1 Sámìɔ̀ 25 - Aaɓi Kwì

Sámìɔ̀ gasɥ̀

¹ Lɛ̀ Sámìɔ é gaɛ, Ézrɛ̀mɛ̀ sáálɵɛ wò nù wokóà do wó gbɵbɔ à mɔ́ɔ̀wɔ̃̀ɓà, wó à bĩ̀ à dè píékee Wrámà pɵɵ. Lɛ̀kɔ̀ɔɛ Dèɓéè wrùù é lo goú yɛ̀igɥ́ lɛ̀ wô lɛ̀ Párànɛ̀ ɓà.

Dèɓé wãã̀ Ábígéè

² Gɔ̃ɔ̃̀ do è kǝ̀ Méɔ̀n, àɓà tùɔ̀tòlɛ̀ lɛ̀ è kǝ̀ Kámà. Gɔ̃ɔ̃̀ ɓɛ è kǝ̀ ɓɔ̀uzǝ̀ dèèdè. Ƃlá vù yààka (3,000) wãã̀ ɓò vù do (1,000) wó kǝ̀à gɔ̀. È kǝ̀ yaa ɓlánù ka kã́lɛ̀à Kámà lɛ̀ɓà.

³ À tɔ́ tɔɔ Nébà, wó à bɔú lɛ̀ Ábígéè. Le ɓɛ è kǝ̀ le sǝ̀ ká, é wɔ̃́gɥ́ma, kǝǝ àɓà kɔ́dɛn è kǝ̀ gblɔɔzǝ̀, bààmɥ́ɛ è nààsɥ síèsiè. È kǝ̀ Kélɛ̀mi ká.

⁴ Dèɓé yà mà yɛ̀ilà nɛ̀ɛ̀ Nébà è kǝ̀ yaa ɓlánù ka kã́lɛ̀à.

⁵ É Dèɓéè nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù gɔ́ɔ̀do bɔà píé wòa nɛ̀ɛ̀, “Kà ló luo Kámà lɛ̀ɓà, Nébà píé, kâ ɓoyie n tɔ́ gɥ́.

⁶ Kàà pɵàlǝ̀, ‘Zòɔyàgrú è kǝ ɥ gɔ̀, è kǝ ɥ píekee mɛ̀nù gɔ̀, ĩ́ĩ́ ɥ gɔ̀pǝ̀ sáálɵɛ wò ɓɛ̀ɛ̀.

⁷ A mà nɛ̀ɛ̀ ɓa ɓlá kaɓomɛ̀nù wò yuɔpíé. Kǝ ê ɓoɛ ɓa nyákǝ̀ɓláà mɛ̀nù wò kǝ̀ yi píé zɵ, yi ká wɔ̃́ gbéè gbɛ kǝ woká, ĩ́ĩ́ waa pǝ gbɛɛ yaá lɔ̀n kǝ kpɔ̀n wô ɓo Kámàɛ̀ ká.

⁸ Ƃò ɓa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù ɓɛ wo lɛ̀ɛ̀kpɔ́kǝ, wò lòà biɛ̀ ɥ lǝ̀. Lɛ̀ é pɵ́ɛ gó ma nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù wó nɛ̀ wo wɔ̃̀yí è kã́ ɥ lǝ̀, ɓií yi nù ŋwáà yi ká. A ɓɛ̀à ɥ lǝ̀, pǝ sáálɵ é ɥ gɔ̀ ɓa nɔ̀ànù wãã̀ maá ɥ gbɵ Dèɓé káɛ yi mɔ́ɔ̀wɔ̃̀ã̀ɛ̃̀ ɓòà nu.’”

⁹ Lɛ̀ Dèɓéa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù ɓɛ wó nuɛ, wó wɔ̃́ nɛ̀ sáálɵɛ bìɛ̀ Nébà lǝ̀ Dèɓé tɔ́ gɥ́. Lɛ̀kɔ̀ɔɛ wó yàà gɔ̀.

