Ɔkɔ̀hɔ̀n-wá-bɔ̀ kɔ̀hɔ̀n hán 27 - Ɛmɛẅi ankà ankrànkràn 2003

Yɛ hán Pɔlɛ̀n hɔ́n Rɔmɛ̀n anmàn

¹ Ɛnvra léyi yɛ wá le bɔ́ lɛ bɩ́ ɛnhyàbri-hɛ̀ bɔ̀ hɔ́n Itali ɛnhi wú nɔn, ye bɩ́ Pɔlɛ̀n mán anwɔn-mɛ̀n-wá-bɔ̀ jan, yɛ wá gɔliɛ-wrɔn tɔ̀n léyi ye bi Zhülihüsɛ̀n nɔn antamɛ̀n, nɛ̀n dú Rɔmɛ̀n ɛnhi wú Nɛ̀ncüì lɔ, nɛ́n anhà-kɔ́n-fɛcüè-gɔliɛ-wrɔn cüìcüì.

² Bɔ́ bɩ́ ɛnhyàbri-hɛ̀ tɔ̀n léyi dú Adramitɛ̀n anmàn nvà hɩ kɛ hɔ́n ɛnhyàbri-hɛ̀-nɛnbàdù hɔ̀n léyi dú Azi kpɔsɔ wú, kɩ bɔ́ nán hɔ̀n. Ɔwrɔn tɔ̀n ye bi nɛ̀n Aristarkɛ̀n, Maseduhanɛ̀n anmàn-wrɔn, Tɛsalonikɛ̀n kpɔsɔ wú, nɛ̀n dú bɔ̀ ɛmɛ̀n.

³ Ɛcɛ̀n cüe kɩ bɔ́ bru Sidɔn anmàn. Zhülihüsɛ̀n léyi kɛ ẅɛn Pɔlɛ̀n anvrɛnvrɛn nɔn, tán nɛ̀n ɛkɔrɛ̀-levri nɛ̀n hɔ̀n nyan nɛ́n nyran hɔ̀n ô kɛ̀ wá nɛ̀n ɛkɔrɛ̀.

⁴ Ɛnvra léyi bɔ̀ cɔhɔ́ Sidɔn anmàn nɔn, bɔ́ ci shiprɛ̀n vúta domɛ̀n, ɔmuhi ɛndɔnwrɔn crɛ ezì kɛ́n bɔ̀ nɔn.

⁵ Bɔ̀ vɔ́n ecüe Silisi mán Panfili tɛsɛ̀n, kɩ bɔ̀ cɔ́ Mira anmàn, Lisi kpɔsɔ wú.

⁶ Nanvrɛn lɔ, gɔliɛ-wrɔn léyi bɔ́ dú antamɛ̀n nɔn, cɔ́ Alɛksandri ɛnhyàbri-hɛ̀ tɔ̀n kɛ hɔ́n Itali ɛnhi wú kɩ hán bɔ̀ bɔ́ ku ɛhɛ̀ lɔ mɛ̀n.

⁷ Ɛnvra bobrebe de bɔ́ dú ecüe wú bɔ́ hɔ́n jan jan, kɩ ɛgbànkàn vriemɛ̀n yakɛ bɔ̀ cɔ́ Senidɛ̀n anmàn zìwú. Ɔmuhi ɛndɔ̀nwrɔ̀n kɛ kɛ́n bɔ̀ hɛ́n, kɩ bɔ́ sɩ́ cɔ́ esù she hɔ́n yri, ɛyri léyi bɔ́ hɔ̀n nɔn, bɔ́ ci Salmone kavà vúta tɛ̀sɛ̀n, ô bɔ̀ cɔ́ Krɛtɛ̀n shi wú vúta léyi ɛndɔ̀nwrɔ̀n ke sɩ́ ci ɛtɛ̀sɛ̀n nɔn.

