متّی 13 - کتاب مقدس به زبان گیلکی - گویش شرقی

کیشاورز حیکایت

¹ هو روز، عیسی خونَه جی بیرون بومَه و دریا کنار بنیشته.

² امّا اونقده پیله جیمعیت اونه دورا گودن که یکته نوء مِیئن بوشو و بنیشته. مردوم دریا کنار ایسأ بُن.

³ بازین عیسی خیلی چیزؤنِ حیکایت اَمره اوشونه به بارده و بوته: «یه روز یکته کیشاورز دنه فوکونی بِه بیرون بوشو.

⁴ وختی دنه فوددّبو، اَنِی راه میئن بکالسه و پرنده​أن بومَئن و اوشونه بوخوردن.

⁵ انی ده چؤر زمین سر بکالسه که، خیلی خاک نداشت؛ پس زود کَل بوده، چونکه خاک عمق نداشت.

⁶ امّا هیطو که آفتاؤ بومَه، بسوته و خوشکه بوُ، چونکه بنه نداشت.

⁷ انی کم تیف کله میئن بکالسه. تیفون پیله بوبؤئن و دنه أن خفه بؤدَن.

⁸ امّا بقیه دنه أن، خوروم زمینِ سر بکالسه و بار بأرده: بعضی صد برابر، بعضی شصت و بعضی أنم سی.

⁹ هر کس گوش ایشتؤسنِ به دئنه، بشتؤئی.»

¹⁰ هوموقع شاگردؤن عیسی ورجه بومئن، بپورسئن: «چرِء مردومِ بِه حیکایت اَمره گب زئنی؟»

¹¹ عیسی جواب بدا: «آسمؤنِ پادشاهی رازؤنِ فَهمسَن، شمره هده بوبُو، اما اوشؤنِ هَدَه نوبؤ.

¹² چونکه اونی که دَئنه، بیشتر هَدأ بنه تا به فت و فراوونی بَدأری، و اونی که ندَئنه، هونی​یم که دئنه، هَیته بنه.

¹³ هینه وسه ایشؤنِ بِه حیکایت اَمره گب زِئنَم، چونکه: «نیگاه کادرن، امّا نَینَن گوش کُؤئنَن، امّا نشتؤئنَن و نفَهمنَن.

¹⁴ راست راستِم اِشعیای پیغمبر نبوّت ایشؤنه بِه، به انجوم رسنه که گونه: «”شیمه گوشِ اَمره أیشتؤنین، امّا هرگی نفَهمنین. شیمه چیشمِ اَمره دینین، امّا هرگی شمره حالی نبنه.

¹⁵ چونکه ایی قوم دیل سنگَ بوُ، اوشونِ گوشؤن سنگینهَ بوُ، و خوشؤنِ چیشمونِ دوستَن، تا نبی که خوشؤنِ چیشمونِ اَمره بَینَن، و خوشؤنِ گوشؤنِ اَمره بَشتؤئَن و خوشؤنِ دیلون میئن بفَهمن و وَگردَن و مو ایشؤنه شفا بدِئم.“

¹⁶ امّا خوش‌بحال شیمه چیشمون که دینَن و شیمه گوشؤن که ایشتؤنن.

¹⁷ راست راستِ شمره گونم که خیلی از پیغمبرون و صالحون ذوق و شوق داشتن اوچیزی که شمه دینین، بینَن و ندِئن و اوچیزی که شمه ایشتؤنین، بَشتؤئن و نشتؤسَن.

¹⁸ «پس شمه کشاورز حیکایت معنیِ بشتؤئین:

¹⁹ وختی ینفر خدا پادشاهی‌ کلام أیشتؤنِه اما اونه حَالی نبنه، شیطون هنه و اوچیزی که اونه دیلِ میئن بکاشته بوبُو، دوزی کؤئنه. ایی هو دنه ایسه که راه میئن بکاشته بوبُو.

²⁰ و اما دنه ای که چؤر زمین سر بَکالسه، کسی​ایسّه که کلامِ أیشتؤنه و اونه درجا ذوق اَمره قبول کؤئنه.