¹⁰ Kǝǝ Nébà yà pɵ Dèɓéa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù ɓɛɛ lǝ̀, “Dɵ é tɔɔ Dèɓée? Dɵ é tɔɔ Zɛ́sè gbɵè? Nɔ̀à plǝǝ̀zǝ̀ wo dùàlà wo dɛnnù ɓà yi nɛ̀ káɔ́.

¹¹ N ká ló ma blɛɛ̀, ma yí wãã̀ ma wɥ â zǝ ma ɓlá kakã́mɛ̀nù lǝ̀ɛ̀ sɥ ã́ã̀ nu gɔ̃ɔ̃̀nù é lɛ̀ wó goàɓàɛ̀ n ká dɔɛ lǝ̀.”

¹² Lɛ̀ é wè pɵ́ɛ kǝ Dèɓéa gɔ̃ɔ̃̀nù ɓɛ wò lólà wó wɔ̃́ ɓǝ sáálɵɛ bìɛ̀ à lǝ̀.

¹³ Lɛ̀kɔ̀ɔɛ Dèɓé yà pɵ yaa gɔ̃ɔ̃̀nù lǝ̀, “Mɛ do do sáálɵɛ èye tàkũ yaa làà ká!” É wo sáálɵɛ wóo tàkũ waa làà ká. Dèɓé dèe éye tàkũ pɵ́ yaa làà ká. Gɔ̃ɔ̃̀nù wó lo mɔ̀à wɔ̃̀ɔ̃̀ ye mɛ kǝ̃̀ǝ̃ yììsiɛ ɓàɛ̀ wó to Dèɓé píé, é mɛ kǝ̃̀ǝ̃ pèètɛ wó to wo tàà wɔ̃̀ɔ̃̀ wo zòkǝ waa pǝnù píé.

¹⁴ Kǝǝ Nébàa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù ɓɛ à do yà pɵ̀ Ábígéè, Nébà bɔú lǝ̀, “Lɛ̀gà, Dèɓéè bɔmɛ̀nù wó go à píé yɛ̀ilàɛ̀ bɔ̀ wó kwa dɛn ɓoyie, é wè wo lǝ̀ɔ̀.

¹⁵ Kǝǝ gɔ̃ɔ̃̀nù wó ɓɛ wò grúsǝ̀ kǝ̀ yikà dèèdè, é wɔ̃́ gbéè gbɛ yaá kǝ yiká, ĩ́ĩ́ yia pǝ gbɛɛ yaá lɔ̀n lɛ̀ yí kǝ̀ píílàà-lɛ̀nù ɓà, tó yí kǝ̀à ɓolɛ̀à wopíéɛ ká.

¹⁶ Wò kǝ̀ pɵtróó ká yi zɥ̀tópíé gben wãã̀ lɛ̀póù gɥ́, kǝ kpɔ̀n yî ɓo wo píé nyákǝ̀ɓláà lɛ̀àɛ̀ ká.

¹⁷ Lɛ̀ é pɵ́ mɔnɛ ɓòà gɥ́dɔ pɵ́ ɥ́ɥ zòtá pǝ ɥ́ loà kǝɛ wɔ̃̀gɥ́. Ƃií wɔ̃́ yaa kɛ̃̀ãkã́sɥ̀ mɥ̀ kwadɛn wãã̀ à píékee mɛ̀ sáálɵɛ gɔ̀, e gà à wɔ lɵ́ ya pɵ́, yáá e tó tó mɛgbɛɛ gɔ̀ ɓǝ!”