⁸ Ɛgbànkàn bobrebe mɛ̀n de bɔ́ ci ɛnshi gbàtà-mùan kɩ bɔ̀ cɔ́ ɛyri tɔ̀n léyi ye bi ɛnhyabri-hɛ̀-nɛnbàdù-anvrɛnvrɛn, Lase anmàn tɛ̀sɛ̀n.

⁹ Bɔ jrɛ́ ɛnvra bobrebe, kɩ bɔ́ ɛyri-hɔ̀n lɔ dú ɛgbàngbàn mɛ̀n, ɔmuhi edùcɛ̀n kishe bì lɔ vaciɛ. Hɩ le kruhú de Pɔlɛ̀n tán anhyàbri-hɛ̀-kɔ̀hɔ̀n-hán-bɔ̀ ankà-bi-dɔ̀ ndɔ lɔ nɔn:

¹⁰ “Annyran hɔ̀n, mɛ kàn ɔmu le bɔ́ ɛyri-hɔ̀n lɔ ɛgbàngbàn ke le dú n'ɛmɛ̀n: ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mán nɛ́n loru hɔ̀n lɔ ke le dú ɛjrɛ́ mɛ̀n ke le sevri, kɩ bɔ́ mán bɔ́ sɩ̀ wá esùva hô, bɔ́ le bru owúemɛ̀n.”

¹¹ Tɛ́n Gɔliɛ-wrɔn cüìcüì léyi bɔ́ dú antamɛ̀n nɔn, ẅɛn esɛ́ ɛnhyàbri-hɛ̀-nan-wrɔn mán ɛnhyàbri-hɛ̀ nɛ́n zi wú vrán Pɔlɛ̀n mùan-ankà-dɔ̀ lɔ.

¹² Kɩ, ɛnhyàbri-hɛ̀-nɛnbàdù lɔ, ke sɩ̀ zrɔ̀a hɩ bɔa yɛ́ nanvrɛn ɛshɛ̀ vra lɔ nɔn; hɩ le kruhú de anwrɔn hɔ̀n léyi dú anhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n nɔn, ɛcá wá le yɔ cɔhɔ́ nanvrɛn: yɔ ji, ke dú kɛ, kɛ lɛ krɔn hô, yɔ cɔ́ Feniksɛ̀n anmàn, Krɛtɛ̀n ɛnhyàbri-hɛ̀-nɛnbàdù tɔ̀n léyi crɛ ezì kɛ́n ovúemɛ̀n mán ecüemɛ̀n, ô yɔ yɛ́ nanvrɛn ɛshɛ̀ vra lɔ.

Ɔwràn ke bɩ́ ecüe wú

¹³ Ecüemɛ̀n dɔ̀nwrɔ̀n cɛ tɔ̀n bukru kɛ cüɛ̀n, kɩ yɔ tro le y'ankà-tro-ankà lɔ kɛ lɛ sá nmù. Yɔ sán Ɛnhyàbri-hɛ̀-bù kɩ ɛnhyàbri-hɛ̀ kɛ nán esù krɛtɛ̀n kpó shi mùan.

¹⁴ Tɛ́n, eburi mán eburiemɛ̀n, ecüì dɔ̀nwrɔ̀n tɔ̀n, ye bi “ovúemɛ̀n mán ezì dɔ̀nwrɔ̀n” dú ɛnshi vúta kpò wú kakɛ.

¹⁵ Ɛndɔ̀nwrɔ̀n bɩ́ ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ kɛ hɔ̀n: ye sɩ́ cɔ́ n'ɛẅɛn yri rɔ́a kɩ bɔ́ teze ɛndɔ̀nwrɔ̀n bɩ́ bɔ̀ kɛ hɔ̀n.

¹⁶ Ɛnshi wú vúta cɛ tɔ̀n ye bi Koda, nɛ kɛ́n ɛndɔ̀nwrɔ̀n hɛ́n, kɩ bɔ́ ci n'ɛmɛẅì ecüemɛ̀n hɔ́nan. Bɔ̀ cɔ́ ɛyri ɛgbànkán mɛ̀n, zɛtɛn bɔ̀ ẅɛn ebɩdie-hɛ̀ cɛ lɔ.

