uqallaktilaaŋanik.

³¹ “Joab uqallautaatun piiñ,” Solomon-gum kiugaa. “Tuqutqaaġlugu iḷuviqsaġiñ. Tavraŋŋaaglaan uvaŋa naakka David-gum kiŋuniiŋich patchisauŋaiġñiaqtut Joab savaaŋanik tuqutchiŋamman patchisaiḷaanik iñugnik.

³² Atanġum tatavsaġniaġaa Joab pisigilugich iñuaqtaŋich, naluŋŋaan aapaga David. Joab-gum tuqunŋagaik malġuk patchisaiḷaak iññuk iñulluataułhaaqtuak ilimiñiñ: Abner, qaukłiŋat aŋuyaktiŋisa Israel, suli Amasa, qaukłiŋat aŋuyaktiŋisa Judah-m.

³³ Tatavsaun iñuaqtaŋiñun tunŋaniaqtuq Joab-mullu suli kiŋuvaaŋiññun taimuŋaaglaan. Aglaan Ataniq piḷḷuatautiqaqtitchiñiaqtuq David kiŋuvaaŋiñun aquppiruanun aquppiutaqpaŋani.”

³⁴ Tavraasii Benaiah tupqanuktuq Atanġum nayuqtauviata aasii tuqułługu Joab, aasii iḷuviŋagaat ilaan nunaŋani nunagluktuami.

³⁵ Umialgum Benaiah qaukłiḷiutiŋagaa aŋuyaktinun Joab-gum inikkaluaŋanun, aasii Zadok aŋaiyyuliqsiqpak Abiathar-m inaanun inillakługu.

Shimei Tuqumman

³⁶ Tavra umialgum qaipkaġaa Shimei aasii uqallautivlugu, “Igluliuġiñ iliŋnun maani Jerusalem-mi. Iñuulutin tavrani suli iniqpagmiñ aullaġnak.

³⁷ Aullatuaġuvich aasii qaaŋiġḷugu Kidron Brook, nalunaitchuamik tuquniaqtutin—aasii ilvich kisivich patchisauniaqtutin.”

³⁸ “Aaŋ ami, Umialguruatiin,” Shimei-m kiugaa. “Savagniaqtuŋa uqallausiqtun.” Tavra iñuuniaŋaruq Jerusalem-mi sivisuruami.

³⁹ Aglaan piŋasut ukiut pianigmata, malġuk Shimei-m akiiḷaaqługik kivgaŋik qimaaŋaniqsuk umialganun Gath, Achish iġñiŋa Maacah-m. Shemei tusaagami Gath-miinnivḷugik,

⁴⁰ aquppiusiqł̣ugu kakaktini aullaqtuq Umialigmun Achish-mun Gath-miittuamun, paqitchaqtuqługik akiiḷaaqługik kivgagni. Paqiłługik aasii utqutivlugik.

⁴¹ Solomon tusaakami Shimei aullaġnivlugu Jerusalem-min Gath-mun aasii utiġmivḷuni,

⁴² Umialigum qanniŋaġaa Shimei aasii uqautivlugu, “Unniqsuqłiipkaŋasugaaqpiñ Atanġum atqagun aullaquŋił̣ł̣utin Jerusalem-miñ. Kiliŋagikpiñ tainna pituaġuvich, nalupqinaitchuamik tuqutauniaġnivḷutin. Iviġaumagivlugu imña uqallaŋaitpich kamaginiaġnivḷuŋa?

⁴³ Summan, aasii uvva, navikpiuŋ unniqsuqłiisigiŋaran suli kamagiŋił̣ł̣ugu piraksriutiga?

⁴⁴ Iḷisimalluataqtutin qanutun pimaqłuktaŋatilaan aapamnun David-mun. Atanġum tatavsaġniaġaatin taimña pisigilugu.

⁴⁵ Aglaan ilaan piḷḷuatautiqaqtinniaġaaŋa, suli David-gum umialguniŋa inillalluataġniaqtuq navianniuŋiḷḷuni taimuŋaaglaan.”

⁴⁶ Tavraasii umialgum piraksriġmani Benaiah, anivḷuni tuqunŋagaa Shimei. Solomon tavra ataniġnaqutinimmaġiksiŋaruq.