²¹ امّا چونکه خوشِ میئن بنه ندئنه، فقط ایسکالِی دوؤم أبِئنه. ولی وختی کلام واسه، سختی یا آزار بینی، هو دم کِئنه.

²² دنه ای که تیفون میئن بکاشته بوبُو، کسی​یه که کلامِ أیشتؤنه، امّا ایی دنیا دیل نیگرؤنیئن و زرق و برق مال دونیا اونه خفه کؤئنه و بار نَئبِئنه.

²³ امّا دنه ای که خوروم زمینِ سر بکاشته بوبُو، کسی​ایسه که، کلامِ أیشتؤنه و اونه فهمنه و تی تی کوئنه، صد، شصت، یا سی برابر بار أبِنه.»

هرزه وشؤنِ حیکایت

²⁴ عیسی یکته حیکایت دیگرم ایشؤنه بِه بارده: «آسمؤنِ پادشاهی مرداکیِ مؤنه که خوشِ زمین سر خوروم دنه فوده.

²⁵ امّا وختی که اونه نوکرون خوته بُوئن، اونه دشمن بومَه و گندمِ میئن، هرزه وَش بکأشته و بوشو.

²⁶ وختی گندم سبز بوُ و خوشه بارده، هرزه وَشم ظاهیرَ بو.

²⁷ اربابِ نوکرؤن اونه ورجه بوشُوئن و بوُتن: ”آقا، مگه تو خوروم دنه تی زمین میئن نکاشتبی؟ پس هرزه وَش کورای بومه؟“

²⁸ ارباب جواب بده: ”او دشمنِ کاره.“ نوکرون اونای بپورسئن: ”خوأئنی بشیم و اوشونه جومَه کونیم؟“

²⁹ بوته: ”نه، اگه بخوأین هرزه وشؤن جومَه کونین، امکون دئنه گندمم اوشونه اَمره بنَه جی بکنین.

³⁰ بدارین هر دوتّه تا بِئنِ وقت پیلّه بوبؤئن. او زمون اوشونی که محصولِ بینَنِ گونم که اوّل هرزه وشؤنِ جومَه کونَن و دسته بکونَن تا بسوجی. بازین گندومؤنِ جومَه کونَن و بأرن مي تیلمار میئن.“»

خردل دنه و خمیرمایه حیکایت

³¹ عیسی اوشونه یکته حیکایت دیگه بارده: «آسمونِ پادشاهی یکته خردل دنه مؤنه که ینفر اونه ویته و خوشِ زمین میئن بکأشته.

³² خردل دنه با اینکه از همتهّ دنه أن کوشتایتره، اما وختی که پیلّه بنه، همتهّ گیاهونای پیلترَ بنه و داری مورسون بنه، جوری که آسمونِ پرنده‌أن هَنن و اونه خالؤنِ میئن فَک چأکوئنَن.»

³³ عیسی بازین اوشونه بِه یکته حیکایت دیگه بارده. بوته: «آسمونِ پادشاهی خمیرمایه‌اي‌یه مؤنه که یکته زناک اونه ویته و سُه ته پیله کیسه آرد أمره قاطی بوده تا خمیر همه واج بومَه.»

³⁴ عیسی هَمهء ایی گبؤنِ حیکایت اَمره جماعت بِه بوته و حقیتن بغیر حیکایت هیچی اوشونه بِه نؤته.

³⁵ ایی اتفاق دکته تا پیغمبر کلام به انجوم برسی که بوته بو: «می دَهنِ حیکایت اَمره بازَ کُوئنَم، و اوچیزی که از او اوّل دنیا، جابوخورده بومُنسه، گونم.»

هرزه وشؤنِ حیکایتِ وُشکنِئن

³⁶ بازین عیسی جمعّیتِ بنه و خونه میئن بوشو. هووخت اونه شاگردؤن اونه ورجه بومئن و بوُتن: «زمینِ هرزه واشؤنِ حیکایتِ أمه به وُئشکَن.»

³⁷ عیسی جواب بده: «ینفر که خوروم دنه زمین میئن کارنه، انسونِ ریکاکه.

³⁸ زمین، ایی دنیا ایسه و خوروم دنه، آسمؤنِ پادشاهی زاکؤنَن. هرزه وَشؤن، او شرورِ زاکؤنَن.