¹⁷ Ɛnhyàbri-hɛ̀-kɔ̀hɔ̀n-hán-bɔ̀ wán nɛ̀n sɩ́ anhɛ́ mɛ̀n zɛtɛn kora nɛ̀n bá ɛnhyàbri-hɛ̀ domɛ̀n. Ɔmuhi yɔ ku ɛnkrɛ̀ta le, yɔ lɛ hɔ̀n shre Libi kpò-hiẅia mɛ̀n nɔn, yɔ srú ɛnhyàbri-hɛ̀-bù hɛ́ kɩ yɔ teze ɛnhyàbrihɛ̀ lɔ, ɛndɔ̀nwrɔ̀n ke bɩ́ hɔ̀n.

¹⁸ Ɔwràn dú ɛmɛ̀n ke bɩ́ bɔ̀ ecüìemɛ̀n, hán tán kɩ ɛnvra léyi ɛcɛ̀n cüe nɔn, yɔ bɩ́ ɛnloru hɔ̀n lɔ yɔ kɔ́n ku ecüe,

¹⁹ kɩ, ɛcɛ̀n vru cüe, yɔ bɩ́ ɛnhyàbri-hɛ̀ ci hɔ̀n lɔ yɔ duku y'ɛmàn mɛ̀n yɔ kɔ́n ku ecüemɛ̀n.

²⁰ Ɛnbì bobrebe vacì, ye sɩ́ kán ɛnbri, ye sɩ́ kán okùcankrò, kɩ ɔwràn dú ecüi-ẅɛn mɛ̀n ɛnvra lɔ fɛn. Ɔtrɔmɛ̀n lɔ, bɔ̀ sɩ̀ vrù ẅɛ̀n esɛ́ le bɔ́ lɛ cɔ́ ɔkɔrɛ̀.

²¹ Anwrɔn hɔ̀n léyi dú ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n nɔn kɛ vá zî ɛci nmɔ̀ɛn. Zɛtɛn Pɔlɛ̀n, tɔhú nyɔn y'ezìwú kɩ kɛ dɔ̀ le: “Ke dú kɛ nyɛ́n die mɛ̀n nukùɛ, kɩ bɔ̀ yɛ́ Krɛtɛ̀n anmàn hô, ɛci ke sɩ̀ jrɛ́, yakɛ ɛzrɛ̀n mán ke sɩ̀ zrɛ́n.

²² Tɛ́n zɛtɛ̀ lɔ, me yi nyɛ̀n edù, ɔmuhi ɔwrɔnẅì zriɛmɛ́n eci ke sɩ̀ hán; ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ zri kɩ kɛ lɛ jrɛ́.

²³ Ɛnnyran ndɔ lɔ, Ɔwɔ-kùyüre-wrɔn tɔ̀n léyi mɛ̀n dú nɛ tɛn, hɩ mɛ̀n vru mɛ̀n dú n'eci-bɩ̀tan-wrɔn nɔn, vá mɛ̀n ɛtɛ̀sɛ̀n,

²⁴ kɩ dɔ́ mɛ̀n le: ‘Ɛnjansù ke bɩ́ ẅɛn mɛ́n, Pɔlɛ̀n! Ke ji le ɛ̀ srɔ Rɔmɛ̀n ɛnhi wú Nɛ̀ncüì lɔ zìwú, kɩ Ɔwɔ, n'ɛcüɛ̀n léyi nɛ̀n ẅɛn v'ɛwú nɔn, kɛ tán mɛ́n ɔkɔrɛ-wúvà vɛ́n mán anwrɔn hɔ̀n léyi dú ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n nɔn.’

