Ƴɛ̀r-dɩrbɛ 9 - A SƐB-SÕW

A Abimelɛkɩ naalʋ-dɩb

¹ A Yerubaal bidɛb Abimelɛkɩ tɩ cen nɩ a Sɩsɛm, tɩ páw a ʋ mã-dɛbr nɩ a ʋ mã-dɛbr yir dem za ƴɛ̀r à ŋá a bɛ zie:

² «Nyɩ ƴɛ̀r a Sɩsɛm ziir dem za zie sowri bɛ à ŋá kaa: “Abobe sob'a sa a nyɩ zie: kɛ́ dɛbr lɩz'a ata nɩ pie na ɩ a Yerubaal bidɛbr bɛ za a, bɛ dɩrɛ naalʋ a nyɩ zu, bɩɩ dɛb-been dɩrɛ naalʋ a nyɩ zu? Ɛcɛ nyɩ taa yiire kɛ́ mãa nɩ nyɩɩm ɩ n zɩ̃ɩ-been nɩbɛ ɩ.»

³ A Abimelɛkɩ mã-dɛbr tɩ man nɩ a ʋ ƴɛ̀r-bie á ŋá za kʋ̀ a Sɩsɛm ziir dem za, bɛ ír tu a ʋ pùor, bʋ̃ʋ n'ʋ vɛ̃, bɛ tɩ yere na: «Tɩ yɛb'ʋ.»

⁴ Bɛ tɩ ír'ɩ a Báàl-Beritɩ yir pʋɔ salm-pla libie lɩz'a ata nɩ pie kʋ̀ a Abimelɛkɩ. Ʋ tɩ de nɩ a libie á ŋá da n nɩ-bɛ-tɛr-bir mɩnɛ nɩ nyãnyu-nɩ-farbɛ bɛ tu ʋ.

⁵ Al pùorí, ʋ tɩ cen nɩ a ʋ sãà yir pʋɔ a Ofɩra, tɩ kʋ a ʋ yɛbr, a Yerubaal bidɛbr lɩz'a ata nɩ pie, pìir been zu. Yotam na ɩ a bɛ bile za a, ʋl yõ n'ʋ tɩ cɛ, ʋ na tɩ sɔwlɩ a ƴãw.

⁶ A Sɩsɛm tẽw ziir dem za nɩ a Bɛtɩ-Milo tẽw dem za tɩ ɓã n taa cen a Sɩsɛm sɛn tɩɛ na pɩɛlɩ a kʋsɛ-tela a pɛr, tɩ yel kɛ́ a Abimelɛkɩ ɩ n a nãà.

A Yotam suolu

⁷ Bɛ tɩ yel'ɩ a yel ŋa kʋ̀ a Yotam. Ʋ tɩ cen na tɩ do a Garizim tãw nyʋɔrɩ́ za, ɛ́ ŋmɛ cɛl kpɛ̃w kpɛ̃w za yel à ŋá: «Sɩsɛm tẽw ziir dem i, nyɩ bɛr wõ m, ɛ́ Naaŋmɩn na bɛr'a wõ nyɩ.

⁸ Bibir kãw, a tɩɩr tɩ ír'a k'aa kaa ír a nãà. A tɩ yel'ɩ a olivʋ tɩɛ: “Dɩ a naalʋ a tɩ zu!”

⁹ Ɛcɛ a olivʋ tɩɛ tɩ yel a na: “Ɩ̃ bɛr a ɩ̃ kãá a ŋmɩmɛ nɩ a nɩsaalbɛ na nɔnɛ yaga za a, ɛ́ cen tɩ bàlɛ ɩ̃ tʋɔra dɩrɛ naalʋ a tɩɩr na cɛ a zu u?”

¹⁰ Lɛ n'a a tɩɩr tɩ yel a kãkã-tɩɛ: “A na ɩ à ŋá a, a fʋ̃ʋ a, wa dɩrɛ naalʋ a tɩ zu!”

¹¹ Ɛcɛ a kãkã-tɩɛ tɩ sɔw a na: “Ɩ̃ bɛr a ɩ̃ wɔ̃-nʋʋr togoko, ɛ́ cen tɩ bàlɛ ɩ̃ tʋɔra dɩrɛ naalʋ a tɩɩr na cɛ a zu u?”

