1 Kings 1 - Iñupiatun Mumiksat Uqalugiksuat

Umialik David Utuqqalimman

¹ Umialik David tavra utuqqalipiallaŋaruq, suli kivgaŋisa ulikkaluaġaġigaat, uunnaaksiḷaiñŋaruq.

² Tavraasii atanauraŋisa uqallautigaat, “Umialguruatiin, paqirrutilaptigiñ nutaqqamik aġnamik itqatiksraġnik suli qaunaksriksraġnik. Nalayumauq tatimmiḷutin aasii uunnaaktillutin.”

³ Ivaqłiñagutiŋarut iluqaani Israel-mi aġnaġiksuamik nutaqqamik, aasii Shunem-mi paqinŋaniqsut ivaqtamignik aġnamik atiqaqtuamik Abishag-mik, aasii umialigmuutivlugu.

⁴ Aġnaġipiaġataġniqsuq, suli kipalukługu umialik qaunagivlugulu, aglaan aksiaŋaitkaa.

Adonijah Umialguġuŋagaluaqtuq

^5-6 Absalom tuqumman, Adonijah, iġñiŋa David-guvlu Haggith-guvlu, aŋayukłiġuŋaruq iġniŋiñi. Aŋutigipiaġataŋamaruq. David-gum natqiksruġatalaiññiġaa supayaakun, aasii umialiguġumalaaŋaruq. Aksraktuuraksraqtuŋaruq, tuttuqpagnik, suli malġukipiaq qulinik (50) iñugnik sivumiñi aqpatiksranik.

⁷ Uqaqatigiŋagaa Joab (aakaqaqtuaq Zeruiah-mik) suli Abiathar aŋaiyyuliqsiqpauruaq, aasii iviġagivlugu tunulliḷiġaat.

⁸ Aglaan Zadok aŋaiyyuliqsiqpak, Benaiah iġñiŋa Jehoiada-m, Nathan God-im uqaqtaa, Shimei-lu, Rei-lu, suli David-gum munaqsriŋisa iviġaumagiŋaiñŋagaat Adonijah.

⁹ Uvlut iḷaŋanni Adonijah aitchuiŋaruq imnaiñik, aŋusallunik, suli quiñiruanik nuġġaġnik Snake Rock-mi, qaniŋani suvliktuaŋata Enrogel. Aiyugaaŋagaich allat iġñiŋich Umialgum David suli umialgum atanauraŋich Judah-miñ qaitquvlugich aitchuigumi niqinaqiniġmun,

¹⁰ aglaan aiyugaaŋaitkaa aniqatiksrani Solomon naakka Nathan God-mun uqaqtauruaq naakkaunnii Benaiah naakka umialgum munaqsriŋich.

Solomon Umialiguqtuq

¹¹ Tavraasii Nathan Bathsheba-muŋaruq, Solomon aakaŋanun, aasii apiġivlugu, “Tusaaŋaitpich Haggith-gum iġñiŋa Adonijah inmiñun umialiguqtilaaŋanik? Aasii uvva Umialguruam David-gum nalugaa!

¹² Annautisukkupku iñuggutin suli iñuggutaa iġñiqpich Solomon-gum, uqallautinayaġikpiñ

¹³ ullautitqulutin Umialigmun David-mun aasii apiġilugu, ‘Umialguruatiin, immaimña iḷumutun unniqsuqłiiŋaitkpiŋa iġñiġa Solomon inaŋiutauniaġnivḷugu ilignun umialguruamun? Qanuqłuniasii, tavra, Adonijah umialiguqpa?’”

¹⁴ Aasii Nathan uqallagmivḷuni, “Tavraasii, uqaqtillutinsuli Umialigmun David-mun, isiġniaqtuŋa aasii iḷumun inmagaan quliaqtuan.”

¹⁵ Tavra Bathsheba-m ullaŋagaa umialik inauraŋanun. Utuqqaliqpaŋavluni, Abishag-gum, nutaqqam aġnam Shunem-mium, munaġiŋagaa.

¹⁶ Bathsheba-m kurraqhuni umialgum sivuġaanun, umialgum apiġiŋagaa, “Sumik piqaġukpich?”

¹⁷ Ilaata kiugaa, “Umialguruatiin, unniqsuqłiiŋasugaaġma atqagun Atanġum God-ikpich iġñiġa Solomon umialiguġniaġnivḷugu umialguŋaiġuvich.