²⁵ Zɛtɛn Nyɛ́n bɩ́ edùyì, annyran hɔ̀n, ɔmuhi mɛ̀n ẅɛn Ɔwɔ sɛ́: kɛ lɛ hán tán ɔmu le nɛ̀n dɔ́ mɛ̀n nɔn.

²⁶ Tɛ́n bɔ́ le shre ɛnshi vúta tɔ̀n tɛsɛ̀n.”

²⁷ Ɛnnyran ndɔ lɔ, dú n'ɛvá-anzɔmɛ̀n tɛn de ɔwràn ke bɩ́ bɔ̀ sɩ́ Mediterane cüe wú nɔn. Ɛnnyran wanzi bá ɛtɛ̀sɛ̀n, kɩ ɛnhyàbri-hɛ̀ kɔ̀hɔ̀n-hán-bɔ̀ lɔ tro le bɔ́ cɔ́ ɛnhi tɔ̀n tɛsɛ̀n.

²⁸ Yɔ sɔ́n ɛnshi; kɩ yɔ cɔ́ ɛnvrɛ̀n anhɛ́-kɔrɛ̀ ɛẅia-ɛvà-ɔbɔ̀ɛn; yɔ hɔ́n ezì jan kɩ yɔ cɔ́ ɛnvrɛ̀n anhɛ̀-kɔrɛ̀ ɛẅia-eẅirì.

²⁹ Yɔ ku ɛnkrɛ̀ta le, ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ kɛ lɛ sɔ́n ɛbù, kɩ hɩ kruhú yɔ ku ɛnhyàbri-hɛ̀-bù anzɔ̀ ɛnshi ɛhɛ̀ mɛẅì kɩ yɔ vrá ɛcɛ̀n kè cüe.

³⁰ Tɛ́n ɛnhyàbri-hɛ̀ kɔ̀hɔ̀n-hán-bɔ̀ lɔ ke ji kɛ cɔhɔ́ ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n; yɔ hán ebɩdie-hɛ̀ cɛ lɔ kakɛ ɛnshiemɛ̀n kɩ yɔ wá le, yɔ lɛ di ɛnhyàbri-hɛ̀ zì bù lɔ ɛnshi.

³¹ Pɔlɛ̀n kɛ dɔ́ gɔliɛ-wrɔn cüìcüì lɔ mán ndɔ hɔ̀n léyi dú nɛ̀n antamɛ̀n nɔn le: “Ke dú kɛ anwrɔn ndɔ hɔ̀n lɔ ke sɩ̀ yɛ̀ ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n, nyɛ́n sɩ̀ cɔ́ ebɩdie rɔ́.”

³² Zɛtɛn gɔliɛ-bɔ̀ lɔ ẅiɛ anhɛ́ hɔ̀n léyi ẅɛn ɛhɛ̀ cɛ lɔ hɛ́n kɩ teze nɛ̀n nɛ́n hɔ̀n.

³³ Ɛcɛ̀n kɛ vá cüe kɩ Pɔlɛ̀n bi anwrɔn lɔ fɛn kɛ̀ và zî ɛci, kɩ nɛ dɔ̀ le: “Ɛyɔncì lɔ nyàn ɛbi ɛvà-anzɔ̀ de nyɛ vá zî ɛci nɔn.

³⁴ Me bi nyɛ̀n nyɛ́n và nyɛ́n zî ɛci, ɔmuhi ke ji le nyɛ́n zî ɛci, ô nyɛ́n cɔ́ ebɩ̀die nɔn. Ɔwrɔnẅì zriɛmɛ́n ny'ɛmɛ̀n lɔ ke sɩ̀ zrɛ́n n'ɛnkruẅie zriɛmɛ́n.”

³⁵ N'ankà-dɔ́ mɛ̀n lɔ, Pɔlɛ̀n bɩ́ abutùkumɛ́n kɩ tán Ɔwɔ ɔkùɛn, yɔ lɔ fɛn y'ezìwú, zɛtɛn nɛ̀n vɔ́n abutùkumɛ́n lɔ, kɩ nɛ̀n bukru nɛ rá.

