San Mateo 22 - Biblia

Jesús umbɨjaanga mbarea menda pewa re

¹ Jayawe Jesús omboe ye joko pe ñonoï wae reta umbɨjaanga rewe. Jei chupe reta:

² “Pëti ara Tumpa ikota opaete wae imburuwicha wasurä jaeño mái pewa. Jare yandepuere yambɨjaanga jokua ara re kuärái: Ime iko pëti mburuwicha wasu taɨ umendata iko wae. Jayawe tu uipota uyapoka chupe tembiu ikawi wae, jare uparea jeta wae reta pe yuweru waerä jare uyekou waerä wi.

³ Jayawe uwäe ma ara yawe taɨ umenda waerä, mburuwicha wasu omondo uyeyokui chupe wae reta ueni waerä uparea chupe reta wae pe. Erëi jae reta ñatëɨ yuweru,” jei.

⁴ “Jayawe mburuwicha wasu omondo ye ïru uyeyokui wae reta. Jare jei chupe reta: ‘Pekua pemɨmbeu aparea chupe wae reta pe: ‘Mase, jae ma oï yakaru waerä. Ayukaka ma cheweye reta jare ïru cherɨmba ikɨra wae reta. Opa ma ayapɨkatu kawi. Jayawe peyu kua menda pe perorɨkatu waerä,’ pere chupe reta,’ jei mburuwicha wasu uyeyokui wae reta pe.

⁵ “Erëitu jokua uparea chupe wae reta uipota’ä ñeño yuweru. Pëti wae oo uparawɨkɨ iko pe. Ïru wae oo mbaembae owaka.

⁶ Jare ïru wae reta uipɨsɨ mburuwicha wasu ombou wae reta, jare uyapo chupe reta ikawi mbae wae, jare joko wi uyuka reta,” jei.

⁷ “Jayawe mburuwicha wasu kua uikuaa yawe, pochɨete. Jáeramo omondo isɨndaro reta opa uyuka waerä jokua upuruyuka wae reta jare opa uapɨ waerä chuwi reta jokua jëta wasu,” jei.

⁸ “Joko wi mburuwicha wasu jei uyeyokui wae reta pe: ‘Opaete uyeyapɨkatu ma oï yakaru kawi waerä menda pe. Erëi jokua tenonde aparea tëi chupe wae reta, jupi’ä ko yuweru waerä,’ jei.

⁹ ‘Jáeramo pekua opaete tape reta rupi, jare peparea opaete pewäe chupe wae reta pe yuweru waerä menda pe,’ jei chupe reta,” jei.

¹⁰ “Jayawe uyeyokui wae reta yuraa tape reta rupi ueru opaete uwäe chupe wae reta – kua reta ko jae jeko kawi wae jare jeko kachi wae wi. Jare jae reta opa umɨtɨnee mburuwicha wasu jëta,” jei.

¹¹ “Jare mburuwicha wasu ou uwäe yawe uikuaa waerä jokua yuweru wae reta, uecha joko pe pëti kuimbae mbaetɨ temimonde menda pewa onoi wae.

¹² Jayawe jei chupe: ‘Cheïru, ¿kërái pa nde ndike kua pe temimonde menda pewa mbaetɨ nenoi rewe? Kua jupi’ä etei ko,’ jei chupe. Erëi kuimbae jei’ä mbae awe. Kïiño upɨta,” jei Jesús.

¹³ “Jayawe mburuwicha wasu jei uyeyokui wae reta pe: ‘Piñapɨ̈ti ipo rupi jare ipɨ rupi, jare peraa pemombo oka pe pɨ̈tumimbi oï wae pe. Joko pe uyaota tëi jare jäi umbɨkɨrɨrɨuta, echa’ä ikuasɨ katuete oï ramo,’ jei chupe reta,” jei Jesús.

¹⁴ Jayawe Jesús jei wi joko pe ñonoï wae reta pe: “Jae ramiño wi Tumpa ueni tëi jeta wae reta, erëi mbowɨño yuweru. Jae retaño ko jae Tumpa uiparawo wae reta,” jei chupe reta.

Amokue reta uipota tëi uyawɨka Jesús pe iñee rupi

¹⁵ Jayawe kua jaɨkue rupi fariseo reta uyembatɨ, jare uyemboemboe kërái uyawɨka reta waerä tëi Jesús pe iñee rupi umbɨjeko reta waerä.