¹⁸ Aglaan amma Adonijah umialiguaniktuq, aasii ilvich nalullakkiñ.

¹⁹ Aitchuutiqaaniktuq iñugiaktuanik aŋusallunik, imnaiñik, suli quiñiruanik nuġġaġnik, suli aiyugaaqługich iġñitin Abiathar-lu aŋaiyyuliqsiqpak, suli Joab qaukłiŋat aŋuyaktikpich niqinaqiruanun, aglaan aiyugaaŋitkaa iġñiġiñ Solomon.

²⁰ Umialguruatiin, iñupayauraŋisa Israel naalaġnigaatin uqallautitquvlutiŋ kiña inaŋiutiniaġmagaan iliŋnun umialguruamun.

²¹ Tainna piŋisuaġuvich, tuqupqauraġuvich, uvaŋalu iġñiġalu Solomon suksraunġiqsatun inniaqtuguk.”

²² Bathsheba uqaġataviksillugusuli, Nathan isiqtuq igluqpagmun.

²³ Umialik iḷisimapkaġaat God-im uqaqtaa tavraniinnivḷugu, aasii Nathan isiqtuq aasii pułłuni sivuġaanun umialgum.

²⁴ Tavraasii Nathan uqallaktuq, “Umialguruatiin, uqallaurriŋavich Adonijah umialiguġniaġnivḷugu inaŋiġḷutin?

²⁵ Uvlupak amma ikipkautikun aitchuiruat aŋusallusalagniglu, imnaiñiglu, quiñiruaniglu nuġġaġnik. Aiyugaaŋagaich iġñiġutiitin, Joab-lu qaukłiŋat aŋuyaktikpich, suli Abiathar aŋaiyyuliqsiqpak, aasii amma niqinaqirut suli nipaalavlutiŋ, ‘Iñuuqpakkumauq Umialik Adonijah!’

²⁶ Aiyugaaŋaitkaaŋa-aglaan uvaŋa, aŋuun, naakkaunnii Zadok aŋaiyyuliqsiqpak naakka Benaiah-lu Solomon-lu.

²⁷ Umialguruatiin iviġaumagiŋavigich tainna pimmata suli uqallautiŋaitpigich atanauraġiratin kiña umialguniaqtilaaŋanik inaŋiġḷutin?”

²⁸ Umialik David uqallaktuq, “Apiġisiuŋ Bathsheba isitqiqulugu,” aasii qaiŋaruq qikaqłuniasii sivuġaanun.

²⁹ Tavra uqallautigaa, “Unniqsuqłiiŋagikpiñ iñuuruakun Atanikun, annaurrigiŋaramniñ isumaaluutipayaamniñ,

³⁰ uvlupak taŋŋiġñiaġiga unniqsuqłiisiga iliŋnun atqagun Atanġum, God-iŋata Israel, iġñiġiñ Solomon inimnun umialiguġniaġnivḷugu.”

³¹ Bathsheba kurraqtuq kiiñani tulġataqługu nunamun aasii uqallakłuni, “Ataniġatuq umialik David iñuuyumauq isuitchuamun!”

³² Tavraasii Umialguruam David-gum qanniġaich Zadok aŋaiyyuliqsiqpak, Nathan uqaqti, suli Benaiah iġñiŋa Jehoiada-m. Isiġmataasii,

³³ uqallautigaich, “Piqatigilugich kivgaŋich atanivsi; iġñiġa Solomon usiaqsiqtitkisigiksi uvaŋa nanmiñiq kakaktipkun, aasii piqatigilugu taunuŋanmun Gihon-mun,

³⁴ tavrani Zadok-guvlu Nathan-guvlu uqsruqtiqtuksraġigaak umialiguqsaġlugu Israel-mun. Tavraasii nivliqsillugu nipauqłuktaun nipanniaqtusi, ‘Sivisuruamik iñuuli Umialik Solomon!’

³⁵ Maliġiluguasii utiqpan aquppiyyaġluni aquppiutaqpamnun. Inaŋiutiniaqtuq uvamnun umialiguġluni, piksraqtaaġigigakii aullarritquvlugu Israel-miglu Judah-miglu.”

³⁶ “Tainna piñiaqtuq,” kiuruq Benaiah, “suli Atanġumtuq God-igiraqpich nalupqinaiġumagaa!

³⁷ Atanġum itqatigisimaaġuugaatin Umialguruatiin, itqatigimmiyumagaatuq Solomon suli umialguniŋa piḷḷuatałhaaġuniunni itchumauq umialguniġniñ.”