¹² Al pùorí, a tɩɩr yel a divɛ̃ tɩɛ: “A fʋ̃ʋ a, wa dɩrɛ naalʋ a tɩ zu!”

¹³ Ɛcɛ a divɛ̃ tɩɛ tɩ sɔw a na: “Ɩ̃ bɛr a ɩ̃ divɛ̃ a ŋmɩmɛ nɩ a nɩsaalbɛ na wone nɩ nʋ̃ɔ̀ a, ɛ́ cen tɩ bàlɛ ɩ̃ tʋɔra dɩrɛ naalʋ a tɩɩr na cɛ a zu u?”

¹⁴ Lɛ n'a a tɩɩr za tɩ yel a gɔ-tuw: “A fʋ̃ʋ a, wa dɩrɛ naalʋ a tɩ zu!”

¹⁵ A gɔ-tuw tɩ sɔw a na: “Alɛ wa ɩ sɩza n'a nyɩ kaarɛ íre mɛ̃, k'ɩ̃ɩ ɩ a nyɩ nãà a, nyɩɩm wa be a ɩ̃ ɓaarʋ́. Alɛ bɛ wa ɩ lɛ n'a a, vũu na yi n a ɩ̃ gʋʋr pʋɔ dɩ a Libã sɛɛdɩr tɩɩr tɛɛ za!”»

¹⁶ A Yotam tɩ cow na yel à ŋá: «Ɛ́ a nyɩɩm, nyɩ na kaa ír a Abimelɛkɩ ʋ ɩ a nyɩ nãà a, a nyɩ ɩb ŋa tori na ɛ́ tu a mɩnʋ ʋ? À à ŋá nyɩ na ɩ a Yerubaal nɩ a ʋ yir ƴãw a, a vɩɛl a? Nyɩ tɩɛr'ɩ a tõ-vɩɛlɩ al za ʋ na tõ kʋ̀ nyɩ a?

¹⁷ A ɩ̃ sãà zɛb'ɩ a zɛbr a nyɩ ƴãw, ʋ cɛ nɩ blã nãá kpi, k'ʋʋ faa nyɩ a Madian tẽw dem nuru pʋɔ.

¹⁸ Ɛ́ dɩ̃a nyɩ ìr lo a ɩ̃ sãà yir zu. Nyɩ kʋ n a ʋ bidɛbr, dɛbr lɩz'a ata nɩ pie pìir been zu, ɛ́ kaa ír Abimelɛkɩ, a ʋ tõ-tõ-bi-pɔw bidɛb ʋ ɩ a nãà, dɩrɛ naalʋ a Sɩsɛm ziir dem zu, ʋ na ɩ a nyɩ yɛb a zũú.

¹⁹ À à ŋá nyɩ na ɩ a dɩ̃a a, alɛ wa tori ɛ́ tu a mɩnʋ a Yerubaal nɩ a ʋ yir ƴãw a, a Abimelɛkɩ, ʋ ɩ nyɩ wone nʋ̃ɔ̀, ɛ́ nyɩ mɩ̀ ɩ ʋ wone nʋ̃ɔ̀.

²⁰ Alɛ bɛ wa ɩ lɛ n'a a, vũu na yi n a Abimelɛkɩ zie dɩ a Sɩsɛm ziir dem za, nɩ a Bɛtɩ-Milo tẽw dem, ɛ́ vũu mɩ̀ na yi n a Sɩsɛm ziir dem zie nɩ a Bɛtɩ-Milo tẽw dem zie dɩ a Abimelɛkɩ.»

²¹ Al pùorí, a Yotam tɩ zɔ na cen Beɛr tɩ kpɩɛr a be, zãá nɩ a ʋ yɛb Abimelɛkɩ.

A Sɩsɛm tẽw dem ìr'a zɛb'ɩ a Abimelɛkɩ

²² A Abimelɛkɩ tɩ dɩ n a naalʋ a Ɩsɩrayɛl zu yome ata.