¹⁸ Lɛ̀kɔ̀ɔɛ Ábígéè yà kǝ̀ síèsíè, é blɛɛ̀ kpo kǝ̃̀ǝ̃ pèètɛ, mɥpǝ̀ plùu pèètɛ, wãã̀ ɓlá sɔ́ɔ́lú wô zǝ wô pǝ̀kǝ̀ɛ̀, kpǝ̀ɥ plàɥ̀ ɓɔ̀ɔ và do, gréè kpɛ́á bè kǝ̃̀ǝ̃ do, wãã̀ féè kpo kǝ̃̀ǝ̃ pèètɛ lu ê yà sònù tàà.

¹⁹ Ê pɵ yaa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù lǝ̀, “Kà ló n líé, a nu là.” Kǝǝ yaâ biɛ̀ yaa kɔ́dɛn Nébà lǝ̀.

²⁰ Lɛ̀ é yà sò tàà é kǝ̀ lólɛ̀à é wò tɔ̃̀gúàɛ̀, e gà Dèɓé wãã̀ yaa gɔ̃ɔ̃̀nù wó yɔ̀ɔ̀ goú à píé, é gbɛ̀ì wo là.

²¹ Kǝɓoɛ Dèɓé yà pɵ̀, “Wɔ̃́dèká a n nyákǝ̀ gɔ̃ɔ̃̀ nɛ̀ àɓà pǝnù sáálɵ é kǝ̀ yɛ̀ilàɛ̀ ɓà, àmɔ́ɔ̀wɔ̃̀ɓàɛ̀ pǝ sáálɵ é kǝ̀à gɔ̀pǝ̀ káɛ à gbɛɛ yaá lɔ̀n, é wɔ̃́sǝ̀ zǝnu n lǝ̀ wɔ̃́ yaa ká ɓǝà.

²² Kǝ lɛ̀ nyɛ̀ɛ̀ kɔ̀ pósɥ̀à lɛ̀àlíéɛ kɵ́ àɓà gɔ̃ɔ̃̀ nù wô gɔ̀ɛ̀ à do wɛ́á yà laɛ, gó Aaɓi è wɔ̃́gbéè kǝ n ká ĩ́ĩ́ yà tàkpɔ́ dààpíé!”

²³ Lɛ̀ Ábígéè yà Dèɓé yeɛ, yàkǝ̀ síèsíè, é go sò tàà é pɥ̀ɵ̀ e wɥǝ là Dèɓé pɛá, é gblɥ̃̀à lǝ̀.

²⁴ È pɥ̀ɵ̀ à gɛ̃̀ĩ ê pɵ, “Gó wɔ̃́ ɓǝ sáálɵɛ è ló n do n tuo. A ɓɛ̀à ɥ lǝ̀, ɓò ɥ tótó n gɔ̀, ɥ́ wɔ̃́ á loà biɛ̀ɛ̀ ma.

²⁵ Kɵ́kǝ̀ n dɛn, ɥ́ lɛ̀gà wɔ̀ yaa mɛ̀, Nébà wɔ là! Ƃií à tɔ́ dè ê kǝlà ɓǝ. À tɔ́ tɔɔ Nébà, è bɔ̃́ɔ̃̀wɔ̃̀ kǝ̀ teelɵ. Kǝǝ ma á ɓa nɔ̀àlè káɛ n ká ɓa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù ɥ́ wo bɔ ɓɛɛ ye.

²⁶ Lɛ̀ é pɵ́ mɔnɛ, n dɛn, lɛ̀ Aaɓi lɵ́ ɓéì, é ɥ nii lɵ́ ɓéìɛ̀, ye gà Yàwɛ è ɥ kũsɛa kɵ́kǝ̀ ɥ́ nu fɛí wrò ĩ́ĩ́ kɵ́kǝ̀ ɥ́ nu wɔ̃́ dɛ̀idà ɥ dè kɔ̀ ká ɓǝ. Gó ɥ dǝgbɵ nù wãã̀ mɛnù wô mɛɛ̀là kǝ wɔ̃̀ɔ̃̀ wɔ̃́ yaa kǝ n dɛn, ɥ káɛ wò kró è ɓo nɛ̀zɛ̃ã é lo kǝá Nébà káɛ lɵ́.