¹⁶ Jayawe jae reta omondo amokue jemimboe reta Jesús oï wae pe mburuwicha Herodes imborɨa reta ndiwe. Jae reta jei Jesús pe: “Oporomboe wae, ore nduikuaa nde jekuaeño ndiyemɨngeta jupi rupi jare ndeporomboe kawi kërái yambɨyerowia waerä Tumpa. Nde nemae oyowake opaete wae re jare niñemaeño’ä ndiyé,” jei reta.

¹⁷ “Jayawe ore nduipota ndupɨrandu ndewe mbae re. Romano reta imburuwicha wasu César jei yandewe yambɨepɨ waerä chupe korepoti pe opa año rupi. Erëi ¿mbae pa ndere nde? Emɨmbeu orewe, ¿jupi ra yambɨepɨ chupe waerä, ani jupi’ä ra?” jei reta chupe.

¹⁸ Erëi Jesús uikuaa jae reta jaeño uipota tëi uyapo ikawi mbae wae chupe. Jayawe jei chupe reta: “Pe reta ko jae mokui jowa wae reta. ¿Maera pa pipota piyawɨka peï chewe?” jei.

¹⁹ “Pechaka chewe pëti korepoti pembɨepɨ mburuwicha wasu pewarä wae,” jei chupe reta. Jayawe ueru reta chupe pëti korepoti.

²⁰ Jare Jesús upɨrandu chupe reta: “¿Kía jowa iä pa oï jese, jare kía jee pa uyekuatía oï jese?” jei chupe reta.

²¹ “César,” jei reta. Jayawe Jesús jei chupe reta: “Jayawe kua ko jae César imbae. Pemee ye chupe jayawe. Erëi pemee wi Tumpa pe jokua mbaembae Tumpa uipota wae,” jei chupe reta.

²² Jare kua uyandu reta yawe, ipɨakañɨ upɨta reta. Jayawe ueyaño reta Jesús jare opa yuraa ye reta.

Jesús oporomboe umanokue wae reta ikowe yeta wae rewa

²³ Jare jokua ara etei yuweru Jesús oï wae pe amokue mburuwicha reta, saduceo jei chupe reta wae. Opaete saduceo reta jei tëi umanokue wae reta ndarau ma ikowe ye. Jayawe yuweru wae reta jei Jesús pe:

²⁴ “Oporomboe wae, ore nduipota ndupɨrandu ndewe pëti mbae re. Moisés arakae jei kuärái: ‘Pëti kuimbae umano yawe jembireko umɨmembɨ mbae rewe, jayawe kuimbae amɨri tɨwɨ tumenda jokua kuña ndiwe. Jayawe umɨmembɨ yawe, kuimbae amɨri onoita iñemoñaa tɨwɨ rupi.’ Jukuärái jei Moisés,” jei reta.

²⁵ “Jayawe ime iko orepɨte pe pëti kuimbae owa tɨwɨ reta onoi wae. Kua kuimbae umenda, jare umano jembireko umɨmembɨ mbae rewe,” jei reta. “Jayawe kuimbae amɨri tɨwɨ jae iyeuka umenda jokua kuña ndiwe.

²⁶ Jare jae wi umano jembireko umɨmembɨ mbae rewe,” jei reta. “Jae nunga wi jukuärái uyeyapo jaɨkue rupiwa reta pe. Opaete chiu rewe pëti pëti umenda jokua kuña ndiwe, jare opaete pëti pëti rupi umano reta umɨmembɨ mbae rewe.

²⁷ Jare jaɨkue rupi kuña parawete umano wi,” jei reta.

²⁸ “Jayawe añetete yawe umanokue wae reta ikowe yeta, ¿kía nunga wae jembirekorä pa ikota jokua kuña jae reta ikowe ye yawe? Echa’ä opaete chiu rewe umenda jae ndiwe.” Jukuärái jei saduceo reta Jesús pe.

²⁹ Jayawe Jesús jei chupe reta: “Pe reta pikuaa’ä Tumpa iñee uyekuatía oï wae, jare pikuaa’ä etei wi kërái ko Tumpa imbaepuere wae. Jáeramo piyawɨ ko piyemɨngeta umanokue wae reta rewa.