²³ Al pùorí, a Naaŋmɩn tɩ ƴãw nɩ bʋ́r-taa yã a Abimelɛkɩ nɩ a Sɩsɛm ziir dem cara pʋɔ. A Sɩsɛm ziir dem bɛ tɩ cãà tu a Abimelɛkɩ ɛ.

²⁴ À ŋá n'a bɛ za na páw a ɩ-faa bɛ na ɩ a sã-ya: a Abimelɛkɩ, ʋ na kʋ a ʋ yɛbr, a Yerubaal bidɛbr lɩz'a ata nɩ pie a, ɛ́ a Sɩsɛm ziir dem, bɛ na sõw ʋ ʋ kʋ a ʋ yɛbr a.

²⁵ Bɛ na tɩ bɔbr kɛ́ bɛ ɩ a kpɛ a Abimelɛkɩ a, a Sɩsɛm ziir dem tɩ ƴãw nɩ nɩbɛ bɛ sɔwlɩ a tan na pɩɛlɩ a tẽw a nyɛɛ zu, mɩ́ fa a sɔr-tɔlbɛ na tɔlɛ a sɔ́r zu pɩɛlɩ bɛ a. Nɩbɛ tɩ cen na tɩ yel kʋ̀ a Abimelɛkɩ.

²⁶ Bibir kãw, Evɛdɩ bidɛb Gaal tɩ wa n a Sɩsɛm, ʋlɛ nɩ a ʋ yɛbr. A Sɩsɛm ziir dem tɩ de nɩ a ʋ yele.

²⁷ Bɛ tɩ yi n a bɛ divɛ̃ tɩɩr póru pʋɔ tɩ pɔr a bɛ divɛ̃ tɩɩr wɔmɛ, nɛb ír a divɛ̃, al pùorí, bɛ maalɩ cuw. Bɛ tɩ cen nɩ a bɛ ŋmɩn yir pʋɔ tɩ dɩ ɛ́ nyũ, ɛ́ ŋmɛ ƴãw a Abimelɛkɩ.

²⁸ A Evɛdɩ bidɛb Gaal tɩ yere na: «Tẽbowle n'ɩ tɩ a Sɩsɛm tẽw ka, a Abimelɛkɩ na dɩrɛ naalʋ a tɩ zu, ɛ́ ʋlɛ mɩ̀ n'ɩ anʋ? Yerubaal bidɛb'ʋ, ɛ́ Zevul bɛ n'ʋ sõwne ʋ a tẽw kaafʋ ƴãw ɛ? A na ɩ à ŋá a, a nyɩɩm, nyɩ tone a Hamɔɔr nɩbɛ tome, a Hamɔɔr'ʋ mɛ a Sɩsɛm.

²⁹ Bɛlɛ tori tɩ kʋ̀ m a Sɩsɛm nɩbɛ ɩ̃ kaarɛ a, ɩ̃ nãá diw nɩ a Abimelɛkɩ.» Al pùorí, a Gaal tɩ yel'a: «Abimelɛkɩ i, bɔ nɩbɛ ƴãw a fʋ sojarɩ ƴãw bɛ yãwmɛ, fʋ wa wa zɛb'ɩ mɛ̃.»

³⁰ A tẽ-kaarɛ Zevul na tɩ wõ a Evɛdɩ bidɛb Gaal ƴɛ̀r-bie a, ʋ tɩ nyɛ̃ nɩ suur.

³¹ Ʋ tɩ sɔwl'a tõ nɩbɛ kɛ́ bɛ tɩ yel a Abimelɛkɩ à ŋá: «Evɛdɩ bidɛb, Gaal, n'ɩ ŋan na ta a Sɩsɛm nɩ a ʋ yɛbr a. Bɛ dɔ̀nɛ nɩ a tẽw nɩbɛ ƴãwn kɛ́ bɛ taa tuur fʋ ɛ.

³² A na ɩ à ŋá a, a fʋ̃ʋ nɩ a sojarɩ na be a fʋ zie a, nyɩ cen a dɩ̃a tɩ̃ɩsɔw tɩ sɔwlɩ a kar pʋɔ.