²⁷ Mɔnɛ gó gbàapǝ̀nù á nuá ɥ lǝ̀ɛ̀ ɥ̂ nu ɓa nǝ́gɔ̃ɔ̃̀nù wó tólà ɥ píéɛ lǝ̀.

²⁸ Ƃɛà á ɓo ɥ lǝ̀, ɓò zie ma kǝpǝ̀yaa là. Yàwɛ ɓɛɛ è lò ɥ kǝ kíŋ ká, wãã̀ ɥ dùnnù ká pɵ́, ɓií é tɔɔ ɥ kónù zǝlà Yàwɛ ɓɛɛ lǝ̀, ĩ́ĩ́ ɥ ká ló kǝpǝ̀yaa kǝ ɥ ɓà kǝ̀àgɥ́ yì kpɔ̀n ká.

²⁹ Àyé ɥ dǝgbɵnù wà wruù ɥ gɔ̀ wɔ̃̀ɔ̃̀ ɥ kǝɛ, ĩ́ĩ́ wã̀ã̀ mɛɛ̀ wɔ̃̀ɔ̃̀ ɥ zǝɛ, Yàwɛ ɓa Aaɓi lò e zòkǝ ɥ píé nɛ̀ɛ̀ mɛ̀ éye zòkǝ̀ kpɔ̀sɛapǝ̀ ɓlɛ̀vààzǝ̀ píéɛ lɵ́. Kǝǝ è lò ɥ dǝgbɵnù nii zon nɛ̀zɛ̃ã wó dɵ̀ɵ̀gɥ́ gùǝ̀ zonlàà káɛ lɵ́.

³⁰ Àyé Yàwɛ yà wɔ̃́sǝ̀ kǝ ɥ lǝ̀ nɛ̀zɛ̃ã ê bìɛ̀a é gbã̀ã ɥ ɓàɛ̀ lɵ́, yà ɥ sɥ́ kíŋ ká Ézrɛ̀ sɛ̀ làɛ̀,

³¹ yàkɔɔ́ɛ pǝgbɛ káló ɥ zòɔ tozrɥɵ gbɔɔ, ĩ́ĩ́ zòtále kpɵ yaá ló ɥ kũ gbɔɔ nɛ̀ɛ̀ ɥ fɛì wrò wɛ́á, ĩ́ĩ́ nɛ̀ɛ̀ ɥɥ dè gbɔ̀ɓò. Àyé Aaɓi ya lúàkpɔ́ ɥ ɓàɛ̀, gó ɥ zò è bɥ̀ɵ̀ n mɔ́ɔ̀wɔ̃̀ ká.”

³² Lɛ̀kɔ̀ɔɛ Dèɓé yà pɵ Ábígéè lǝ̀, “Gó lúà è kpɔ́ Yàwɛ é Ézrɛ̀a Aaɓi ká, yé ɥ bɔ gbɛ̃́ã̀ yì nɛ̀ ká kɔ̃́ɔ̃̀ ko kóyeɛ ɓà!

³³ Lúà è kpɔ́ ɓa zrɔ̀àkpàà ɓà, è kpɔ́ ɓi ɥ́ n kũsɛa kɵ́kǝ̀ á nu mɛ fɛí wrò ĩ́ĩ́ kɵ́kǝ̀ a nu n dè gbɔ̀ɓoɛ ɥ ɓà!

³⁴ Wɛ́ákũɛ̃ lɛ̀ Yàwɛ Ézrɛ̀a Aaɓi lɵ́ ɓéìɛ̀, é n kũsɛa kɵ́kǝ̀ á nu pǝlíè kǝ ɥ gɔ̀, é toápɵ́ ɥ́ wɔ̃́ kǝ̀ síèsíè ɥ́ nu ɥ́ gbɛ̀ìa n là, wɔ̃́dèká è tòɛ kǝ lɛ̀àlíélɛ̀ nyɛ̀ɛ̀ dɔɛ gɔ̃ɔ̃̀ gbɛ kã́ã̀ toɓéì Nébà píékee.”