³⁰ Echa’ä jokua ara umanokue wae reta ikowe ye yawe, ndarau ye ma umenda reta. Echa’ä yurekota araɨwa reta yureko wae rami,” jei chupe reta.

³¹ “¿Pemɨngeta’ä yerá Tumpa jei pewe iñeerɨru pe wae? Joko pe jei sɨmi umanokue wae reta ikowe yeta wae rewa.

³² Echa’ä jei kuärái: ‘Che ko jae nderamɨkue reta Abraham, Isaac, jare Jacob iTumpa.’ Jukuärái Tumpa jei yepe tëi yanderamɨkue reta arakaete ye ma opa umano,” jei. “Añetete umanokue wae reta mbaetɨ yawe onoi tekowe, jayawe Tumpa ndarau jei tëi jae ko jae reta iTumpa wae, echa’ä jae ko ime tekowe onoi wae reta iTumpa,” jei. “Jayawe kua uikuaaka yandewe yanderamɨkue reta imeño yepe tekowe onoi,” jei Jesús saduceo reta pe.

³³ Jare uyembatɨ wae reta kua uyandu yawe, opa ipɨakañɨete Jesús oporomboe wae re.

Jesús oporomboe Tumpa mbae jei wae ikawiete ye wae rewa

³⁴ Jayawe fariseo reta uikuaa yawe Jesús opa umɨkïi oñono saduceo reta, uyembatɨ amokue fariseo reta Jesús oï wae pe.

³⁵ Jayawe pëti wae – jae ko Moisés uikuatía wae re oporomboe wae – upɨrandu Jesús pe mbae re uyawɨka waerä tëi chupe iñee rupi.

³⁶ Jei chupe: “Oporomboe wae, opaete mbaembae Tumpa jei yandewe wae wi, ¿mbae nunga pa ko jae ikawiete ye wae yayapo waerä?” jei chupe.

³⁷ Jayawe Jesús jei chupe: “Jae ko kua: ‘Peau yandeYa Tumpa pepɨa rewe, pekɨrëɨ rewe, pepɨayemɨngeta rewe, jare añetete rewe.’

³⁸ Opaete mbaembae Tumpa jei wae wi, jokua ko jae ikawiete ye wae ndiyapo waerä,” jei chupe.

³⁹ “Jare jaɨkue rupiwa jukuärái etei wi ko jae kua: ‘Peau perapicha kërái pe reta etei piyerau wae rami.’

⁴⁰ Kua mokui mbaembae ndiyapo yawe, ndiyapo ma ko Moisés jare ïru kuimbae Tumpa iñee arakae umɨmbeu wae reta jei wae rupi opaetei,” jei Jesús chupe.

Upuruepɨ wae David iñemoñaa pewaño’ä ko

⁴¹ Jare fariseo reta imeño joko pe ñonoï rambuewe, Jesús upɨrandu chupe reta:

⁴² “¿Mbae pa pere Cristo yae chupe wae rewa? ¿Kía iñemoñaa pewa ra ko jae?” jei chupe reta. Jare fariseo reta jei chupe: “Jae ko David iñemoñaa reta pewa,” jei reta.

⁴³ Jayawe Jesús jei chupe reta: “Jukuärái yawe, ¿maera pa David etei Espíritu Santo imbaepuere rupi arakaete jei chupe, ‘CheYa’?

⁴⁴ Echa’ä jae jei kuärái: ‘Tumpa ikoño mái wae jei cheYa pe kuärái: ‘Ewapɨ kua cheakata kotɨ, nderowaicho reta opa añonoka rewa itawa re nderowai,’ jei Tumpa.’ Jukuärái David uikuatía arakaete rupi kërái Cristo jae’ä ko kuimbaeño. Jae ko iYa wi.

⁴⁵ Jayawe David etei jei chupe yawe, ‘CheYa,’ ¿këraita pa jayawe Cristo ipuere iko David iñemoñaa pewaño?” jei Jesús chupe reta.

⁴⁶ Jare kiawe ipuere’ä umɨmbeu chupe. Jare joko wiwe kiawe uipota’ä ye ma upɨrandu Jesús pe mbae re awe, echa’ä aramoi ipuere uñemɨmaraka reta.