³³ Ɛ́ a bio, a mʋ̃tɔ̃w dɛ wa pure a, fʋ na ŋmãa nɩ nɩ a tẽw a zɛbr, ɛ́ a Gaal nɩ a ʋ nɩbɛ wa yi tuore fʋ a, fʋ na ɩ bɛ nɩ lɛ a na sɛw a.»

³⁴ A zie na wa sɔb a, a Abimelɛkɩ nɩ a ʋ sojarɩ za tɩ põ nɩ ziir anaar, ɛ́ cen tɩ sɔwlɩ pɩɛlɩ a Sɩsɛm.

³⁵ A Evɛdɩ bidɛb, Gaal, na tɩ yi àr a tẽw dɩ̃dɔr nʋɔr a, a Abimelɛkɩ nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ ƴaw na yi a bɛ sɔwlʋ zie.

³⁶ A Gaal tɩ nyɛ̃ bɛ na, ɛ́ yel a Zevul: «Nyɛ̃, nɩbɛ nɛbɛ yi a tan nyɛɛ ƴãw siwr waar.» Ɛcɛ a Zevul tɩ yel ʋ na: «A tan dasuli n'a fʋ bʋɔlɛ a nɩbɛ!»

³⁷ A Gaal tɩ lɛb'a yel: «Nyɛ̃, nɩbɛ sɩrɩ nɛbɛ yi a tãle na be a sɔwlɩsɔw a zu siwr waar, ɛ́ bɛ mɩnɛ tu a Bàwr-bʋwrbɛ sɛn tɩɛ sɔ́r waar.»

³⁸ A Zevul sɔw ʋ: «Nyɩnɛ a fʋ pɔ̀l-ƴɛ̀rʋ al cen? Fʋ yel'a kʋ̀ tɩ: “Ãa n'ɩ a Abimelɛkɩ, ɛ̀ tɩ na bɛr ʋ dɩrɛ naalʋ a tɩ zu?” A nɩbɛ bɛl fʋ na tɩ nyɛ̃ bɛ bɛ ɩ nɩbɛ a, bɛlɛ nɛbɛ tarɛ, pãa yi zɛb'ɩ bɛ!»

³⁹ A Gaal tɩ de nɩ a Sɩsɛm ziir dem niwn bɛ yi zɛb'ɩ a Abimelɛkɩ.

⁴⁰ Ɛcɛ a Abimelɛkɩ tɩ diwr'ɩ a Gaal na zɔrɛ a ʋ niŋé a. Nɩ-yaga tɩ páw nɩ bàalʋ bɛ tʋ̃ɔ́ zɔ ta a tẽw dɩ̃dɔr nʋɔr mɩ̀ ɛ.

⁴¹ Al pùorí, a Abimelɛkɩ tɩ cen na tɩ kpɩɛr Aruma, ɛ́ a Zevul diw a Gaal nɩ a ʋ yɛbr, bɛ sàw bɛ lɛb kpɛ a Sɩsɛm ɛ.

⁴² A bio daarɩ́ a, a Sɩsɛm tẽw dem tɩ cɔbrɛ na kɛ́ bɛ yi a póru pʋɔ. Nɩbɛ tɩ cen na tɩ yel kʋ̀ a Abimelɛkɩ.

⁴³ Ʋ tɩ nyɔw nɩ a ʋ nɩbɛ põ ziir ata, ɛ́ sɔwlɩ a wɩ̀ɛ pʋɔ. Ʋ na wa nyɛ̃ a nɩbɛ bɛ yire a tẽw pʋɔ a, ʋ tɩ ƴaw na yi lo a bɛ zu zɛb tʋ̃ɔ́ bɛ.

⁴⁴ A Abimelɛkɩ nɩ a ʋ nɩbɛ tɩ cen nɩ fɔ̃w tɩ be a tẽw dɩ̃dɔr nʋɔr, ɛ́ a ziir ayi nɩbɛ na cɛ a tɩ zɛbr'ɩ a Sɩsɛm tẽw dem a wɩ̀ɛ pʋɔ, ɛ́ kʋrɛ bɛ.