³⁵ Lɛ̀kɔ̀ɔɛ pǝnù é nuáɛ Dèɓé èye kɔ̀kpɔà gɔ̀, ê pɵ à lǝ̀, “Ƃò ló luo ɥ píékee zòɔyàgrú ká lɛ̀ má n tótó ɥ wò ɓà, má ɓa ɓɛàwò maɛ ká.”

³⁶ Lɛ̀ yà kɔɔ́ɛ Ábígéè è nu Nébà píé, kǝ è ŋwáà kpɔ́là e píékee, nɛ̀ɛ̀ kíŋa ŋwáà lɵ́. Nébà è kǝ̀ grúli kǝlɛ̀à dèèdè ɓií luo yà zie à gɥ́. Lɛ̀ é kǝ̀ pɵ́ɛ yaá wɔ̃́ gbɛ biɛ̀ à lǝ̀ é toápɵ́ lɛ̀poá lɛ̀àlíé.

³⁷ Lɛ̀ luo yà gó Nébà là lɛ̀àlíéɛ à bɔú è wɔ̃́nù nɛ̀ bìɛ̀ à lǝ̀, é zòɔkǝ yà ɓo, é kplɔ̀ fɛ́fɛ́lɵ.

³⁸ Lɛ̀ lɛ̀kpààyì gɔ́ɔ̀do yà zieɛ Yàwɛ yà nii kũ à gɔ̀.

³⁹ Lɛ̀ Dèɓé yà ma nɛ̀ɛ̀ Nébà yà gaɛ, ê pɵ, “Lúàkpɔ́ sɥ̀mɥ̀ Yàwɛ ɓà n gbɔ̀ ê ɓo Nébà ɓà sí ê ɓo n gɔ̀ɛ̀ mɔ́ɔ̀wɔ̃̀ã̀ɛ̃̀ ká, yà yaa nɔ̀à kṹsɛa kǝpǝ̀yaa ɓà. Yàwɛ yà Nébàa kǝpǝ̀yaa gblɥn à dè gɔ̀à.” Lɛ̀kɔ̀ɔɛ Dèɓé èye wò bɔ Ábígéè píé kǝ nyàà sɥ́ e bɔú ká.

⁴⁰ Lɛ̀ Dèɓéa yuɔkǝmɛ̀nù wó nu Ábígéè píé Kámàɛ̀, wô pɵ à lǝ̀, “Dèɓé yà yi bɔ ɥ píé nyín ló ɥ ká ɥ́n kǝ à bɔú ká.”

⁴¹ Lɛ̀kɔ̀ɔɛ é gblɥn sɛa éye kpòn pàsɛ́á, ê pɵ, “Lɛ̀gà, má kǝ yuɔkǝmɛ̀ é lo n dɛn, ɓa yuɔkǝmɛ̀nù gɛ̃̀zruɛ ká.”

⁴² Ábígéè è wrùù zálɵ é ya sofã̀ã tàà, wãã̀ nǝ́lonzǝ̀ sɔ́ɔ́lú wóo zòkǝlàà píéɛ wó lo, wãã̀ Dèɓéa bɔmɛ̀nù ɓɛɛ ká, é kǝ̀ gbɔɔ Dèɓé bɔú ká.

⁴³ Zɥ́ɛ Dèɓé è Àhínòàn é go Zɛ́zrìɛ̀ɛ̀ sɥ̀, é wo pèètɛ wó kǝ̀ à bɔúnù ká.

⁴⁴ Lɛ̀ é kǝàpɵ́ɛ kǝ Sɔ́ɔ̀ yà e lú Mákà é Dèɓé bɔú káɛ nu Páátè Láè gbɵ é go Gàlínɛ̀ lǝ̀.