³⁸ Tavraasii Zadok-gum, Nathan-gum, Benaiah-m, suli umialgum munaqsriŋisa Solomon usiaqsiqtinŋagaat Umialguruam David-gum kakaktiŋagun aasii piqatigivlugu Gihon-mun.

³⁹ Zadok-gum puuqaqtuaq olive uqsrua tigugaa qaġġirrani tupqaniñ Atanġum nayuqtauviata, aasii uqsruqtiqługu Solomon. Nivliqsinŋagaat nipauqłuktaun, aasii iñupayaurat nipaalarut, “Iñuuqpagli Umialik Solomon!”

⁴⁰ Tavra iluqaġmiŋ maliġiŋagaat utiġman, nipałłutiŋ quviasukłutiŋ atuqtuuraqłutiglu suvluaqtuġnaqtuanik, nipatuvaił̣ł̣utiŋ nuna unnii uulillaktinŋaniġaat.

⁴¹ Adonijah-lu iluqaġmiglu aiyugaaŋaraŋich naatchimmiullu niqinaqiruat, tusaaniqsut imma nipimik. Joab tusaakamiuŋ nipauqłuktaun, apiqsriruq, “Suvlutiŋ ipkua nipaalaqpakpat iniqpagmi?”

⁴² Uqaġuiġaluaqtinnagu, Jonathan, iġñiŋa aŋaiyyuliqsiqpaum Abiathar-m, tikisaaqtuq. “Isiġiñ,” Adonijah-m uqallautigaa. “Iñulluataurutin—qaġġirrivalliqsutin tusaayugaaġiksuanik.”

⁴³ “Naumi qanuq,” Jonathan-gum kiugaa. “Umialik David-gum Solomon umialiguġaa.

⁴⁴ Tiliŋagaa Zadok, Nathan, Benaiah, suli umialgum munaqsriŋich piqatigivlugu. Usiaqsiqtitkaat umialgum ilaata kakaktiŋagun,

⁴⁵ aasii Zadok-guvlu Nathan-guvlu uqsruqtiŋagaak umialiguqługu Gihon-mi. Tavraasii iniqpagmuktut, quviasuunmi nipaalaqpakhutiŋ. Tavra nipaat tusaagiñ.

⁴⁶ Solomon umialiguqtuq.

⁴⁷ Aasii-suli, umialgum kivgaŋi atanaurauruat qutchiksiḷiġiaŋagaat Umialik David uqaqłutiŋ, ‘God-ikpittuq Solomon nuimanałhaaqsiḷuguunnii iliŋniñ piyumagaa, suli Solomon-gum umialguniŋa piḷḷuatałhaaġluni iliŋniñ piyumauq.’ Tavra Umialik David kurraqtuq nanġaivḷuni siñigvigmiñi

⁴⁸ aasii aŋaiyyuvluni, ‘Nanġaġlakput Ataniq, God-iŋa Israel, uvlupak kiŋuvaaġiramnik inaŋiutipkairuaq umialguniġmun, suli iñuuŋŋaġma uvaŋa qiñillavlugu!’”

⁴⁹ Tavra Adonijah-m tuyuġmiaŋich iqsiḷiŋarut, aasii iluqaġmiŋ aullaavlutiŋ, ilimiktigullaa.

⁵⁰ Adonijah, sivuuġaqpakhuni Solomon-mik, tupqanugniqsuq Atanġum nayuqtauvianun aasii tiguvlugik kaŋiġalluŋik ikipkaivium.

⁵¹ Umialik Solomon kilikkaat Adonijah-mun iqsigiliutinivḷugu suli amma tigummiñivḷugu kaŋiġalluŋigñik ikipkaivium uqallagnivḷugulu, “Sivulliulugu, Umialigmun Solomon-mun unniqsuqłiitquruŋa tuqutaupkaġniaŋiññiḷuŋa.”

⁵² Solomon-gum kiugaa, “Iḷumutuuqpan, nusauraŋaunnii aksiksauniaŋitchuq; aglaan tainna piŋitkumi, ilaa tuqutauniaqtuq.”

⁵³ Umialgum Solomon-gum qaipkaqugaa Adonijah suli qaġġisuutilugu ikipkaivigmiñ. Adonijah-m ullakkaa umialik aasii pułłuni sivuġaanun, aasii umialgum uqallautigaa, “Aimmivigñugiñ.”