⁴⁵ A Abimelɛkɩ tɩ zɛb'ɩ a zɛbr a bibi-ɓil za, tɩ zɛb de a tẽw. Ʋ tɩ kʋ n a tẽw dem pàw pɛr, sãw a tẽw bɛr, ɛ́ yaarɩ nyaarʋ pàw ʋ.

⁴⁶ A Migɩdal-Sɩsɛm tẽw ziir dem na wa wõ a yel ŋa a, bɛ za tɩ cen nɩ a dĩo ʋl na be a Bàál-Beritɩ yir pile a pʋɔ.

⁴⁷ Bɛ tɩ yel'a kʋ̀ a Abimelɛkɩ, k'aa be n'a bɛ za sɔwlɩ.

⁴⁸ A lɛ n'a a Abimelɛkɩ nɩ a ʋ nɩbɛ za tɩ do a Salmon tãw zu. Ʋ tɩ de nɩ lɛr cɛ n tɩɛ wule pàr a baw zu, ɛ́ yel a ʋ nɩbɛ na tɩ be a ʋ zie a: «À à ŋá nyɩ na nyɛ̃ ɩ̃ ɩ a, nyɩ páw fɔ̃w mɩ̀ ɩ a lɛ.»

⁴⁹ Ŋa za tɩ cɛ n a tɩɛ wule, tu n a Abimelɛkɩ. Bɛ tɩ cen na tɩ gbõ a tɩɛ wuli pàw a dĩo ʋl na be a ŋmɩn-yir pile a, ɛ́ ƴãw vũu, ʋ dɩ, lãwnɩ a nɩbɛ na be a ʋ pʋ̃ɔmɩ a. À ŋá n'a a Migɩdal-Sɩsɛm nɩbɛ za tɩ kpi, dɛbr nɩ pɔwbɛ na faar na ta túr (1 000) a.

A Abimelɛkɩ kũu

⁵⁰ A Abimelɛkɩ tɩ yi n a be cen Tevɛsɩ, tɩ ŋmãa nɩ a tẽw zɛbr, zɛb de ʋ.

⁵¹ Yir-cõcowla kãw bɛ na cɔbrɩ ʋ kpɛmɛ a zɛbr ƴãw a, tɩ be n a tẽw sɔwlɩsɔw. A tẽw nɩbɛ za, a dɛbr nɩ a pɔwbɛ, tɩ sɔwl'ɩ a be. Bɛ tɩ pàw nɩ a pan ɛ́ do a garʋ́.

⁵² A Abimelɛkɩ tɩ ta na zɛbr'ɩ a yir cõcowla, ɛ́ taw pɩɛlɩ a dɩ̃dɔr k'ʋʋ ƴãw a vũu.

⁵³ Lɛ n'a pɔw kãw tɩ ɓáw nebir lɔb'ɩ a Abimelɛkɩ zũú, lɔb a zu ŋmɛr.

⁵⁴ Daadaalɛ, a Abimelɛkɩ tɩ yel'ɩ a pɔlbile ʋl na tɛr a ʋ zɛbr bome a: «Vʋ̃ɔ a fʋ zɛbr-sɔ-kpɛ̃ɛ cɔr'ɩ mɛ̃ kʋ, bɛ taa yere kɛ́ pɔw n'ʋ kʋ m ɛ.» A pɔlbile tɩ cɔ̀r ʋ na col, ʋ kpi.

⁵⁵ A Ɩsɩrayɛl nɩbɛ na wa nyɛ̃ k'aa Abimelɛkɩ kpi na a, ŋa za mɩ́ tɩ lɛb'a kul a ʋ yir.

⁵⁶ À ŋá n'a a Naaŋmɩn tɩ ɩ a faa al za a Abimelɛkɩ na ɩ kʋ̀ a ʋ sãà a, a lɛb lo a ʋ zu, a lɛ ʋ na tɩ kʋ a ʋ yɛbr lɩz'a ata nɩ pie a.

⁵⁷ A Naaŋmɩn mɩ̀ tɩ ɩ na a Sɩsɛm tẽw dem ɩ-faar za lɛb lo a bɛ zu. À ŋá n'a a ŋmɛ-ƴãw a Yerubaal bidɛb Yotam na tɩ ŋmɛ ƴãw bɛ a tɩ tu.