³⁹ و دشمنی که اوشونه کارَنه، ابلیسِ. بِئن وقت، آخرِ زمون و اوشونی که محصول بینَن، فرشته أن​ایسّن.

⁴⁰ هیطو که هرزه وشؤنِ جومَه کؤنن و آتشه میئن سوجبِنَن، آخر زمؤنم هیطو بنه.

⁴¹ انسؤنِ ریکه خوشِ فرشته​أنِ سرا دِئنه و اوشؤن هرچی که باعث و بانیِ گوناه بنه و تمؤم بدکارؤنم اونه پادشاهیَ جی جومَه کوئنن.

⁴² و اوشونه تنورِ آتش میئن تؤدِنه، جایی که ونگ زِئنن و گازِ گاز سر سوئنَن.

⁴³ هو موقع صالحون خوشؤنِ پئره پادشاهی میئن، آفتاؤ مورسون فوتؤئنَن. هر کس که گوش ایشتؤسنِ دئنه، بشتؤئی.

جا بوخورده گنج حیکایت

⁴⁴ «آسمونِ پادشاهی یکته گنج مورسون ایسه که زمینِ دیلِ میئن جا بوخورده که ینفر اونه پیدا کؤئنه، و هَندِه اونه جا دئنه و ذوقای شنه هرچی که دئنه، فروشنه و او زمینِ هینه.

⁴⁵ «هیطورم آسمونِ پادشاهی تاجریه مؤنه که مرواریدؤن با ارزش دومبال دره.

⁴⁶ پس وختی مروارید خیلی باارزشی پیدا کؤئنه، شنه و اوچیزی که دئنه فروشَنه و او مرواریدِ هینه.

صیادؤن سالی حیکایت

⁴⁷ «و هنده آسمونِ پادشاهی سالیِ مؤئنه که دریا میئن تؤدَه بنه و همه جور ماهی اونه میئن شنه.

⁴⁸ وختی که سالی پورَه بنه، اونه جؤر هَکشنَن. بازین نیشَنن و خورومؤن سبدِ میئن جومَه کؤنن، امّا بدؤن تؤدِنَن.

⁴⁹ آخر زمونَم هیطؤ بنه. فرشته​أن هنن و بدکأرؤنِ درستکارؤن میئنای بیرون هَکشنَن

⁵⁰ و اوشونه تنورِ آتشِ میئن تؤدِنَن، اوره که ونگ زئنن و گازِ گاز سر سوئنَن.»

⁵¹ بازین عیسی بپورسه: «همه ایی گبون بفَمسین؟» شاگردون جواب بدَئن: «بله!»

⁵² عیسی بفرمأسّه: «پس هر تورات معلم که آسمونِ پادشاهی جی درس بگیری، حیکایت صابخونه​یی ایسّه که خوشِ صوندوقَ جی، تازه و کوهنَه چیزون بیرون أبِنه.»

ناصره مردوم بی ایمونی

⁵³ وختی عیسی ایی حیکایتونِ تمنه گوده، اورای بوشؤ

⁵⁴ و خوشِ شهر ناصره وگرسه و عبادتگاه میئن مردومِ تعلیم بدا. مردوم ماتَ بوئن و بپورسئن: «ایی مردکای ایجور حکمت و قوت انجومِ معجزات کورای بدست بأرده؟

⁵⁵ مگه ایی ریکه، او نجّارِ ریکای نیه؟ مگه اینه مئرِ ایسم مریم نیه؟ اینه برأرون یعقوب و یوسف و شمعون و یهودا نیئَن؟

⁵⁶ مگه اینه خاخورؤن همته امه میئن زیندیگی نوُکئنَن؟ پس ایی چیزؤن کورای بدست بأرده؟»

⁵⁷ پس اوشونه خوش نومَه. امّا عیسی اوشونه بوته: «پیغمبر هیچ جا بی‌حرمت نَبنه، مگر خوشِ شهر و خوش خونه میئن!»

⁵⁸ و عیسی اوره اوشونه بی ایمؤنی وَسه زیاد معجزه نؤده.