³⁶ Zɛtɛn yɔ lɔ fɛn yɔ bɩ́ edùyì kɩ yɔ zî ɛci.

³⁷ Bɔ́ dú anwrɔn ɛkoẅi-ɛvà-anhɔ̀n mán ɛẅì ɛvà-ɛwole, de bɔ́ dú ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ mɛ̀n nɔn.

³⁸ Ɛnvra léyi ɔwrɔn wrɔn zî ɛci fɔ́n nɛ̀n nɔn, ye ku ɛci sɔ́n léyi ye bɩ yɛ hán abùtùkumɛ́n nɔn ɛnshi, ô ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ ke wole.

Ɛnhyàbri-hɛ̀ sɔ́n

³⁹ Ɛnvra léyi ɛcɛ̀n cüe, ɛnhyàbri-hɛ̀ kɔ̀hɔ̀n-hán-bɔ̀ kè sɩ̀ nyrì ɛnhi léyi yɔ kàn nɔn, tɛ́n yɔ kán ɛnshi-bɛ́ tɔ̀n, mán nɛ́n nɛ́nbàdù kɩ yɔ wá le yɔ lɛ hán ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ ke ze nanvrɛn lɔ, ke dú kɛ ɛkɔrɛ̀-levri ndù.

⁴⁰ Yɔ gbrɔ ɛnhyàbri-hɛ̀-bù-hɛ́ hɔ̀n lɔ kɩ yɔ teze ɛbù hɔ̀n lɔ hɔ́n ɛnshiemɛ̀n; ɛhɛ̀-sɛ̀n vrà-hɛ́ hɔ̀n lɔ mán yɔ gbrɔ. Zɛtɛn yɔ drɛ́n ɛcàsa ɛnhyàbri-hɛ̀ zì, ô ɛndɔnwrɔn kɛ kɛ́n ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ ke sɩ́ ɛnhi.

⁴¹ Tɛ́n yɔ cɔ́ ɛnhiẅia dú *lolo anhyrɛ̀ granmɛ̀n, kɩ nanvrɛn lɔ de ɛnhyàbri-hɛ̀ lɔ shre dɛ́ nɔn. Ɛnhyàbri-hɛ̀ kru lɔ pita ɛnhiẅia mɛ̀n, kɩ ke sɩ́ vru jɔkɔ rɔ́a, zɛtɛn ecüe afù sɔ́n ɛhɛ̀ sɛ̀n lɔ bɔyɛwa.

⁴² Gɔliɛ-bɔ̀ lɔ ke ji ke wri anwɔn-mɛ̀n-wá-bɔ̀ lɔ, ô nzriɛmɛ́n ke bɩ́ wɔrɛ ɛnshi kɛ kakɛ kɛ srɛ́a.

⁴³ Tɛ́n gɔliɛ-wrɔn cüìcüì léyi ke ji ke bɩ́ Pɔlɛ̀n kè die nɔn, sî yɔ eci lɔ n'ɛhán mɛ̀n. Nɛ̀n wá tán, yɔ hɔ̀n léyi ke nyri wɔrɛ ɛnshi nɔn, kɛ̀ gɔ̀ trɛ̀n kú ɛnshi, ô kɛ̀ hɔ́n ɛnhi;

⁴⁴ ndɔ hɔ̀n léyi ke sɩ́ nyri wɔrɛ ɛnshi nɔn, kɛ̀ ẅɛn anbɔ̀hɔ́ buri-buri léyi dú anhɛ́ mɛ̀n nɔn kɛ wɔrɛ ɛnshi kɛ̀ kakɛ ɛvuwúɛ. Kɩ ɔmu lɔ de anwrɔn lɔ fɛn cɔ́ ɛnhi, eci zriɛmɛ́n kè sɩ̀ hàn yɔ nɔn.